Wiosna. Żyj zgodnie z porami roku

Dorota Grupińska

Wiosną cała przyroda budzi się ze snu. My również powinniśmy szczególnie wtedy zadbać o własny organizm. Wyrzućmy do kosza wszystkie diety, które robią nam więcej złego niż dobrego. Zacznijmy zdrowo jeść, przypomnijmy sobie, że nasz organizm stworzony jest do ruchu, pozwólmy sobie na konieczny odpoczynek. Książka „Wiosna. Żyj zgodnie z porami roku” poprowadzi Was, miesiąc po miesiącu, od marca do czerwca, proponując: program pozwalający na stopniowe „rozruszanie” organizmu, wprowadzanie kolejnych sezonowych produktów (wraz z przykładowymi przepisami).   Z książką tą łatwiej Wam będzie odnaleźć równowagę i poczuć się lepiej. W zgodzie z naturą, w zgodzie z wiosennym kalendarzem.

Wszechmogący. Andrzej Zawada. Człowiek, który wymyślił Himalaje

Piotr Trybalski

Himalaista i wizjoner, lider wypraw w góry najwyższe. Wprowadził polski himalaizm na światowe salony. Bez Zawady nie byłoby pierwszego zimowego wejścia na Everest i... nepalskiego na K2. Kim był Andrzej Zawada człowiek, który rozpoczął zimowy wyścig na szczyty ośmiotysięczników? Jestem stworzony do rzeczy wielkich pisał w latach pięćdziesiątych XX wieku. Studiował fizykę i marzył, by zapisać się w historii. Przypadkowy jak by się wydawało kontakt z Klubem Wysokogórskim przerodził się w wielką pasję i misję: wyrwać polski alpinizm z niemocy komunistycznego ustroju, otworzyć dla Polaków Himalaje. W 1971 roku poprowadził pierwszą polską wyprawę w Karakorum, która zdobyła dziewiczy, blisko ośmiotysięczny Kunyang Chhish. A potem wydarzyło się coś, co zadziwiło wszystkich. Wbrew opinii pierwszego zdobywcy Everestu, Edmunda Hillaryego, że zimą nie da się przeżyć powyżej 7000 m, Andrzej Zawada i Tadeusz Piotrowski stanęli na wierzchołku Noszaka (7492 m n.p.m.). Od tej chwili historia alpinizmu miała być pisana od nowa. I była. Z zimowych wspinaczek Zawada postanowił zrobić lejtmotyw polskiej szkoły himalaizmu. Charyzmatyczny i przebojowy syn konsula RP i wnuk powstańca styczniowego zręcznie lawirował w PRL-owskiej rzeczywistości, próbując zdobyć uznanie dla własnych pomysłów, wówczas uznawanych za zupełnie szalone. Przełomowy okazał się rok 1980. Pod wodzą Zawady Polacy jako pierwsi stanęli zimą na ośmiotysięczniku i to od razu najwyższym Mount Evereście. A potem na kolejnych, przez lata całkowicie monopolizując zimowe wspinaczki w Himalajach. Jeżeli alpinista pomyśli sobie, że zimą na Everest nie można wejść, to myśl taka nie daje mu spokoju, dopóki nie spróbuje. W człowieku zawsze był pęd poznawczy, prowokujący do stawiania pytań, po czym następowała próba odpowiedzi. To chyba leży u podstaw potęgi umysłu ludzkiego twierdził Zawada. Wszechmogący to historia człowieka, bez którego nie byłoby sukcesów Krzysztofa Wielickiego i Leszka Cichego, Macieja Berbeki i Jerzego Kukuczki, zimowego programu Artura Hajzera. Andrzej Zawada był tym, który tchnął w serca polskich himalaistów nadzieję i pokazał, jak być dumnym zarówno z siebie, jak i z ojczyzny. Piotr Trybalski fotograf i biografista, autor bestsellerowych Ja, pustelnik (z Piotrem Pustelnikiem), Gdyby to nie był Everest... (z Leszkiem Cichym) i Wszystko za K2. Ostatni atak lodowych wojowników stworzył książkę, której brakowało w polskiej literaturze górskiej biografię legendarnego Lidera, osadzoną we frapujących realiach początku polskiego, powojennego alpinizmu.

Wszystko za Everest

Jon Krakauer

Kiedy 10 maja 1996 roku trzy ekipy jednocześnie dokonywały ataku szczytowego, nad Mount Everestem zerwała się burza. Zaczęła się mordercza walka o przetrwanie. Jon Krakauer przeżył. Książka Wszystko za Everest trafiła na listy bestsellerów, ale wywołała też wiele kontrowersji. Stała się także źródłem inspiracji dla filmowców. Sama tragedia zaś mimo że wydarzyła się prawie dwadzieścia lat temu wciąż budzi emocje. Problemy opisane przez Krakauera przybrały jeszcze na sile: w komercyjnych wyprawach na Everest bierze udział coraz więcej osób, nie bacząc na zagrożenia i skutki ludzkiej ekspansji w najwyższych górach świata. Znakomicie napisana opowieść o losach dwóch tragicznie zakończonych wypraw komercyjnych, które wiosną 1996 roku wyruszyły na szczyt Everestu, przebojem weszła do kanonu literatury górskiej. Wszystko za Everest od niemal dwudziestu lat utrzymuje wysoką pozycję na liście bestsellerów, co jest zapewne zasługą wyraziście zarysowanych postaci, kapitalnej narracji, a także last but not least silnych emocji autora, którego najwidoczniej nurtuje swoisty syndrom ocaleńca. Był bowiem jednym z dwóch ocalałych spośród sześciu uczestników swojej wyprawy, którzy weszli na szczyt. Obraz wydarzeń, jaki przedstawił Krakauer, wzbudził duże kontrowersje w środowisku wspinaczkowym i w amerykańskich mediach. Jak się okazało, autor przyjął znacznie bardziej krytyczną postawę w stosunku do uczestników wyprawy konkurencyjnej, chociaż to właśnie jego zespół poniósł największe straty. Główna oś sporu skrystalizowała się wokół postaci przewodnika Anatolija Bukriejewa, podczas gdy w rzeczywistości to właśnie on przyczynił się do uratowania wszystkich członków swojej ekipy. Niniejsza edycja jest pierwszą pełną wersją Wszystko za Everest, która ukazuje się w Polsce. Intensywność polemiki, której odbicie znajdziemy w ostatniej części książki, nasuwa skojarzenia z burzą, jaka przetoczyła się nie tak dawno w Polsce po tragicznie zakończonej zimowej wyprawie na Broad Peak z 2013 roku. Krystyna Palmowska ""Wszystko za Everest" to tylko pozornie opowieść o wyprawie na Mount Everest. Jon Krakauer bowiem, opowiadając o tragicznej ekspedycji na najwyższy szczyt świata, tak na prawdę snuje opowieść o śmierci, o ludzkiej odwadze i poświęceniu. To jeden z tych reportaży, od których nie sposób się oderwać i o których nie da się zapomnieć. Mistrzowska, niemal filozoficzna przypowieść dla wszystkich, nawet tych, których wspinaczka wysokogórska zupełnie nie interesuje." Robert Ziębiński, Newsweek "Jedna z dwóch książek, które zabrałbym na bezludną wyspę." Marcin Meller, Playboy "Dla człowieka gór biblia. Dla mieszkańców nizin książka roku!" Piotr Szabłowski, Gazeta Wyborcza "Krakauer jest jednym z najlepszych pisarzy wśród alpinistów, a tragedia na Evereście w 1996 roku, której był świadkiem jedną z najczarniejszych kart w historii himalaizmu. Z talentu pisarskiego i niezwykłego dramatyzmu wydarzeń powstała mieszanka iście wybuchowa. Lektura obowiązkowa nie tylko dla ludzi gór." Piotr Drożdż, Góry

Wyćwiczony. Dlaczego coś, czego ewolucja nigdy od nas nie wymagała, jest tak zdrowe i satysfakcjonujące

Daniel E. Lieberman

Zaskakujące, kompetentne i odkrywcze spojrzenie na historię naturalną aktywności fizycznej, które zmienia sposób postrzegania przez nas własnego ciała Jeśli aktywność fizyczna jest zdrowa (i tak dla nas dobra!), dlaczego wiele osób jej nie lubi lub unika? W swojej rozbrajającej mity książce Daniel Lieberman, profesor biologii ewolucyjnej na Uniwersytecie Harvarda i pionierski badacz ewolucji aktywności fizycznej człowieka, opowiada o tym, że nigdy nie ewoluowaliśmy do ćwiczeń, rozumianych jako dobrowolna aktywność podejmowana dla zdrowia. Korzystając z własnych badań i doświadczeń z całego świata, Lieberman czytelnie wykazuje, jak i dlaczego człowiek ewoluował tak, aby chodzić, biegać, kopać i wykonywać inne niezbędne i satysfakcjonujące czynności fizyczne, unikając zbędnego wysiłku. Wyćwiczony to książka zajmująca i pouczająca, ale także konstruktywna. Ponieważ nasz coraz bardziej siedzący tryb życia przyczynił się do gwałtownego wzrostu wskaźników otyłości i chorób takich jak cukrzyca, opierając się na spostrzeżeniach z obszaru biologii i antropologii Lieberman podpowiada, jak uprzyjemnić ćwiczenia, zamiast zawstydzać i obwiniać za ich unikanie. Autor porusza także kwestię, czy można ćwiczyć za dużo, wyjaśniając jednocześnie, dlaczego ćwiczenia mogą zmniejszyć naszą podatność na choroby najczęściej pogarszające nasz fizyczny dobrostan. Nieskończenie fascynująca i pełna niespodzianek lektura. Lieberman idealnie dawkuje wiedzę, dowcip i entuzjazm, zgłębiając swój temat. To zdecydowanie jedna z moich ulubionych książek dekady. Bill Bryson, autor bestsellera Ciało

Копаний мяч

Денис Мандзюк

Історія українського копаного м2019яча почалася задовго до війни і того часу, коли Україну почали ідентифікувати як державу. У книжці 2014 перша ґрунтовна спроба дослідити історію українського футболу в Галичині у першій половині ХХ століття (190920131944). Тут не просто документально зафіксовано історію матчів, а й простежено долю популярних у міжвоєнні роки футболістів, вміщено авторські версії й оцінки тодішніх футбольних подій та інтриг. У «Додатках» 2014 добірка фейлетонів, які є чи не най­оригінальнішою прямою ілюст­рацією (а також репрезентацією тодішнього мовного середовища) довоєнного футбольного життя в Україні. В оформленні обкладинки використано фото з приватного архіву Уляни Турко. На фото: футболісти команди «Сян» (Перемишль) вибігають на поле стадіону «Чувай» (1939 р.). Попереду 2014 Мирослав Турко, найкращий футболіст Галичини міжвоєнних років згідно з опитуванням часопису «Змаг».