E-book details

Komunikacja naukowa w Polsce. Szczepionki, medycyna alternatywna, zmiany klimatyczne, GMO pod lupą

Komunikacja naukowa w Polsce. Szczepionki, medycyna alternatywna, zmiany klimatyczne, GMO pod lupą

Aneta Krzewińska, Małgorzata Dzimińska, Izabela Warwas, Justyna Wiktorowicz

Ebook

W monografii zaprezentowano wyniki jakościowego badania przeprowadzonego w projekcie H2020 CONCISE - Communication role on perception and beliefs of EU Citizens about Science, którego celem było zbadanie roli komunikacji naukowej w kształtowaniu wiedzy, opinii i przekonań obywateli Unii Europejskiej na tematy związane z nauką. W Polsce, Hiszpanii, Portugalii, na Słowacji i we Włoszech przeprowadzono jednodniowe konsultacje społeczne, w których brało udział stu odpowiednio dobranych mieszkańców danego kraju. W niniejszej publikacji przedstawione zostały wyniki konsultacji zrealizowanych w Polsce - we wrześniu 2019 roku w Łodzi. W trakcie moderowanej dyskusji uczestnicy konsultacji podzielili się swoimi opiniami na temat komunikacji naukowej, w tym szans i barier upowszechniania informacji naukowej.

Publikacja składa się z czterech rozdziałów odpowiadających czterem tematom konsultacji - zmiany klimatyczne, szczepionki, GMO, medycyna alternatywna - oraz z podsumowania. Na podstawie wypowiedzi uczestników konsultacji przeprowadzonych w ramach projektu CONCISE udało się wysnuć wnioski na temat komunikacji naukowej dla omawianych tematów, jednak nie było możliwości znalezienia standardu dla komunikacji naukowej w Polsce, który mógłby stanowić uniwersalny drogowskaz dla naukowców, popularyzatorów nauki czy dziennikarzy. Każdy temat naukowy wymaga właściwej mu strategii komunikacyjnej. Dla każdego z tematów odbiorcy sformułowali odmienne preferencje dotyczące tego, skąd i w jakiej formie chcieliby otrzymywać informacje. Dlatego wydaje się uzasadnioną rekomendacją, aby osoby komunikujące treści naukowe w danym obszarze tematycznym wnikliwie rozpoznały preferencje odbiorców w tym zakresie, zanim przystąpią do komunikacji naukowej.

Podziękowania    7

 

Wstęp       8

 

1. Porozmawiajmy o szczepionkach  11

1.1. Wprowadzenie      11

1.2. Skąd i od kogo dowiadujemy się o szczepionkach?    14

1.2.1. Różnorodność mediów        15

1.2.2. Proces poszukiwania i weryfikowania informacji   21

1.2.3. Uwarunkowania właściwego przebiegu szczepień      24

1.3. Zaufanie do źródeł i brak zaufania      30

1.3.1. W stronę braku zaufania    31

1.3.2. Lekarz jako najbardziej wiarygodne źródło informacji   33

1.3.3. Proces pozyskiwania informacji  38

1.4. Doskonalenie komunikacji naukowej w zakresie szczepień – opinie Polaków   40

1.4.1. Media tradycyjna a cyfrowe       40

1.5. Podsumowanie      51

 

2. Medycyna alternatywna w opiniach Polaków  54

2.1. Wprowadzenie      54

2.2. Jak Polacy postrzegają temat medycyny alternatywnej?     58

2.3. Źródła informacji na temat medycyny alternatywnej  64

2.3.1. Z jakich źródeł informacji najchętniej korzystają Polacy?    64

2.3.2. Z jakich mediów korzystają Polacy, aby pozyskać informacje na temat medycyny alternatywnej?         69

2.4. Zaufanie do źródeł informacji     76

2.4.1. Czym charakteryzuje się proces komunikacji, który sprzyja budowaniu zaufania lub nieufności do źródeł informacji na temat medycyny alternatywnej?     76

2.4.2. Jakim źródłom informacji na temat medycyny alternatywnej ufają Polacy?          79

2.4.3. Jakim źródłom informacji na temat medycyny alternatywnej Polacy nie ufają?         82

2.4.4. W jaki sposób Polacy weryfikują informacje na temat medycyny alternatywnej?         85

2.5. Propozycje Polaków, jak doskonalić komunikację w obszarze medycyny alternatywnej   87

2.5.1. Nadawca komunikatu         88

2.5.2. Kanały komunikacji         94

2.5.3. Komunikat       100

2.6. Podsumowanie      104

 

3. Komunikacja naukowa w zakresie zmian klimatycznych  106

3.1. Wprowadzenie      106

3.2. Pozyskiwanie informacji naukowych na temat zmian klimatycznych      111

3.2.1. Z jakich źródeł korzystają Polacy w kwestii zmian klimatycznych?        111

3.2.2. Czy temat zmian klimatycznych jest bliski Polakom?    122

3.2.3. Jak postrzegane są informacje dotyczące zmian klimatycznych?      125

3.3. Zaufanie do informacji na temat zmian klimatycznych i jego budowanie      131

3.3.1. Zaufanie a brak zaufania         131

3.3.2. Co z autorytetami?         137

3.3.3. Co decyduje o tym, że przekaz naukowy postrzegany jest jako wiarygodny?          141

3.3.4. Czy wiedza na temat zmian klimatycznych wymaga legitymizacji?    144

3.3.5. Strategie podejmowane w celu oceny wiarygodności komunikatów naukowych         145

3.4. Oczekiwany sposób informowania na temat zmian klimatycznych   156

3.4.1. Jakie treści powinien zawierać komunikat naukowy dotyczący zmian klimatycznych?         156

3.4.2. Jakim językiem komunikować informacje naukowe o zmianach klimatycznych?          159

3.4.3. Format przekazu optymalny z punktu widzenia upowszechniania informacji naukowej _   161

3.4.4. Kanały informacyjne rekomendowane w procesie komunikowania informacji naukowych na temat zmian klimatycznych       164

3.4.5. Oczekiwani dostarczyciele informacji o zmianach klimatycznych     167

3.4.6. Do kogo kierować przede wszystkim informacje naukowe dotyczące klimatu?          171

3.5. Podsumowanie      172

 

4. Polacy o genetycznych modyfikacjach organizmów       175

4.1. Wprowadzenie      175

4.2. Źródła wiedzy naukowej na temat organizmów modyfikowanych genetycznie     180

4.2.1. Tradycyjne media     180

4.2.2. Media cyfrowe        184

4.2.3. Osoby z bliskiego i dalszego otoczenia      187

4.2.4. Instytucje i organizacje przekazujące informacje na temat GMO    192

4.2.5. Własne doświadczenia jako źródło wiedzy o GMO   193

4.2.6. Ocena stopnia zainteresowania i wiedzy uczestników konsultacji na temat GMO          195

4.3. Komunikaty naukowe zawierające informacje na temat GMO. Zaufanie czy nieufność?         202

4.4. Komunikaty dotyczące GMO. Co buduje zaufanie, a co tworzy nieufność?      204

4.5. Sposoby, za pomocą których uczestnicy konsultacji dokonują weryfikacji informacji na temat GMO     208

4.6. Medium, za pomocą którego powinny być przekazywane informacje na temat GMO         210

4.7. Cechy komunikatu naukowego na temat GMO       210

4.7.1. Forma komunikatu     210

4.7.2. Język przekazu       213

4.7.3. Zawartość komunikatów      215

4.8. Główni odbiorcy komunikatów na temat GMO      218

4.9. Osoby, instytucje i grupy odpowiedzialne za przekazywanie treści

na temat GMO     219

4.10. Podsumowanie     221

 

5. Podsumowanie i wnioski końcowe       223

5.1. Deklarowane wykorzystanie naukowych źródeł informacji   224

5.2. Jakie podobieństwa i różnice ujawniają się pomiędzy aktualnymi i preferowanymi sposobami komunikowania treści naukowych?   227

5.3. Jak komunikować treści naukowe, aby skutecznie docierały do odbiorców i aby Polacy im ufali?       231

5.3.1. Dbałość o rzetelność naukową i standardy etyczne       231

5.3.2. Proaktywne reagowanie na kwestionowanie stanu wiedzy         232

5.3.3. Większa skuteczność rozpowszechniania wyników badań          233

5.3.4. Zarażanie pasją i budzenie emocji    233

5.4. Wnioski końcowe        233

 

Bibliografia     236

 

Summary   244

  • Title: Komunikacja naukowa w Polsce. Szczepionki, medycyna alternatywna, zmiany klimatyczne, GMO pod lupą
  • Author: Aneta Krzewińska, Małgorzata Dzimińska, Izabela Warwas, Justyna Wiktorowicz
  • ISBN: 978-83-8220-553-4, 9788382205534
  • Date of issue: 2021-06-24
  • Format: Ebook
  • Item ID: e_22s9
  • Publisher: Wydawnictwo Uniwersytetu Łódzkiego