Details zum E-Book

Finanse cyfrowe: wykluczenie finansowe seniorów na rynku finansowym

Finanse cyfrowe: wykluczenie finansowe seniorów na rynku finansowym

Aleksandra Wiktorow, Jan Monkiewicz, Lech Gąsiorkiewicz

E-book

Intuicyjnie zawsze wymienia się ludzi starszych jako przykład wykluczenia cyfrowego. Chcieliśmy poznać głębiej ten problem, a przede wszystkim zweryfikować rozmiary i przyczyny tego zjawiska. Zaprojektowaliśmy wielostronne podejście do problemu, zbadanie rozmaitych czynników mogących mieć wpływ na wykluczenie osób starszych na rynku finansowym, wzajemne ich powiązania, a także istniejące już działania mające pomóc tej grupie społeczeństwa w przybliżeniu się do załatwiania spraw drogą elektroniczną. Nie było to łatwe, bowiem brakuje wielu informacji w podziale na grupy wiekowe, zwłaszcza wydzielenia grupy najstarszych.

W opracowaniu podjęto próbę ukazania problemów związanych z dostępem do rynku finansowego, ze szczególnym uwzględnieniem osób starszych. Ich słabsza pozycja na tym rynku jest powszechnie znana, chociażby z doniesień o ofiarach nadużyć ze strony instytucji finansowych i innych podmiotów działających w otoczeniu tego rynku. Starsi klienci mają niemal zawsze słabszą pozycję w stosunku do profesjonalnych pracowników instytucji finansowych oraz "profesjonalnych" oszustów z pseudo-instytucji finansowych, oferujących różne interesy życia.

Poszczególne rozdziały zajmują się różnymi aspektami wykluczenia finansowego, wykluczenia na rynku finansowym i wykluczenia cyfrowego. Pokazują, jak niełatwo jest połączyć te wszystkie formy wykluczenia i zbadać ich wpływ na sytuację ludzi starszych na rynku finansowym, określając który aspekt jest decydujący, a który ma mniejsze znaczenie. Wszyscy formułują mniej lub bardziej szczegółowe wnioski, zmierzając jednak w tym samym kierunku konieczności zapobiegania wykluczeniu cyfrowemu seniorów. Bo każde (czasami niestety świadome) wykluczenie jest przejawem nierówności w traktowaniu i formą dyskryminacji.

Wstęp (J. Monkiewicz, A. Wiktorow, L. Gąsiorkiewicz) 7

1. Wykluczenie finansowe i cyfrowe ludzi starszych: aspekty ekonomiczne i społeczne (A. Wiktorow) 11

1.1. Wprowadzenie 11

1.2. Starzenie się społeczeństwa. Kryteria starości. Demografia – stan obecny i prognoza 12

1.3. Sytuacja materialna ludzi starszych w Polsce, możliwość wykluczenia finansowego 17

1.4. Korzystanie z Internetu przez ludzi starszych, przejawy wykluczenia cyfrowego 21

1.5. Ludzie starsi na rynku finansowym. Możliwe ograniczenie uczestnictwa jako skutek cyfryzacji 23

1.6. Podsumowanie 31

Bibliografia 32

2. Finanse cyfrowe: kwestie koncepcyjne (P. Gołąb, J. Monkiewicz) 34

2.1. Wprowadzenie 34

2.2. Finanse alternatywne 35

2.3. Fintech 38

2.4. Finanse cyfrowe 41

2.4.1. Funkcje biznesowe w obszarze finansów cyfrowych 43

2.4.2. Fundament technologiczny: technologie i koncepcje technologiczne 48

2.4.3. Instytucje i rynki finansów cyfrowych 51

2.5. Podsumowanie 53

Bibliografia 54

3. Wykluczenie cyfrowe na rynku usług finansowych: wymiary zjawiska (B. Czerwiński) 56

3.1. Wprowadzenie 56

3.2. Pojęcie wykluczenia cyfrowego 56

3.3. Wykluczenie z usług finansowych a wykluczenie cyfrowe 60

3.4. Wykluczenie cyfrowe na polskim rynku finansowym oraz w innych krajach europejskich 63

3.5. Konsekwencje wykluczenia cyfrowego w usługach finansowych 67

3.6. Podsumowanie 69

Bibliografia 70

4. Konteksty zapobiegania wykluczeniu finansowemu seniorów (K. Szczepańska) 73

4.1. Wprowadzenie 73

4.2. Pojęcie jakości życia 75

4.3. Jakość życia seniorów 78

4.4. Jakość życia seniorów w polityce społecznej 86

4.5. Podsumowanie 94

Bibliografia 96

5. Przeciwdziałanie wykluczeniu finansowemu i cyfrowemu seniorów na przykładzie ZUS – doświadczenia, działania, perspektywy (J. Dziekan) 99

5.1. Wprowadzenie 99

5.2. Seniorzy – poziom ubankowienia 101

5.3. Czynniki zachęcające do korzystania z bankowości 104

5.4. Działania ZUS na rzecz zwiększenia ubankowienia klientów 104

5.5. Cyfrowy senior w ZUS 106

5.6. Perspektywy dla cyfrowego ZUS 111

5.7. Podsumowanie 111

Bibliografia 112

6. Wykluczenie cyfrowe seniorów na rynku finansowym – przegląd stanu badań krajowych (T. Jedynak, W. Sułkowska) 113

6.1. Wprowadzenie 113

6.2. Badania nad wykluczeniem cyfrowym seniorów w Polsce – ujęcie bibliometryczne 113

6.3. Obszary badań nad wykluczeniem cyfrowym seniorów w krajowym piśmiennictwie 116

6.3.1. Badania teoretyczno-koncepcyjne i systematyzujące 116

6.3.2. Badania empiryczne 118

6.3.3. Badania opierające się na technikach ilościowych 121

6.4. Zakres prowadzonych badań 121

6.5. Podsumowanie 126

Bibliografia 127

Zakończenie (J. Monkiewicz, A. Wiktorow, L. Gąsiorkiewicz) 133

  • Titel: Finanse cyfrowe: wykluczenie finansowe seniorów na rynku finansowym
  • Autor: Aleksandra Wiktorow, Jan Monkiewicz, Lech Gąsiorkiewicz
  • ISBN: 978-83-8156-575-2, 9788381565752
  • Veröffentlichungsdatum: 2023-12-06
  • Format: E-book
  • Artikelkennung: e_3qtz
  • Verleger: Oficyna Wydawnicza Politechniki Warszawskiej