Przewodnik po twórczości C.S. Lewisa

Robert MacSwain, Michael Ward

C.S. Lewis (1898–1963), wybitny naukowiec, wpływowy apologeta chrześcijański i bestselerowy autor literatury dziecięcej, jest postacią enigmatyczną i kontrowersyjną, która fascynuje nawet pięćdziesiąt lat po jego śmierci. Niniejsze opracowanie jest pierwszym tak kompleksowym jednotomowym studium napisanym przez zespół międzynarodowych naukowców w celu zbadania kariery Lewisa jako historyka literatury, popularnego teologa i twórczego pisarza. Dwadzieścia jeden eksperckich głosów, między innymi z Oksfordu, Cambridge, Princeton i Wheaton analizuje twórczość Lewisa z perspektywy teologicznej, filozoficznej i literackiej. Autorzy opisują wkład Lewisa w teorię krytyki i historię myśli, analizują jego poglądy na temat wiedzy moralnej, płci, modlitwy, wojny, miłości, cierpienia i Pisma Świętego. Końcowe rozdziały zawierają badanie jego twórczości jako pisarza literatury pięknej i poezji. Niniejsze opracowanie, oryginalne w swoim podejściu i unikalne w zakresie przedmiotu analizy, pokazuje że C.S. Lewis był kimś więcej, niż tylko twórcą Narnii.   Robertowi MacSwainowi  udało się zgromadzić  nowych Inklingów – naukowców z różnych dziedzin (literaturoznawców, filozofów, teologów, historyków idei), którzy podjęli się próby opisu i wyjaśnienia: „fenomenu i anomalii” C.S. Lewisa. Rezultat tego spotkania może być zaskakujący dla wielbicieli „Opowieści z Narnii”, dla teoretyków literatury zgłębiających „Odrzucony obraz”, dla filozofów i teologów czytających „Cudy”. O ile pozycja Autora tych dzieł w kulturze popularnej jest niekwestionowana, o tyle w świecie akademickim, zwłaszcza filozoficznym i teologicznym, jest niedoceniona. Nowi Inklingowie łatają „kulisy sztuki” Lewisa, odkrywają jego wyraźną postać na filozoficznej agorze, przyglądają się zagubionej perle na teologicznych katedrach po to, żeby jeszcze raz pomóc nam przeżyć zaskoczenie radością poznawania.   dr hab. Zbigniew Wróblewski, prof. KUL   Ta książka proponuje zaskakującą perspektywę. Z przyjemnością zagłębiałem się w kolejnych rozdziałach poświęconych czy to pewnym bardziej znanym aspektom poglądów Lewisa, czy jego powszechnie znanym pracom, czy też, co jest największą zaletą tej książki, ocenie jego dokonań jako teologa, historyka idei i klasyka. […] Czytelnik otrzymuje tom, który rzuca nowe światło na istotne aspekty twórczości Lewisa. Jest to przeciwwaga dla popularnych poglądów na jego temat jako chrześcijańskiego apologety i znanej osobowości. Dzięki tej książce czytelnik nie będzie musiał poprzestać na uproszczonym podejściu do jego poglądów. Ta książka prowokuje do myślenia o Lewisie w sposób uwzgledniający złożoność i wyjątkowość tego autora i jego pracy. Margaret Keeling, MA, MCLIP, PhD   Przewodnik po twórczości C.S. Lewisa to jedno z najlepszych opracowań w dziedzinie badań and Lewisem. Clara Sarrocco, sekretarz The New Yoork C.S. Lewis Society   Robert MacSwain jest adiunktem teologii i etyki chrześcijańskiej na University of the South w Sewanee w Tennessee. Razem z Jeffreyem Stoutem jest współredaktorem „Grammar and Grace: Reformulations of Aquinas and Wittegenstein” (2004), a z Ann Loades „The Truth-Seeking Heart Austin Farrer and His Writings” (2006).   Michael Ward jest kapelanem w St Peter’s College na University of Oxford. Autor książki „Planet Narnia: The Seven Heavens in the Imagination of C.S. Lewis” (2008) oraz razem z Benem Quashem, współredaktor „Heresies and How to Avoid Them: Why it Matters What Christians Believe” (2007).   C. S. Lewis. Rozum i Wiara „Wierzę w chrześcijaństwo tak samo jak we wschodzące słońce - nie tylko dlatego, że je widzę, ale także dlatego, iż dzięki niemu widzę wszystko inne.” (C.S. Lewis) Seria wydawnicza „C. S. Lewis. Rozum i Wiara” to zbiór publikacji dotyczących twórczości i życia Clive’a Staplesa Lewisa, uznawanego za największego współczesnego chrześcijańskiego apologetę. Prezentuje intelektualne walory teizmu oraz argumentację na rzecz tezy o racjonalności przekonań teistycznych, a w szczególności chrześcijaństwa. Choć Lewis zmarł w roku 1963, jego twórczość jest wciąż aktualna. Do jego argumentów i analiz dotyczących moralności oraz społeczeństwa wciąż odwołują się zawodowi filozofowie i teologowie, a także liczni przedstawiciele obu stron filozoficzno-teologicznego sporu ateizmu z teizmem. Na język polski zostało już przełożone wiele prac C.S. Lewisa, które cieszą się niesłabnącą popularnością. Wciąż jednak brakuje opracowań biograficznych i krytycznych oraz pogłębionych analiz jego poglądów. Seria „C. S. Lewis. Rozum i Wiara” ma wypełnić tę lukę. Publikowane w niej teksty odznaczają się naukową wnikliwością, a jednocześnie są przystępne dla szerokiego grona czytelników, tak jak twórczość samego C.S. Lewisa, który przekonywał, że dzięki chrześcijaństwu wszystko inne nabiera sensu.    

Przeznaczenie natury. Co prawa biologii mówią o naszym miejscu we Wszechświecie

Michael Denton

"Przeznaczenie natury" to fascynująca, oryginalna w treści oraz imponująca rzetelnością i zakresem wiedzy Autora książka z zakresu biologii i filozofii przyrody. Biochemik Michael J. Denton, po skrupulatnej analizie osiągnięć ostatnich lat w naukach przyrodniczych, przedstawia dowody na rzecz twierdzenia, że kosmos jest w szczególny sposób dostosowany do istnienia życia na Ziemi oraz do istnienia organizmów, których biologia jest bardzo podobnie zaprojektowana do naszego gatunku - homo sapiens. Autor odwołuje się przy tym do dawnej, teleologicznej wizji pochodzenia rodzaju ludzkiego, według której człowiek jest szczytowym osiągnięciem natury. Każdy rozdział książki prezentuje czytelnikowi kolejne zadziwiające i szczegółowe dane naukowe na poparcie tej tezy. "Przeznaczenie natury" to próba odpowiedzi na niezwykle aktualne i kontrowersyjne wśród naukowców pytanie: czy gatunek typu homo sapiens jest jedynym możliwym przejawem inteligentnego życia we Wszechświecie? "Ta książka powinna zainicjować nowy etap w dyskusji dotyczącej kwestii istnienia potencjalności wpisanej w przyrodę. Jest tym dla nauk biologicznych, czym były wcześniejsze pozycje pisane z perspektywy fizyki i odwołujące się do zasady antropicznej i kwestii projektu dla kosmologii. Fascynujące i ważna praca". - John C. Polkinghorne, autor książek "Nauka i stworzenie. Poszukiwanie zrozumienia" "Jest to książka o doniosłym znaczeniu naukowym: oryginalna w treści i o dalekosiężnych konsekwencjach. To - w rzeczy samej - spekulatywna filozofia przyrody najwyższej próby. Będzie gratką dla filozofów, ponieważ okazuje się ze wszech miar interesująca, a także dla biologów, ponieważ prawdopodobnie nigdy nie czytali niczego podobnego. Natomiast zwykli czytelnicy będą ją sobie cenić z jeszcze innego, ważniejszego powodu - dlatego, że znajdą w niej to, co powinni znajdować w każdej książce poświęconej życiu (a co rzadko znajdujemy): odzyskane na powrót uczucie zdumienia i zachwytu, które wydawało im się beznadziejnie utracone". - David Berlinski, autor książki "Szatańskie urojenie. Ateizm i jego pretensje naukowe" "Michael Denton w swojej pasjonującej książce przedstawia szczegółowo, jak nauka prowadzi nas nieubłaganie w kierunku nieoczekiwanego wniosku - że Wszechświat został celowo zaprojektowany dla ludzi. Od praw fizyki, przez chemię, do biologii; od właściwości wody aż po cechy ognia - Denton dowodzi, że celem kosmosu jest ludzkie życie. Praca o ogromnych konsekwencjach dla nauki i dla teologii". - Michael Behe, autor książki "Czarna skrzynka Darwina" Michael J. Denton - australijski biochemik. Ukończył wydział medyczny na Bristol University, a na King's College uzyskał doktorat z biochemii. W latach 1990-2015 Denton był zatrudniony na wydziale biochemii Univeristy of Otago w Nowej Zelandii. W 1985 r. wydał słynną książkę pt. "Kryzys teorii ewolucji". Tematem tej publikacji, która nie straciła wiele na aktualności pomimo upływu wielu lat od jej wydania, stała się próba ustalenia, jakie świadectwa empiryczne potwierdzają teorię ewolucji. Autor argumentował w niej tezę, że zmiany ponadgatunkowe są jedynie uogólnieniem, które nie ma potwierdzenia w faktach. W 2016 r. wydał książkę pt. "Teoria ewolucji. Kryzysu ciąg dalszy", w której kontynuował krytykę neodarwinizmu i wskazywał na pojawienie się w nauce nowych mocnych argumentów w tej sprawie. Denton prowadził wiele wykładów na uniwersytetach na całym świecie oraz nie tylko wydawał monografie naukowe, lecz także napisał wiele artykułów publikowanych w tak specjalistycznych czasopismach, jak: "Nature", "Biochemical Journal", "Nature's Genetics", "The Journal of Theoretical Biology" czy "Biology and Philosophy". Michael J. Denton jest agnostykiem krytykującym kreacjonizm za brak uzasadniających go świadectw empirycznych. Seria Inteligentny Projekt to pierwsza tak ambitna i bogata propozycja na polskim rynku wydawniczym, w ramach której ukazują się książki dotyczące teorii inteligentnego projektu - Intelligent Design (ID). Autorzy zastanawiają się: czy różnorodność życia na Ziemi może być wyjaśniona wyłącznie przez procesy czysto przyrodnicze? Czy złożone struktury biologiczne mogły powstać drogą przypadku i konieczności, bez udziału inteligencji? Czy Ziemia jest tylko jedną z wielu niczym niewyróżniających się planet? Teoria inteligentnego projektu jest ogólną teorią rozpoznawania projektu. Rozpoznawanie projektu ma szerokie zastosowanie w takich dziedzinach nauki, jak kryminalistyka, historia, kryptografia, astronomia i inżynieria. Seria Inteligentny Projekt pokazuje, że koncepcja ID powinna być stosowana również w zagadnieniach pochodzenia i rozwoju różnych form życia, a także w próbie zrozumienia nas samych.

Przymierze nowoczesnej teologii z filozofią ku obaleniu Religii Chrystusowej

Praca zbiorowa

Wiek XVIII ze wszystkich poprzedzających był najstraszliwszy dla Kościoła katolickiego. W ciągu niego powstały przeciwko niemu sekty tak zuchwałe, chytre i silne jak nigdy nie było. Pewien rodzaj ˝filozofów˝, już od dawna wszelkich środków nadaremnie próbował ku zaprowadzeniu ogólnej religii ˝czysto ludzkiej˝. Niestrudzonym zabiegom około szerzenia ˝oświaty, religijnej wolnomyślności i powszechnego braterstwa˝ zawsze stawała na przeszkodzie surowa i w żadne układy z doktrynami niewdająca się religia Kościoła Katolickiego. W walce z tą ostatnią okazały się bezskutecznymi nie tylko tak nazwana nauka, lecz nawet podstęp i pochlebstwo, a do użycia siły filozofowie nie chcieli się jeszcze uciekać z tego niby powodu, że powoływanie siły na pomoc nie zgadza się ze wzniosłymi zasadami filozoficznej mądrości.Lecz wtedy także istniała pewna szkoła teologiczna, która nie mogła na żaden sposób pogodzić się z zasadami Kościoła Rzymskiego. Najwięcej nie przypadała do jej gustu niezmienność nauki, odpychająca od siebie wszelkie wymagania ˝ducha czasu˝. Owa szkoła teologiczna bowiem postawiła sobie za cel przeprowadzić ˝postępową reformę Kościoła˝, to jest jego dogmaty i urządzenia tak przykroić, aby w zupełności odpowiadały ˝potrzebom duchowym epoki˝. Na tak przygotowanym gruncie miało nastąpić połączenie wszystkich wyznań chrześcijańskich. Postępowe zabiegi nie odniosły wszakże pożądanego skutku, jakkolwiek ˝nowoczesna szkoła teologiczna˝ większymi rezultatami szczycić się mogła od owoców zebranych przez całe zastępy ˝filozofów˝.

Przyroda, projekt i nauka. Teoria projektu w naukach przyrodniczych

Del Ratzsch

Autor poszukuje odpowiedzi na pytanie, czy pojęcia i zasady dotyczące teorii nadnaturalnego inteligentnego projektu mogą funkcjonować w nauce. Chociaż przekonanie o bezpodstawności uznania tej idei cieszy się ogromnym powodzeniem, to ostatnimi czasy powstało niewiele prac poświęconych kwestiom zasadniczym, takim jak: "Czym jest projekt?" lub "Za pomocą jakich kryteriów można oceniać zasadność lub bezzasadność dopuszczania tej idei w nauce?". Tymczasem idea nadnaturalnego inteligentnego projektu pojawia się coraz częściej w dyskusjach poświęconych zarówno zasadom antropicznym, jak i pewnym typom biologicznej złożoności. Del Ratzsch systematyzuje dostępną wiedzę i pomaga czytelnikowi znaleźć odpowiedź na pytanie, czym jest projekt, wyjaśnia bardziej szczegółowe pojęcie nadnaturalnego projektu, broni ogólnego kryterium naukowości i potwierdza tezę, w myśl której w pewnych przypadkach koncepcja inteligentnego nadnaturalnego projektu może spełniać wymogi prawomocności naukowej. Jestem sceptyczny zarówno wobec argumentów na rzecz zaprojektowania, jak i ich znaczenia dla nauki. Chcę jednak podkreślić, że po lekturze tej książki stałem się mniej sceptyczny, niż byłem wcześniej. Na szczególną uwagę zasługuje tu fakt, że dokonane przez Ratzscha nowoczesne filozoficzne badanie pełnego zakresu argumentów na rzecz projektu dostarcza porządnej i przekonującej klasyfikacji wszystkich logicznych możliwości. Ta intelektualna gimnastyka eliminuje wiele naiwnych "za" i "przeciw" oraz dostarcza podstaw do znacznego podniesienia poziomu intelektualnego nieuniknionej debaty. - John Suppe, Princeton University Jest to śmiała, przynosząca wiele korzyści wyprawa w nowatorską dziedzinę filozofii nauki - teorię projektu. Wnosi ona oryginalny wkład w tę rodzącą się dyscyplinę. - William L. Craig, Biola University Del Ratzsch Profesor Emeritus w Calvin College, doktorat z filozofii uzyskał na Uniwersytecie w Massachusetts. W swoich pracach od wielu lat zajmuje się relacją nauka-religia, zwracając uwagę na potrzebę rygorystycznych badan filozoficznych w tym zakresie. Jest autorem następujących wielu książek, m.in. wydanej w Polsce "Nauka i jej granice. Nauki przyrodnicze z perspektywy chrześcijańskiej". SERIA PERSPEKTYWY NAUKI Jeszcze sto lat temu uczeni uważali, że nauka to przedsięwzięcie obiektywne, oparte na gromadzeniu danych empirycznych i wyciąganiu na tej podstawie wniosków, które przeradzają się w teorie. Dziś jednak wiemy, że to nie fakty, ale przede wszystkim ich interpretacje prowadzą do rozwoju nauki. Największe rewolucje w historii nauki zaszły dzięki wybitnym jednostkom, które wykazały się postawą krytyczną wobec powszechnie obowiązujących poglądów. Kopernik nie przyjął geocentryzmu Ptolemeusza, Einstein odrzucił to, co dzisiaj określamy mianem fizyki klasycznej, a Darwin nie zgodził się z tym, co w jego czasach nazywano biblijnym poglądem o niezmienności gatunków. Seria Perspektywy Nauki pokazuje, że nauka nie jest przedsięwzięciem jednolitym, że to raczej kolaż rozmaitych poglądów, hipotez i idei. Będziemy w niej przedstawiać oryginalne poglądy uczonych, którzy wykraczają poza utarte szlaki i przedstawiają czytelnikowi zupełnie nowe perspektywy w nauce. Odkrycie w nauce polega na tym, że widząc to, co wszyscy inni, dostrzega się to, czego nikt nie zauważył. - Albert Szent-GyOrgyi, laureat Nagrody Nobla

Psychologia miłości

Artur Schopenhauer

W każdym razie codzienne niemal doświadczenie uczy nas, że gorąca skłonność może w pewnych warunkach stać się namiętnością, której żaden rozsądek nie opanuje i która umie z potęgą niesłychaną zwalczać wszystkie przeszkody. Kiedy namiętność doszła do tego stopnia, to opętany nie ulęknie się największego niebezpieczeństwa i w razie, gdy nie osiągnie zamierzonego celu, zdecyduje się nawet na samobójstwo. Wertery i Ortisy istnieją nie tylko w romansach, ale i w rzeczywistości. Corocznie w samej tylko Europie można naliczyć co najmniej dziesięć takich nieszczęśliwych wypadków. Cała różnica między Werterem rzeczywistym a urojonym na tym polega, że cierpienie pierwszego zapisuje sędzia śledczy i reporter z gazety, i dlatego szybko o nim zapomina; cierpienie zaś Wertera powieściowego wymalował wielki poeta, który zdołał wszystkich zainteresować losem swego bohatera. (Fragment)

Puste naczynia. Studia z filozofii współczesnej

Damian Leszczyński

Przez ostatnich sto pięćdziesiąt lat w filozofii zaszły olbrzymie zmiany, dotyczące nie tylko poruszanych przez nią tematów, ale również sposobu jej uprawiania. Ta przeważnie prywatna i swobodna refleksja ludzi kierowanych naturalną ciekawością i potrzebą badania fundamentalnych zagadnień stopniowo przekształciła się w zwyczajną profesję, uprawianą pod patronatem i nadzorem instytucji, najczęściej państwowych, ocenianą i wynagradzaną niczym praca etatowych urzędników. Choć liczba publikacji filozoficznych stale rośnie, chociaż mnożą się rankingi i listy specjalistycznych czasopism oraz wydawnictw, jakość tej produkcji jest coraz słabsza i z pewnością nie ponadczasowa. Zwykły człowiek, który oczekiwałby przynajmniej prób odpowiedzi na tradycyjne filozoficzne pytania, może poczuć się zawiedziony, a ktoś, kto zna klasyków – znudzony i poirytowany. Jeśli od razu nie spotka się z deklaracją, że tradycyjne pytania są przestarzałe, będzie miał do czynienia albo z ubranymi w uczony żargon banałami, albo mętnymi zaklęciami, albo scjentystyczną paplaniną, małpującą metody i język nauk przyrodniczych lub społecznych. Jeśli dodamy do tego wszechobecne myślenie proceduralne, znajdujące wyraz w tym, że ludzie rozumują i wyrażają się tak, jak sztuczna inteligencja, okaże się, że w tej intrygującej epoce, w której żyjemy, myśl filozoficzna przeżywa głęboki regres. Zebrane w tym tomie teksty są próbą odpowiedzi na pytania o źródła i naturę kryzysu filozofii. Odpowiadając na nie, autor rozważa założenia i wartości leżące u podstaw powszechnie dziś przyjmowanego obrazu świata, technokratyczne i demokratyczne przesądy, których nie tylko nie kwestionuje się, ale zwykle nie dostrzega, a także automatycznie uznawane autorytety, kontrolujące przekaz informacji. Refleksja nad tymi zjawiskami pozwala zrozumieć, dlaczego tak rzadką postawą są dziś w filozofii sokratejska krnąbrność i sceptyczny dystans.

Pycha i skromność rozumu. Współczesny spór o argumenty transcendentalne a filozofia Kanta i Fichtego

Przemysław Białek

We współczesnej filozofii dominuje przekonanie, że argumentacja transcendentalna, której źródłową intencją było odkrywanie koniecznych warunków doświadczenia, nie jest zdolna do urzeczywistnienia swojego podstawowego celu. U podstaw zainteresowania tą dość specyficzną operacją teoretyczną leżała nadzieja związana z chęcią uporania się z różnorako rozumianym sceptycyzmem. Niejasności związane z jej statusem – jej strukturą, formalną i materialną poprawnością oraz właściwą interpretacją jej konkluzji – doprowadziły do rozpowszechnienia się poglądu, zgodnie z którym rozumowania transcendentalne nie mogą gwarantować prawdziwości tezom o świecie. Prezentowana praca jest z jednej strony krytyczną analizą kluczowych momentów współczesnej debaty o prawomocności argumentacji transcendentalnej, z drugiej zaś szczegółową interpretacją tych fragmentów filozofii Kanta i Fichtego, które są relewantne dla problematyki związanej z funkcją i potencjałem teoretycznym takich rozumowań. Zdaniem autora charakterystyczny dla współczesnej interpretacji rozumowania transcendentalnego zabieg detranscendentalizacji, czyli próba zachowania ich prawomocności bez jednoczesnej akceptacji idealizmu transcendentalnego, jest skazany na niepowodzenie. Broni on tezy, że argumentacja transcendentalna jest w istotowy sposób związana z idealizmem transcendentalnym. Taki wniosek nie może się spotkać z aprobatą współczesnych filozofów, interesujących się tą problematyką, ponieważ zakładają oni, że warunkiem poprawności argumentacji transcendentalnej jest brak implikacji o charakterze idealistycznym. Zdaniem autora formułowanie takiego warunku jest czysto arbitralnym zabiegiem, u którego podstaw leży w dużej mierze wadliwa interpretacja idealizmu transcendentalnego.

Pytanie glinianego garnka. Kazania krótkie o wojnie i pokoju

Michał Heller

Dlaczego tyle śmierci? Ludzkiego cierpienia? Dlaczego zło? Dlaczego Bóg dopuszcza to wszystko? Gdzie On w ogóle jest? – są to pytania obecne od początku chrześcijaństwa, ale wracają ze wzmożoną siłą za każdym razem, gdy w polu widzenia pojawia się jakiś kataklizm lub widmo cierpienia. Pytania typu „dlaczego?” jakoś zawsze były obecne, jeżeli nie jawnie, to przynajmniej ukryte w podtekście, ale zastanawiałem się także czego nas wojna może nauczyć. Bo że jest lekcją – bolesną! – nie ulega wątpliwości. Ten zbiorek rozważań jest objętościowo niewielki. Nie czekałem, aż uzbiera się ich więcej. Chciałem, by jak najprędzej trafiły do rąk czytelników. Człowiek ma silny instynkt samozachowawczy: nawet krytyczne sytuacje, gdy są rozciągnięte w czasie, stają się rutyną. Dlatego moimi przemyśleniami, podejmowanymi „na gorąco”, pragnę podzielić się z czytelnikami, dopóki mogą je przyjąć również „na gorąco”.