Wstęp 9
1. Teoretyczne aspekty regulacji ekonomicznej rynku energetycznego 17
1.1. Wprowadzenie do zagadnienia regulacji ekonomicznej 17
1.2. Istota regulacji sektora przedsiębiorstw użyteczności publicznej 25
1.2.1. Uwagi wstępne 25
1.2.2. Podejście normatywne do uzasadnienia regulacji sektora użyteczności publicznej 27
1.2.3. Podejście alternatywne do uzasadnienia regulacji sektora użyteczności publicznej 47
1.2.4. Inne alternatywne podejścia do uzasadnienia regulacji sektora użyteczności publicznej 69
1.3. Alternatywa dla tradycyjnej regulacji sektora przedsiębiorstw użyteczności publicznej 70
1.3.1. Rodzaje podejść do tradycyjnych regulacji gospodarczych 70
1.3.2. Konkurencja na rynku 71
1.3.3. Contestability – teoria rynku spornego 73
1.3.4. Własność państwa w sektorze użyteczności publicznej 76
1.3.5. Podejście ex ante oraz ex post w procesie kontroli rynku 82
1.3.6. Deregulacja 86
1.3.7. Regulacja z wykorzystaniem mechanizmów negocjacyjnych 91
2. Teoretyczne i praktyczne zasady ustalania cen na rynku regulowanym przedsiębiorstw użyteczności publicznej 105
2.1. Teoretyczne zasady ustalania cen na rynku regulowanym 105
2.1.1. Uwagi wstępne 105
2.1.2. Ustalanie cen w oparciu o koszt krańcowy 107
2.1.3. Ustalanie cen w oparciu o koszt średni 109
2.1.4. Ustalanie cen liniowych i nieliniowych 111
2.1.5. Ustalanie cen przez przedsiębiorstwo wieloproduktowe 116
2.1.6. Zastosowania cen Ramseya-Boiteux w podejściu wieloproduktowym 121
2.1.7. Zastosowanie cen szczytowych 125
2.1.8. Zasady ustalania cen w warunkach asymetrii informacyjnej 128
2.1.9. Zasady ustalania cen w wymiarze wielookresowości, subsydiowania i zapewnienia jakości 135
2.1.10. Teoretyczne zasady ustalania cen – konkluzje 144
2.2. Praktyczne metody regulacji cen na rynku przedsiębiorstw użyteczności publicznej 146
2.2.1. Praktyczne metody regulacji taryf – geneza 147
2.2.2. Regulacja stopy zwrotu 148
2.2.3. Regulacja pułapu cenowego 161
2.2.4. Metody hybrydowe regulacji 193
2.3. Podsumowanie 201
3. Tworzenie wartości ekonomicznej gazu w łańcuchu dostaw 207
3.1. Właściwości ekonomiczne gazu ziemnego – wprowadzenie do zagadnienia 207
3.2. Tworzenie wartości ekonomicznej gazu w ramach łańcucha dostaw 211
3.3. Proces liberalizacji rynku gazu na przykładzie Polski 221
3.3.1. Uwagi wstępne 221
3.3.2. Implementacja unbundlingu i zasady TPA 223
3.3.3. Wprowadzenie mechanizmu obliga giełdowego oraz detaryfikacja rynku 229
3.3.4. Wpływ regulacji w zakresie bezpieczeństwa energetycznego na rozwój konkurencyjności gazu 231
3.3.5. Zmiany dostawców na rynku gazu 237
3.3.6. Konkluzja 238
3.4. Kierunki transformacji sektora gazowniczego w Unii Europejskiej i w Polsce 240
3.4.1. Geneza i założenia „Europejskiego Zielonego Ładu” 240
3.4.2. Rola gazu ziemnego jako paliwa przejściowego w transformacji energetycznej UE 253
3.4.3. Formalne kierunki transformacji polskiego sektora gazowniczego 258
3.4.4. Obecny stan polskiego gazownictwa i kierunki jego rozwoju 263
3.4.5. Gazy odnawialne jako alternatywa w transformacji polskiego gazownictwa 272
3.4.6. Konkluzja 286
3.5. Regulacja segmentów dystrybucji gazu jako monopoli naturalnych 287
4. Systematyka podejść do regulacji cen w przesyle i dystrybucji gazu ziemnego. Metodyka kształtowania taryf w gazownictwie 290
4.1. Wprowadzenie do zagadnienia 290
4.2. Podstawowe koncepcje wyznaczania taryf w gazownictwie 297
4.2.1. Uwagi wstępne 297
4.2.2. Koncepcja wyznaczenia taryf w oparciu o wartość rynkową usług 298
4.2.3. Koncepcja wyznaczenia taryf w oparciu o wartość kosztu świadczenia usług 299
4.3. Kryteria wyboru systemu taryfowego oraz podstawowe rodzaje systemów ustalania opłat taryfowych w transporcie gazu ziemnego 303
4.3.1. Uwagi wstępne 303
4.3.2. System stawek jednolitych 305
4.3.3. System stawek dystansowych 307
4.3.4. System stawek strefowych 308
4.3.5. System stawek wejście/wyjście 309
4.4. Podstawowe metody ustalania taryf dla operatorów systemów gazowniczych 311
4.4.1. Metoda regulowanej stopy zwrotu 311
4.4.2. Metoda pułapu cenowego 312
4.4.3. Metoda wynegocjowanego porozumienia 320
4.5. Proces kalkulacji opłat taryfowych na przykładzie polskiego gazownictwa 321
4.5.1. Uwagi wstępne 321
4.5.2. Ustalenie kosztów operacyjnych przedsiębiorstwa dystrybucyjnego gazu 323
4.5.3. Ustalenie wartości majątku przedsiębiorstwa dystrybucyjnego gazu 328
4.5.4. Ustalenie poziomu kosztu amortyzacji majątku 333
4.5.5. Ustalenie poziomu kosztu kapitału 335
4.5.6. Alokacja przychodu regulowanego na rodzaje działalności i opłat oraz wyznaczanie stawek taryfowych 347
5. Prezentacja dobrych praktyk taryfowych stosowanych w dystrybucji gazu ziemnego i energii elektrycznej w wybranych państwach UE 353
5.1. Wprowadzenie do zagadnienia 353
5.2. Analiza dobrych praktyk regulacyjnych sektora dystrybucji energii elektrycznej i gazu w wybranych państwach UE 355
5.2.1. Uwagi wstępne 355
5.2.2. Systematyka dobrych praktyk regulacyjnych w segmencie dystrybucji energii 357
5.2.3. Długość okresu regulacji 359
5.2.4. Mechanizmy zachęt stosowane przez regulatorów 360
5.2.5. Mechanizmy regulacyjne stosowane w sektorze dystrybucji energii elektrycznej i gazu – podsumowanie 370
5.3. Prezentacja dobrych praktyk regulacyjnych w segmencie dystrybucji energii w wybranych państwach Unii Europejskiej – case study 371
5.3.1. Dobre praktyki regulacyjne w segmencie dystrybucji gazu ziemnego 371
5.3.2. Analiza rozwiązań regulacyjnych na rynku gazu ziemnego w Republice Federalnej Niemiec 374
5.3.3. Analiza rozwiązań regulacyjnych na rynku gazu ziemnego w Republice Czeskiej 380
5.3.4. Analiza rozwiązań regulacyjnych na rynku gazu ziemnego w Republice Włoskiej 386
5.3.5. Analiza rozwiązań regulacyjnych na rynku gazu ziemnego w Królestwie Niderlandów 391
5.3.6. Analiza rozwiązań regulacyjnych na rynku gazu ziemnego w Republice Francuskiej 397
5.3.7. Analiza rozwiązań regulacyjnych na rynku gazu ziemnego w Wielkiej Brytanii 400
5.3.8. Analiza rozwiązań regulacyjnych na rynku gazu w Rzeczypospolitej Polskiej 406
5.3.9. Dobre praktyki regulacyjne w segmencie dystrybucji energii elektrycznej 429
5.4. Analiza dobrych praktyk regulacyjnych w segmencie dystrybucji paliwa gazowego i energii elektrycznej – konkluzje 446
6. Wnioski końcowe 454
Bibliografia 474
Spis rysunków 488
Spis tabel 489
Abstract 490

• Title: Teoria i praktyka ekonomii regulacji w energetyce. Zastosowania metod taryfikacji w sektorze energetyki gazowej
• Author: Adam Węgrzyn
• ISBN: 978-83-67400-30-5, 9788367400305
• Date of issue: 2023-09-05
• Format: Ebook
• Item ID: e_3mxo
• Publisher: Wydawnictwo Uniwersytetu Ekonomicznego we Wrocławiu