Szczegóły ebooka

W laboratorium filozofii języka. Metodologiczna rola intuicji w teorii odniesienia

W laboratorium filozofii języka. Metodologiczna rola intuicji w teorii odniesienia

Krzysztof Sękowski

Ebook

Zapraszam czytelnika do warsztatu filozofów języka. Razem przyjrzymy się jak badają oni funkcjonowanie języka i sposób, w jaki umożliwia nam mówienie o świecie. W szczególności skupimy się na jednym z kluczowych narzędzi tej pracy - intuicji. Czy filozofowie korzystają z niej w sposób uzasadniony? Jakie są jej ograniczenia? Czy można się bez niej obejść?

Badając rolę intuicji w jednej z najważniejszych gałęzi filozofii języka - teorii odniesienia - pokażę, jak refleksja nad sposobem uprawiania filozofii, zwłaszcza nad rolą intuicji w badaniach filozoficznych i analizie języka, wpływa na nasze rozumienie poznania, także w codziennym życiu. Przedstawię zarówno ograniczenia odwoływania się do intuicji, jak i ich nieuniknioność. Ostatecznie, ukazując empiryczny charakter intuicji językowych i porównując ich rolę w filozofii języka do ich funkcji w naukach szczegółowych, postaram się przekonać czytelnika, że filozofia języka powinna być rozumiana metodologicznie, jako gałąź nauki.

Krzysztof Sękowski - filozof, adiunkt na Wydziale Filozofii UW. Zajmuje się problemami z zakresu metafilozofii, metodologii filozofii, epistemologii modalności i filozofii języka, które łączy podstawowe pytanie o wpływ kultury na to, jakie są ustalenia filozofii i w jaki sposób się ją uprawia. Stypendysta Fundacji Kościuszkowskiej w Dartmouth College w 2024 roku, otrzymał także stypendium Ministra Nauki dla wybitnych młodych naukowców (2024) oraz programu START Fundacji na rzecz Nauki Polskiej (2023). Publikował m.in. w "The Philosophical Quarterly", "Synthese", "Inquiry, "Review of Philosophy and Psychology", "Episteme", a także w "Filozofii Nauki" oraz "Studia Philosophica Wratislaviensia". Poza filozofią i przede wszystkim: trzy razy tata, jeden raz mąż.

Wstęp

ROZDZIAŁ I. Rola intuicji w filozofii – wprowadzenie

O co toczy się spór, czyli dwa źródła badań nad rolą intuicji w filozofii

Spór o naturalizm metodologiczny

Spór o rzetelność metodologii filozofii

Zasięg badań nad rolą intuicji w filozofii

Rola intuicji w teorii odniesienia

ROZDZIAŁ II. Zbadajmy jak to wygląda w praktyce – analiza empiryczna praktyki odwołania do intuicyjności

Potrzeba badań nad praktyką odwołania do intuicyjności

Korpus najistotniejszych tekstów z zakresu teorii odniesienia

Aspekty odwołania do intuicyjności – teoretyczne motywacje dla wyboru badanych zmiennych

Wskaźniki dla odwołania do intuicyjności

Przedmiot odwołania do intuicyjności

Tryb odwołania do intuicyjności

Relacja między odwołaniem do intuicyjności a argumentacją na rzecz treści intuicji

Ogólna procedura badania

Procedury analiz poszczególnych aspektów odwołania do intuicyjności i wyniki

Wskaźniki dla odwołania do intuicyjności

Przedmiot odwołania do intuicyjności

Tryb odwołania do intuicyjności

Relacja między odwołaniem do intuicyjności a argumentacją na rzecz treści intuicji

Wnioski i dyskusja wyników

Wskaźniki dla odwołania do intuicyjności – wnioski

Przedmiot odwołania do intuicyjności – wyniki

Tryb odwołania do intuicyjności

Relacja między odwołaniem do intuicyjności a argumentacją na rzecz treści intuicji – wnioski

Problemy metodologiczne

Podsumowanie

ROZDZIAŁ III. Rola intuicji semantycznych w interpretacji eksperymentów myślowych

Problem dziwacznych realizacji

Problemy stanowiska Williamsona – rozumowania kontrfaktyczne i zaktualizowane dziwaczne realizacje

Procedura interpretacyjna a intuicja semantyczna

Zależność kontekstowa opisów eksperymentów myślowych

Teoria podstawowa – interpretacja domyślna

Teoria deskrypcyjna Stanleya i Szabó

Podsumowanie i konsekwencje metodologiczne – znajomość kontekstu a interpretacja eksperymentu myślowego

ROZDZIAŁ IV. Rola intuicji w ocenie eksperymentów myślowych

Pojęcia-cel oraz twierdzenia centralne w metodzie przypadków

Argumenty normatywne i argumenty deskryptywne

Konstytutywna rola intuicji semantycznych w teorii odniesienia

Struktura przypadków gettierowskich

Struktura scenariusza „Gödel i Schmidt”

Czego NIE dotyczy scenariusz „Gödel i Schmidt”?

Czego dotyczy scenariusz „Gödel i Schmidt”?

Zakres generalizacji wniosków dotyczących argumentów Kripkego i Gettiera

Podsumowanie

ROZDZIAŁ V. Teoria odniesienia, rzetelność intuicji i naturalizm metodologiczny

Charakterystyka naturalizmu metodologicznego a spór o rzetelność metodologii filozofii

Teoria odniesienia a problemy podejmowane przez naturalizm metodologiczny

Problem roli badań empirycznych w teorii odniesienia

Problem roli intuicji w teorii odniesienia

Problem rozumowań a priori w teorii odniesienia

Teoria odniesienia to nauka. Za słabą wersją naturalizmu metodologicznego

Zakończenie

Bibliografia

Indeks osobowy

Indeks rzeczowy

  • Tytuł: W laboratorium filozofii języka. Metodologiczna rola intuicji w teorii odniesienia
  • Autor: Krzysztof Sękowski
  • ISBN: 978-83-242-6801-6, 9788324268016
  • Data wydania: 2025-05-20
  • Format: Ebook
  • Identyfikator pozycji: e_4gsx
  • Wydawca: Wydawnictwo UNIVERSITAS