Details zum E-Book

Rozważania o pogańskiej terminologii religijnej dawnych Słowian. W poszukiwaniu mitologicznego wymiaru śląskiego frazeologizmu "Jeronie Pieronie!"

Rozważania o pogańskiej terminologii religijnej dawnych Słowian. W poszukiwaniu mitologicznego wymiaru śląskiego frazeologizmu "Jeronie Pieronie!"

Piotr Żurek

E-book

Jest to książka przede wszystkim o języku Słowian. Zrodziła się ona pod wpływem głęboko zakorzenionej w autorze śląskiej leksyki i frazeologii. Rodzimy materiał językowy skłonił autora do rozpoczęcia poszukiwań rodowodu i znaczeń komponentów gwary śląskiej odnoszących się do słowiańskiej mitologii. Metodologicznie monografia obejmuje badania skupiające się na analizie pogańskiej terminologii związanej z teonimami oraz pogańskim kultem i liturgią Słowiańszczyzny pierwotnej. Przez analizę lingwistyczną autor odsłania hipotetyczny obraz tego, w jaki sposób dawni Słowianie wyobrażali sobie życie swoich bogów oraz jak ich czcili.

Piotr Żurek - dr hab., profesor uczelni Uniwersytet Bielsko-Bialski. Historyk i slawista, autor kilkunastu książek oraz licznych artykułów wydanych w kraju i za granicą. Znany głównie jako badacz dziejów Słowiańszczyzny i Bałkanów. Jego zainteresowania lingwistyczne obejmują językoznawstwo historyczno-porównawcze (paleoslawistykę, kontakt językowy i język polityki).

Wstęp

Rozdział I. Kariera staroruskiego teonimu Perun

1. Terminologiczna adaptacja teonimu Perun

2. Lingwistyczna zagadka panteonu Włodzimierza Wielkiego

3. Pierwotna nazwa Peruna a irańska warstwa językowa

4. Jak Pieron stał się Perunem

5. Imiona Welesa, boskiego antagonisty Peruna

6. Od Pioruna do Peruna

7. O derywacji teonimu Perun

8. Perun w nazwach miejscowych

Rozdział II. Mitologiczna rodzina Peruna w ujęciu „filologicznej archeologii”

1. Jaryło (Jeron)

2. Życie bogów a lingwistyczny i teonomiczny aspekt słowiańskiego pomiaru czasu

3. Łada, żona Jaryły (Jerona)

4. Potomstwo Jaryły (Jerona)

5. Jeron, znany jako Jaryło-Jarowit-Jarun

Rozdział III. Etymologiczna i semantyczna zagadka teonimów Weles i Wołos

1. Waregowie między Perunem a Welesem

2. Frazeologiczne etykietowanie Słowian na Rusi Waregów

3. Wołos – „bóg bydła”

Rozdział IV. Weles i Wołos – nazwy tego samego bóstwa

1. Wołos a kult niedźwiedzia

2. Śląskie „palenie żuru” a kult Welesa

3. Mitologiczna struktura przestrzeni Perun-Weles (góra-dół)

4. Weles – bóg słońca opłakujący egzekucję Marzanny

Rozdział V. Terminologia starosłowiańskiej przestrzeni mitologicznej

1. Starosłowiańska terminologia botaniczna drzew. Co skrywa się pod nazwą „Świętybór”?

2. Toponimy „religijnej paleontologii” Peiskera. Czarnobóg i Białobóg

3. Mitologiczna przestrzeń góry Perun koło Splitu

Rozdział VI. Etymologia i preikonograficzny opis starosłowiańskich pogańskich bałwanów

1. Ukryty język symboli idololatrii

2. Trzygłów szczeciński. Triglav jako hipostaza Welesa

3. „Światowid ze Zbrucza”. Sportretowana wizja rywalizacji Peruna z Welesem

Rozdział VII. Geneza starosłowiańskiej terminologii bałwochwalczej

1. Czynnik lingwistyczny

2. Czynnik migracyjny

Rozdział VIII. Najstarsze słowiańskie terminy bałwochwalcze

1. O etymologii modlitwy i żercy

2. O dawnym znaczeniu święta i teonimie *Svętovit/*Svętovid

3. Językowo zachowane pogańskie rytuały krwawej ofiary i sławy

4. Czy do Pierona się modliło czy rzykało?

5. Starosłowiańska terminologia kapłańska. Nazwy wynikające z cenienia osób posiadających wiedzę

6. Starosłowiańska krasomówczość i homiletyka

7. Tryzna i strawa. Dziady

Rozdział IX. Zamiast zakończenia: pogańskie Jeronie Pieronie! a chrześcijańskie Jezus Maria!

Bibliografia

Wykaz skrótów

Summary

Indeks osób

  • Titel: Rozważania o pogańskiej terminologii religijnej dawnych Słowian. W poszukiwaniu mitologicznego wymiaru śląskiego frazeologizmu "Jeronie Pieronie!"
  • Autor: Piotr Żurek
  • ISBN: 978-83-242-6771-2, 9788324267712
  • Veröffentlichungsdatum: 2024-05-15
  • Format: E-book
  • Artikelkennung: e_3x76
  • Verleger: Wydawnictwo UNIVERSITAS