Odkrywanie Ameryki

Jacek Machowski

Wbrew rozpowszechnionej opinii odkrycie Ameryki nie było jednorazowym wyczynem, przypisywanym, w dodatku niesłusznie jednej osobie - Krzysztofowi Kolumbowi. Był to długi proces historyczny, zapoczątkowany około 40 tys. lat temu, kiedy to pierwszy człowiek postawił stopę na kontynencie amerykańskim. W książce przedstawiono długą listę mitycznych i historycznych pretendentów do tytułu odkrywcy Ameryki. Zamyka ją Krzysztof Kolumb, po którym nikt więcej nie sięgnął po ten laur. Odkrywaniu Ameryki towarzyszyły zarówno bohaterskie przygody, jak też dramatyczne i tragiczne wydarzenia, opisane barwnie w niniejszej publikacji z zachowaniem naukowej rzetelności. Ostatnie odkrycie Ameryki przez Krzysztofa Kolumba stało się zwrotnym wydarzeniem w dziejach ludzkości. Burzliwe i kontrowersyjne obchody 500-lecia tego wydarzenia w 1992 roku przyniosły głębokie przewartościowanie jego historycznego znaczenia. Przed nami 1000-lecie odkrycia Ameryki przez Wikingów. Dyskusje i spory toczone wokół tych wydarzeń świadczą o tym, że proces odkrywania Ameryki trwa nadal, choć w nowym wymiarze, dostosowanym do epoki globalizacji świata XXI wieku.

Odrodzenie i Reformacja w Polsce

Józef Szujski

Ze wstępu autora: Kolebki humanizmu [a więc także Odrodzenia i Reformacji], szukać należy tam, gdzie kolebka i ognisko naszej zachodniej cywilizacji. Z Włoch poszedł humanizm na cały świat, a jaka była jego doniosłość, na to nie wystarczyłby frazes choćby najlepiej utoczony, wypowiedziany dzisiaj, to w całości wykładów, z przykładu na Polsce będę chciał szanownym słuchaczom unaocznić. Do mego zadania należy przedstawić wpływ wielkiego kierunku, gdzie indziej powstałego, na kraj daleki, do zachodniej cywilizacji należący, najdalszy od wielkiego zachodniego ogniska. Tutaj koniecznością się staje prawie już dlatego, aby upatrzyć moment właściwego chwycenia rzeczy, powiedzieć słowo o teorii, opartej na doświadczeniu wieków, wpływów takiego rodzaju...

Odrodzona Rzeczpospolita na rynkach zamorskich. Handel polsko-arabski w latach 1918-1939

Konrad Banaś

Publikacja dotyczy wymiany handlowej Polski z państwami Afryki Północnej i Bliskiego Wschodu w okresie międzywojennym. Na tle ogólnej sytuacji odrodzonej Rzeczypospolitej oraz ewolucji relacji handlowych z zagranicą przedstawiono nowy układ geopolityczny w świecie arabskim uwarunkowany stopniem niezależności i potencjałem poszczególnych krajów. Ukazano sytuację polityczną i gospodarkę państw regionu, a także eksport i import między Polską a danym krajem w latach 20. i 30., co pozwoliło na wskazanie dynamiki obrotów handlowych. Podkreślono też rolę transportu i targów w rozwijaniu współpracy handlowej. Książka jest adresowana do historyków orientalistów oraz miłośników Orientu i historii Polski międzywojennej. "To pierwsze w literaturze polskiej tak całościowe i unikalne opracowanie zagadnienia relacji handlowych Polski z regionem Bliskiego Wschodu w okresie międzywojennym. [...] Publikacja będzie stałą pozycją w polskich badaniach nad Orientem i historią Polski w okresie międzywojennym." Z recenzji prof. zw. dr. hab. Jerzego Zdanowskiego W serii powołanej dla uczczenia 100. rocznicy odzyskania przez Polskę niepodległości w 1918 r. oraz utrwalenia w polskiej świadomości zbiorowej wiedzy historycznej o genezie i przebiegu odbudowy państwa polskiego ukażą się monografie, biografie i źródła, dla których tematyczną klamrą będzie idea polskiej niepodległości oraz walki o jej urzeczywistnienie i kształt z uwzględnieniem zagadnień polskich i międzynarodowych; politycznych, społecznych i ekonomicznych; walki orężnej i działań dyplomatycznych; wreszcie przedsięwzięć na polu kultury. W serii ukazały się: Przemysław Waingertner, Konspiracja trzech pokoleń. Związek Młodzieży Polskiej "Zet" i ruch zetowy (1886-1996), wyd. 1 i wyd. 2 Łódzcy bohaterowie 1918 roku, pod redakcją Witolda Jarno i Przemysława Waingertnera Jędrzej Moraczewski, Wspomnienia. Ludzie, czasy i zdarzenia. Część pierwsza: Młodość i praca inżynierska. Tom 1: Lata nauki 1870-1896, opracowanie, wstęp i komentarz Ilona Florczak Joanna Sosnowska, Z dziejów opieki społecznej w Polsce międzywojennej. Półkolonie letnie w Łodzi Niepodległa. Rozważania prawno-ustrojowe w 100. rocznicę odrodzenia suwerennego państwa polskiego, pod redakcją Aldony Domańskiej i Anny Michalak Witold Jamo, Garnizon Wojska Polskiego w Tomaszowie Mazowieckim w latach 1918-1939 Wkrótce ukaże się: Małgorzata Łapa, Polska polityka handlu zagranicznego w latach 1918-1939

Odtajnione przez CIA: Poland Under Nazi Rule 1939-1941. Amerykański raport o sytuacji w Polsce

Thaddeus Chylinski

 AMERYKAŃSKI DOKUMENT NIGDY DOTĄD NIEOPUBLIKOWANY W JĘZYKU POLSKIM! „Poniższe sprawozdanie obejmuje warunki panujące w Polsce w okresie od 27 września 1939 r., tj. od dnia ustania działań wojennych w Warszawie, do 19 sierpnia 1941 r., w którym to dniu opuściłem kraj. Dla autora raportu nie było wskazane posiadanie przy sobie żadnych zapisków, zmuszony jest więc polegać wyłącznie na pamięci. Należy również zaznaczyć, że ponieważ byłem urzędnikiem konsularnym akredytowanym przy byłym rządzie polskim, moja pozycja wobec Niemców była bardzo delikatna i należało przedsięwziąć wszelkie środki ostrożności, aby nie wzbudzić podejrzeń przez angażowanie się w działania, które mogłyby się im nie podobać. Gestapo i inne władze niemieckie w Warszawie były w pełni świadome mojej obecności w mieście, jak również mojego związku z ambasadą w Berlinie, i starały się rzucać cień nie tylko na mnie, ale również na innych, z którymi miałem kontakt. Praca w tych warunkach nie była łatwa i dlatego nie można było uzyskać wielu pożądanych informacji. Pomimo tych utrudnień dołożono jednak wszelkich starań, aby niniejszy raport przedstawiał bezstronny obraz warunków panujących w Polsce poprzez zawarcie w nim informacji z pierwszej ręki lub danych uzyskanych z wiarygodnych źródeł. Należy zachować ostrożność w korzystaniu z niniejszego raportu, ponieważ zawiera on pewne informacje, które mogłyby narazić na niebezpieczeństwo osoby i instytucje w Polsce”.  

Odwieczne prawa wojny i sztuka wojenna sprzed dwudziestu trzech stuleci

Artur Boucher

Generał Artur Boucher (1847-1933), świadek i uczestnik Wielkiej Wojny, z czasem zaczął spisywać i porządkować swoje doświadczenia i spostrzeżenia, stając się tym samym teoretykiem i historykiem wojskowości. W Odwiecznych prawach wojny przedmiotem analizy uczynił m.in.: -konflikty zbrojne pomiędzy potężnym imperium perskim a rozdrobnionymi na wiele państewek Grekami -potencjał militarny ateńskiego polis i Sparty -zwycięskie dla Greków bitwy pod Maratonem i pod Salaminą -podstawy strategii i taktyki w świetle greckich myślicieli - Sokratesa, Ksenofonta i Epaminondasa -kampanię Aleksandra Wielkiego i jego zwycięskie bitwy nad Granikiem, Issos czy Arbelą -antyczną i napoleońską doktrynę walki w zestawieniu z francuską doktryną wojenną z 1914 roku. Niniejsza edycja, bazująca na wydaniu z 1924 roku, została opatrzona wstępem i obszernymi przypisami autorstwa Bartosza Zakrzewskiego.

Odwrót Wielkiej Armii Napoleona z Rosji w roku 1812

Rafał Kowalczyk

Jest to pierwsza w polskiej historiografii książka, która wyjaśnia przyczyny tragicznego w skutkach odwrotu Napoleona z Rosji w roku 1812. Nie powiela stereotypów, wskazuje winnych fizycznego zniszczenia wojsk napoleońskich, ale też przedarcia się przez zastępy rosyjskich korpusów. Ukazuje rolę dwóch głównodowodzących -Napoleona i Kutuzowa. Napoleona - twórcę klęski Wielkiej Armii, i Kutuzowa - który uczynił wszystko, by zastępom napoleońskim udało się opuścić Rosję, budując im słynne „złote mosty”. Właśnie to ujęcie czyni książkę tak atrakcyjną zarówno dla badaczy, jak i zainteresowanych wojnami napoleońskimi.

Odzyskany śmietnik. Jak radziliśmy sobie z niepodległością w II Rzeczypospolitej

Włodzimierz Mędrzecki

Druga Rzeczpospolita bez makijażu Pasjonująca opowieść o cudach i ułomnościach wyśnionej przez pokolenia Niepodległej   ,, Zresztą wszędzie to samo. Radość, szalona radość z odzyskanego śmietnika. Który my w salon przemienimy uśmiechnął się Barcz, podając rękę.   (z powieści Juliusza Kadena-Bandrowskiego pt. Generał Barcz)   Wymarzony moment odzyskania niepodległości był czasem dumy i patriotycznego zapału, ale nie tylko. Nasi rodacy bywali, podobnie jak my dzisiaj, zdezorientowani, pełni obaw o przyszłość i zażenowani panującym bałaganem oraz miałkością politycznych sporów.   11 listopada 1918 roku skończył się czas niewinności, snów o bezgrzesznej Rzeczpospolitej. Danina krwi została złożona, przyszedł czas na pot i łzy. Ale również na radość, dumę i satysfakcję.   Włodzimierz Mędrzecki od ponad czterdziestu lat studiuje dzieje Drugiej Rzeczypospolitej. Od pierwszej książki, poświęconej Wołyniowi w okresie międzywojennym i wydanej w 1988 roku, stara się weryfikować piękne mity i mroczne legendy dwudziestolecia. Wciąga nas w pełną autentyzmu opowieść o trudnych początkach, mrówczej pracy i sukcesie, jakim była Polska Odrodzona. Przygląda się nowoczesnemu państwu tworzonemu na gruzach imperiów zaborczych, społeczeństwu będącym konglomeratem wielu narodowości, religii, a także gospodarce elementom nowoczesności i zacofania, wielkiemu kryzysowi 19291935 oraz kwestiom, które wciąż pozostają aktualne, jak szara strefa czy obciążenia podatkowe. Ukazuje też proces ewolucji od demokracji do dyktatury, popieranej (przynajmniej do czasu) przez dużą część społeczeństwa. Nie zapomina o zmianach uwarunkowań międzynarodowych Polski Niepodległej, za sprawą których zabiegi polskiej polityki zagranicznej nie mogły zapobiec najgorszemu skoordynowanej agresji zbrojnej ze wschodu i zachodu zapoczątkowanej 1 września 1939 roku.   Książka pokazuje, że Polska i Polacy zdołali przetrwać kataklizm drugiej wojny światowej i komunizmu w dużej mierze za sprawą dorobku lat 19181939.

Ojczyzna moralnie czysta. Początki HIV w Polsce

Bartosz Żurawiecki

Początki epidemii HIV w Polsce przypominają thriller: pełne napięcia oczekiwanie na pojawianie się zarazy, pierwsze przypadki w drugiej połowie lat osiemdziesiątych, a potem gwałtowny rozwój epidemii i brutalna reakcja społeczeństwa na zakażonych. Chorobę kojarzono ze środowiskiem homoseksualnych mężczyzn i narkomanów. Dla PRL-owskich władz były to wygodne cele ataku. To sprawa zgniłego Zachodu, dotyczy jedynie podejrzanych mniejszości, nasza ojczyzna jest w zasadzie moralnie czysta pisano. Po przełomie ustrojowym stygmatyzacja nadal obowiązywała, choć tym razem ufundowana na katolickiej normie obyczajowej. W myśl zasady sami sobie winni pielęgnowano ideał wstrzemięźliwości, który miał być rozwiązaniem problemu. To wielowymiarowy reportaż, który opisuje epidemię w historycznym ujęciu, nie stroniąc jednocześnie od głębokiej refleksji nad tym, jak Polska zareagowała na kryzys. Na książkę składają się poruszające opowieści chorych, ich bliskich, relacje lekarzy i osób zaangażowanych w pomoc tym, od których większość się odwróciła. Ojczyzna moralnie czysta to wnikliwa analiza zjawiska masowej histerii i uniwersalna opowieść o zbiorowym wyparciu śmiertelnie poważnego problemu.

Okruchy

o. Grzegorz Ruksztełło CSsR

O. Grzegorz Ruksztełło CSsR (ur. 1966) redemptorysta, który wyjechał w 1993 roku do Rosji do pracy misyjnej. Założyciel zespołu misyjnego Wschód. W pierwszych latach posługi zajmował sie jako proboszcz odbudowa parafii i koscioła pod wezwaniem Matki Bozej Loretanskiej w Orenburgu, a w 1996 roku załozył tam Kolegium Teologiczne. Pełnił funkcje: prezydenta Caritasu orenburskiego obwodu, wikariusza biskupiego diecezji saratowskiej, odpowiedzialnego za pomoc humanitarna m.in. w czasie wojny w Czeczenii, ekonoma w seminarium diecezjalnym w Petersburgu, a do 6 pazdziernika 2020 roku proboszcza parafii pod wezwaniem Matki Bozej Nieustajacej Pomocy w Pioniersku. Obecnie znów służy w Rosji w Penzie. * Książka składa się z krótkich historii z życia misjonarza posługującego w dalekiej Rosji. Każdy jej rozdział można czytać osobno, a ocenę poruszanych tematów autor pozostawia czytelnikowi. Ojciec Ruksztełło pokazuje, jak wielkim strumieniem potrafi wlewać się Boża łaska wszędzie tam, gdzie panuje bieda materialna i duchowa. Historie przedstawione w książce mogą pomóc obudzić tak potrzebną dziś empatię, zwłaszcza w przypadku osób zagubionych we współczesnej cywilizacji.

Oni migają tymi kolorami w sposób profesjonalny Narodziny gamedevu z ducha demosceny w Polsce

Piotr Marecki, Tadeusz Cieślewicz

Obecnie, gry komputerowe produkowane w Polsce stanowią jedną z najbardziej na świecie rozpoznawalnych marek. Jak jednak wyglądały początki rodzimego gamedevu? Czy wszyscy twórcy gier się do nich dziś przyznają? Jaki był wpływ demosceny na gry? I co autorzy gier z lat 80. oraz 90. robią dzisiaj? Po świecie komputerów 8 bitowych, giełd, piractwa, czasopism o grach, początkach biznesu rozrywkowego oprowadzają w niewygodnej dla wszystkich i pełnej prawdy rozmowie Tomasz TDC Cieślewicz i Piotr Marecki. Z tej geekowskiej narracji wynika także, że gry i demoscena to część dziedzictwa kulturowego, a Robbo i inne tytuły należy wreszcie postawić tam gdzie ich miejsce: obok filmów Wajdy i powieści Tokarczuk. *** Za dużo prawdy. Nie polecam. Paweł Pirx Kalinowski Wehikuł czasu. Przenosi nas do czasów, gdy wszystko było ważne. Po sponiewieraniu nostalgią ujawnia sekret, że można tak i dzisiaj. Nie czytać, towar niebezpieczny, może odciągnąć od smartfona. Krzysztof Kaz Ziembik Niezwykle entuzjastyczny wywiad. Rozmowa wciąga nas wręcz porywa w magiczny i na bieżąco odkrywany świat czasów ośmiobitowego komputera Atari oraz przedstawia niesamowitych ludzi, którzy ten świat tworzyli z pasją, łamiąc wszelkie ograniczenia stawiane przez sprzęt. Kuba Husak, muzyk, projektant gier, programista dem i gier Nowe pokolenia nie będą fascynować się poezją Mickiewicza. Młodych ludzi, zanurzonych w cyfrowym świecie, może zainteresować historia pierwszych dzieł na komputery domowe. Przeczytaj, co tworzono bez internetu i ekranów 4K, za to z pasją, wyobraźnią i mikroprocesorem o częstotliwości taktowania 1,77 MHz. Piotr 0xF" Fusik, naczelny koder demosceny Atari (Numen, Drunk Chessboard) To opowieść o wydobywaniu pokładów możliwości z kawałka elektroniki liczącego sobie kilka dekad. Bartek "V0yager" Dramczyk, Pixelpost.pl Opowiadajmy legendę polskiego game devu, opowiadajmy, póki jest świeża. Historie rodem z demosceny, salonów gier i piwnicznych wytwórni oprogramowania są barwną, alternatywną perspektywą polskiej transformacji. To na wskroś optymistyczna i bezpretensjonalna opowieść o chłopakach z podwórka, których zabawa wyobraźnią wprowadziła do wielkiego świata. Polski sen, jeden z niewielu. Konrad Janczura, pisarz, gracz

Opcja niemiecka. Czyli jak polscy antykomuniści próbowali porozumieć się z Trzecią Rzeszą

Piotr Zychowicz

Opcja niemiecka to pierwsza książka, która ujawnia sensacyjne kulisy współpracy Polaków z III Rzeszą. Podczas II wojny światowej nie wszyscy Polacy byli nastawieni antyniemiecko. Wielu polityków i szereg organizacji starało się podjąć współpracę z III Rzeszą i u jej boku stworzyć okrojone państwo polskie. Zwolennikami opcji niemieckiej nie kierowała sympatia do Adolfa Hitlera i jego chorej ideologii, ale zdrowy rozsądek. Uważali, że kompromis z okupantem pozwoli ograniczyć cierpienia ludności cywilnej i skupić wysiłki na walce z największym wrogiem Rzeczypospolitej Związkiem Sowieckim. Mimo patriotycznej motywacji tych ludzi ich działania stanowią w Polsce temat tabu. Historycy uważają go za niebezpieczny i niewygodny. Nie mieliśmy polskiego Quislinga, głosi legenda. Nie dodaje, że stało się tak dlatego, iż to Adolf Hitler nie był nim zainteresowany. Piotr Zychowicz w swojej książce pokazuje, iż wśród Polaków nie brakowało kandydatów do odegrania takiej roli i co udowadnia nie w każdym wypadku ich zdrada wyszłaby Polsce na złe. - Rafał A. Ziemkiewicz, autor książek Jakie piękne samobójstwo, Michnikowszczyzna, Polactwo Opcja niemiecka jest pierwszą próbą całościowego przedstawienia działalności tych Polaków, którzy podczas II wojny światowej opowiadali się za współpracą polityczną z Niemcami. To wypełnienie jednej z wciąż licznych w naszych dziejach białych plam. Choć jest to książka publicystyczna, to zarówno jej lektura, jak i spojrzenie na bibliografię dowodzą, że autor historyk z wykształcenia rzetelnie skorzystał z ogromu źródeł. Dodatkową jej zaletą, znaną czytelnikom z poprzednich książek Zychowicza, jest jego nie skrywane zaangażowanie w temat. Czyta się znakomicie! - Tadeusz Kisielewski, autor Zamachu, Zabójców, Zatajonego Katynia 1941

Opieka nad dzieckiem w Polsce międzywojennej. Robotnicze Towarzystwo Przyjaciół Dzieci - Oddział Łódzki (1923-1939)

Joanna Sosnowska

Publikacja dotyczy rozwoju opieki społecznej nad dzieckiem w Polsce międzywojennej na przykładzie działalności Łódzkiego Oddziału Robotniczego Towarzystwa Przyjaciół Dzieci. Rozważania na temat pracy Towarzystwa, mającej na celu poprawę życia dziecka i tworzenie szans jego rozwoju, poprzedza prezentacja problemów społeczno-ekonomicznych łódzkich rodzin robotniczych w latach Drugiej Rzeczypospolitej, związanych przede wszystkim z warunkami życia, opieką zdrowotną, wychowaniem dziecka i jego edukacją. Autorka przedstawia pionierskie działania Łódzkiego Oddziału Towarzystwa na tle funkcjonowania oddziałów w całej Polsce; zajmuje się takimi formami opieki instytucjonalnej, jak: ogniska, przedszkola, świetlice, kolonie i półkolonie oraz specjalistyczne przychodnie lekarskie, dzięki którym skutecznie rozwiązywano problemy zdrowotne dzieci i ich rodzin. Przywołuje nazwiska wielkich polskich społeczników i innowatorów w zakresie zabezpieczania bytu i praw dziecka. Ukazuje również aktywność ugrupowań politycznych, w tym Polskiej Partii Socjalistycznej, na polu opieki społecznej. * Książka w dużej mierze uzupełnia wiedzę na temat sytuacji dziecka robotniczego i funkcjonowania różnych form wspierania osób potrzebujących opieki w Polsce międzywojennej. […] Zapoznanie się z historią bardzo zróżnicowanych działań, obejmujących przede wszystkim najuboższą grupę najmłodszych, może skłaniać do refleksji nad aktualnymi problemami i sposobami ich rozwiązywania. Z recenzji prof. dr hab. Stefanii Walasek

Opieka nad dziećmi w Łodzi w latach I wojny światowej

Joanna Sosnowska

Autorka podejmuje historyczno-pedagogiczną próbę rozpoznania i rekonstrukcji różnych elementów opieki organizowanej dla dzieci w okresie I wojny światowej w dużym ośrodku miejskim (Łódź) na terenie okupacji niemieckiej. Opieką nad dziećmi zajmowały się wówczas liczne środowiska: władze miejskie, instytucje samopomocy społecznej, organizacje filantropijne, wspólnoty chrześcijańskie, społeczność żydowska. Badania zostały usytuowane w obrębie społecznej koncepcji historii wychowania i historii edukacji. Wyeksponowano w nich znaczenie związków między przebiegiem procesów wychowania a warunkami życia społecznego w określonej rzeczywistości historycznej. Problematyka monografii mieści się także w kręgu historycznych badań regionalnych.

Opis grodów i terytoriów z północnej strony Dunaju czyli tak zwany Geograf Bawarski

Stanisław Zakrzewski

Plik pdf jest zamknięty w postaci rastrowej złożonej ze skanów. Geograf Bawarski anonimowy mnich znany ze sporządzenia spisu grodów zwanego Zapiską karolińską, nota Descriptio civitatum et regionum ad septentrionalem plagam Danubii (pol. Opis grodów i ziem z północnej strony Dunaju) spisana około roku 845 w Ratyzbonie dla Ludwika Niemca, odkryta w bibliotece elektora bawarskiego, w księdze z XII w., przez hrabiego de Buat, ministra pełnomocnego Ludwika XV, który ogłosił ją drukiem w 1772. Zawiera informacje o ludach i plemionach (zwłaszcza plemionach zachodniosłowiańskich), żyjących na wschód od Łaby i na północ od Dunaju, określając liczbę grodów każdego z plemion. Dokument obok Dagome Iudex, kronik Widukinda i Thietmara oraz Dokumentu praskiego jest źródłem informacji o wczesnej historii Słowian zachodnich. Jan Potocki, ekscentryczny podróżnik uważany za pierwszego polskiego archeologa, przedrukował tę zapiskę karolińską w 1796 i nadał mu nazwę Geografa Bawarskiego, która to potoczna nazwa przyjęła się międzynarodowo do dziś. Przyjmuje się, że autor był wywiadowcą państwa karolińskiego i zebrał wiadomości o Słowianach (głównie połabskich) dla celów wojskowych. Król wschodnich Franków Ludwik II Niemiecki chciał wiedzieć, jaką siłą dysponują poszczególne plemiona. Jako datę powstania przyjmuje się lata 844/845, gdyż pod rokiem 844 znajdujemy podobną zapiskę w Annales Fuldenses (prawdopodobnie autorstwa Rudolfa z Fuldy). Z Fuldy zapiska trafiła do Ratyzbony, gdzie w klasztorze św. Emmerama została poddana drugiej redakcji. (http://pl.wikipedia.org/wiki/Geograf_Bawarski)

Opowiadania kołymskie

Warłam Szałamow

Literacka wersja słynnego Archipelagu Gułag. To, co widziałem, tego człowiek nie powinien widzieć, nie powinien o tym wiedzieć. "Rzeczywistości łagrów, przeżywanej przez miliony ludzi, nie można pojąć, a jeśli nie pojąć, to choć trochę zrozumieć, nie przeczytawszy "Opowiadań kołymskich" w całości. Słynny "Archipelag Gułag" wniósł wiele w poznanie świata łagrów, zwłaszcza w zakresie materiału faktograficznego. Natomiast w sferze przeżyć, emocji, uczuć, myśli i refleksji nad ludzką nędzą to Szałamow jest tym, który beznamiętnie prowadzi nas przez piekło zgotowane przez człowieka drugiemu człowiekowi w naszych czasach" - ze wstępu Juliusza Baczyńskiego.

Opowiastki z Zaświatów (wydanie chińsko-polskie)

Praca zbiorowa

„Większość tekstów przedstawionych w niniejszym opracowaniu pochodzi ze zbiorów powiastek zhiguai xiaoshuo, które kompilowano lub pisano okresie Sześciu Dynastii (Liuchao, 220-589). Kryterium wyboru poszczególnych powiastek była przede wszystkim obecność w nich zaświatów, różnie rozumianych – od rajskich krain zamieszkanych przez bóstwa czy transcendentnych (xian), poprzez krainy umarłych, aż do piekieł. Wybrano więc teksty, które w jakiś sposób realizują ten cel – czy to przez opis miejsca, do którego udawali się ludzie po śmierci, czy też ukazanie, jak światy istot żywych i niematerialnych kontaktowały się ze sobą, czy też przez przedstawienie cech osób, które mogły dostać się do różnie pojmowanego raju.” ze Wstępu W pierwszym roku panowania cesarza Wujian z dynastii Han, w Donglai był człowiek o nazwisku Chi, który często pędził alkohol. Pewnego dnia, zjawiło się u niego trzech dziwnych jegomości, którzy przynieśli ze sobą makaron i ryż i poprosili o alkohol jego roboty. Gdy go wypili, odeszli. Po chwili ktoś przyszedł powiedzieć, że widział w pobliskim lesie trzy pijane duchy. z "Zebranych zapisków o zjawiskach nadprzyrodzonych"

Opowieści z pogranicza. Pisanie i wymazywanie galicyjskiej przeszłości

Omer Bartov

Czy w losach jednego miasta możemy zobaczyć jak w zwierciadle historię Europy, z jej tradycjami i religiami, z brzemieniem nacjonalizmów, wojen, faszyzmu, Zagłady? Leżący dziś w Ukrainie Buczacz doświadczył pogromów, powstania Chmielnickiego, oblężenia i zniszczenia przez Turków w XVII wieku, odbudowy i rozkwitu w wiekach kolejnych. Był świadkiem rozbioru I Rzeczypospolitej, rozwoju chasydyzmu i żydowskiego oświecenia, wykluwania się syjonizmu oraz ukraińskich i polskich ruchów narodowych. Wielka historia stanowiła tło, na którym toczyły się losy ludzi: mieszczan, chłopów i szlachty; Żydów, Polaków, Kozaków, Rusinów, Ukraińców. To oni, mieszkańcy pogranicza, interesują Bartova bardziej niż władcy i generałowie. Chce zrozumieć ich dylematy, dążenia i przekonania. Szuka ich śladów w pamiętnikach, literaturze, poezji, wreszcie we wspomnieniach urodzonej w Buczaczu matki. Miasto opisane na kartach tej książki już nie istnieje, zmieniła je na zawsze II wojna światowa. Można jednak je odnaleźć w dawnych galicyjskich opowieściach, które, jak przekonuje Bartov, potrafią się wyrwać z ograniczeń wydarzeń i z logiki historii, pozwalając nam tym samym dowiedzieć się więcej o ludzkim duchu i o nieuchronnej utracie tego, co kiedyś istniało. Dofinansowano ze środków Ministra Kultury i Dziedzictwa Narodowego pochodzących z Funduszu Promocji Kultury państwowego funduszu celowego. Pięknie napisana, przesiąknięta opowieściami z galicyjskiego pogranicza i z Erec Israel mistrzowskie osiągnięcie. prof. Jan T. Gross Zdaniem Bartova świat galicyjskich Żydów został bezpowrotnie utracony. Jednak jego książka to coś więcej niż elegia to dzieło erudycji i osobistych odkryć, które różnorodne głosy Galicjanerów przywraca do życia. prof. John-Paul Himka Imponująca i poruszająca opowieść przywołująca żydowskie życie i żydowską przeszłość Galicji. Historia, legendy, literatura i osobiste wspomnienia zgrabnie splatają się tu z celnymi spostrzeżeniami Bartova. Przejmujące upamiętnienie wymazanej cywilizacji unicestwionych społeczności żydowskich z pogranicza Europy Wschodniej. Saul Friedländer Ta niezwykła i poruszająca książka, bazując na osobistych relacjach, opowiada o historii powstania, rozwoju i zniszczenia wieloetnicznego i wielowyznaniowego świata Galicji Wschodniej. To lektura obowiązkowa dla wszystkich, których ciekawią konflikty międzyetniczne i nurtuje pytanie, dlaczego nacjonalizm zdominował współczesny świat. prof. Antony Polonsky Zogniskowanie uwagi na Buczaczu nadaje tej opowieści osobisty charakter i pozwala Bartovowi na intymną refleksję nad przeszłością, która mogła się potoczyć inaczej. To skupienie ma tu charakter zupełny. Kate Brown, Times Literary Supplement Imponujące połączenie historii i osobistych wspomnień. [] Bogato skontekstualizowane i misternie utkane studium historyczne. Kirkus Reviews

Opowieść o początku. Wielka historia wszystkiego

David Christian

Urzekająca historia wszechświata od zarania dziejów po odległe krańce przyszłości. Większość historyków badając najmniejsze okruchy dziejów, podkreśla konkretne daty, osoby i dokumenty. Jakby jednak wyglądało badanie całości historii, od Wielkiego Wybuchu po dzień dzisiejszy, a nawet daleką przyszłość? W jaki sposób uwzględnienie w tych badaniach pełnej rozciągłości czasu zmieniłoby sposób, w jaki postrzegamy wszechświat, ziemię i nasze istnienie? Takie właśnie pytania postawił sobie David Christian, tworząc niezwykle ekscytujące nowe podejście do zrozumienia tego, gdzie już byliśmy, w jakim miejscu obecnie jesteśmy i dokąd zmierzamy. W Opowieści o początku Christian zabiera czytelników w szaloną podróż przez całe 13,8 miliarda lat, które każe nam właśnie uznać za historię. Koncentrując się na definiowaniu konkretnych wydarzeń (progów), wyraźnych trendów i głębokich kwestii dotyczących naszego pochodzenia, Christian rzuca światło na ukryte wątki, które wiążą to wszystko w jedną całość począwszy od powstania naszej planety poprzez narodziny rolnictwa, po ewentualną wojnę nuklearną i nie tylko. Dzięki wnikliwemu wejrzeniu w kwestie pochodzenia wszechświata, początków życia, pojawienia się ludzi i tego, co przyniesie przyszłość, Opowieść o początku odważnie przekształca pojęcie naszego miejsca w kosmosie. Od dawna jestem fanem Davida Christiana, który w swoją Opowieść o początku wspaniale wplata dowody i spostrzeżenia z wielu dyscyplin naukowych i historycznych tworząc spójny, przystępny opis dziejów. Bill Gates W Opowieści o początku David Christian odnalazł niebywały sposób na wykorzystanie historii do uporządkowania ogółu dostępnej wiedzy o świecie, co jest nie lada osiągnięciem. Carlo Rovelli, autor Siedmiu krótkich lekcji fizyki i Tajemnicy czasu Najbardziej uderzający przykład interdyscyplinarnej wiedzy naukowej, jaki znam". Fareed Zakaria, CNN

Opowieść o Sörlim

Nieznany

Opowieść o Sörlim, stanowiąca ważne źródło badań nad mitologią skandynawską, jest częścią powstałej ok. 1300 roku Sagi o Olafie Tryggvasonie, nazywanej najdłuższą bądź największą (Olafs saga Tryggvasonar en mesta). Utwór ten zalicza się do specyficznego rodzaju islandzkiej literatury, tzw. ttir (l. poj. áttr, dosłownie pokrętka liny) krótkich opowiastek wplecionych najczęściej w sagi królewskie, których zadaniem było uzupełnienie obrazu monarchy przedstawionego w sadze, podkreślenie jego pozytywnych relacji z oddanymi mu ludźmi i uwydatnienie najbardziej pożądanych cech władcy: szczodrości, mądrości, odwagi czy pobożności.

Opór

Józef Hen

Warszawa 1939. Normalne życie nastoletniego Bożka, chłopaka tuż przed małą maturą. Szkoła, dom, pierwsza miłość. I właściwie nic nie wskazuje, że to mogłoby się skończyć. A potem przychodzi wrzesień. Gwarna kamienica przy Nalewkach obserwuje pierwsze nadlatujące samoloty, dyżurni na dachach informują o niebezpieczeństwach. Powstaje komitet mieszkańców. W domu nie ma wody, trzeba biegać z kanką, daleko, a po chleb stać w godzinnych kolejkach. Niby było wiadomo, że wojna, ale jakoś przed snem każdy myślał, że przecież to nieracjonalne, że to nie ma sensu, że się nie wydarzy... a jednak weszli. Poczucie wstrząsu, rozpaczy, przerażenia, ale też nadziei, że to tylko na chwilę, że zaraz wygramy, że alianci... A czas nieubłaganie prze jak niemiecka armia, nadzieja powoli się ulatnia, pierwsze oddziały wchodzą do miasta, trzeba się poddać... Co będzie dalej? Jakoś się wszystko ułoży, jak w poprzednich wojnach, przecież to nie barbarzyńcy... Czy umiemy to sobie wyobrazić, te pierwsze dni... pierwsze zdumienie, strach, co dalej, czy opór czy pogodzenie? Starsi mówią swoje, a młodzi chcą walczyć, nie poddawać się, bo mają po 16 lat... Ciekawe, jak każdy z nas zachowałby się dziś...

Ordynarna demonstracja władzy. O zarządzaniu konfliktem w Bośni i Hercegowinie

„Recenzowany tom wypełnia istotną lukę w zakresie ewolucji systemu politycznego państwa bośniackiego po 1990 roku […] perspektywa badawcza zaprezentowana w niniejszej pracy jest bardzo nowatorska. […] Praca stanowi bardzo dojrzałe opracowanie naukowe, po które winni sięgnąć wszyscy zainteresowani rozwojem państwowości republik postjugosłowiańskich, szczególnie w kontekście (dys)funkcjonalności państwowości postdaytonowskiej”. Bośnia i Hercegowina pozostaje państwem, które nie działa, a ponad dwadzieścia pięć lat od podpisania porozumienia pokojowego, które zakończyło niezwykle krwawy konflikt zbrojny, jest wręcz podręcznikowym przykładem tego, jakich błędów należy się wystrzegać, próbując zarządzać konfliktem etnicznym. Skupiając się na konsocjonalizmie – modelu instytucjonalnym, który stał się podstawą odbudowy bośniackiego państwa, książka stanowi próbę zabrania głosu w dyskusji poświęconej teorii współdzielenia władzy, zapoczątkowanej przez Arenda Lijpharta pod koniec lat 60. XX wieku, proponuje jednak innowacyjne podejście teoretyczne zbudowane w oparciu o nowy instytucjonalizm. Stawiając w centrum analizy relację między aktorami a instytucjami, a także zjawisko tzw. efektu odbicia, dotyka kwestii potencjału i ograniczeń inżynierii konstytucyjnej oraz oczekiwań stawianych instytucjom politycznym, a także bardziej szczegółowej debaty na temat ładu postdaytonskiego w Bośni i Hercegowinie. Pokazuje, że dysfunkcyjność modelu współdzielenia władzy w Bośni jest nie tylko funkcją instytucji formalnych, ale i pozainstytucjonalnych praktyk elit. Aleksandra Zdeb jest wykładowcą na Uniwersytecie Pedagogicznym w Krakowie, gdzie prowadzi badania poświęcone kwestiom zarządzania konfliktami etnicznymi i odbudowie postkonfliktowej na obszarze postkomunistycznym. Ukończyła studia doktoranckie w zakresie prawa i polityki na Uniwersytecie w Grazu. Dwa lata spędziła jako post-doc na Queen’s University Belfast, gdzie zajmowała się tematyką grup wykluczonych i wpływu trzeciego sektora na dobre rządzenie w społeczeństwach po konfliktach zbrojnych. Publikowała teksty w takich czasopismach jak “Ethnopolitics”, “Nationalities Papers”, “New Eastern Europe”, “Representation”, “Swiss Political Science Review”.

Orzeszkowo 14. Historie z Podlasia

Anna Romaniuk

Już w 1639 roku zapisano, że Puszcza Białowieska poczyna się od wsi Orzeszkowa. Podróż z warszawskiego Dworca Śródmieście, przez Siedlce i Czeremchę, przez Wisłę i Bug, trwa zazwyczaj cztery godziny. Tuż przy torach tablica z napisem Orzeszkowo. Nie za daleko od stacji kolejowej, nie za blisko sklepu stoi dom. Otacza go, jak starych ludzi i stare drzewach, aura nostalgii. To właśnie dom, wieś, jej mieszkańcy dawni i obecni są bohaterami tej opowieści: polscy Białorusini, z dziada pradziada tutejsi, mocno związani z ziemią przodków, a oprócz nich piękna podlaska przyroda i skomplikowana historia odmierzana datami kolejnych wojen, wysiedleń, bieżeństwa. Orzeszkowo 14 to próba zapisania świata, który odchodzi, otwarcia na to, co dawniejsze, uważne, uczciwe spisanie widzianego i wysłuchanego.

Ostatni lodzermensch. Robert Geyer 1888-1939

Przemysław Waingertner

 Dzieje Łodzi w XIX i XX stuleciu to nie tylko elektryzująca wyobraźnię historia „polskiego Manchesteru” - miasteczka, które w ciągu półwiecza stało się przemysłową metropolią; nie tylko wielobarwna historia „tygla narodów, kultur i religii”; wreszcie nie tylko znaczone kontrastami i konfliktami społecznymi dzieje „złego miasta”. To również historia fortun i karier słynnych „lodzermenschów”. Jedną z najciekawszych, a zarazem najmniej znanych postaci spośród nich pozostaje Robert Geyer - wnuk Ludwika, twórcy potęgi rodu i pierwszego łódzkiego fabrykanta. Robert należał do ostatniego pokolenia wielkich łódzkich przemysłowców, które zeszło z areny dziejów wraz z wybuchem II wojny światowej, kładącym kres „Ziemi Obiecanej”. Był człowiekiem wielu pasji -przedsiębiorcą, działaczem gospodarczym, społecznikiem, politykiem łączącym konserwatywne przekonania z poparciem dla Piłsudskiego, wreszcie człowiekiem zafascynowanym ... Skandynawią, co zaowocowało przyjęciem przez niego funkcji konsula honorowego Finlandii

Ostatnia walka

Jan Zumbach

Ostatnia walka to autobiografia Jana Zumbacha, polskiego asa myśliwskiego (13 pewnych zestrzeleń) i dowódca legendarnego Dywizjonu 303. Nie ma tu papierowych bohaterów ani ludzi bez skazy - jest natomiast dynamiczny opis walk z niemieckimi messerschmittami pokazany z fotela hurricane'a, nieznane anegdoty o znanych pilotach i odbrązowianie mitów, np. tych dotyczących czeskiego asa Josefa Franiska i sposobu, w jaki zaliczył 19 zestrzeleń. Równie ciekawie przedstawione są powojenne losy Jana Zumbacha. Ten podpułkownik RAF, odznaczony najwyższymi polskimi i brytyjskimi odznaczeniami, imał się różnych zajęć, zajmował się przemytem złota i luksusowych zegarków, był restauratorem w Paryżu oraz najemnikiem podczas secesji Katangi i Biafry. Zmarł w 1986 roku. Jest pochowany na cmentarzu Powązkowskim w Warszawie.