E-book details

Problematyka integracji prac scaleniowych z pracami z zakresu gospodarowania zasobami wodnymi w kontekście polityki rozwoju obszarów wiejskich

Problematyka integracji prac scaleniowych z pracami z zakresu gospodarowania zasobami wodnymi w kontekście polityki rozwoju obszarów wiejskich

Małgorzata Stańczuk-Gałwiaczek, Katarzyna Sobolewska-Mikulska

Ebook

W monografii przedstawiono problematykę integracji prac scaleniowych z pracami z zakresu gospodarowania zasobami wodnymi. Zasoby wodne są niezmiernie ważnym czynnikiem determinującym znaczenie i rozwój funkcji obszarów wiejskich. Ograniczona wielkość zasobów wodnych w Polsce oraz ich duża zmienność w czasie i przestrzeni wymusza konieczność racjonalnego gospodarowania wodą. W podejściu przyjętym przez kraje Europy Zachodniej scalenie gruntów jest nieodłącznie związane z implementacją rozwiązań polegających na ochronie i kształtowaniu zasobów wodnych na terenach wiejskich. W ramach prac scaleniowych istnieje możliwość wskazania obszarów niezbędnych do realizacji inwestycji w zakresie systemów melioracji wodnych, retencjonowania wód na obszarach wiejskich, zarządzania ryzykiem powodziowym oraz w zakresie realizacji działań o charakterze środowiskowo-krajobrazowym wpływających na warunki wodne na scalanym obiekcie. Szeroki i kompleksowy zakres działań realizowanych w ramach prac scaleniowych jest zgodny z ideą zrównoważonego i wielofunkcyjnego rozwoju obszarów wiejskich. W monografii postawiono tezę: „Scalenia gruntów nie są w dostatecznym stopniu wykorzystywane jako instrument służący ochronie i kształtowaniu zasobów wodnych na terenach wiejskich w Polsce.
 
Zakres rozwiązań projektowych wprowadzanych w procesie scalenia gruntów w Polsce jest ograniczony i niewystarczający”. Udowodnienie przyjętej tezy wymagało realizacji następujących celów szczegółowych: 1) ocena stanu gospodarki wodnej na obszarach wiejskich oraz przegląd obecnego stanu wiedzy dotyczącej prawnych i geodezyjnych aspektów integracji prac scaleniowych z pracami z zakresu gospodarowania zasobami wodnymi; 2) analiza i ocena zakresu wprowadzanych w założeniach do projektu scalenia gruntów w Polsce rozwiązań nakierowanych na poprawę stanu gospodarki wodnej w oparciu o reprezentatywną próbę badawczą.
 
W rozdziale 2 podjęto próbę diagnozy aktualnego stanu gospodarki wodnej na obszarach wiejskich w Polsce, której wyniki pozwalają potwierdzić pilność i priorytetowość realizacji prac związanych z poprawą stanu ilościowego i jakościowego wód na obszarach wiejskich. W rozdziale 3 zdefiniowany został zakres działań realizowanych w procesie scalenia gruntów, przy jednoczesnym zwróceniu uwagi na funkcjonującą w krajowej literaturze przedmiotu wielorakość nazewnictwa i pojęć dotyczących kompleksowych przedsięwzięć realizowanych na obszarach wiejskich, obejmujących scalenie gruntów. Szczególną uwagę zwrócono na problematykę integracji prac scaleniowych z pracami z zakresu rolniczego gospodarowania zasobami wodnymi na obszarach wiejskich. W rozdziale 4 poświęcono uwagę zagadnieniu polityki rozwoju obszarów wiejskich. Przybliżono ideę rozwoju zrównoważonego oraz wielofunkcyjnego. Przedstawiono także instrumentarium Wspólnej Polityki Rolnej w kontekście realizacji prac scaleniowych w Polsce.
 
W rozdziale 5 przedstawiono wyniki badań zakresu wprowadzanych w założeniach do projektów scalenia gruntów w Polsce rozwiązań nakierowanych na poprawę stanu gospodarki wodnej. Jako metodę badawczą przyjęto metodę indukcyjną, opierając się na zasadach weryfikacjonizmu naukowego na podstawie badań reprezentatywnej próby dokumentów źródłowych opracowanych dla obiektów scaleniowych w Polsce. Wyboru próby reprezentatywnej dokonano przy zastosowaniu metod statystycznych. Badane cechy (decyzja geodety-projektanta o wprowadzeniu konkretnego rozwiązania projektowego) mają charakter jakościowy. Zgromadzone dane uporządkowano, stosując metody statystyczne.
 

1. WPROWADZENIE (Małgorzata Stańczuk-Gałwiaczek) 7

2. AKTUALNY STAN GOSPODARKI WODNEJ NA OBSZARACH WIEJSKICH W POLSCE (Małgorzata Stańczuk-Gałwiaczek) 10

2.1. Uwagi wprowadzające 10

2.1.1. Definicja gospodarki wodnej 12

2.1.2. Podstawowe problemy gospodarki wodnej w Polsce 12

2.1.3. Cele gospodarki wodnej w świetle zapisów dyrektyw Unii Europejskiej oraz krajowych aktów prawnych i dokumentów programowych 15

2.2. Stan gospodarki wodnej w zakresie systemów melioracji wodnych 20

2.2.1. Rodzaje urządzeń melioracji wodnych i charakterystyka stosowanych zabie­gów 20

2.2.2. Wykonywanie i utrzymywanie urządzeń melioracji wodnych – uregulowania prawne 24

2.2.3. Stan ilościowy oraz stan utrzymania urządzeń melioracji wodnych w Polsce 25

2.3. Stan gospodarki wodnej w zakresie retencjonowania wód na obszarach wiejskich 31

2.3.1. Rodzaje i formy małej retencji wodnej 33

2.3.2. Stan ilościowy obiektów małej retencji wodnej 36

2.3.3. Realizacja wojewódzkich programów rozwoju małej retencji 38

2.4. Stan gospodarki wodnej w zakresie zarządzania ryzykiem powodziowym 42

2.4.1. Środki zarządzania ryzykiem powodziowym 43

2.4.2. Stan ilościowy urządzeń wodnych z zakresu technicznych środków zarządza­nia ryzykiem powodziowym 46

3. ZAKRES PRAC SCALENIOWYCH REALIZOWANYCH W POLSCE (Katarzyna Sobolewska-Mikulska, Małgorzata Stańczuk-Gałwiaczek) 50

3.1. Definicja scalenia gruntów 50

3.2. Rys historyczny realizacji prac scaleniowych w Polsce 53

3.3. Realizacja prac scaleniowych w rozszerzonej formule – terminologia 54

3.4. Cele szczegółowe scalenia gruntów 58

4. POLITYKA ROZWOJU OBSZARÓW WIEJSKICH W KONTEKŚCIE REALIZACJI PRAC SCALENIOWYCH W POLSCE (Katarzyna Sobolewska-Mikulska, Małgorzata Stańczuk-Gałwiaczek) 61

4.1. Nowy paradygmat rozwoju obszarów wiejskich 61

4.2. Rozwój zrównoważony obszarów wiejskich 63

4.3. Rozwój wielofunkcyjny obszarów wiejskich 69

4.4. Wspólna Polityka Rolna 73

4.5. Wsparcie realizacji prac scaleniowych przy użyciu instrumentów Wspólnej Polityki Rolnej 76

5. BADANIE ZAKRESU ROZWIĄZAŃ WPROWADZANYCH W ZAŁOŻENIACH DO PROJEKTÓW SCALENIA GRUNTÓW W POLSCE NAKIEROWANYCH NA POPRAWĘ STANU GOSPODARKI WODNEJ (Małgorzata Stańczuk-Gałwiaczek) 88

5.1. Charakterystyka obszaru i metody badań 88

5.2. Wyniki badań 95

5.3. Wnioski z badań 100

6. PODSUMOWANIE I WNIOSKI (Małgorzata Stańczuk-Gałwiaczek) 104

BIBLIOGRAFIA 108

SPIS TABEL I RYSUNKÓW 125

ZAŁĄCZNIKI 127

  • Title: Problematyka integracji prac scaleniowych z pracami z zakresu gospodarowania zasobami wodnymi w kontekście polityki rozwoju obszarów wiejskich
  • Author: Małgorzata Stańczuk-Gałwiaczek, Katarzyna Sobolewska-Mikulska
  • ISBN: 978-83-8156-323-9, 9788381563239
  • Date of issue: 2022-04-19
  • Format: Ebook
  • Item ID: e_2p5a
  • Publisher: Oficyna Wydawnicza Politechniki Warszawskiej