E-book details

Dzieciństwo w rodzinie robotniczej międzywojennej Łodzi. Perspektywa etnograficzno-pedagogiczna

Dzieciństwo w rodzinie robotniczej międzywojennej Łodzi. Perspektywa etnograficzno-pedagogiczna

Anna Deredas, Joanna Sosnowska

Ebook

Publikacja zawiera prezentację materiału źródłowego przechowywanego w Etnograficznym Archiwum im. Bronisławy Kopczyńskiej-Jaworskiej Instytutu Etnologii i Antropologii Kulturowej Uniwersytetu Łódzkiego. Materiał ten – w postaci biografii, wspomnień, zapisu rozmów i opowieści, zebrany od osób pochodzenia robotniczego – był gromadzony w latach 70. i 80. XX wieku w celu przeprowadzenia szeroko zakrojonych badań nad kulturą robotniczą Łodzi. Zasób archiwalny pozwolił na przedstawienie wielu aspektów dzieciństwa przeżywanego w łódzkiej rodzinie robotniczej w latach 1918–1939.

*

Autorki podjęły się niełatwego zadania, jakim jest ukazanie dzieciństwa w rodzinie robotniczej międzywojennej Łodzi z perspektywy wspomnień pracownic i pracowników fabryk (zawartych w materiałach źródłowych zgromadzonych podczas badań etnograficznych). Tematyka monografii należy wciąż do stosunkowo rzadko podejmowanych i analizowanych problemów w polskiej nauce – zarówno na gruncie pedagogiki, jak i historiografii pedagogicznej, a także w kontekście badań etnograficzno-pedagogicznych. Pozycja wpisuje się w najnowszy trend badań regionalnych oraz badań nad historią życia codziennego i społeczną historią wychowania.

Z recenzji dr hab. Katarzyny Kabacińskiej-Łuczak, prof. UAM

Autorki książki porządkują i prezentują materiał archiwalny pod kątem kategorii „dzieciństwa” i w tym sensie publikacja jest dziełem oryginalnym i atrakcyjnym. Atrakcyjność tematu potwierdza też rosnąca popularność badań nad dzieciństwem, zwrot ku dziecku w naukach społecznych. Niewątpliwie, dla budujących się dopiero polskich studiów nad dzieciństwem monografia ta będzie stanowiła ważną pozycję z zakresu etnografii historycznej – przykład solidnych badań osadzonych w określonym momencie historycznym i dotyczących wąskiej grupy, która wypracowała charakterystyczną kulturę materialną, praktyki społeczne oraz rozumienie dziecka. Na wyróżnienie zasługuje nie tylko skrupulatność opisu wywiadów i charakterystyka rozmówców, lecz także projekt „oddania głosu” osobom, które poddają refleksji własne dzieciństwo, dzieciństwo swoich dzieci oraz wpływ własnego usytuowania społecznego na życie codzienne dziecka.

Z recenzji dr hab. Anny Witeski-Młynarczyk, prof. UW

Wstęp  9

 

Rozdział I. Dom rodzinny            25

1. Rodzina robotnicza   25

2. Praca rodziców           32

3. Mieszkanie    43

4. Spożywanie posiłków              53

 

Rozdział II. Narodziny    63

1. Zapatrywania rodziców na temat liczby potomstwa   66

2. Okres ciąży    70

3. Poród i połóg 77

 

Rozdział III. Pielęgnacja niemowląt         87

1. Karmienie      90

2. Kąpiel             94

3. Ubiór              96

4. Zabawianie i usypianie           98

5. Zabiegi leczniczo-magiczne    103

 

Rozdział IV. Opieka        109

1. Garderoba dziewcząt i chłopców        112

2. Codzienna higiena     115

3. Troska o zdrowie       121

4. Pomoc rodzinie w opiece nad dziećmi             127

 

Rozdział V. Wychowanie             135

1. Poglądy rodziców na sprawy wychowania      139

2. Stosunek dzieci do osób starszych      143

3. Praktyki religijne        145

4. Obowiązki dziewcząt i chłopców         149

5. Kary i nagrody            156

 

Rozdział VI. Edukacja     161

1. Nauka szkolna i nauczyciele   164

 

Rozdział VII. Czas wolny 173

1. Czas i miejsce zabaw 179

2. Zabawki         186

3. Zabawy          192

4. Niedziela       211

5. Wypoczynek letni      215

 

Rozdział VIII. Obrzędowość rodzinna     219

1. Chrzest          223

2. Pierwsze urodziny. Imieniny  232

3. Pierwsza komunia święta       236

4. Ślub i wesele w rodzinie         239

5. Śmierć i pogrzeb        241

 

Rozdział IX. Obrzędowość doroczna       245

1. Boże Narodzenie       252

2. Kolędowanie 262

3. Tłusty czwartek i karnawał     268

4. Wielkanoc     272

5. Zielone Świątki           277

6. Boże Ciało     279

7. Wieczór świętojański 280

 

Zamiast zakończenia     283

 

Bibliografia        285

 

Załącznik            297

 

Spis ilustracji     303

 

Nota o autorkach           304

  • Title: Dzieciństwo w rodzinie robotniczej międzywojennej Łodzi. Perspektywa etnograficzno-pedagogiczna
  • Author: Anna Deredas, Joanna Sosnowska
  • ISBN: 978-83-8142-768-5, 9788381427685
  • Date of issue: 2022-11-30
  • Format: Ebook
  • Item ID: e_301b
  • Publisher: Wydawnictwo Uniwersytetu Łódzkiego