E-book details

Czy fizyka i matematyka to nauki humanistyczne?

Czy fizyka i matematyka to nauki humanistyczne?

Michał Heller, Stanisław Krajewski

Ebook

Czy jest prawdziwe powiedzenie, że wszystkie nauki dzielą się na fizykę i zbieranie znaczków?
W takim razie co z matematyką?
Czy nauki ścisłe i humanistyka to organiczne części tej samej, ogólnoludzkiej kultury?

Zarówno wśród „zwykłych” ludzi, jak i wśród osób zajmujących się pracą naukową dominuje przeciwstawianie nauk ścisłych, czyli przede wszystkim matematyki i fizyki, naukom humanistycznym. Czasem czyni się to wywyższając ścisłość nauk ścisłych, czasem wskazując na ich ograniczenia, niemożność uchwycenia prawdziwej, żywej złożoności, której nie mogą uchwycić struktury formalne. Tymczasem to przeciwstawienie nie jest absolutne: u źródeł podstawowych pojęć matematyki i fizyki są doświadczenia potoczne, odniesienia do człowieczej perspektywy postrzegania świata, próby jego spontanicznego modelowania, sądy wartościujące – jednym słowem takie zachowania, które można znaleźć również u podstaw nauk humanistycznych.
Świat fizyczny jest niemiłosiernie logiczny i dlatego fizyka dopiero wtedy zaczęła odnosić sukcesy, gdy nauczyła się badać świat przy pomocy narzędzi matematycznych. Nie jest jednak pewne, czy obecnie rozwijane teorie matematyczne są najlepszymi możliwymi narzędziami potrzebnymi fizyce lub innym naukom, które chcą formułować prawa, a nie tylko „zbierać znaczki”.

Stawiając w tym książkowym dwugłosie pytanie, czy fizyka i matematyka to nauki humanistyczne, nie zamierzamy tego pytania rozstrzygać do końca – odpowiedź na nie zależy od zbyt wielu osobistych i kulturowych preferencji – ale chcemy dać wyraz przekonaniu, że obydwie te dziedziny – nauki ścisłe i humanistyka – są organicznymi częściami tej samej, ogólnoludzkiej kultury. Bez którejkolwiek z nich nasza kultura byłaby płaska i zubożona. Żeby widzieć trójwymiarowo trzeba mieć dwoje oczu.

Spis treści 5
Przedmowa do dwugłosu 7

CZY FIZYKA JEST NAUKĄ HUMANISTCYZNĄ

Wprowadzenie: Trzecia kultura? 11

CZĘŚĆ I 19

Rozdział 1
Czy fizyka jest nauką humanistyczną? 23

Rozdział 2
Podboje matematyki: od rzutu kamieniem do kwantowej próżni 35

Rozdział 3
Matematyka – romantyczny język nauki 47

Rozdział 4
Postmodernizm i współczesna fizyka 63

Rozdział 5
Piękno jako kryterium prawdy 77

Rozdział 6
Dynamika twórczości 87

CZĘŚĆ II

Rozdział 7
Filozofia fizyki u schyłku dwudziestego wieku 97

Rozdział 8
Metafizyka i język 113

Rozdział 9
Logiczność świata według Ladrière’a 125

Rozdział 10
Źródła kryzysu 131

CZĘŚĆ III

Rozdział 11
Początki konfliktu i współistnienia 143

Rozdział 12
Naukowy obraz świata a zadanie teologa 161

Rozdział 13
Stworzenie świata według współczesnej kosmologii 179

Rozdział 14
O wyprowadzaniu filozoficznych i teologicznych wniosków z kosmologii 197

Rozdział 15
Chrześcijański pozytywizm 207

Rozdział 16
Wyobraźnia w nauce i doświadczeniu religijnym, czyli mały traktat o machaniu rękami i molach jedzących literaturę 221

Rozdział 17
Nauka a transcendencja 229

Indeks nazwisk 245

CZY MATEMATYKA JEST NAUKĄ HUMANISTCYZNĄ

Wstęp 249

Rozdział 1
Emergencja w matematyce? 255

Rozdział 2
Atrakcyjność twierdzenia Gödla 269

Rozdział 3
Racjonalizm a matematyka

Rozdział 4
Jak wzmacniać test Turinga? 299

Rozdział 5
Teza Churcha pomiędzy matematyką a empirią 323

Rozdział 6
Neopitagoreizm współczesny: uwagi o żywotności pitagoreizmu 349

Rozdział 7
Matematyzm 367

Rozdział 8
Uwagi o matematyce i teologii 389

Rozdział 9
Czy matematyka jest nauką humanistyczną? 419

Literatura cytowana 445
 

  • Title: Czy fizyka i matematyka to nauki humanistyczne?
  • Author: Michał Heller, Stanisław Krajewski
  • ISBN: 978-8-3788-6079-2, 9788378860792
  • Date of issue: 2014-03-18
  • Format: Ebook
  • Item ID: e_510w
  • Publisher: Copernicus Center Press