Administracja. Prawo administracyjne. Część ogólna

red. Jolanta Blicharz, red. Lidia Zacharko

Monografia jest skierowana zarówno do pracowników naukowych i studentów wszystkich kierunków, których programy nauczana obejmują problematykę teorii administracji, w tym prawa administracyjnego.

Administracyjnoprawne aspekty jawności działań administracji publicznej

Michał Igor Ulasiewicz

Prezentowana monografia jest poświęcona ważnej teoretycznie i doniosłej praktycznie problematyce jawności działań administracji. Zawiera wszechstronną i kompleksową analizę prawnych gwarancji jawności, aktualnych poglądów przedstawicieli doktryny oraz wykładni przepisów przyjętej w orzecznictwie sądów administracyjnych. Omówiono w niej m.in.: znaczenie i funkcje, jakie pełni jawność w demokratycznym państwie prawnym, proces kształtowania się prawnych gwarancji jawności, pozycję jawności w międzynarodowym i polskim porządku prawnym, przepisy ustawy o dostępie do informacji publicznej oraz inne unormowania administracyjnoprawne służące realizacji zasady jawności, a także najważniejsze ograniczenia jawności. Publikacja jest skierowana w szczególności do przedstawicieli nauki prawa, studentów prawa i administracji, urzędników administracji publicznej, adwokatów, radców prawnych oraz sędziów i pracowników sądów administracyjnych.

Aktualne problemy polskiego i litewskiego prawa konstytucyjnego

Dariusz Górecki

Praca jest poświęcona aktualnym problemom prawa konstytucyjnego w Polsce i na Litwie – stanowi zbiór opracowań naukowców z Uniwersytetów Łódzkiego i Wileńskiego. Zawiera teksty dotyczące: elementów systemu rządów w Konstytucji RP z 1997 r.; recepcji niemieckich rozwiązań ustrojowych w polskim prawie konstytucyjnym oraz realizacji funkcji krajowego organu do spraw równego traktowania w zakresie przeciwdziałania dyskryminacji mniejszości narodowych i etnicznych przez Rzecznika Praw Obywatelskich; nadzoru nad działalnością samorządu terytorialnego w Polsce; granic kompetencji Głównej Komisji Wyborczej Republiki Litewskiej w procesie zmiany Konstytucji Republiki Litewskiej (na przykładzie referendum z 24 czerwca 2014 r.); kwestii, czy ochrona dziedzictwa kulturalnego może usprawiedliwiać ingerencję w prawo własności, rozpatrywanej na tle orzecznictwa Trybunału Konstytucyjnego i Europejskiego Trybunału Praw Człowieka; aktualnych problemów polskiego prawa wyborczego; przedwczesnej ustawy o budżecie partycypacyjnym; nadania obywatelstwa w trybie wyjątkowym i związanych z tym możliwości prawnych oraz prób obejścia konstytucji; stabilności konstytucji oraz postępowania nowelizacyjnego na przykładzie litewskim; wieczystych postanowień konstytucyjnych, tworzących podstawę demokratycznej tożsamości konstytucyjnej; zasady bezpieczeństwa prawnego w orzecznictwie Sądu Konstytucyjnego Republiki Litewskiej; aspektów konstytucyjnych statusu sądów administracyjnych Litwy i ich sędziów. 

Aktualne problemy postępowań w administracji publicznej

Grzegorz Krawiec (red.)

Pierwszy rozdział niniejszej pracy otwiera opracowanie prof. R. Mikosza, dotyczą­ce problematyki potrzebnych zmian w postępowaniu sądowoadministracyjnym. Praca ta przygotowana została na podstawie ustnego wystąpienia, otwierającego powyższą konfe­rencję. Artykuł ten jest jednocześnie pierwszym artykułem w części I dotyczącej problema­tyki postępowania sądowoadministracyjnego. W części tej omówiono również europejskie standardy w świetle kontroli sądowej w administracji publicznej. Część drugą poświęcono problematyce postępowania administracyjnego ogólnego i postępowań administracyjnych szczególnych. Uzasadnieniem dla umieszczenia w jednej części problematyki postępowania ogólnego i szczególnego jest to, iż niektórzy Autorzy przedstawili w swoich pracach problemy zarówno z zakresu kodeksu postępowania admi­nistracyjnego, jak i przepisów procesowych szczególnych. Omówiono tu wybrane proble­my wnioskowego udostępniania informacji publicznej, kwestię komunikacji elektronicznej w postępowaniu administracyjnym, domniemania formy decyzji administracyjnej, postę­powania administracyjnego w przedmiocie opłat i kar związanych z korzystaniem ze środo­wiska, postępowania w sprawie stwierdzenia wygaśnięcia decyzji administracyjnej. Część trzecia dotyczy zaś problemów stycznych: postępowania administracyjnego i innych gałęzi i działów prawa. Chodzi tu głównie o prawo cywilne i prawo urzędnicze. W części tej zawarto rozważania dotyczące partycypacji społeczności lokalnej w postępo­waniach wynikających z ustawy z dnia 7 maja 2010 roku o wspieraniu rozwoju usług i sieci telekomunikacyjnych, postępowania w sprawie opłaty rocznej z tytułu użytkowania wie­czystego oraz postępowania kwalifikacyjnego o mianowanie w służbie cywilnej o wytyczne konstytucyjne (stan obecny i postulaty zmian). W części czwartej umieszczono zaś rozważania na temat proceduralnych aspektów przeprowadzania kontroli w ramach administracji rządowej, wstrzymania wykonalności aktu administracyjnego (prace tę umieszczono w tym rozdziale ze względu na to, iż Au­tor omawia tę problematykę w świetle zarówno postępowania jurysdykcyjnego – ogólnego i szczególnego, jak i sądowoadministracyjnego) oraz rozgraniczenia właściwości rzeczowej wojewody i regionalnej izby obrachunkowej w zakresie nadzoru nad działalnością jedno­stek samorządu terytorialnego.

Aspekty finansowe gospodarowania nieruchomościami Skarbu Państwa w miastach na prawach powiatu

Kamila Żmuda-Matan

(…) monografia poświęcona jest ważnej (…), wielowątkowej i kompleksowej analizie prawnej systemu transferu środków z budżetu państwa dla miast na prawach powiatu na zadania zlecone z zakresu gospodarki nieruchomościami Skarbu Państwa oraz transferu zrealizowanych dochodów do budżetu państwa i budżetu miasta na prawach powiatu. Sposób ujęcia przez Autorkę badanej problematyki ma pozytywny wpływ na głębię prowadzonych rozważań i stwarza możliwość formułowania ocen o charakterze bardziej uniwersalnym, co jest istotne z punktu widzenia potrzeb praktyki samorządowej oraz może być przydatnym materiałem w przyszłych procesach legislacyjnych. Dotychczas w polskiej literaturze przedmiotu nie było tak kompleksowego opracowania – o walorach naukowych – prezentującego prawne zagadnienia systemu transferu środków z budżetu państwa dla miast na prawach powiatu na zadania zlecone z zakresu gospodarki nieruchomościami Skarbu Państwa i przekazywania zrealizowanych z tego tytułu dochodów do budżetu państwa oraz do budżetu miasta na prawach powiatu. Fragment recenzji dr. hab. Małgorzaty Ofiarskiej, prof. US  

"Bezpieczeństwo XXI Wieku Szanse - Zagrożenia - Perspektywy" Aspekty interdyscyplinarne

Zbiorowy

Współczesny świat to świat wielu religii, ras, języków, systemów wartości, norm zachowania i różnych stylów życia, modeli autokreacji itd. Równocześnie dzisiejszy świat jest miejscem, w którym rodzi się różnorakie zło i nienawiść, wybuchają nowe konflikty zbrojne na tle religijnym, kulturowym, społecznym, ekonomicznym, w których dochodzi nawet do aktów ludobójstwa. Środki masowego przekazu codziennie dostarczają nam informacji o klęskach żywiołowych, katastrofach komunikacyjnych i technicznych, aktach terroru politycznego, a także o innych niepokojących zjawiskach, jak: różnych epidemiach i zagrożeniach epidemiologicznych, chorobach, handlu narkotykami i handlu ludźmi. To współczesne zagrożenia, które stanowią ciemną stronę naszej codziennej, ziemskiej rzeczywistości. W zglobalizowanym świecie Polska, jak i cała Europa, nie stanowi enklawy. Docierają do wszystkich państw i społeczeństw te zjawiska, które globalizacja niesie ze sobą, czyli zarówno te, które są przesłanką oraz siłą sprawczą szeroko rozumianego postępu cywilizacyjnego, jak i te, które są dla nich zagrożeniem.

Constitutional Law

Anna Gajda, Anna Rytel-Warzocha, Piotr Uziębło

The leading constitutional principles discussed here fulfill a special function as a source of interpretative directives in relation to other legał norms; they often also constitute autonomous normative contents. They express fundamental values, long known, that constitute the basis of the constitutional structure of the Polish state, making up the characteristic qualities of that structure. In the view of the authors of this book, the analyses offered in this study should make it easier for its readers, above all those from abroad, to understand the constitutional and structural foundations of the functioning of the Polish Republic. They also aim to demonstrate what on one hand, is common to all contemporary democratic states, and what, on the other hand, constitutes the essential achievements of the doctrine of Polish constitutional law.

Dekodyfikacja prawa w Polsce

Jan Rudnicki

Celem niniejszej pracy jest opisanie historii zjawiska dekodyfikacji prawa cywilnego w Polsce oraz sformułowanie odpowiedzi na pytania, do jakiego stopnia jest ono dzisiaj zdekodyfikowane oraz jaką rolę w systemie źródeł prawa odgrywa Kodeks cywilny. Postawienie takich pytań wydaje się zasadne z co najmniej kilku powodów. Dekodyfikacja zdaje się być obecnie relatywnie "nową" cechą wyróżniającą prawa prywatnego tradycji kontynentalnej2 - od niemal czterech dekad jest szeroko dyskutowana. Nie ustają również wynikające z tej dyskusji spory o znaczenie kodyfikacji w systemie prawa. Za rolę nauk prawnych można zaś uznać przede wszystkim opisywanie normatywnej i około normatywnej rzeczywistości, dlatego też szersze odniesienie się do symptomów dekodyfikacji występujących na polskim gruncie wydaje się nieodzowne i stanowić powinno przy tej okazji wypełnienie pewnej istotnej luki w dotychczasowej literaturze prawniczej. W drugiej kolejności warto zaś wskazać, że wśród skutków postępującej dekodyfikacji prawa cywilnego wymienia się wzrost roli przeróżnych sposobów tworzenia norm, które w idealnym świecie oświeceniowego kodeksu cywilnego oraz pozytywizmu prawniczego w ogólności zdawały się być skazane na zapomnienie.

Dziedzictwo pogranicza. Realizacja praw mniejszości polskiej na Litwie, Białorusi, Ukrainie i w Czechach oraz mniejszości białoruskiej, litewskiej, ukraińskiej i czeskiej w Polsce

Dariusz Górecki

Na obszarze każdego państwa występują mniejszości narodowe. Niektóre z nich mają charakter autochtoniczny, będący najczęściej rezultatem przesuwania granic państwowych, niektóre zaś - napływowy. Monografię rozpoczynają rozważania dotyczące mniejszości narodowych w świetle teoretycznej refleksji polityczno-prawnej i autochtonicznego charakteru ludności polskiej na Litwie, Białorusi, Ukrainie iw Czechach oraz tych mniejszości w Polsce. W latach dziewięćdziesiątych XX w. Polska zawarła dwustronne traktaty o przyjaźni m.in. z Litwą, Białorusią, Ukrainą oraz Czeską i Słowacką Republiką Federacyjną. Traktaty zawierają normy regulujące prawa mniejszości polskiej w tych państwach oraz na zasadzie wzajemności prawa tych mniejszości zamieszkujących w Polsce. Upływ blisko 20 lat od zawarcia traktatów uzasadnia przeprowadzenie analizy realizacji ich postanowień w praktyce. I temu zagadnieniu poświęcona jest książka. 

Informacje poufne w spółce publicznej

Anna Lichosik

Monografia stanowi jedyne dostępne obecnie na rynku tak kompleksowe opracowanie w zakresie tematyki informacji poufnych w spółce publicznej. Publikacja ma nie tylko naukowy ale również praktyczny charakter, gdyż poruszone w niej zagadnienia znajdują bezpośrednie zastosowanie w działalności spółek publicznych funkcjonujących na rynku kapitałowym. W pracy w sposób nowatorski został wyznaczony zakres definicji legalnej informacji poufnej, poprzez badanie znaczenia poszczególnych jej cech konstytutywnych oraz wyznaczenie desygnatów ich treści. Wyodrębniono oraz autorsko usystematyzowano kategorie podmiotów, które mogą taką informację posiadać oraz przeanalizowano sytuacje w jakich może dojść do bezprawnego wykorzystywania lub ujawniania informacji poufnej oraz udzielania niedozwolonych rekomendacji dokonania określonych transakcji na instrumentach finansowych. W opracowaniu szczegółowo omówione zostały obowiązki informacyjne spółek publicznych związane z informacją poufną, w tym zakres, tryb oraz sposób ich wykonywania. Zwrócono również uwagę na obowiązki innych podmiotów zobowiązanych do notyfikowania organom administracji publicznej określonych zdarzeń związanych z informacją poufną. W końcowej części pracy określono ramy odpowiedzialności administracyjnej oraz cywilnej podmiotów naruszających regulacje prawne w zakresie informacji poufnych. Praca skierowana jest do osób zajmujących się zawodowo lub naukowo rynkiem kapitałowym, w tym zarządzających, członków organów nadzoru oraz pracowników spółek publicznych, maklerów papierów wartościowych, doradców inwestycyjnych, pracowników administracji publicznej, studentów prawa oraz ekonomii, a także inwestorów indywidualnych.

Instytucja prezydenta w polskim i litewskim prawie konstytucyjnym

Dariusz Górecki

Prezentowana publikacja, poswięcona instytucji prezydenta w Polsce i na Litwie, jest owocem współpracy nawiązanej przez pracowników Katedry Prawa Konstytucyjnego Uniwersytetu Łódzkiego z pracownikami Katedry Prawa Publicznego Uniwersytetu Wileńskiego. W ramach tego współdziałania ukazały się już dwie monografie: Aktualne problemy polskiego i litewskiego prawa konstytucyjnego, Łódź 2015 oraz Lietuvos ir Lenkijos konstitucines teises aktualijos: Parlamentas (Aktualia litewskiego i polskiego prawa konstytucyjnego: parlament), Vilnius 2016. Prof. zw. dr hab. Dariusz Górecki   Zbiór stanowi nie tylko dowód aktywności badawczej autorów, lecz także jest ważną i wartościową pozycją adresowaną do interesujących się problematyką instytucji prezydenta prawników teoretyków i praktyków, politologów oraz studentów. Należy podkreślić, że we współczesnej polskiej literaturze naukowej prace poświęcone pogłębionej refleksji prawno-porównawczej nad pozycją ustrojową i kompetencjami głowy państwa nie są liczne. Książka pod redakcją prof. Dariusza Góreckiego stanowi w tym zakresie istotne uzupełnienie. Prof. zw. dr hab. dr h.c. multi Bogusław Banaszak

Jurysprudencja 7/2016. Spór o poprawną interpretację Konstytucji Stanów Zjednoczonych. Od pasywizmu do aktywizmu sądowego

Anna Tomza

Zagadnienie poprawnej interpretacji Konstytucji Stanów Zjednoczonych nie tylko było zawsze przedmiotem sporu amerykańskiej i europejskiej nauki prawa, lecz także angażowało szeroko pojętą opinię publiczną. W książce przedstawiono najbardziej znaczące i powszechnie akceptowane poglądy teoretyków i praktyków amerykańskiej jurysprudencji, które prowadzą czytelników "od pasywizmu do aktywizmu sądowego". Uwzględniono tekstualizm, wywodzący się z koncepcji powszechnego znaczenia (plain meaning), sformułowanej przez Oliviera W. Holmesa i oryginalizm, który skupia się - jak podkreśla Antoni G. Scalia - na poszukiwaniu koncepcji znaczenia ,,znaczenia" (meaning of meaning), a w szczególności oryginalnego znaczenia (original meaning). Specjalne miejsce zajmuje trójelementowa teoria interpretacji Konstytucji, zwana oryginalizmem semantycznym, promowana przez Lawrence'a Soluma. Licznych zwolenników ma też intencjonalizm, zbudowany na kanwie tez Stanleya Fisha, w myśl których idealnym rozstrzygnięciem sporu o interpretację jest koncepcja intencyjnego znaczenia (intention meaning). Całość zamykają ustalenia pojęciowe związane z enigmatycznym terminem, jakim jest aktywizm sądowy (judicial activism).

Kampania wyborcza w regulacji prawnej i w praktyce (stan prawny na 15 lipca 2015 r.)

Anna Rakowska-Trela

Kampania wyborcza jest obecnie zjawiskiem o niezwykle istotnej wadze, a jednocześnie jednym z tych etapów procedury wyborczej, które mają duże znaczenie dla funkcjonowania współczesnych społeczeństw demokratycznych. Problematyka ta nie była dotychczas w sposób całościowy przedstawiona w opracowaniu o prawniczym charakterze. Przeprowadzenie analizy prawnej problematyki kampanii wyborczej jest natomiast pożądane, jako że praktyka ustrojowa w tym zakresie uwypukla liczne problemy, które pojawiają się w jej toku. Autorka przeprowadza dogłębną analizę regulacji kampanii wyborczej, zawartej w kodeksie wyborczym na tle regulacji przyjmowanej w poprzedzających kodeks ordynacjach oraz rozwiązań w innych państwach, formułując wnioski zarówno co do sposobu interpretacji przepisów, jak i postulatów de lege ferenda. Dlatego też niniejsza książka stanowi istotną pozycję w sferze prawa wyborczego, która może wzbudzić zainteresowanie nie tylko przedstawicieli nauki prawa, lecz także politologów, socjologów, a nadto polityków oraz publicystów. 

Klauzule generalne w prawie krajowym i obcym

red. Lidia Zacharko

Klauzule generalne stanowią jedno z najbardziej dyskutowanych zagadnień zarówno na gruncie prawa publicznego, jak i prawa prywatnego. Wzbudzają wątpliwości nie tylko na etapie ich definiowania oraz umiejscowienia w systemie norm i uregulowań prawnych. Klauzule generalne zapewne przyczyniają się do uelastycznienia tekstu przepisów, choć posługiwanie się nimi w procesie stosowania prawa wiąże się z wieloma zagrożeniami. Stąd ważna rola orzecznictwa sądów powszechnych i administracyjnych. Jak wynika z praktyki orzeczniczej, klauzule generalne muszą same być poddane wykładni, stanowiąc wytyczną do rozumienia przepisów prawnych, w tym w szczególności w przypadku podejmowania decyzji uznaniowych, na przykład w zakresie prawa podatkowego („ważny interes podatnika”, „niewspółmierna wysokość” podatku czy „uzasadniona obawa” w kontekście zabezpieczenia zobowiązania podatkowego). Klauzule generalne implikują konieczność wyważenia wartości, jednak nie przesądzają o wyborze właściwego rozwiązania, jedynie wskazują na warianty możliwości. Stąd istotną rolę w ich stosowaniu odgrywają zasady techniki legislacyjnej. Nadrzędną zasadą jest jednoznaczność treści przepisów prawnych, ale nieodzownym ich elementem jest tzw. luz decyzyjny, który jest odpowiedzią na zmieniające się otoczenie i dynamikę zjawisk społeczno‑gospodarczych.  (Słowo wstępne)   Zeszyt naukowy jest skierowany zarówno do pracowników naukowych i studentów wszystkich kierunków, których programy nauczana obejmują problematykę teorii i filozofii prawa, prawników praktyków: adwokatów, radców prawnych.

Kodeks postępowania administracyjnego Skrypt z tekstu ustawy

Michał Wysocki

Kodeks postępowania administracyjnego - Skrypt z tekstu ustawy to kompleksowe opracowanie tego aktu prawnego, które w łatwy do przyswojenia sposób przybliża regulacje związane z działaniem organów administracyjnych. Opracowanie podzielone jest zgodnie z chronologią kodeksu i zawiera wszystkie kluczowe elementy tego aktu prawnego. Dopracowana i przystępna forma sprawia, że nauka KPA nigdy nie była tak prosta!

Kodeks wyborczy

Agnieszka Kaszok

Kodeks Wyborczy jest fundamentalnym zbiorze zasad regulujących demokratyczny proces wyborczy. Ten dokument stanowi podstawę dla uczciwych, przejrzystych i sprawiedliwych wyborów, które są fundamentem każdego zdrowego społeczeństwa demokratycznego. Kodeks Wyborczy gwarantuje równość głosu, zapewnia ochronę praw wyborczych obywateli oraz określa procedury, które mają na celu zapewnienie uczciwości całego procesu wyborczego. Jego celem jest promowanie zaufania do demokratycznych instytucji oraz umożliwienie obywatelom aktywnego udziału w życiu publicznym poprzez wybór swoich przedstawicieli.