Dziedzictwo Żydów Polskich

Barbara Kirshenblatt-Gimblett, Tamara Sztyma

Jaki był wkład polskich Żydów w rozwój polskiej, żydowskiej i światowej cywilizacji? W jakim stopniu żydowsko-polskie korzenie miały wpływ na ich niezwykłe biografie, życiowe wybory i inspiracje? Jakie bariery musieli pokonać? Trzynastu autorów stawia pytania o relacje między kulturą polską i żydowską, przyglądając się bliżej losom wybitnych Żydów i Żydówek, których dokonania stały się dziedzictwem kolejnych pokoleń i nas dzisiaj. Uniwersalna wartość ich osiągnięć przedstawiona jest w kontekście obszarów ich działalności - literatury, religii, nauk humanistycznych, polityki, nauk ścisłych, ekonomii, muzyki, filmu, teatru, i sztuki. Książka powstała jako publikacja towarzysząca wystawie "Dziedzictwo" w Muzeum Historii Żydów Polskich POLIN.

Dziennk geniusza

Salvador Dali

"Wokół Dalego wszystko jest prawdziwe z wyjątkiem mnie" Był człowiekiem pełnym sprzeczności i namiętności, z niebywałą skłonnością do mistyfikacji i prowokacji. Wymyślał fakty, w które głęboko potem wierzył, budując wizerunek ekscentrycznego artysty i otaczając się legendą. Dziennik jednego z najciekawszych artystów XX wieku, książka ekscentryczna jak sam autor. Dali po raz kolejny (po "Moim sekretnym życiu" i "Namiętnościach według Dalego") ujawnia swój talent literacki i niezwykłą osobowość, w błyskotliwy sposób łącząc motywy autobiograficzne z mistyfikacją. Ten osobliwy dziennik pełen jest perwersyjnego humoru, prowokacyjnych tez i ekshibicjonizmu, a tematy wzniosłe przeplatają się w nim z przyziemnymi. Obdarzony zadziwiającą wyobraźnią i inteligencją "wybawiciel sztuki współczesnej" komentuje własne obrazy i dzieła innych artystów, przybliżając swoje poglądy na sztukę. Plastyczność opisów zachwyci wszystkich wielbicieli jego malarstwa. AUTOR Salvador Dali (1904-1989) - malarz, twórca sztuki przedmiotowej, pisarz, scenograf, filmowiec... Należał do pierwszych, którzy do malarstwa przenieśli odkrycia Freuda i psychoanalizy, po czym z wielką fantazją i wyczuciem badał ukryte warstwy świadomości. Potrafił też posługiwać się słowem, o czym świadczy jego spuścizna literacka, w kórej poczesne miejsce zajmują Moje sekretne życie i Dziennik geniusza. Przez z górą pół wieku budził irytację albo uwielbienie - nikt wszakże nie pozostawał obojętny na to, co mówił bądź robił.

Dziesięciu tańczących facetów

Jacek Marczyński

Historia najsłynniejszych tancerzy w dziejach baletu   Kolejna książka w serii Biblioteki Teatru Wielkiego Opery Narodowej. Historia najsłynniejszych tancerzy w dziejach baletu spisana przez wybitnego znawcę tematu, dziennikarza "Rzeczpospolitej", Jacka Marczyńskiego. Sylwetki m.in. NIżyńskiego, Balanchine'a i innych.         

Galeria cudów i obłędu. Szaleństwo, sztuka, Hitler i pierwszy program masowych mordów

Charlie English

Kolekcja Hansa Prinzhorna stanowi wyjątkowy zbiór dzieł, liczący ponad pięć tysięcy obiektów, stworzonych przez pacjentów szpitali psychiatrycznych, który początkowo miał służyć jako archiwum badawcze Kliniki Psychiatrycznej Uniwersytetu w Heidelbergu. Prinzhorn był jednocześnie psychiatrą i historykiem sztuki, dlatego szybko docenił wartość artystyczną i niezwykłość prac stworzonych przez ludzi żyjących w izolacji od świata zewnętrznego, głównie schizofreników. Głównym jego osiągnięciem było pokazanie tej sztuki światu, w tym artystom, którzy chcieli zgłębić istotę szaleństwa, jakiego doświadczyli w czasie I wojny światowej. W rezultacie, w latach dwudziestych i trzydziestych XX wieku sztuka zainspirowana chorobami psychicznymi stanęła na czele artystycznej awangardy. Adolf Hitler, który sam chciał zostać malarzem, ale nie udało mu się dostać na wiedeńską akademię, kiedy doszedł do władzy, nakazał konfiskowanie dzieł współczesnych i ich publiczną prezentację na wystawach sztuki zdegenerowanej. Niedługo potem rozpoczął kampanię przeciwko zdegenerowanym ludziom do 1941 roku naziści zamordowali 70 000 pacjentów szpitali psychiatrycznych. Wśród ofiar było kilkudziesięciu artystów, których prace znajdowały się w kolekcji Prinzhorna. Galeria cudów i obłędu jest opowieścią o walce Hitlera ze sztuką współczesną i osobami chorymi psychicznie oraz o tym, jak utorowała ona drogę do Holokaustu. Charlie English opowiada niesamowitą historię geniuszu, szaleństwa i dehumanizacji, która daje nowe spojrzenie na brutalną ideologię nazistowskiego reżimu.

Geoliteratura. Przewodnik, bedeker, poradnik

Jerzy Madejski, Sławomir Iwasiów

Miejsce przewodnika wśród dzisiejszych gatunków piśmiennictwa uświadamia nam zakres zmian w kulturze współczesnej. Z gatunku peryferyjnego staje się on gatunkiem centralnym. W coraz większym stopniu jest nie tylko nośnikiem treści poznawczych i użytkowych, ale bywa także swoistym instruktażem przeżywania przestrzeni – miasta i natury. Ale równocześnie obserwujemy proces dostosowania literatury do jej „przewodnikowego” rozumienia. Powieści stają się źródłem scenariuszy wędrówek po mieście. Współbieżne z tym są procesy przystosowania pisarzy do roli przewodników i profilowanie przez nich swojej twórczości w taki sposób, by mieściła się we współczesnych ramach dyskursywnych. W coraz większym stopniu współczesne poradniki nie są dziełem naukowców czy dziennikarzy, lecz „amatorów” i pasjonatów. Nie mniej zajmujące są zagadnienia narodowe i etniczne w przewodnikach. A zatem w badaniach narracji przewodnikowych istotne jest, jak my widzimy innych oraz jak inni nas postrzegają. Ze wstępu     "Geoliteratura z pewnością okaże się kolejną ważną książką z nurtu badań związanych z rozwojem Nowego Regionalizmu. Teksty zamieszczone w tym zbiorze – jak to zwykle bywa w takich przypadkach – różni bardzo wiele, jednak łączy rzetelny namysł nad określoną w tytule, rozlegle ujmowaną problematyką. Podjęcie badań nad społeczną rolą, wspólnotową perspektywą i obieraną jednostkowo poetyką dzieł, które można przyporządkować genologicznie do zbioru przewodników (bedekerów, „spacerowników”) umożliwia rozpoznanie dużo szerzej zakrojonych zagadnień, takich jak: tożsamość lokalna, kresowość, pogranicze kulturowe, obcość/swojskość. Pozwala nadto charakteryzować współczesne sposoby pojmowania i użytkowania samego pojęcia regionalizmu oraz sprawdzać użyteczność wypracowanych w jego ramach narzędzi analitycznych i interpretacyjnych". Z recenzji dr hab. Agnieszki Czyżak, prof. UAM

Historia filozofii muzułmańskiej

Henry Corbin

Henry Corbin (zm. 1978), wybitny arabista i iranista, doskonały znawca islamu, jako pierwszy badacz uwzględnił w swojej pracy nie tylko znaną już sunnicką falsafę, czyli filozofię muzułmańską powstałą pod wpływem myśli greckiej, lecz także filozofię szyicką i prądów wywodzących się z szyizmu. Czytelnik znajdzie tu przegląd najważniejszych nurtów filozofii muzułmańskiej: falsafy, filozofii szyickiej i isma’ilickiej, filozofii przyrody, filozofii mistycznej z okresu przed Ibn Ruszdem (Awerroesem) oraz po jego śmierci (1198) aż do XX wieku -tu Autor koncentruje się przede wszystkim na szyizmie. Corbin omawia kolejno sylwetki czołowych twórców i ich najważniejsze dzieła. Wspomina źródła inspiracji myślicieli muzułmańskich oraz wpływ, jaki wywarli oni na filozofię łacińskiej Europy. Historia filozofii muzułmańskiej pozostaje jednym z najlepszych opracowań w tej dziedzinie. Warszawa 2009, wydanie II poprawione

Holoubek. Rozmowy

Małgorzata Terlecka-Reksnis

Zapis rozmów Małgorzaty Terleckiej-Reksnis z Gustawem Holoubkiem dokumentuje opowieść jednego z najwybitniejszych polskich aktorów. W miarę upływu lat dzielących nas od słynnej inscenizacji "Dziadów" w reżyserii Kazimierza Dejmka jego rola Konrada w coraz większym stopniu staje się mitem, sam zaś aktor przeszedł do historii i legendy polskiego teatru. Rozmowy odbywały się w różnych miejscach, latach i okolicznościach. Dla Gustawa Holoubka był to czas otwarty, ciągle jeszcze pełen możliwości. W trakcie powstawania książki nagle został przecięty, zatrzymany. I słowa, które były żywą rozmową, okazały się podsumowaniem osobistego i artystycznego życia, swoistym testamentem. Dziś, po dziesięciu latach od śmierci Gustawa Holoubka, jego opowieść staje się historią. Wypowiedzi aktora poza osobistą narracją zyskują dodatkowy wymiar zapisu konkretnego czasu: drugiej połowy dwudziestego i początku dwudziestego pierwszego wieku. I jako takie wymagają uzupełnienia o świadectwa, dokumenty i komentarze. Dlatego ukazuje się drugie wydanie książki "Holoubek. Rozmowy", wzbogacone o rozbudowane wyjaśnienia i materiały źródłowe, które w interesujący i rzeczowy sposób uściślają fakty, prezentują oceny, przywołują kontekst wydarzeń. Gorące polemiki, spory, recenzje i sądy, czyli historię sprawdzoną i udokumentowaną, autorka lokuje w przypisach-komentarzach, budując nad rozmowami z aktorem dialog Gustawa Holoubka ze swoim czasem. Małgorzata Terlecka-Reksnis - dziennikarka, reporterka, współpracowała z Reporterem, Polityką, Rzeczpospolitą Notatnikiem Teatralnym, Twoim Stylem, Zwierciadłem. Jest autorką czteroodcinkowego filmu dokumentalnego o Gustawie Holoubku, cyklu wywiadów z polskimi twórcami oraz portretów gwiazd polskiej sceny zebranych tomie Soc, pop, post. "Portrety gwiazd" (2013). Ma na swoim koncie wiele publikacji poświęconych Gustawowi Holoubkowi oraz Tadeuszowi Konwickiemu (m.in. w : "Artyści Sceny Polskiej w ZASP 1918 - 2008", "Konwicki. Kompleks (Universitas 2010)", "Nasze histerie", "Nasze nadzieje (Iskry 2013)". Obecnie związana jest z Zakładem Teatru i Widowisk w Instytucie Kultury Polskiej UW.

Inne pojęcia estetyki

Grzegorz Sztabiński

O czym jest książka Inne pojęcia estetyki? Tytuł nie pozostawia wątpliwości – jest to książka o innych pojęciach estetyki. Autor próbuje spojrzeć na problemy współczesnej estetyki z punktu widzenia stosowanych w niej pojęć. Jednoznacznie i zdecydowanie deklaruje, że jego książka nie jest jednak słownikiem pojęć, lecz zapisem żywej refleksji nad terminami stosowanymi w estetyce, ich swoistością oraz wciąż dziejącą się historią.      Fragment recenzji prof. dr hab. Romana Kubickiego   Monografia jest dobrym kompendium wiedzy o sztuce i estetyce neoawangardy. Sztabiński przeżył i doświadczył jako artysta i teoretyk wspomnianego czasu i widać to w wielu miejscach książki. Pod tym względem, jako komasacja tych dwóch aspektów jest to monografia wyjątkowa.     Fragment recenzji Sidey’a Myoo (prof. dr hab. Michał Ostrowicki)       Grzegorz Sztabiński – emerytowany profesor zwyczajny Uniwersytetu Łódzkiego (filozofia, historia sztuki), profesor zwyczajny w Akademii Sztuk Pięknych w Łodzi, gdzie kieruje Katedrą Teorii i Historii Sztuki oraz prowadzi Pracownię Kompozycji Intermedialnej na Wydziale Sztuk Wizualnych. Opublikował książki Problemy intelektualizacji sztuki w tendencjach awangardowych (Łódź 1991), Dlaczego geometria? Problemy współczesnej sztuki geometrycznej (Łódź 2004), Inne idee awangardy. Wspólnota, wolność, autorytet (Warszawa 2011). Dla wydawnictwa UNIVERSITAS zredagował wybory pism estetycznych Władysława Strzemińskiego (Kraków 2006) i Tadeusza Pawłowskiego (Kraków 2010). Wydał słownik artystów Imiona własne sztuki łódzkiej. Współczesne malarstwo, grafika, rzeźba i twórczość intermedialna (Łódź 2008). Od 1999 roku jest redaktorem naczelnym rocznika „Art Inquiry. Recherches sur les arts”.  Jako artysta zajmuje się malarstwem, rysunkiem, sztuką instalacji i sporadycznie sztuką performance; jego prace były pokazywane na wielu wystawach indywidualnych i zbiorowych (np. São Paulo Art Biennial, 1979; the International Triennial of Drawing in Wrocław, 1978, 1981, 1988, 1992, 1995; Third International Symposium of Performance Art, Lyon 1981; the Symposium of Systematic and Constructive Art in Madrid, 1989; Język geometrii – półwiecze przemian, MCSW Elektrownia, Radom 2016).