E-book details

Dekodowanie konstrukcji słowotwórczych przez dzieci w wieku przedszkolnym z niepełnosprawnością intelektualną w stopniu lekkim na tle normy rozwojowej

Dekodowanie konstrukcji słowotwórczych przez dzieci w wieku przedszkolnym z niepełnosprawnością intelektualną w stopniu lekkim na tle normy rozwojowej

Mateusz Szurek

Ebook

Monografia stanowi bardzo udaną próbę ukazania rozwoju umiejętności słowotwórczych w sytuacji wystąpienia u dzieci ograniczeń poznawczych w postaci lekkiej niepełnosprawności intelektualnej na etapie kształtowania się całego systemu językowego, tj. w okresie, kiedy dziecko zna już podstawy języka, ale nie opanowało jeszcze wszystkich jego podsystemów. To praca cenna i bardzo dobrze napisana. Stanowi dowód wysokiego naukowego poziomu Autora.

Wartość uzyskanych przez Autora wyników badań jest doniosła. W dobie ciągłych sporów o status i przynależność nauki o zaburzeniach do którejś z dyscyplin naukowych, publikacja ta wzmacnia status logopedii jako lingwistyki stosowanej [...]. Autor nadał słowotwórstwu jako działowi morfologii wymiar głęboko humanistyczny; unaocznił, że procesy słowotwórcze są udziałem każdego człowieka, również dotkniętego poważnym zaburzeniem rozwojowym [...]. Znaczenie rezultatów jego badań w wymiarze poznawczym jest niekwestionowalne. Książka to ważny głos w sprawie odkrywania fenomenu językowego funkcjonowania osób dotkniętych niepełnosprawnością intelektualną w stopniu lekkim.

Z recenzji prof. dr. hab. Mirosława Michalika

WSTĘP               9

 

1. NIEPEŁNOSPRAWNOŚĆ INTELEKTUALNA – ZAGADNIENIA OGÓLNE 11

    1. Epidemiologia niepełnosprawności intelektualnej  11
    2. Definicja niepełnosprawności intelektualnej           11
    3. Etiologia           15
    1. Charakterystyka dzieci z niepełnosprawnością intelektualną w stopniu lekkim 17
    2. Problem wczesnej diagnozy niepełnosprawności intelektualnej        21

 

2. KOMPETENCJE SŁOWOTWÓRCZE DZIECI O TYPOWYM ROZWOJU ORAZ Z NIEPEŁNOSPRAWNOŚCIĄ INTELEKTUALNĄ 25

    1. Miejsce słowotwórstwa w systemie języka              25
    2. Pojęcie kompetencji językowej (w tym słowotwórczej)        27
    3. Główne teorie słowotwórcze       32
    1. Rozwój językowy dziecka w warunkach prawidłowego rozwoju oraz jego kompetencje słowotwórcze         34
    2. Rozwój językowy dziecka z niepełnosprawnością intelektualną w stopniu lekkim 46
    3. Niepowodzenia w nabywaniu kompetencji językowej          51
    4. Kompetencja językowa a kompetencja umysłowa  53
    5. Procesy pamięciowe a kompetencja językowa osób o typowym rozwoju oraz osób z niepełnosprawnością intelektualną w stopniu lekkim      56
    6. Badania kompetencji słowotwórczych dzieci o typowym rozwoju     58

2.10. Badania kompetencji słowotwórczych dzieci z niepełnosprawnością intelektualną   59

2.11. Badania kompetencji słowotwórczych dzieci z innymi niepełnosprawnościami 62

    1. Przegląd koncepcji, metod, technik oraz narzędzi wykorzystywanych w badaniach kompetencji słowotwórczych  63

 

3. METODOLOGIA BADAŃ WŁASNYCH        69

3.1. Problematyka i cele badań             70

3.2. Przedmiot badań              70

3.3. Hipotezy badawcze          72

3.4. Metody badawcze, organizacja i procedura badania 73

3.5. Narzędzie badawcze        76

3.6. Charakterystyka badanych grup    80

3.6.1. Grupa badana      83

3.6.2. Grupy kontrolne  89

3.7. Sposób analizy materiału empirycznego oraz wyjaśnienie kluczowych terminów         97

 

4. CHARAKTERYSTYKA KOMPETENCJI SŁOWOTWÓRCZYCH DZIECI W WIEKU PRZEDSZKOLNYM Z NIEPEŁNOSPRAWNOŚCIĄ INTELEKTUALNĄ W STOPNIU LEKKIM W ZAKRESIE DEKODOWANIA KONSTRUKCJI MUTACYJNYCH   103

    1. Kategoria nazw wykonawców czynności   103
      1. Sposoby dekodowania nazw wykonawców czynności – formułowanie parafrazy słowotwórczej        104

 

1.1. Grupa badana     104

A. Dzieci pięcioletnie z niepełnosprawnością intelektualną w stopniu lekkim       104

B. Dzieci sześcioletnie z niepełnosprawnością intelektualną w stopniu lekkim       110

1.2. Grupa kontrolna ze względu na wiek umysłowy         115

A. Dzieci o typowym rozwoju zbliżone wiekiem umysłowym do dzieci pięcioletnich z niepełnosprawnością intelektualną w stopniu lekkim           115

B. Dzieci o typowym rozwoju zbliżone wiekiem umysłowym do dzieci sześcioletnich z niepełnosprawnością intelektualną w stopniu lekkim         120

1.3. Grupa kontrolna ze względu na wiek metrykalny       124

A. Dzieci pięcioletnie o typowym rozwoju           124

B. Dzieci sześcioletnie o typowym rozwoju         128

2. Kompetencje słowotwórcze dzieci z niepełnosprawnością intelektualną w stopniu lekkim i dzieci o typowym rozwoju w zakresie dekodowania kategorii nazw wykonawców czynności – podsumowanie 132

II.    Kategoria nazw narzędzi   139

1. Sposoby dekodowania nazw narzędzi – formułowanie parafrazy słowotwórczej            140

1.1. Grupa badana     140

A. Dzieci pięcioletnie z niepełnosprawnością intelektualną w stopniu lekkim       140

B. Dzieci sześcioletnie z niepełnosprawnością intelektualną w stopniu lekkim       145

1.2. Grupa kontrolna ze względu na wiek umysłowy         150

A. Dzieci o typowym rozwoju zbliżone wiekiem umysłowym do dzieci pięcioletnich z niepełnosprawnością intelektualną w stopniu lekkim           150

B. Dzieci o typowym rozwoju zbliżone wiekiem umysłowym do dzieci sześcioletnich z niepełnosprawnością intelektualną w stopniu lekkim             155

1.3. Grupa kontrolna ze względu na wiek metrykalny           160

A. Dzieci pięcioletnie o typowym rozwoju 160

B. Dzieci sześcioletnie o typowym rozwoju              165

2. Kompetencje słowotwórcze dzieci z niepełnosprawnością intelektualną w stopniu lekkim i dzieci o typowym rozwoju w zakresie dekodowania kategorii nazw narzędzi – podsumowanie  169

III.        Kategoria nazw miejsc      176

1. Sposoby dekodowania nazw miejsc – formułowanie parafrazy słowotwórczej            176

1.1. Grupa badana         176

A. Dzieci pięcioletnie z niepełnosprawnością intelektualną w stopniu lekkim  176

B. Dzieci sześcioletnie z niepełnosprawnością intelektualną w stopniu lekkim 182

1.2. Grupa kontrolna ze względu na wiek umysłowy             187

A. Dzieci o typowym rozwoju zbliżone wiekiem umysłowym do dzieci pięcioletnich z niepełnosprawnością intelektualną w stopniu lekkim 187

B. Dzieci o typowym rozwoju zbliżone wiekiem umysłowym do dzieci sześcioletnich z niepełnosprawnością intelektualną w stopniu lekkim             191

1.3. Grupa kontrolna ze względu na wiek metrykalny           195

A. Dzieci pięcioletnie o typowym rozwoju 195

B. Dzieci sześcioletnie o typowym rozwoju              200

2. Kompetencje słowotwórcze dzieci z niepełnosprawnością intelektualną w stopniu lekkim i dzieci o typowym rozwoju w zakresie dekodowania kategorii nazw miejsc – podsumowanie     205

IV.        Kategoria nazw wytworów i obiektów czynności       212

1. Sposoby dekodowania nazw wytworów i obiektów czynności – formułowanie parafrazy słowotwórczej 213

1.1. Grupa badana         213

A. Dzieci pięcioletnie z niepełnosprawnością intelektualną w stopniu lekkim  213

B. Dzieci sześcioletnie z niepełnosprawnością intelektualną w stopniu lekkim 218

1.2. Grupa kontrolna ze względu na wiek umysłowy             223

A. Dzieci o typowym rozwoju zbliżone wiekiem umysłowym do dzieci pięcioletnich z niepełnosprawnością intelektualną w stopniu lekkim 223

B. Dzieci o typowym rozwoju zbliżone wiekiem umysłowym do dzieci sześcioletnich z niepełnosprawnością intelektualną w stopniu lekkim             227

1.3. Grupa kontrolna ze względu na wiek metrykalny       231

A. Dzieci pięcioletnie o typowym rozwoju           231

B. Dzieci sześcioletnie o typowym rozwoju         236

2. Kompetencje słowotwórcze dzieci z niepełnosprawnością intelektualną w stopniu lekkim i dzieci o typowym rozwoju w zakresie dekodowania kategorii nazw wytworów i obiektów czynności – podsumowanie  241

V.    Kategoria nazw nosicieli cech         248

1. Sposoby dekodowania nazw nosicieli cech – formułowanie parafrazy słowotwórczej            249

1.1. Grupa badana     249

A. Dzieci pięcioletnie z niepełnosprawnością intelektualną w stopniu lekkim       249

B. Dzieci sześcioletnie z niepełnosprawnością intelektualną w stopniu lekkim       254

1.2. Grupa kontrolna ze względu na wiek umysłowy        258

A. Dzieci o typowym rozwoju zbliżone wiekiem umysłowym do dzieci pięcioletnich z niepełnosprawnością intelektualną w stopniu lekkim           258

B. Dzieci o typowym rozwoju zbliżone wiekiem umysłowym do dzieci sześcioletnich z niepełnosprawnością intelektualną w stopniu lekkim         262

1.3. Grupa kontrolna ze względu na wiek metrykalny      266

A. Dzieci pięcioletnie o typowym rozwoju           266

B. Dzieci sześcioletnie o typowym rozwoju         270

2. Kompetencje słowotwórcze dzieci z niepełnosprawnością intelektualną w stopniu lekkim i dzieci o typowym rozwoju w zakresie dekodowania kategorii nazw nosicieli cech – podsumowanie            274

 

5. KOMPETENCJE SŁOWOTWÓRCZE DZIECI Z NIEPEŁNOPRAWNOŚCIĄ INTELEKTUALNĄ W STOPNIU LEKKIM W ZAKRESIE DEKODOWANIA KONSTRUKCJI MUTACYJNYCH W ŚWIETLE BADAŃ WŁASNYCH         281

    1. Dekodowanie konstrukcji mutacyjnych     281
    2. Implikacje dla praktyki logopedycznej       285

 

PODSUMOWANIE           289

WYKAZ SKRÓTÓW           293

BIBLIOGRAFIA   295

WYKAZ TABEL   311

WYKAZ RYSUNKÓW        315

ZAŁĄCZNIK 1     317

ZAŁĄCZNIK 2     319

  • Title: Dekodowanie konstrukcji słowotwórczych przez dzieci w wieku przedszkolnym z niepełnosprawnością intelektualną w stopniu lekkim na tle normy rozwojowej
  • Author: Mateusz Szurek
  • ISBN: 978-83-8331-345-0, 9788383313450
  • Date of issue: 2023-12-19
  • Format: Ebook
  • Item ID: e_3r8u
  • Publisher: Wydawnictwo Uniwersytetu Łódzkiego