Szczegóły ebooka

Ordynarna demonstracja władzy. O zarządzaniu konfliktem w Bośni i Hercegowinie

Ordynarna demonstracja władzy. O zarządzaniu konfliktem w Bośni i Hercegowinie

Aleksandra Zdeb

Ebook

„Recenzowany tom wypełnia istotną lukę w zakresie ewolucji systemu politycznego państwa bośniackiego po 1990 roku […] perspektywa badawcza zaprezentowana w niniejszej pracy jest bardzo nowatorska. […] Praca stanowi bardzo dojrzałe opracowanie naukowe, po które winni sięgnąć wszyscy zainteresowani rozwojem państwowości republik postjugosłowiańskich, szczególnie w kontekście (dys)funkcjonalności państwowości postdaytonowskiej”.

Bośnia i Hercegowina pozostaje państwem, które nie działa, a ponad dwadzieścia pięć lat od podpisania porozumienia pokojowego, które zakończyło niezwykle krwawy konflikt zbrojny, jest wręcz podręcznikowym przykładem tego, jakich błędów należy się wystrzegać, próbując zarządzać konfliktem etnicznym. Skupiając się na konsocjonalizmie – modelu instytucjonalnym, który stał się podstawą odbudowy bośniackiego państwa, książka stanowi próbę zabrania głosu w dyskusji poświęconej teorii współdzielenia władzy, zapoczątkowanej przez Arenda Lijpharta pod koniec lat 60. XX wieku, proponuje jednak innowacyjne podejście teoretyczne zbudowane w oparciu o nowy instytucjonalizm. Stawiając w centrum analizy relację między aktorami a instytucjami, a także zjawisko tzw. efektu odbicia, dotyka kwestii potencjału i ograniczeń inżynierii konstytucyjnej oraz oczekiwań stawianych instytucjom politycznym, a także bardziej szczegółowej debaty na temat ładu postdaytonskiego w Bośni i Hercegowinie. Pokazuje, że dysfunkcyjność modelu współdzielenia władzy w Bośni jest nie tylko funkcją instytucji formalnych, ale i pozainstytucjonalnych praktyk elit.

Aleksandra Zdeb jest wykładowcą na Uniwersytecie Pedagogicznym w Krakowie, gdzie prowadzi badania poświęcone kwestiom zarządzania konfliktami etnicznymi i odbudowie postkonfliktowej na obszarze postkomunistycznym. Ukończyła studia doktoranckie w zakresie prawa i polityki na Uniwersytecie w Grazu. Dwa lata spędziła jako post-doc na Queen’s University Belfast, gdzie zajmowała się tematyką grup wykluczonych i wpływu trzeciego sektora na dobre rządzenie w społeczeństwach po konfliktach zbrojnych. Publikowała teksty w takich czasopismach jak “Ethnopolitics”, “Nationalities Papers”, “New Eastern Europe”, “Representation”, “Swiss Political Science Review”.

Podziękowania

Wykaz skrótów

WSTĘP

1. KONFLIKT ETNICZNY I ZARZĄDZANIE NIM – BiH JAKO SPOŁECZEŃSTWO PODZIELONE

1.1. Etniczność i konflikt etniczny w świecie społeczeństw podzielonych

1.2. Bośnia i Hercegowina – podzielone społeczeństwo na przestrzeni wieków

Bošniacy

Chorwaci

Serbowie

Kształtowanie się relacji między narodami konstytutywnymi

1.3. Strategie zarządzania konfliktem etnicznym

Zarządzanie konfliktem a budowanie demokracji

2. INSTYTUCJE I KONSOCJONALIZM – ZARZĄDZANIE KONFLIKTEM W POSTDAYTONOWSKIEJ BiH

2.1. Instytucje w modelu konsocjonalnym

2.2. Tradycja współdzielenia władzy – instytucje implementowane w BiH w perspektywie historycznej

Przed Dayton – instytucje bośniackie do lat 90. XX wieku

Jugosławia – federalizm i konsocjonalizm w wydaniu komunistycznym

2.3. Po Dayton – konsocjonalizm i powojenna BiH

Podstawowe instytucje modelu konsocjonalnego

Nadprogramowy element systemu: wspólnota międzynarodowa

Bośniacka demokracja i jej deficyt

Problemy i zmiany

3. AKTORZY I KONSOCJONALIZM – ELITY POLITYCZNE W POSTDAYTONOWSKIEJ BiH

3.1. Elity polityczne w modelu konsocjonalnym

3.2. Konstelacja aktorów politycznych w postdaytonowskiej BiH

3.3. Zdolności aktorów jako zasoby elit

Blok bošniacki

Blok chorwacki

Blok serbski

Blok nienarodowy/wielonarodowy

3.4. Orientacje aktorów jako język kultury politycznej elit

Deklarowana tożsamość

Deklarowane cele

Percepcja systemu politycznego

4. AKTORZY KONTRA INSTYTUCJE W MODELU KONSOCJONALNYM – DYSFUNKCJONALNOŚĆ

POSTDAYTONOWSKIEJ BiH

4.1. Relacje między aktorami i instytucjami w modelu konsocjonalnym

4.2. Instytucja autonomii, czyli jak zbudować quasi-państwo

Chorwackie instytucje równoległe

Serbska polityka od bojkotu do referendum

4.3. Instytucja proporcjonalności, czyli kto jest kim i dlaczego

Poszukując wystarczająco chorwackiego Chorwata – sprawa Komšicia

Między liczbami a tożsamością – spektrum manipulacji

4.4. Instytucja weta, czyli o gwarancji, że decyzja nie zostanie podjęta

4.5. Instytucja wielkich koalicji, czyli jak dopuścić każdego „do koryta”

Quasi-koalicje lat 1996–2000

Sojusz na rzecz zmian – 2000–2002

Koalicja umiarkowanie mieszana – 2002–2006

Koalicja „przelicytowywania się” – 2006–2010

Koalicja kryzysów – 2010–2014

Koalicja przetrwania – 2014–2018

Przedłużający się kryzys – 2018–dziś

4.6. Instytucje nieformalne – między procesami prudskim a butmirskim

KILKA SŁÓW PODSUMOWANIA

BIBLIOGRAFIA

INDEKS NAZWISK

  • Tytuł: Ordynarna demonstracja władzy. O zarządzaniu konfliktem w Bośni i Hercegowinie
  • Autor: Aleksandra Zdeb
  • ISBN: 978-83-242-6676-0, 9788324266760
  • Data wydania: 2023-01-19
  • Format: Ebook
  • Identyfikator pozycji: e_31n1
  • Wydawca: Wydawnictwo UNIVERSITAS