Partycypacja społeczna we współczesnym samorządzie terytorialnym

Magdalena Gurdek (red.)

Jedyną możliwą przepustkę zaangażowania w życie publiczne obywateli, którzy coraz częściej mobilizują się i chcą uczestniczyć w życiu codziennym swojego miasta, stanowi partycypacja, czyli współdecydowanie. Z każdym kolejnym rokiem nabiera ona większego znaczenia, zmie­nia swój charakter i pojawiają się coraz to nowsze jej formy – przy czym formy te uwzględ­niają różny stopień zaangażowania obywateli w podejmowane decyzje, począwszy od in­formowania, poprzez konsultacje, aż po współdecydowanie. To wszystko, a zwłaszcza zmieniająca się perspektywa samorządowa – mimo że w li­teraturze przedmiotu napisano już wiele na temat partycypacji społecznej – stanowiło asumpt do podjęcia przez nas decyzji o konieczności prowadzenia dalszych badań nad istotą, znaczeniem i rolą, jaką odgrywa ona we współczesnym samorządzie.

Polityka oświatowa polskich gmin i powiatów w świetle ustaleń, zleceń i rekomendacji eksperckich

Michał Kaczmarczyk

Celem niniejszej monografii jest syntetyczne omówienie zadań samorządu terytorialnego w sferze edukacji, scharakteryzowanie Programu „Samorządowy Lider Edukacji” jako narzędzia doskonalenia polityki oświatowej gmin, powiatów i samorządnych województw, jak również zaprezentowanie wybranych wniosków z procedur ewaluacyjnych dokonanych w ramach przedmiotowego Programu. Wnioski te obejmują m.in. opisy wybranych „dobrych praktyk” zidentyfikowanych przez komisję konkursową i uznanych za godne naśladowania przez inne JST.

Polityka równości płci na szczeblu samorządowym

Joanna Podgórska-Rykała

 W poszczególnych rozdziałach pracy autorka zaprezentowała tematykę równościową, rozpoczynając w rozdziale I od wyjaśnienia, czym jest idea równości i jak może być definiowana oraz jakie są jej relacje z zasadą sprawiedliwości. Śledząc poniekąd losy historyczne kobiet i mężczyzn, mając na uwadze ich wzajemne stosunki, odniosła się do poglądów filozoficznych na równość, począwszy od czasów najdawniejszych, aż do obecnych. Poruszyła także materię płci, zarówno biologicznej, jak i społeczno-kulturowej, stanowiących istotne tło dla głównego nurtu rozważań. Scharakteryzowała też rozwój ruchów feministycznych i wiążące się z nim przemiany świadomościowe w społeczeństwach, szczególnie państw Zachodu (m.in. kraje europejskie oraz Stany Zjednoczone). W II rozdziale autorka skupiła się na zasadzie równości płci w kontekście prawnym i politycznym. Scharakteryzowała przepisy prawne, obowiązujące zarówno na forum międzynarodowym, jak i europejskie oraz krajowe. Przedstawiła ewolucję zmian prawnych oraz społeczne skutki podejmowanych legislacji, mając na uwadze tło historyczno-polityczne poszczególnych okresów czasowych. Omówiła strategię gender mainstreaming, której powstanie stanowi niewątpliwie punkt zwrotny w procesie definiowania zasady równości płci. Wskazała genezę, narzędzia oraz oceny owej strategii, a także sposób jej wdrażania w poszczególnych krajach Unii Europejskiej, w tym w Polsce. Odniosła się tym samym do krajowych dokumentów równościowych i związanym z nimi planem działania na rzecz równości. Następnie, przytaczając dane statystyczne dotyczące wyników wyborów, zwróciła uwagę na problem niedoreprezentowania kobiet w strukturach władzy. Wskazała kilka zdiagnozowanych i opublikowanych w literaturze przedmiotu przyczyn i skutków tego zjawiska i w tym kontekście poddała ocenie równościowe narzędzia zarządzania, wdrażane (bądź planowane) przez rząd na szczeblu krajowym. W rozdziale III autorka odniosła się do polityki równości płci na szczeblu lokalnym, analizując przypadek gminy jako jedynej konstytucyjnej i zarazem podstawowej jednostki samorządu terytorialnego. Scharakteryzowała pozycję prawną gmin w strukturze zdecentralizowanej administracji samorządowej oraz zaprezentowała katalog ich zadań własnych i zleconych. Następnie przedstawiła wypracowane przez siebie zestawienie możliwych instrumentów gminnej polityki równości płci: prawno-politycznych, instytucjonalnych i finansowych. W rozdziale IV – jak wyjaśniono powyżej – odbiegającym zarówno formą, jak i objętością od pozostałych części pracy, autorka zawarła metodologiczne wprowadzenie do zrealizowanych badań. W rozdziałach V i VI autorka przedstawiła wyniki badania. Pozyskane dane mają charakter jakościowo-ilościowy. Jako że polityka równości płci na szczeblu lokalnym nie wynika w dużej mierze z jasnych, powszechnie obowiązujących przepisów prawnych, gminy podejmują różnorodne działania, niedające się niejednokrotnie i co za tym idzie – rzetelnie sklasyfikować. Tak więc, przytaczając dane ilościowe, pochyliła się nad konkretnymi przypadkami, tzw. dobrymi praktykami z zakresu wdrażania zasady równości płci. Nie zabrakło też przedstawienia złych praktyk oraz końcowych rekomendacji, które zawarła w zakończeniu pracy.

Polski korpus służby cywilnej i jego zmiany. Prace studialne Warszawskiego Seminarium Aksjologii Adminnistracjiistracji

Zbigniew Cieślak (red. nauk.), Wojciech Drobny (red. nauk.)

Książka zawiera prace studialne Warszawskiego Seminarium Aksjologii Administracji, które poruszają zagadnienia związane z różnymi aspektami działania służby cywilnej. Można je podzielić na trzy bloki tematyczne, którym poświęcone były dyskusje panelowe na konferencji: - korpus służby cywilnej i jego zmiany, - miejsce członka korpusu służby cywilnej w procesach administrowania - oraz prakseologiczny wymiar zachowań członków korpusu służby cywilnej. Autorzy artykułów to uznani naukowcy od lat badający problemy administracji publicznej, bądź też praktycy administracji – byli lub nadal czynni urzędnicy, zajmujący wysokie, odpowiedzialne stanowiska. Lektura ich tekstów może skłonić Czytelników do pogłębionej refleksji na temat kondycji polskiej służby cywilnej, która przecież jest jednym z filarów naszego państwa.

Polskie postępowanie przed sądami administracyjnymi w świetle standardów ETPC w zakresie prawa do rzetelnego procesu sądowego

Justyna Ewa Kulikowska-Kulesza

Publikacja napisana na podstawie rozprawy doktorskiej, której głównym celem było przedstawienie polskiego postępowania przed sądami administracyjnymi w świetle standardów Europejskiego Trybunału Praw Człowieka w zakresie prawa do rzetelnego procesu sądowego. Autorka stara się odpowiedzieć na pytanie, czy wypracowane przez Trybunał standardy w tym zakresie wywołują konsekwencje w polskim postępowaniu sądowoadministracyjnym – tak w samej procedurze, jak i w prawie ją regulującym, albowiem tylko w rzetelnym procesie jednostka może oczekiwać ochrony przysługujących jej praw i tylko w rzetelnym procesie może zostać ich pozbawiona w przypadkach prawem określonych.

Ponadnarodowe sieci organów administracji publicznej oraz ich wpływ na krajowy porządek prawny (na przykładzie ponadnarodowych sieci organów ochrony konkurencji)

Mateusz Błachucki

Ponadnarodowe sieci organów administracji posługują się w swoich nazwach różnymi określeniami: „sieć”, „forum”, „inicjatywa”, „komitet”, „grupa”. Bez względu jednak na niuanse semantyczne, takie sieci są zawsze formą ponadnarodowej kooperacji między krajowymi organami administracji polegającej na wzajemnym wpływie na kreowanie przez nie polityki administracyjnej i na coraz częstszym sprawowaniu przez swoich członków jurysdykcji administracyjnej. Ponadnarodowe sieci organów administracji nie mają jednolitego charakteru. Mogą one mieć status formalny lub być wirtualną platformą współpracy; mogą tworzyć trwałe struktury organizacyjne lub mieć charakter luźnej kooperacji. Celem prezentowanych w tej książce rozważań jest wyjaśnienie charakteru prawnego ponadnarodowych sieci organów administracji publicznej, dokonanie ich prawnej klasyfikacji oraz określenie wpływu sieci na krajowy porządek prawny i funkcjonowanie polskiej administracji publicznej. Umożliwi to wszechstronna analiza powstania, funkcjonowania i ewolucji ponadnarodowych sieci organów administracji ze szczególnym uwzględnieniem tworzących je polskich organów. Z uwagi na niezwykle szeroki zakres badanego tematu oraz brak opracowania tego zagadnienia w polskiej literaturze przedmiotu zjawisko ponadnarodowych sieci organów administracji zostanie pokazane przez pryzmat funkcjonowania ponadnarodowych sieci organów ochrony konkurencji. (z „Wprowadzenia”)

Postępowanie międzyinstancyjne w postępowaniu sądowoadministracyjnym

Agnieszka Ziółkowska

Postępowanie międzyinstancyjne w postępowaniu sądowoadministracyjnym obejmuje swym  zakresem zespół czynności podejmowanych w nich tak przez skarżących jak i sądy pierwszej instancji. W szczególności wyposażenie tych ostatnich w kompetencje samokontrole, zarówno w postępowaniu kasacyjnym jak i zażaleniowym, oznaczało dla  ustawodawcy konieczność zbalansowania potrzeby ochrony interesu jednostki w szybszym zakończeniu postępowania a z drugiej strony ochronę obiektywnego porządku prawnego, wyrażającego się w tym przypadku w nienaruszeniu konstytucyjnej zasady dwuinstancyjności postępowania. Monografia opiera się na założeniu, że postępowanie międzyinstancyjne w postępowaniu sądowoadministracyjnym, stanowiąc pierwszy etap postępowania odwoławczego, ma miejsce w przypadku modelu środków odwoławczych posiadających przymiot dewolutywności. Ze względu na centralne miejsce skargi kasacyjnej wśród środków odwoławczych w postępowaniu sądowoadministracyjnym, to jej poświęcono najwięcej uwagi. Rozważania zostały dopełnione także postępowaniem zażaleniowym z uwzględnieniem jego odrębności w stosunku do postępowania kasacyjnego. Poza zakresem rozważań pozostały środki zaskarżenia o niedewolutywnym charakterze. Rozważania w zakresie międzyinstancyjnego postępowania w procedurze sądowoadministracyjnej osadzone w polskiej regulacji zostały wzbogacone o analizę komparatystyczną w wybranych państw europejskich ( Republika Federalna Niemiec, Austria, Republika Czech, Republika Słowacka). Adresatem monografii są sędziowie sądów administracyjnych, prawnicy - praktycy oraz przedstawiciele doktryny i studenci.

Postępowanie ustawodawcze w Polsce - prawo, zwyczaje i praktyka

Maciej Borski, Rafał Glajcar, Bogusław Przywora

„Autorzy recenzowanej publikacji potrafili dostrzec walor łączenia perspektyw poznawczych, gromadzenia i analizy danych badawczych, wypracowania w ten sposób własnych poglądów na efektywność rozwiązań prawnych. Książkę czyta się z dużą satysfakcją, gdyż autorzy potrafili przedstawić swoje poglądy nie tylko profesjonalnie, ale i interesująco. Podstawowym walorem pracy jest podjęcie trudnego, stawiającego duże wymagania tematu i dokonanie udanej próby zajęcia jednolitego stanowiska wobec złożonych problemów, dotyczących procesu ustawodawczego. Ogólnie biorąc, recenzowana publikacja stanowi dzieło bardzo wartościowe”. z recenzji prof. dr. hab. Pawła Chmielnickiego „Interdyscyplinarne ujęcie zagadnienia postępowania ustawodawczego po części zostało wyrażone już w tytule książki. Podkreślenie, że analiza obejmuje nie tylko przepisy prawa, ale także zwyczaje i praktykę, ma ściśle określony cel. Nie chodzi przy tym o to, by rozdzielać te trzy kwestie, „prawo” rezerwując prawnikom, a „zwyczaje” i „praktykę” przypisując politologom. Oznaczałoby to, że pierwsi nie odwołują się do praktycznego wymiaru funkcjonowania prawa, a drudzy są obojętni wobec prawnych ram zjawisk i procesów politycznych. Wydaje się, że założeniem badań, których efektem jest recenzowana monografia, było to, aby ukazując specyfikę postępowania ustawodawczego, nie przejść zupełnie obojętnie wobec wpływu rywalizacji politycznej na jego przebieg (...)” z recenzji prof. dr. hab. Bogumiła Szmulika