Деталі електронної книги

Korzenie wspólnoty. Szkice z ontologii społecznej

Korzenie wspólnoty. Szkice z ontologii społecznej

Jaromir Brejdak

Eлектронна книга

Emocje? Wartości? Wzorce osobowe? Odpowiedzialność? Sens? Co jest prawdziwym spoiwem wspólnoty? Co sprawia, że indywidualne osoby tworzą różne formy społeczne? A może to formy wspólnotowe tworzą indywidua? Czy jest jeszcze możliwa do utrzymania opozycja, do której się przyzwyczailiśmy - ta pomiędzy indywiduum a wspólnotą? Opisuje ona rzeczywistość w spetryfikowanych kategoriach przedmiotowych i ilościowych, na co tak przekonująco zawracał uwagę Henry Bergson. Nasze poszukiwania konstytuujących wspólnotę więzi, "cementu" wspólnoty opierać się będą w przypadku emocji o prace psychologa rozwoju Michaela Tomasello; w przypadku wartości - o prace fenomenologa Dietricha von Hildebranda, a także Edyty Stein prezentującej korelację aktów emocjonalnych oraz wartości. Natomiast spajające działanie wzorców osobowych omówimy w odniesieniu do świadectwa danego przez pastora i filozofa Dietricha Bonhoeffera; następnie bardzo radykalną koncepcję odpowiedzialności przybliży nam Hanna Arendt. W kolejnym rozdziale zajmiemy się sensem jako ostatnim wyróżnionym tutaj rodzajem wspólnototwórczej więzi prezentowanej przez teologa protestanckiego Paula Tillicha. W zakończeniu oddamy głos Maxowi Schelerowi, jednemu z prekursorów nowego, aktualistycznego rozumienia wspólnoty osobowej, którego myśl wyznaczała kierunek naszych poszukiwań.

Jaromir Brejdak - profesor filozofii, absolwent Politechniki Wrocławskiej, doktor filozofii Uniwersytetu Ludwiga-Maximiliana w Monachium (Philosophia crucis. Heideggers Beschaftigung mit dem Apostel Paulus, Frankfurt 1996). Obronił habilitację w Instytucie Filozofii i Socjologii PAN na podstawie rozprawy pt. Odcienie obecności. Próba analizy fenomenu, Kraków 2007. Współtwórca Szczecińskich Dni Kultury Żydowskiej Adlojada oraz Szczecińskiego Festiwalu Bonhoefferowskiego "Ślady". Inne publikacje książkowe: Cierń w ciele. Myśl Apostoła Pawła w filozofii współczesnej, Kraków 2010 (The Thorn in the Flesh. The Thought of Apostle Paul in Modern Philosophy, ZUrich 2017); Ewangelia Zaratustry, Warszawa 2014; Zrozumieć Innego. Próba rozumienia Innego w fenomenologii, hermeneutyce, filozofii dialogi i teorii systemu, Kraków 2020; Max Scheler miedzy innymi, Kraków 2022

Wstęp

 

Wprowadzenie: koncepcje intencjonalności zbiorowej

 

Perspektywa analityczna

 

Stanowisko indywidualistyczne

 

Stanowisko relacyjne (pośrednie)

 

Stanowisko obiektywistyczne

 

Perspektywa fenomenologiczna: Max Scheler – teoria o wszystkich w ogóle możliwych społecznych istotnościach

 

Rozdział 1: Emocje

 

Michael Tomasello: emocjonalna intencjonalność wspólnoty – perspektywa psychologii rozwoju

 

Podzielanie uczuć (protokonwersacja)

 

Intencjonalność współdzielona

 

Intencjonalność kolektywna

 

Naśladowanie

 

Max Scheler: koncepcja intencjonalności zbiorowej – perspektywa

 

aksjologicznej fenomenologii emocji

 

Wspólne bezpośrednie odczuwanie z kimś

 

Odczuwanie równoległe

 

Współodczucie czegoś

 

Zarażenie uczuciowe

 

Czucie jedności

 

Aneks

 

Edyta Stein: emocjonalno-aksjologiczne fundamenty wspólnoty

 

Filary wspólnotowego strumienia przeżyć

 

Formy wspólnotowe: masa, wspólnota życia,

 

społeczeństwo, państwo, wspólnota osobowa

 

Stein – Scheler: próba porównania

 

Emocjonalne fundamenty wspólnoty

 

Aksjologiczna tożsamość osoby

 

Rozdział 2: Wartości

 

Dietrich von Hildebrand – metafizyka wspólnoty wartości

 

Gradacje zespalającego uczestnictwa w bycie drugiej osoby: styczność, relacja, wspólnota

 

Spoiwa wspólnoty

 

1. Formalne utożsamienie życia dwóch osób

 

2. Wspólnototwórcza zdolność aktu społecznego

 

3. Krąg życiowy

 

4. Moc wspólnototwórcza pewnych sfer wartości

 

Miłość – warunek pełnego zjednoczenia

 

Genealogia wspólnoty – wyższe z niższego

 

Ideały i ich historyczna chwila

 

Hildebrand – Scheler: próba porównania

 

Osoba: substancja versus centrum aktów

 

Wspólnota: część przed całością?

 

Wartość – zewnętrzny czynnik wspólnototwórczy?

 

Rozdział 3: Wzorce

 

Dietrich Bonhoeffer: wspólnota świata dojrzałego, czyli w zastępstwie Chrystusa

 

Osoba jako konkretny czyn

 

Zbór jako egzystowanie dla innych

 

Substytucja Chrystusa początkiem nowej wspólnoty

 

Wspólnota świata dojrzałego

 

Etyka konkretnego czasu

 

Bonhoeffer – Scheler: próba porównania

 

Aksjologiczny wymiar rzeczywistości

 

Bezsilność Boga

 

Etyka odpowiedzialności

 

Osoba kolektywna

 

Rozdział 4: Odpowiedzialność

 

Hanna Arendt – współdokonywana wspólnota czynu i słowa

 

Sfera prywatna i publiczna antycznej polis

 

Aktowa fenomenologia wspólnoty

 

Sieć międzyludzkich powiązań

 

Arendt – Scheler: próba porównania

 

Na początku była wspólnota

 

„My” jako proces urzeczywistniania

 

Bogactwo wielości

 

Aktowe ujawnianie się osoby w czynie i słowie

 

Rozdział 5: Sens

 

Paul Tillich – afirmacja egzystencji jako wspólnoty sensu

 

Dialektyka bytu

 

Niebyt odsłaniający byt

 

Aktualność życia i potencjalność ducha – intencjonalna inkarnacja znaczeń i wartości

 

Lęk przed pustką i bezsensem

 

Męstwo bycia jako bycie częścią całości

 

Egzystencjalne uczestnictwo w byciu osoby

 

Religia jako egzystencjalne doświadczenie mocy – Bóg ponad bogiem

 

Tillich – Scheler: próba porównania

 

Kontyngencja versus przeznaczenie

 

Stworzenie jako forma upadku?  

 

Niebyt versus opór

 

Afirmacja sensu

 

Zakończenie

 

Max Scheler – solidarność fundamentem wspólnoty

 

Epilog: władza mitu

 

Bibliografia

 

Indeks nazwisk

  • Назва: Korzenie wspólnoty. Szkice z ontologii społecznej
  • Автор: Jaromir Brejdak
  • ISBN: 978-83-242-6807-8, 9788324268078
  • Дата видання: 2025-04-30
  • Формат: Eлектронна книга
  • Ідентифікатор видання: e_4e95
  • Видавець: Wydawnictwo UNIVERSITAS