Wstęp  9

Rozdział 1. Podsektor samorządowy jako element sektora publicznego w kontekście ryzyka czynników niefinansowych (ESG)          15

1. 1. Istota oraz specyfika sektora publicznego w otoczeniu lokalnym i globalnym        15
   2. Wpływ czynników niefinansowych (ESG) na sektor publiczny i finanse publiczne  23
   3. Efektywność sektora publicznego na różnych szczeblach władz publicznych         25

1.4. Problemy rozmiarów sektora publicznego i ich konsekwencje: prawo Wagnera, zjawisko flypaper effect i hipoteza Lewiatana           33

1. 1. Problem rozrastania się sektora publicznego: ujęcie historyczno-statystyczne      39
   2. Administracja publiczna i rola czynnika ludzkiego w sektorze publicznym             51
   3. Potencjał administracyjny jako wyznacznik procesów decentralizacji     61

1.8. Komparatystyka filozofii sektora publicznego w wybranych systemach: triada państwa, samorządu terytorialnego i rynku             63

Rozdział 2. Konieczność a uwarunkowania i bariery decentralizacji fiskalnej          73

1. 1. Pojęcie, zakres i instrumenty polityki fiskalnej         73
      1. Wąskie i szerokie pojęcie polityki fiskalnej      73

2.1.2. Tradycyjne instrumenty polityki fiskalnej a instrumenty polityki fiskalnej w warunkach decentralizacji  75

2.1.3. Przyczyny i konsekwencje hybrydyzacji finansów publicznych oraz polityki fiskalnej w systemach zdecentralizowanych     79

1. 1. Pojęcie i wybrane aspekty decentralizacji oraz decentralizacji fiskalnej  81
      1. Niejednorodność pojęcia decentralizacji fiskalnej i pojęcia pokrewne         81
      2. Aspekt polityczny decentralizacji      85
      3. Aspekty ekonomiczno-finansowy oraz administracyjny decentralizacji        86
      4. Aspekt socjologiczny decentralizacji 90
      5. Aspekty: terytorialny, przestrzenny i geograficzny         93
   2. Decentralizacja fiskalna w kontekście jej konieczności i ograniczeń       95
   3. Uwarunkowania decentralizacji fiskalnej w różnych modelach finansów publicznych      102

2.4.1. Kwestie ustrojowe i konstytucyjne: kraje unitarne a kraje federalne           102

1. 1. 1. Modele decentralizacji fiskalnej: jednolity system podatkowy a konkurencja podatkowa        109

2.5. Specyfika, cechy i konstrukcja podatków lokalnych  113

2.6. Podatki środowiskowe i instrumenty fiskalne w polityce klimatycznej oraz możliwości ich decentralizacji        116

Rozdział 3. Nowe zarządzanie publiczne w warunkach decentralizacji fiskalnej      121

3.1. Tradycyjne i nowoczesne zarządzanie publiczne: koncepcje good governance i public governance   121

3.2. Początki i ewolucja koncepcji nowego zarządzania publicznego             124

3.3. Nowe zarządzanie publiczne w podsektorze samorządowym (w kontekście doświadczeń brytyjskich)            134

3.4. Potencjał administracyjny a decentralizacja fiskalna i problem asymetrii decentralizacji      136

3.5. Budżetowanie partycypacyjne i budżetowanie zadaniowe jako narzędzia zmian proefektywnościowych 141

3.6. Podejście ortodoksyjne w koncepcji nowego zarządzania publicznego a dostosowania iteracyjne           153

3.7. Nowe zarządzanie publiczne i decentralizacja a problem korupcji          158

Rozdział 4. Decentralizacja państwa i decentralizacja fiskalna a hipoteza Lewiatana               163

1. 1. Pojęcie hipotezy Lewiatana i jej ewolucja   163
   2. Wpływ decentralizacji na ograniczenie zjawiska Lewiatana w świetle wyników badań empirycznych             166

4.3. Wybrane badania iluzji fiskalnych, zjawiska flypaper effect i hipotezy Lewiatana poświęcone Polsce      176

1. 1. Niejednoznaczność wyników badań empirycznych poświęconych wpływowi decentralizacji fiskalnej na rozmiary sektora publicznego i finansów publicznych  191
   2. Wpływ decentralizacji na lepszą alokację zasobów oraz wzrost gospodarczy        199
   3. Teoria agencji a konkurencja podatkowa i rozrost sektora publicznego  202
   4. Wydatki sztywne i elastyczne a metody planowania budżetowego – luka w relacjach procesu budżetowego i celach polityki publicznej    209
   5. Rola planowania budżetowego, procesu przeglądu wydatków oraz strategii wydatkowania środków publicznych         214
   6. Racjonalizacja i kontrola gospodarki finansowej samorządu terytorialnego w kontekście koncepcji prawa naturalnego i pozytywnego         220

4.10. Kryzys COVID-19 a państwo Lewiatana     227

Rozdział 5. Modele i współczesne wyzwania w procesach decentralizacji fiskalnej       231

1. 1. Decentralizacja fiskalna w modelach scentralizowanym, zdecentralizowanym i mieszanym    231

5.2. Endogeniczne i egzogeniczne uwarunkowania optymalizacji decentralizacji fiskalnej      239

5.3. Ewolucja teorii federalizmu fiskalnego a demokracja bezpośrednia i pośrednia     242

5.4. Konsekwencje transferów i miękkich ograniczeń budżetowych              248

1. 1. Wyzwania i potencjalne kierunki skutecznej polityki fiskalnej w warunkach decentralizacji             251

5.6. Konceptualizacja reform sektora publicznego w warunkach decentralizacji           256

5.7. Nowa ekonomia instytucjonalna i jej wpływ na podejście do reformowania sektora publicznego i decentralizacji fiskalnej        262

5.8. Systematyczny i skokowy wzrost wydatków publicznych         267

1. 1. 1. Wpływ starzejących się społeczeństw i zmian demograficznych na wzrost Lewiatana oraz opiekuńczych funkcji państwa               267

5.8.2. Wpływ rozwoju ekonomiczno-społecznego, funkcji państwa i demokracji na wzrost państwa Lewiatana              272

5.8.3. Propozycja włączenia decentralizacji sektora publicznego i decentralizacji fiskalnej do paradygmatu finansów zrównoważonych. Próba syntezy          278

Zakończenie       283

Bibliografia         287

Spis tabel i rysunków        307

• Title: Decentralizacja fiskalna jako ograniczenie zjawiska Lewiatana
• Author: Beata Guziejewska
• ISBN: 978-83-8220-803-0, 9788382208030
• Date of issue: 2022-05-26
• Format: Ebook
• Item ID: e_2rjg
• Publisher: Wydawnictwo Uniwersytetu Łódzkiego