E-book details

Asesor sądowy w polskim systemie wymiaru sprawiedliwości

Asesor sądowy w polskim systemie wymiaru sprawiedliwości

Anna Chmielarz-Grochal, Ewa Wójcicka, Jakub Żurek

Ebook

Monografia traktuje o ustrojowo-prawnych podstawach funkcjonowania asesora sądowego w polskim wymiarze sprawiedliwości po przywróceniu tego urzędu w 2016 roku. Autorzy poszukują odpowiedzi na pytanie, czy założony przez polskiego ustawodawcę model ustrojowo-prawny asesury sądowej odpowiada standardom konstytucyjnym. W publikacji przeanalizowano następujące zagadnienia: ewolucję statusu prawnego asesora sądowego w prawie polskim; ustrojowe zasady funkcjonowania asesorów sądowych, ze szczególnym uwzględnieniem zgodności z konstytucyjną zasadą sądowego sprawowania wymiaru sprawiedliwości oraz realizacji prawa do sądu z art. 45 Konstytucji RP; stosunek służbowy asesora sądowego w sądach powszechnych i administracyjnych; niezawisłość, bezstronność i niezależność asesora sądowego oraz ich gwarancje ustrojowe i procesowe; odpowiedzialność dyscyplinarną i odpowiedzialność za wykroczenia.

Wykaz skrótów            9

 

Wstęp              13

 

Rozdział 1. Rys historyczny asesora sądowego w prawie polskim         19

    1. Początki urzędu asesora sądowego na ziemiach polskich    19
    2. Asesorzy sądowi w sądownictwie powszechnym    21
      1. Urząd asesora sądowego w rozporządzeniu Prezydenta Rzeczypospolitej z dnia 6 lutego 1928 r. – Prawo o ustroju sądów powszechnych           21
      2. Model asesury sądowej w ustawie z dnia 20 czerwca 1985 r. – Prawo o ustroju sądów powszechnych            29
      3. Model asesury sądowej w ustawie – Prawo o ustroju sądów powszechnych z 2001 r. – do wyroku Trybunału Konstytucyjnego z dnia 24 października 2007 r.             31
    3. Asesorzy sądowi w sądownictwie administracyjnym           38
    4. Asesorzy sądów wojskowych          43
    5. Przywrócenie asesury sądowej w 2016 r.   47

 

Rozdział 2. Stosunek służbowy asesora sądowego       53

    1. Uwagi ogólne         53
    2. Wymagania wobec kandydata na stanowisko asesora sądowego   54
      1. Wymagania przewidziane w sądach powszechnych   54
      2. Wymagania przewidziane w sądach administracyjnych           62
    3. Stosunek służbowy asesora w sądzie powszechnym            64
      1. Nawiązanie stosunku służbowego      64
      2. Podział czynności oraz przydział asesora sądowego do wydziałów sądów            74
      3. Przeniesienie asesora sądowego na inne miejsce służbowe    76
      4. Wygaśnięcie i rozwiązanie stosunku służbowego        81
    4. Stosunek służbowy asesora w sądzie administracyjnym      84
      1. Zgłoszenie kandydatur na wolne stanowiska asesorskie          84
      2. Ocena kwalifi acji kandydata na wolne stanowisko asesorskie 88
      3. Nawiązanie stosunku służbowego      95
    5. Odstąpienie od przeprowadzania postępowania sprawdzającego   97

 

Rozdział 3. Szczególne uprawnienia i obowiązki asesora sądowego     99

3.1. Uwagi ogólne       99

3.2. Strój urzędowy i legitymacja służbowa asesora sądowego 100

3.3. Miejsce zamieszkania asesora sądowego  101

3.4. Czas pracy asesora sądowego       103

3.5. Wynagrodzenie asesora sądowego            105

3.6. Prawo do urlopu dla poratowania zdrowia i bezpłatnego urlopu na czas kampanii wyborczej  107

3.7. Prawo wnioskowania o powołanie na stanowisko sędziego             109

3.8. Udział w organach samorządu sędziowskiego        112

3.9. Obowiązek postępowania zgodnie ze ślubowaniem           114

    1. Obowiązek zachowania tajemnicy              117
    2. Obowiązek złożenia oświadczenia majątkowego   119
    3. Obowiązek wykonywania poleceń z zakresu czynności administracyjnych i zachowania drogi służbowej   121
    4. Obowiązek informowania o sprawach sądowych  123
    5. Obowiązek podnoszenia kwalifi acji zawodowych 123

 

Rozdział 4. Niezawisłość, niezależność i bezstronność asesora sądowego            125

    1. Niezawisłość i niezależność asesora sądowego        125
    2. Gwarancje niezawisłości i niezależności asesora sądowego 134
      1. Powoływanie asesora sądowego        136
      2. Nieusuwalność           139
      3. Zasada apolityczności              140
      4. Zasada niepołączalności         143
      5. Immunitet i nietykalność osobista      147
    3. Bezstronność asesora sądowego i jej gwarancje      149
      1. Wyłączenie asesora sądowego            153
      2. Przyczyny wyłączenia z mocy ustawy 157
      3. Przyczyny wyłączenia na żądanie asesora sądowego lub na wniosek strony           159
      4. Właściwość organu rozstrzygającego o wyłączeniu asesora sądowego     165

 

Rozdział 5. Zadania wykonywane przez asesorów sądowych   173

    1. Zadania asesora sądowego z zakresu wymiaru sprawiedliwości      173
    2. Zadania asesora sądowego z zakresu ochrony prawnej       181
    3. Zadania i funkcje powierzone asesorom sądowym przez prezesa sądu     186
      1. Funkcja przewodniczącego wydziału 186
      2. Powierzenie czynności z zakresu wewnętrznego nadzoru administracyjnego    188

 

Rozdział 6. Odpowiedzialność dyscyplinarna asesora sądowego i odpowiedzialność za wykroczenia       193

    1. Uwagi ogólne         193
    2. Zakres odpowiedzialności dyscyplinarnej asesora sądowego           196
      1. Uwagi ogólne             196
      2. Katalog przewinień dyscyplinarnych  202
        1. Oczywista i rażąca obraza przepisów prawa            202
        2. Odmowa wykonywania wymiaru sprawiedliwości 203
        3. Działania lub zaniechania mogące uniemożliwić lub istotnie utrudnić funkcjonowanie organu wymiaru sprawiedliwości     204
        4. Działania kwestionujące istnienie stosunku służbowego sędziego, skuteczność powołania sędziego, lub umocowanie konstytucyjnego organu Rzeczypospolitej Polskiej 205
        5. Działalność publiczna nie dająca się pogodzić z zasadami niezależności sądów i niezawisłości sędziów 206
        6. Uchybienie godności urzędu           206
        7. Postępowanie asesora sądowego przed objęciem stanowiska, jeżeli przez nie okazał się niegodny urzędu     207
      3. Zbiór Zasad Etyki Zawodowej Sędziów i Asesorów Sądowych a odpowiedzialność dyscyplinarna        207
      4. Przedawnienie  przewinień  dyscyplinarnych 210
    3. Organy w sprawach odpowiedzialności dyscyplinarnej       214
      1. Rzecznicy dyscyplinarni          214
      2. Sądy dyscyplinarne   217
    4. Postępowanie  wyjaśniające           220
    5. Zawieszenie i przerwa w czynnościach służbowych 227
    6. Przebieg procedury dyscyplinarnej asesorów sądowych     229
      1. Postępowanie przed sądem dyscyplinarnym I instancji            229
      2. Postępowanie przed sądem dyscyplinarnym II instancji           236
      3. Wznowienie postępowania dyscyplinarnego 238
    7. Kary dyscyplinarne             240
      1. Katalog kar dyscyplinarnych  240
      2. Podanie orzeczenia do publicznej wiadomości            246
      3. Wykonanie kary dyscyplinarnej           248
      4. Zatarcie skazania       248
    8. Odpowiedzialność asesora sądowego za wykroczenia         249

 

Zakończenie    253

 

Bibliografia      261

Literatura   261

Orzecznictwo          269

Akty prawne           277

Inne źródła 279

  • Title: Asesor sądowy w polskim systemie wymiaru sprawiedliwości
  • Author: Anna Chmielarz-Grochal, Ewa Wójcicka, Jakub Żurek
  • ISBN: 978-83-8331-044-2, 9788383310442
  • Date of issue: 2023-01-19
  • Format: Ebook
  • Item ID: e_31nr
  • Publisher: Wydawnictwo Uniwersytetu Łódzkiego