Antygona

Sofokles

Antygona to dramat Sofoklesa, największego obok Ajschylosa i Eurypidesa tragika starożytnej Grecji.   Antygona nazywana jest tragedią władzy i klasyfikowana jako chronologicznie ostatnia z cyklu trzech tragedii tebańskich (Król Edyp, Edyp w Kolonie, Antygona) opartych na mitach o tebańskim rodzie Labdakidów. Utwór jest powszechnie uznawany za arcydzieło dramaturgii światowej.  

Arlekin Mahomet albo taradajka latająca. Drama śmieszno-płaczliwo-filozofo-sowizdrzalskie w czterech aktach

Franciszek Zabłocki

Pełen wdzięku utwór polemizujący z wizerunkiem widza teatralnego, znudzonego teatralną i literacką imitacją życia. Jest to dzieło prawie nieznane, ponieważ tekst komedii, utrzymanej w konwencji dellarte, nie trafił nigdy do druku. Tytułowa taradajka to popularna w XVIII wieku bryczka, która w utworze Zabłockiego dodatkowo lata. Dzięki niej bohaterom udaje się uciec przed wierzycielami. Jednak trafiają do bardzo dziwnego miejsca, gdzie wplątują się w intrygę z udziałem rycerza, który stara się o względy królowej oraz jej służącej.

Arms and the Man

George Bernard Shaw

“Arms and the Man” is a play by George Bernard Shaw, an Irish playwright who became the leading dramatist of his generation, and in 1925 was awarded the Nobel Prize in Literature.   Arms and the Man is a humorous play that shows the futility of war and deals comedically with the hypocrisies of human nature. It was published as a part of Plays Pleasant, which also included The Man of Destiny, Candida and You Never Can Tell. Shaw titled the volume Plays Pleasant in order to contrast it with his first book of plays, Plays Unpleasant.  

As You Like It

William Shakespeare

One of the earliest comedies of Shakespeare. And at the moment one of the most relevant. The plot of the play is built on dressing a woman into a man, on the love of a man for a woman, a woman for a disguised woman, and so on. The second comedy plan shows how different family relationships can be one step from love to hate. And the fact that you are one blood does not mean anything, good relations are more important.

Augustus Does His Bit

George Bernard Shaw

“Augustus Does His Bit” is a play by George Bernard Shaw, an Irish playwright who became the leading dramatist of his generation, and in 1925 was awarded the Nobel Prize in Literature.   “Augustus Does His Bit” is a comic one-act play by George Bernard Shaw about a dim-witted aristocrat who is outwitted by a female spy during World War I.  

Bachantki

Eurypides

Adaptacja bachicznego mitu o początkach kultu Dionizosa oraz sprzeciwie, jaki wywołał wśród mieszkańców Hellady. Skupia się na ostatnich, a zarazem najbardziej dramatycznych wydarzeniach boskiego mitu od pochwycenia Dionizosa, aż do śmierci króla Teb Penteusza, która nastąpiła w wyniku sprzeciwu wobec nowo powstałych praktyk burzących stary porządek. Wątek, który już wcześniej poruszył w swojej tragedii Ajschylos, wzbogacony został o zemstę Dionizosa na siostrach zmarłej matki, które podawały w wątpliwość jego boskie pochodzenie.

Bachantki

Eurypides

Bachantki to dramat Eurypidesa, największego obok Ajschylosa i Sofoklesa tragika starożytnej Grecji.   Utwór jest adaptacją mitu o początkach kultu Dionizosa oraz opozycji i kontrowersjach, jakie wśród co bardziej konserwatywnych mieszkańców, wywoływały żywiołowe praktyki jego zwolenników. Utwór przedstawia dramatyczne dzieje króla Teb Penteusza, który swój sprzeciw wobec nowych, burzących stary porządek praktyk przypłacił życiem.  Bachantki przez niektórych badaczy literatury klasycznej uznawane są za jeden z najlepszych utwór w całej, zachowanej do naszych czasów, twórczości Eurypidesa.  

Back to Methuselah

George Bernard Shaw

“Back to Methuselah” is a play by George Bernard Shaw, an Irish playwright who became the leading dramatist of his generation, and in 1925 was awarded the Nobel Prize in Literature.   Back to Methuselah by George Bernard Shaw consists of a preface (The Infidel Half Century) and a series of five plays: In the Beginning: B.C. 4004 (In the Garden of Eden), The Gospel of the Brothers Barnabas: Present Day, The Thing Happens: A.D. 2170, Tragedy of an Elderly Gentleman: A.D. 3000, and As Far as Thought Can Reach: A.D. 31,920.  

Balladyna

Juliusz Słowacki

„Balladyna” to dramat autorstwa Juliusza Słowackiego, obok Adama Mickiewicza uznawanego powszechnie za największego przedstawiciela polskiego romantyzmu. Balladyna i Alina to siostry, mieszkające wraz z matką w ubogiej chacie w lesie. Nimfa, królowa jeziora Goplana, zakochana w kochanku Balladyny, Grabcu, przez swą zazdrość miesza się w ludzkie sprawy i gmatwa ich losy. Do chaty sióstr przyjeżdża bogaty książę Kirkor, wiedziony tam przez sługę Goplany, Skierkę. Goplana ma nadzieję, że Kirkor zakocha się w Balladynie, a wtedy Grabiec zostanie tylko dla niej. Jednak jej sługa, Skierka, sprawia, że książę zakochuje się w obu siostrach.

Bauhaus - nauczanie/nowy człowiek

Małgorzata Leyko

Książka ma charakter konstelacyjny; zawiera teksty, które w bardzo różny sposób realizuję główną jej tematykę. Zawarte w monografii artykuły podejmują szczegółowe wątki dotyczące koncepcji nowego człowieka oraz edukacji w Bauhausie, jednocześnie uruchamiając na gruncie polskich badań dyskusję na ten właśnie temat. […] Projektowanie w Bauhausie rozpoczęło proces tworzenia człowieka w społeczeństwie technologicznie zaawansowanym, przy użyciu przedmiotów, obiektów architektonicznych, które wspomagają możliwości jego rozwoju, przetrwania i niejednokrotnie ekspansji. W nowym milenium filozof Henk Oosterling, odwołując się do słynnych pojęć Martina Heideggera, nazwał ten pełzający proces Dasein as Design (Bycie jako Projektowanie). […] Formułę tę rozwinął inny filozof Peter Sloterdijk i opisał jako formę konstruowania życia (bios) w społeczeństwie poprzez aplikowanie nowych rozwiązań technologicznych i strategii antropotechnicznych. Ideał nowego człowieka miał i ma do dziś swoje kontynuacje i istotne konsekwencje dla projektowania społeczeństw po II wojnie światowej. Wpisał się w wielu aspektach w szerszy model, który Michel Foucault nazywał wprost biopolityką. Sądzę, że publikacja tej monografii przyspieszy i otworzy nowe możliwości spojrzenia krytycznego na dziedzictwo Bauhausu. Z recenzji profesor Agnieszki Jelewskiej Książka Bauhaus –nauczanie/nowy człowiek zawiera wystąpienia prezentowane podczas seminarium naukowego, które odbyło się 16 listopada 2019 r. w Łodzi. Jego organizatorami było Muzeum Sztuki w Łodzi oraz Katedra Dramatu i Teatru Uniwersytetu Łódzkiego. Pod koniec roku 2019, kiedy niemal cały świat artystyczny i naukowy obchodził szumnie 100-lecie Bauhausu i kiedy odbyły się setki wystaw, seminariów i konferencji poświęconych tej wyjątkowej instytucji artystyczno­edukacyjnej, także w Łodzi chcieliśmy włączyć się w te obchody i – może na mniejszą skalę – dać sygnał o związkach naszej awangardy z praktyką i teorią sztuki wypracowaną w Bauhausie. […] Artyści związani z tą uczelnią nie tylko byli nauczycielami eksperymentującymi z nowymi metodami kształcenia, ale także wychowywali kolejne pokolenia twórców, którzy zakładali ośrodki edukacyjne zarówno w Europie, jak i na całym świecie. Dlatego nasze seminarium poświęciliśmy refleksji nad tą częścią spuścizny Bauhausu, rozumianego jako szkoła projektowania działająca w określonym czasie, ale też jako ośrodek, którego wpływ manifestował się także w edukacji. Ze Wstępu Założeniem Bauhausu było przygotowywanie osób utalentowanych artystycznie do roli projektantów w przemyśle i rzemiośle, a także rzeźbiarzy, i architektów. Podstawę stanowiło obszerne, uporządkowane szkolenie obejmujące wszystkie postaci i rękodzieła, omawiające zarówno technikę, jak i formę, ukierunkowane na pracę zespołową w projektach budowlanych. [Bauhaus rozpoczynał] szkolenie nie od „profesji”, lecz od „człowieka” posiadającego wrodzoną predylekcję do postrzegania życia jako całości. Walter Gropius,1935 Główną podstawą nauczania w szkołach sztuk pięknych powinien być kurs systematyczny poszczególnych umiejętności, jakie nagromadziły się w ciągu rozwoju sztuki. Należy studiować nie poszczególnych malarzy, lecz typy rozwiązań poszczególnych zagadnień fachowych. Przebieg kursu w szkołach sztuk pięknych powinien przechodzić od rzeczy prostych do coraz bardziej skomplikowanych, zużytkowując tego typu rozwiązania, które daje historia. Władysław Strzemiński,1928

Betlejem polskie

Lucjan Rydel

Betlejem polskie to widowisko jasełkowe Lucjana Rydla, powstałe w 1906 roku, wydane nakładem oficyny Fredleina w Krakowie, z ilustracjami Włodzimierza Tetmajera. Akcja odnosi się do sytuacji Polaków na początku XX wieku. W Betlejem polskim akcję budują przede wszystkim kolędy oraz fragmenty zaczerpnięte z szopki krakowskiej. Podczas śpiewania kolędy Dzisiaj w Betlejem aniołowie osłaniają naród polski przed zaborcą Herodem, zaś finał kolędy stanowi istne błaganie o wyzwolenie.

Bettina. Komedia w jednym akcie

Alfred de Musset

Bettina to śpiewaczka operowa zakochana w uzależnionym od hazardu baronie Steinbergu. Na jego prośbę porzuca scenę i zamieszkuje w jego posiadłości we Włoszech. Pomimo wielu próśb baron nie zamierza rezygnować dla ukochanej ze swoich pasji. Na jej nieszczęście należy do nich gra w karty u mieszkającej po sąsiedzku księżnej. W końcu Steinberg przegrywa w grze większość swego majątku i uświadamia sobie, że nie będzie w stanie utrzymać swojej żony. Jednocześnie wciąż nie chce, aby ta wróciła na scenę. W noc, kiedy postanawia się odegrać, w pałacu pojawia się Margrabia Stefani, który niegdyś był wielbicielem Bettiny...

Biedny Henryk. Baśń niemiecka

Gerhart Hauptmann

Adaptacja średniowiecznego poematu autorstwa Hartmanna von Aue. Opowiada historię szlachetnego rycerza, na którego Bóg zsyła śmiertelną chorobę trąd. Medyk o wątpliwej reputacji mówi mu, że jedynym ratunkiem jest krew z serca dziewicy, która ma dobrowolnie oddać za niego życie. Poemat ten został w 1815 roku przełożony na nowoniemiecki i opracowany przez braci Grimm. Jest to tradycyjna opowieść o trędowatym rycerzu, demonicznym lekarzu i kobiecej zbawicielce.

Błagalnice

Ajschylos

Błagalnice to utwór Ajschylosa, jednego z najwybitniejszych, obok Sofoklesa i Eurypidesa, tragików ateńskich. Powszechnie uważany za rzeczywistego twórcę tragedii greckiej.   Bohaterki tej sztuki Ajschylosa, uciekają przed przymusowym małżeństwem ze swoimi egipskimi kuzynami.  

Błagalnice

Eurypides

Błagalnice to dramat Eurypidesa, największego obok Ajschylosa i Sofoklesa tragika starożytnej Grecji.   Do Eleusis niedaleko Aten przybywają błagalnice z Argos z prośbą o wsparcie w konflikcie z Tebańczykami, którzy odmawiają im wydania ciał wojowników zmarłych podczas bitwy. Dramat ten jest pochwałą demokracji oraz samych Aten.  

Bolesław Śmiały

Stanisław Wyspiański

„Bolesław Śmiały” to rapsod autorstwa Stanisława Wyspiańskiego, wydany po raz pierwszy w roku 1902. Utwór nawiązuje do wydarzeń związanych z Bolesławem Śmiałym, pierwszym królem Polski, który zabija biskupa Stanisława. Jest to do dziś aktualny problem konfliktu pomiędzy państwem a kościołem, w interpretacji Stanisława Wyspiańskiego.

Bolesław Śmiały

Stanisław Wyspiański

Monolog wierszowany ukazuje konflikt między Bolesławem Śmiałym a biskupem Stanisławem, zabitym przez króla. Autor przedstawił konflikt z perspektywy Bolesława, ukazał przy tym liczne szczegóły z historii Polski. Wyspiański stosuje całą gamę aluzji i nawiązań, przeplata fakty własnymi sądami. W jego interpretacji konflikt został potraktowany symbolicznie, jako wciąż aktualny problem pomiędzy państwem a Kościołem.

Boska obecność. O względności tekstu i rytuału w teatrze kabuki

Iga Rutkowska

Japoński teatr kabuki, przedstawiony w unikalnej pod każdym względem książce Igi Rutkowskiej, należy do skarbów światowego dziedzictwa kultury. Barwny, żywy, gwiazdorski, niegdyś bawił mieszczan i uliczną gawiedź, dziś - choć jest uznawany za formę klasyczną – nie stracił na swym kolorycie i sile oddziaływania. I taka też jest ta książka. Jej Autorka – z wykształcenia japonistka i antropolożka, co samo w sobie jest niespotykanym dotąd w Polsce naukowym melanżem, z pasji -  badaczka, którą teatr kabuki oczarował i porwał – wprowadza nas w skomplikowany historycznie i genologicznie świat kabuki w sposób nie tylko metodyczny i niezmiernie fachowy, ale nad wyraz interesujący. Lata badań terenowych, szczególnie widowisk kabuki ze wsi Kuromori i Hinoemata, udział w seminariach japońskich teatrologów i głęboki namysł Autorki nad zagadnieniem sprawiły, że po raz pierwszy w polskich badaniach nad kabuki powstała książka, w której poza historią i estetyką tej formy teatralnej, gruntownie została zbadana i jasno przedstawiona amatorska forma kabuki, jego tekst i, co szczególnie cenne, bliskie związki tego teatru z czasów jego powstania w XVII w. z japońskim życiem obrzędowym i związany z nim flirt z wymiarem boskim. Wartości tej ważnej książce, która dostarcza mnóstwa cennych wiadomości na temat teatru kabuki, przydaje dodatkowo świetnie opracowany słownik terminologiczny, streszczenia sztuk, jak również jedyne w swoim rodzaju skrypty sceniczne jednej ze sztuk tego fascynującego teatru. prof. Beata Kubiak Ho-Chi   Iga Rutkowska, adiunkt w Zakładzie Japonistyki Katedry Orientalistyki Wydziału Neofilologii UAM. Absolwentka Kollegium MISH UW, w ramach którego ukończyła japonistykę i etnologię. Była stypendystką japońskiego Ministerstwa Kultury i Japan Foundation. W centrum jej badań znajdują się japońskie widowiska, poprzez które próbuje zgłębiać inne zjawiska japońskiej kultury – religię, literaturę, sztukę. Jest autorką licznych publikacji z dziedziny kultury Japonii, w tym: W Kawagoe. Antropolog wobec życia codziennego Japończyków oraz Jerzy Grotowski’s Journeys to the East  (red. polskiej wersji książki Zbigniewa Osińskiego).

Brand. Poemat dramatyczny w pięciu aktach

Henryk Ibsen

Henrik Johan Ibsen to norweski dramatopisarz żyjący w latach 18281906. Początkowo jego twórczość zaliczyć można do nurtu narodowego romantyzmu. Jednak po rozczarowaniu, jakie przyniosła mu postawa Norwegów w konflikcie Danii z Prusami, porzucił tematykę narodową i skupił się na bardziej uniwersalnych tematach. Brand to historia księdza, nieprzystosowanego do świata indywidualisty, który podejmuje nierówną, często kontrowersyjną walkę o uratowanie ludzkich dusz.

Budowniczy Solness

Henryk Ibsen

„Budowniczy Solness” to sztuka Henryka Ibsena, norweskiego dramatopisarza, uważanego za czołowego twórcę dramatu modernistycznego. „Budowniczy Solness” jest mistyczną oraz tragiczną historią dążenia do pojednania z Bogiem oraz próbowania przewyższenia Jego woli. Ten cudowny dramat przedstawia budowniczego, który na podłożu psychologicznym walczy z diabełkami i przezwyciężającego tragiczne przeszkody losu oraz próby, na które jest wystawiany przez Pana.

Caesar and Cleopatra

George Bernard Shaw

“Caesar and Cleopatra” is a play by George Bernard Shaw, an Irish playwright who became the leading dramatist of his generation, and in 1925 was awarded the Nobel Prize in Literature.   Caesar and Cleopatra is a play written by George Bernard Shaw that depicts a fictionalized account of the relationship between Julius Caesar and Cleopatra. Shaw wanted to prove that it was not love but politics that drew Cleopatra to Julius Caesar. He sees the Roman occupation of ancient Egypt as similar to the British occupation that was occurring during his time. Caesar understands the importance of good government, and values these things above art and love.  

Candida

George Bernard Shaw

“Candida” is a play by George Bernard Shaw, an Irish playwright who became the leading dramatist of his generation, and in 1925 was awarded the Nobel Prize in Literature.   The play questions Victorian notions of love and marriage, asking what a woman really desires from her husband. It was published as a part of Plays Pleasant, which also included Arms and the Man, The Man of Destiny and You Never Can Tell. Shaw titled the volume Plays Pleasant in order to contrast it with his first book of plays, Plays Unpleasant.  

Captain Brassbound's Conversion

George Bernard Shaw

“Captain Brassbound's Conversion” is a play by George Bernard Shaw, an Irish playwright who became the leading dramatist of his generation, and in 1925 was awarded the Nobel Prize in Literature.   The play explores the relationship between the law, justice, revenge and forgiveness. Sir Howard Hallam, a judge, and his sister-in-law, Lady Cicely Waynflete, a well-known explorer, are at the home of Rankin, a Presbyterian minister. Sir Howard tells Rankin that his brother's property was illicitly seized after his death by his widow's family, but Sir Howard has now recovered it. Lady Cicely decides to explore Morocco with Sir Howard. They are advised to take an armed escort.  

Chmury

Arystofanes

Trzecia komedia Arystofanesa porusza temat edukacji oraz krytykuje nowe metody wychowania młodzieży stosowane przez Sokratesa i jego uczniów zwanych sofistami. Uważa się, że utwór pośrednio doprowadził do skazania Sokratesa na śmierć. Według autora bowiem filozof promuje nieetyczne zachowanie, jakim jest sztuka nieuczciwej argumentacji, dzięki której można w łatwy sposób wygrywać dyskusje i sprawy sądowe.