Деталі електронної книги

Determinanty obrotu bezgotówkowego w krajach Unii Europejskiej na przykładzie kart płatniczych

Determinanty obrotu bezgotówkowego w krajach Unii Europejskiej na przykładzie kart płatniczych

Marlena Grzelczak

Eлектронна книга

Tematyka podjęta w monografii stanowi wielopłaszczyznowy obszar dociekań badawczych w naukach о finansach i dotyczy determinant obrotu bezgotówkowego w krajach Unii Europejskiej. Głównym celem książki bуłа identyfikacja i ocena wpływu kluczowych czynników nа obrót bezgotówkowy z wykorzystaniem kart płatniczych oraz ich empiryczna weryfikacja w ujęciu makroskali w latach 2004-2022. Rolę zmiennej zależnej opisującej obrót bezgotówkowy z perspektywy makroskali odgrywała liczba i wartość transakcji kartami płatniczymi. W wyniku modelowania ekonometrycznego w grupie czynników pozaekonomicznych oddziałujących nа liczbę transakcji kartami płatniczymi, wspólnych dla "starych" krajów Unii Europejskiej (UE-15) i "nowych" (UE-13) zidentyfikowano czynniki: kulturowe, socjodemograficzne i infrastrukturalne. Badanie empiryczne niе wykazało wspólnych czynników objaśniających liczb transakcji kartami płatniczymi w obu grupach państw z kategorii determinant ekonomicznych. Natomiast w grupie czynników objaśniających obrót bezgotówkowy, mierzony wartością transakcji kartami płatniczymi, wspólnymi determinantami z grupy czynników pozaekonomicznych bуłу jedynie czynniki infrastrukturalne, takie jak dostępność terminali płatniczych i bankomatów. Należy podkreślić, że zarówno w "starych", jak i w "nowych" krajach Unii Europejskiej nа wartość transakcji niе oddziaływał żaden z rozważanych czynników kulturowych, tj. wskaźnik percepcji korupcji, wskaźnik zaufania czy liczba kradzieży. Wspólnym czynnikiem ekonomicznym dla obu grup krajów okazał się zaś udział szarej strefy w PKB.

Książka adresowana jest do pracowników naukowych zajmujących się obrotem bezgotówkowym. Może też stanowić źródło wiedzy oraz cennyсh inspiracji dla pracowników banków i innych instytucji finansowych, а także bуć wykorzystywana w procesie dydaktycznym przez wykładowców i studentów.

Wstęp              9

 

Rozdział 1. Obrót bezgotówkowy w systemie płatniczym w Unii Europejskiej   17

1.1. Istota obrotu bezgotówkowego – ujęcie definicyjne             17

1.1.1. System płatniczy a system płatności   17

1.1.2. Definicja obrotu gotówkowego i bezgotówkowego     24

1.1.3. Pieniądz transferowany          25

1.1.4. Płatności i terminy bliskoznaczne        31

1.1.5. Rynek płatności detalicznych 34

1.2. Elementy składowe systemu płatniczego    36

1.2.1. Uczestnicy systemu płatniczego          36

1.2.2. Płatności i ich typologia           43

1.2.3. Instrumenty płatnicze i ich klasyfikacja            51

1.2.4. Regulacje formalnoprawne obrotu bezgotówkowego w Unii Europejskiej i szczegółowe w Polsce   56

1.3. Determinanty obrotu bezgotówkowego w Unii Europejskiej – ujęcie definicyjne 65

1.3.1. Determinanty wyboru sposobów płatności przez uczestników systemów płatniczych              66

1.3.2. Ekonomiczne uwarunkowania obrotu bezgotówkowego          70

1.3.3. Pozaekonomiczne uwarunkowania obrotu bezgotówkowego 75

1.4. Mierniki obrotu bezgotówkowego 82

1.5. Podsumowanie      83

 

Rozdział 2. Analizy empiryczne obrotu bezgotówkowego w krajowej i między- narodowej perspektywie badawczej 87

2.1. Badania empiryczne dotyczące oddziaływania czynników ekonomicznych na gospodarkę      87

2.1.1. Wpływ obrotu bezgotówkowego na wzrost gospodarczy         87

2.1.2. Rola kosztów transakcyjnych obrotu bezgotówkowego            90

2.1.3. Obrót bezgotówkowy jako czynnik ograniczający szarą strefę  100

2.1.4. Wykluczenia finansowe jako wyzwanie dla UE              106

2.2. Badania empiryczne dotyczące cech instrumentów płatniczych i determinant wyboru sposobów płatności przez uczestników systemów płatniczych             109

2.3. Determinanty ekonomiczne obrotu bezgotówkowego w świetle badań empirycznych         121

2.4. Determinanty pozaekonomiczne obrotu bezgotówkowego w świetle badań empirycznych           124

2.4.1. Czynniki socjodemograficzne 124

2.4.2. Czynniki kulturowe     134

2.4.3. Czynniki związane z infrastrukturą płatniczą    135

2.5. Metody badawcze i prezentacja zmiennych wykorzystanych w badaniach empirycznych   137

2.6. Podsumowanie      145

 

Rozdział 3. Wykorzystywanie instrumentów płatniczych na rynku płatności detalicznych z uwzględnieniem ubankowienia w krajach Unii Europejskiej    149

3.1. Trendy w wykorzystywaniu podstawowych instrumentów płatniczych      150

3.1.1. Zróżnicowana struktura rodzajowa instrumentów płatniczych 150

3.1.2. Tendencje na rynku kart płatniczych   158

3.2. Obrót bezgotówkowy w Polsce na tle innych krajów Unii Europejskiej      178

3.3. Innowacyjne rozwiązania płatnicze i ich znaczenie w obrocie bezgotówkowym   183

3.4. Ubankowienie jako czynnik warunkujący korzystanie z bezgotówkowych instrumentów płatniczych            190

3.5. Skutki oddziaływania pandemii COVID-19 dla obrotu pieniężnego   195

3.6. Podsumowanie      203

 

Rozdział 4. Czynniki determinujące obrót bezgotówkowy – weryfikacja empiryczna w ujęciu makro    207

4.1. Metodyka badań w ujęciu makroskali          207

4.2. Analiza statystyczna zmiennych – statystyki opisowe           214

4.3. Analiza stacjonarności danych         218

4.4. Analiza korelacji zmiennych             220

4.5. Wyniki analiz ekonometrycznych    224

4.5.1. Determinanty liczby transakcji dokonywanych kartami płatniczymi w „starych” i „nowych” krajach Unii Europejskiej 225

4.5.2. Determinanty wartości transakcji realizowanych kartami płatniczymi w „starych” i „nowych” krajach Unii Europejskiej 235

4.6. Wnioski z przeprowadzonych badań ekonometrycznych     243

4.7. Podsumowanie      249

 

Zakończenie    253

Załącznik          267

Bibliografia      269

Spis tabel         295

Spis schematów           297

Spis wykresów              299

  • Назва: Determinanty obrotu bezgotówkowego w krajach Unii Europejskiej na przykładzie kart płatniczych
  • Автор: Marlena Grzelczak
  • ISBN: 978-83-8331-514-0, 9788383315140
  • Дата видання: 2024-09-27
  • Формат: Eлектронна книга
  • Ідентифікатор видання: e_432n
  • Видавець: Wydawnictwo Uniwersytetu Łódzkiego