E-book details

Elementy filozofii nauki

Elementy filozofii nauki

Józef Życiński

Ebook
Książka przedstawia podstawowe nurty współczesnych dyskusji o istocie poznania naukowego. Omawia zarówno klasyczne stanowiska klasyków filozofii: Poppera, Bridgmana czy Khuna, jak i rozległą panoramę współczesnych teorii filozofii nauki, w których próbuje się akcentować wpływ czynników społeczno-kulturalnych na treść teorii przyrodniczych. Polemizując ze stanowiskiem Szkoły Edynburskiej i próbami zastępowania epistemologii nauki przez socjologię nauki, konsekwentnie broni koncepcji, w której podstawową rolę w nauce odgrywają czynniki racjonalne.
 
Na progu greckiej refleksji filozoficznej sformułowano opinię, iż filozofia rodzi się ze zdumienia i oczarowania. Opinia ta znajduje potwierdzenie w rozwoju współczesnej nauki. Ta ostatnia zrodziła się bowiem i rozwinęła w wyniku krytycznej racjonalizacji XIX-wiecznych zachwytów nad wyidealizowanym obrazem nauki. W procesie racjonalizacji nie uniknięto wprawdzie kolejnych złudzeń towarzyszących nowym fascynacjom, ale w ogniu polemik możliwe stało się znalezienie odpowiedzi na pytanie: „Czym nie jest teoria naukowa?”. (fragment książki)
1. Zagadnienia wstępne
1.1. Status epistemologiczny filozofii nauki
1.1.1. Przedmiot badań
1.1.2. Filozofia nauki a metanauka
1.1.3. Filozofia nauki a dyscypliny pomocnicze
1.2. U źródeł współczesnej filozofii nauki
 
2. Racjonalność i indukcja w paradygmacie nauki
2.1. Wielość tradycji i jedność wiary w episteme
2.2. Indukcjonistyczny program unifikacji nauki
2.3. Indukcjonistyczny empiryzm a rozwój fizyki teoretycznej
2.4. Neoklasyczny skandal indukcji
2.5. Paradoksy konfirmacji
 
3. Standardowa koncepcja teorii naukowych
3.1. Struktura logiczna teorii
3.2. Dylematy teoretyków i instrumentalistów
3.3. Operacjonizm a problem sensu terminów teoretycznych
3.4. Problem formalizacji teorii naukowych
3.4.1. Perspektywy i założenia
 
4. Racjonalność nauki a problem przybliżeń do prawdy
4.1. Falsyfikowalność jako warunek nauki racjonalnej
4.2. Rozwój wiedzy jako uprawdopodobnianie teorii
4.3. Trzeci świat wiedzy przedmiotowej
4.4. Następstwa rewolucji metanaukowej
 
5. Problem racjonalności nauki w kontrowersjach eksternalizmu z internalizmem
5.1. Eksternalistyczne teorie nauki
5.1.1. Wprowadzenie
5.1.2. Inspiracje intelektualne eksternalistycznej teorii nauki
5.1.3. Antynomie eksternalizmu
 
6. Próby psycho-socjologicznej naturalizacji epistemologii
6.1. Nowy irracjonalizm w filozofii nauki?
6.2. Metodologiczna zasada aracjonalności
6.3. Zasada naturalności interdyscyplinarnej
 
7. Pozaracjonalne składniki nauki
7.1. Rola czynników nieskonceptualizowanych w poznaniu
7.2. Elityzm a związanie z paradygmatem
7.3. Postmodernistyczna krytyka racjonalności nauki
7.3.1. Fizyka jako narracja literacka
7.3.2. Prawda matematyki a uwarunkowania społeczne
7.3.3. Poetyka naukowości?
7.4. Irracjonalizm i retoryka w anarchizmie Feyerabenda
 
8. Rozwój rewolucji w nauce
8.1. Nauka jako ciąg postępowych programów badawczych
8.1.1. Ewolucja kryteriów oceny teorii naukowych
8.1.2. Metodologia programów badawczych
8.1.3. Racjonalność rozwoju i rozwój racjonalności
8.1.4. Problem niewspółmierności teorii
8.1.5. Wielość i ciągłość tradycji badawczych w nauce
8.1.6. Twierdzenia limitacyjne
  • Title: Elementy filozofii nauki
  • Author: Józef Życiński
  • ISBN: 978-8-3788-6142-3, 9788378861423
  • Date of issue: 2015-02-25
  • Format: Ebook
  • Item ID: e_511l
  • Publisher: Copernicus Center Press