E-book details

Historia jako narzędzie polemiki w piśmiennictwie Piotra Skargi

Historia jako narzędzie polemiki w piśmiennictwie Piotra Skargi

Dawid Szymczak

Ebook

Autor podejmuje problematykę dotychczas pomijaną w badaniach, skupia się na utworach mało dotąd znanych, przeprowadza rozbudowaną i szeroko zakreśloną, wielostronną analizę, a poprzez uzyskany wynik zachęca i toruje drogę do dalszych, wielokierunkowych, a przy tym interdyscyplinarnych badań. [...] Odkryciem jest stwierdzenie różnych rodzajów obecności historii w pismach jezuickiego kaznodziei: od zapisu wydarzeń, jako uczestnika i świadka (w Synodzie brzeskim), poprzez elementy krytyki źródłowej (w dziełku O jedności Kościoła Bożego), aż do próby refleksji porównawczej pomiędzy myślą antyczną a światem chrześcijańskim. Obserwację i wyprowadzenie naukowych wniosków, uogólnionych następnie na całość spuścizny Skargi, uznać należy za niezwykle cenny i nowatorski walor książki, jako wyraz zarówno samodzielności podjętych przez autora działań, jak też ich prawdziwie naukowego charakteru.

Z recenzji prof. dr. hab. Jana Okonia

Wstęp                    7

 

Rozdział I: Źródła i inspiracje            21

1. Tradycje, cele i metody ujmowania historii w kulturze europejskiej   21

1.1. Główne etapy rozwoju myśli historycznej od starożytności do wieku XVI       22

1.2. Pojmowanie funkcji historii w dawnym piśmiennictwie      31

1.3. Problematyka źródeł. Od autorytetu do narodzin krytyki wczesnonowożytnej            37

2. Miejsce i rola historii w kulturze staropolskiej (do przełomu wieków XVI i XVII)              42

2.1. Główne kierunki i problemy staropolskiej myśli historycznej            42

2.2. Edukacja historyczna                  52

2.3. Historia jako element świadomości narodowej    58

 

Rozdział II: Polemiki z reformacją   67

1. Notae Ecclesiae jako sposób argumentacji uzasadniający prymat dziejowy katolicyzmu 69

2. Koncepcja degeneracyjna genezy i dziejów reformacji         89

3. Krytyka reformacyjnego odczytywania źródeł         102

3.1. Krytyka podstaw protestanckiej hermeneutyki    103

3.2. Spór filologiczny wokół kazania Wsiadane na wojnę           111

4. Argumentacja historyczna i historiozoficzna w sporze o konfederację warszawską        125

 

Rozdział III: Polemiki z Kościołem wschodnim             147

1. Argumentacja historyczna w obrazie stosunków między Rzymem a chrześcijaństwem wschodnim            154

2. Synod brzeski jako forma dokumentacji wydarzenia               176

 

Rozdział IV: Pisma kaznodziejskie    187

1. Wobec antycznego świata            192

1.1. Historyczne i kulturowe zaplecze postaw wobec niechrześcijańskiej starożytności     194

1.2. poznawcze aspekty wędrówki                  198

1.3. Areopagus jako teologiczna i filozoficzna rozprawa ze starożytnością            201

2. parenetyka historyczna                 219

2.1. wokół etosu władcy i wojownika              221

2.2. Między pamięcią a historią. wątki ascetyczno-moralne w refleksji o człowieku            245

 

Rozdział V: Główne aspekty problematyki historycznej w ŻYWOTACH ŚWIĘTYCH             271

1. Teksty skargi. wstępna charakterystyka i stosunek do podstawy źródłowej      272

2. tło wydarzeń, bohaterowie, elementy historiozoficzne         283

 

Rozdział VI: W kręgu retoryki. INVENTIO, DISPOSMO I EWAMO jako narzędzia budowania wizji historii    301

1. wynajdywanie treści historycznych            302

2. Uporządkowanie narracji historycznej       320

3. werbalizowanie treści historycznych         326

 

Uwagi końcowe   341

Bibliografia           345

Spis ilustracji        369

Indeks osobowy   371

Summary               385

Nota o Autorze    389

  • Title: Historia jako narzędzie polemiki w piśmiennictwie Piotra Skargi
  • Author: Dawid Szymczak
  • ISBN: 978-83-8220-540-4, 9788382205404
  • Date of issue: 2021-06-18
  • Format: Ebook
  • Item ID: e_22m1
  • Publisher: Wydawnictwo Uniwersytetu Łódzkiego