Migracje. Ujęcie interdyscyplinarne

Tomasz Domański

Przedmiotem zainteresowania autorów publikacji są zarówno ogólnie ujęte migracje zarobkowe czy studenckie, jak i skutki napływu fali uchodźców szukających azylu w różnych państwach. Globalizacja zachęciła wielu ludzi do większej mobilności i tworzenia grupy współczesnych dobrze wykształconych nomadów. Jednocześnie konflikty wojenne zmusiły ogromne rzesze uchodźców do opuszczenia swoich krajów i szukania bezpiecznych miejsc. Europa - tradycyjnie otwarta, tolerancyjna i wielokulturowa - stanęła dzisiaj przed nieznanymi dotychczas wyzwaniami. Nie wszystkie kraje potrafią sobie z nimi poradzić, a radykalizacja nastrojów wobec imigrantów i określanie ich jako „obcych” nie jest najlepszym rozwiązaniem. Tomasz Domański Wstęp. Migracje - wybrane problemy i wyzwania

Mikropolis. Socjologia miasta osobistego

Andrzej Majer

Książka jest jednym z pierwszych w polskiej literaturze naukowej z dziedziny socjologii miasta przykładem zastosowania perspektywy antropologiczno­socjologicznej oraz paradygmatów interpretacyjnego i socjologii życia codziennego, czyli metodologii jakościowej, stosowanych w badaniach antropologicznych i etnologicznych. Podejście to pokazane jest na tle teoretycznych ujęć tematyki zamieszkiwania, lokalnej społeczności i nowych ruchów miejskich, poszukiwań istoty miasta i wyobrażeń na jego temat. Problematyka książki skupia się wokół dwóch wątków. Pierwszym z nich i wiodącym jest mikropolis - koncepcja osobistego sposobu widzenia i przeżywania trzech podstawowych wymiarów: fragmentów przestrzeni miejskiej, części zbiorowości mieszkańców i wybranych wyobrażeń w dziedzinie literatury, mitów i empirycznych badań społecznych postaw, odpowiadająca rzeczywistemu trybowi eksplorowania czy użytkowania miejskiej przestrzeni. Drugim wątkiem jest Łódź z okresu dzieciństwa i młodości autora, rodzinna kamienica, podwórko i miasto opisywane z osobistego punktu widzenia - retrospekcja pokazująca świat już nieistniejący, zasługujący na przypomnienie. Niewątpliwie publikacja spotka się z dużym zainteresowaniem nie tylko socjologów, lecz także antropologów, urbanistów, geografów miasta oraz współdecydujących o jakości życia w miejskich strukturach.  

Militarne i pozamilitarne aspekty współczesnego bezpieczeństwa międzynarodowego. Wybrane problemy. T. 1

red. Tomasz Iwanek, współudz. Agnieszka Miarka, współudz. Bartosz Midro, współudz. Marzena Mruk, ...

„Współcześnie wydaje się oczywiste, że badania nad bezpieczeństwem międzynarodowym i narodowym muszą obejmować wszystkie rodzaje zagrożeń oraz czynniki  wpływające  na  jego  postać,  dynamikę  tworzących  je  procesów  oraz ewentualną możliwość zachowania przyjętego status quo. Obecny  paradygmat badań nad bezpieczeństwem wykracza poza same próby zrozumienia zasad aplikacji  siły  zbrojnej  przez  państwa  oraz  kontrolę  takich  działań,  równocześnie jednak nie porzucając tej perspektywy i uwzględniając ją w analizie. Wynika to z samej istoty pojęcia bezpieczeństwo, które wszak etymologicznie i semantycznie nie musi być ograniczane do bezpieczeństwa militarnego czy bezpieczeństwa zewnętrznego. Skoro za bezpieczeństwo należy uznać stan określonej stabilności, przewidywalności stosunków społecznych w ujęciu narodowym i międzynarodowym, to poza sporem musi pozostać uwzględnienie nie tylko klasycznie wyróżnianych miękkich aspektów bezpieczeństwa (ekonomicznego, społecznego, politycznego etc.), lecz także innych czynników mogących nawet pośrednio wpływać na stan bezpieczeństwa danej społeczności, takich jak aspekty kulturowe, demograficzne, instytucjonalne i prawne. Tylko bowiem holistyczne i interdyscyplinarne spojrzenie na bezpieczeństwo narodowe, regionalne i globalne może przyczynić się do prawdziwego zrozumienia dynamiki zagrożeń dla tych wartości, które współczesne społeczeństwa zobowiązały się chronić. Aby wyjaśnić, czym jest bezpieczeństwo oraz jak należy podchodzić do wyzwań związanych z jego utrzymaniem, nie wystarczy zatem tylko jedna z bardzo wielu perspektyw naukowych i prakseologicznych. Dopiero synergiczne wykorzystanie zróżnicowanych narzędzi pozwoli choć trochę przybliżyć się do zrozumienia zagrożeń bezpieczeństwa oraz ich dynamiki. Niestety, rzetelne uwzględnienie wszystkich tych perspektyw przekracza możliwości jednego tylko badacza. Efektem tak zdefiniowanego zakresu badań było sporządzenie przez zaproszonych badaczy dwunastu rozdziałów zebranych w niniejszym tomie. Przyjęty tytuł zbioru, tj. Militarne i pozamilitarne aspekty współczesnego bezpieczeństwa międzynarodowego. Wybrane problemy, odpowiada celowi badań i stanowić ma wyraz uwzględnienia wszystkich wskazanych wyżej wyzwań oraz wielości możliwych perspektyw naukowych, nieograniczonych wszak do jednej tylko dyscypliny lub przedmiotu. Jednocześnie publikacja ma stanowić próbę uwzględniania w refleksji naukowej wielości zagrożeń i perspektyw badawczych nad szeroko pojętym bezpieczeństwem. Przy tym podkreślić trzeba, iż tom ten stanowi jedynie pierwszą część z planowanych dwóch, gdyż prowadzone badania wykroczyły poza ramy jednej tylko publikacji i wymagały sporządzenia drugiej pracy zbiorowej.” (fragment Wstępu)

Militarne i pozamilitarne aspekty współczesnego bezpieczeństwa międzynarodowego. Wybrane problemy. T. 2

red. Tomasz Iwanek, współred. Agnieszka Miarka, współred. Bartosz Midro, współred. Marzena Mruk, ...

„Z przyjemnością oddając do rąk Czytelnika tom 2 opracowania zbiorowego pt. Militarne i pozamilitarne aspekty współczesnego bezpieczeństwa międzynarodowego, należy wyjaśnić, iż ma on na celu wszechstronne, acz w żadnym razie nieaspirujące do miana wyczerpującego, rozważenie współczesnych – istniejących i rodzących się – zagrożeń dla bezpieczeństwa międzynarodowego. W poprzednim tomie, noszącym ten sam tytuł i mającym zasadniczo te same cele badawcze, skupiono się na krajowych (narodowych) czynnikach bezpieczeństwa militarnego, ze szczególnym uwzględnieniem roli i struktury sił zbrojnych, oraz na przeglądzie wyzwań napotykanych przez państwa w nieustającym procesie zapewniania stabilności międzynarodowej, mając przy tym na uwadze podział na czynniki militarne oraz pozamilitarne. Tom drugi ma za zadanie uzupełnić wcześniejsze rozważania. Wobec tego prezentowane są w nim dwie dalsze grupy zagadnień. Po pierwsze, analizie poddano zagrożenia dla bezpieczeństwa narodowego i międzynarodowego oraz polityki wybranych państw w tym zakresie. Po drugie, dokonano case studies, skupiając się na analizie przebiegu i implikacji wybranych konfliktów zbrojnych. Wspólnie te analizy dopełniają obrazu proponowanego spojrzenia na badane zagadnienia.” (fragment Wstępu)

Miniatury o Sztuce (Tom 3.). O Gauguinie

Griselda Pollock

Griselda Pollock historyczka sztuki, feministka oraz niestrudzona orędowniczka inkluzywności genderowej i rasowej analizuje rasistowskie, seksistowskie i imperialistyczne podłoże dzieł Gauguina i innych artystów konkurujących o pierwszeństwo w europejskiej awangardzie lat 80. i 90. XIX wieku. Po raz pierwszy esej ten został wygłoszona jako wykład w 1993 roku, na długo przed tym, jak dekolonizacja i decentralizacja historii sztuki stały się ważną częścią krytycznego dyskursu wśród czytelników i badaczy historii sztuki. Esej ten pozostaje mocną i wciąż aktualną odpowiedzią na główny nurt narracji historii sztuki. Poprzez wnikliwą lekturę obrazu Gauguina z 1892 roku przedstawiającego jego tahitańską żonę, Manao Tapapau, Pollock proponuje nową teorię na temat twórczości tego kontrowersyjnego malarza. Analiza awangardowych prac Gauguina przez Griseldę Pollock ujawnia, w jaki sposób rasa i płeć były przez artystę wykorzystywane i obnaża sposób, w jaki rasistowski dyskurs strukturyzuje sztukę i historię sztuki. Stawiając pytania o różnice kulturowe, seksualne i etniczne, Pollock w tym niezwykle ważnym eseju stara się skłonić nas wszystkich do samokrytyki, nie tylko w odniesieniu do płci, ale także koloru historii sztuki. Seria Miniatury o Sztuce Zaskakujące, dociekliwe, prowokacyjne i wzbogacające Miniatury o Sztuce to ponadczasowe teksty ludzi, którzy ukształtowali dyskurs na temat sztuki, kultury wizualnej i historii. Ta atrakcyjna, kolekcjonerska seria uosabia to, co najlepsze, w historii sztuki. Griselda Pollock jest światowej sławy historyczką sztuki, feministką i specjalistką w dziedzinie interdyscyplinarnej analizy kultury. W ciągu ostatniego półwiecza jej prace istotnie zmieniły kanon historii sztuki. Od 1977 roku pracuje na Uniwersytecie w Leeds, gdzie wykłada społeczną i krytyczną historię sztuki oraz kieruje założonym przez siebie Centrum Analizy Kulturowej, Teorii i Historii (CentreCATH). Jej zainteresowania badawcze koncentrują się na różnicach kulturowych, płciowych i etnicznych w sztuce, a do licznych publikacji jej autorstwa należą Dawne mistrzynie (Old Mistresses, książka napisana wspólnie z Rozsiką Parker, 1981/2020; wydanie polskie wrzesień 2025); Vision and Difference (1987); Charlotte Salomonand the Theatre of Memory (2018); oraz Killing Men and DyingWomen (2022). W 2020 roku Griselda Pollock zostałalaureatką Nagrody Holberga, a w 2023 nagrody CAA Distinguished Lifetime Achievement Award for Writing on Art (przyznawanej za wybitne osiągnięcia w dziedzinie pisania o sztuce).

Minister Józef Beck. Dom rodzinny i lata młodzieńcze

Paweł Samuś

W książce można znaleźć odpowiedź na pytanie, jaką rolę odegrały dom rodzinny i lata młodzieńcze w biografii bohatera książki, żołnierza i polityka, dyplomaty, ministra spraw zagranicznych Polski Odrodzonej, Józefa Becka (1894–1944), oraz czy obdarzony talentami Józef Beck, rozwinął je z biegiem lat, w szkole i na studiach, podczas służby w Legionach Polskich i Polskiej Organizacji Wojskowej, a potem jako oficer Wojska Polskiego i dyplomata w niepodległej Polsce. Ponadto opisano w niej zróżnicowany i wszechstronny obraz życia rodzinnego bohatera kolejno w Warszawie, Rydze i małym podhalańskim miasteczku, Limanowej. Biografia głowy rodziny, seniora Józefa Becka, uosabia typowe losy postyczniowego pokolenia młodzieży inteligenckiej, wywodzącej się ze spauperyzowanego ziemiaństwa wschodnio-kresowego, wychowanego w tradycji patriotyczno-niepodległościowej. Nic też dziwnego, że poglądy i postawy przyszłego ministra ukształtowały się w atmosferze etosu patriotyczno-demokratycznego i państwowego, którego ślady i świadectwa można odnaleźć w późniejszej działalności. Zdaniem współczesnych i historyków minister Józef Beck odznaczał się nadzwyczajnymi uzdolnieniami i zaletami, które według marszałka Józefa Piłsudskiego, były „wrodzonym darem rządzenia – darem, którego nie można się nauczyć”.  

Mistrzostwo duchowe

Anna Walczak, Wojciech Mikołajewicz

Autorzy prezentowanej publikacji podjęli próbę przywrócenia do badań pedagogicznych kategorii duchowości pojmowanej jako niezbywalny atrybut egzystencji człowieka. Taka refleksja wywodzi się od Wilhelma Diltheya, w Polsce jej wybitnym przedstawicielem był Bogdan Nawroczyński (Poglądy pedagogiczne Bogdana Nawroczyńskiego i ich wspólczesne implikacje, red. A. Walczak, A. Wróbel, M. Wasilewski, Wydawnictwo UŁ, Łódź 2016), współcześnie została jednak niemal zarzucona. Czytelnik znajdzie w książce szkice dotyczące mistrzów duchowości - postaci ważnych dla autorów nie tylko w pracy naukowej, lecz także w doświadczeniu ludzkim, takich jak: Aleksander Kamiński, Bogdan Suchodolski, Janusz Tarnowski, Maria Montessori czy św. Klara. Ponadto zapozna się z tekstami traktującymi o szeroko rozumianej kategorii podróży, w tym z autorskimi świadectwami poszukiwań form wzbogacania własnego życia duchowego w doświadczeniach jogi czy medytacji.

Mistrzowie koncentracji. Aktualne nauki dla przyszłych humanistów (tom I)

Paweł Armada

Żyjemy w trudnych czasach. Być może nie wszyscy to widzą, ale ci, którzy widzą, mogą mieć wiele pytań. Zadaliby je, gdyby mogli sądzić, że dowiedzą się czegoś istotnego o sobie i o świecie. Jednak dzisiejsze czasy właśnie dlatego są trudne, że mało kto odpowiada z sensem. Jed­no jest pew­ne – wąt­pli­wo­ści na te­mat cy­wi­li­za­cji nie­uchron­nie zmie­rza­ją do py­tań na te­mat zdol­no­ści do kon­cen­tra­cji. Czy nie jest tak, że owa zdol­no­ść czy­ni nas lu­dźmi – po pro­stu? I że na­sze czło­wie­cze­ństwo za­le­ży od tego, w jaki spo­sób po­tra­fi­my z niej ko­rzy­stać? Od tego, ści­ślej bio­rąc, czy umie­my roz­wi­jać tę na­szą zdol­no­ść, za­cho­wu­jąc jed­no­cze­śnie świa­do­mo­ść swo­ich ogra­ni­czeń? Świa­do­mo­ść tego, że nie mamy dość cza­su i ener­gii, by zaj­mo­wać się wszyst­kim? Oczywiście nie jest tak, że nic do nas nie dociera. Przeciwnie. Jesteśmy wręcz zatopieni w informacyjnej galarecie. Z każdej strony lepią się do nas jakieś dane, bulgoczą czyjeś poglądy; ściekają obrazy, toną słowa. Ileż to „narracji”, „stylów życia”, „dzieł sztuki” i „odkryć nauki” zapełniło przestrzenie naszych pragnień i ambicji! Ileż wkoło zdefiniowanych możliwości! Ileż „wiedzy”! A przy tym wrażenie, jakbyśmy stracili powody do myślenia i dociekania: co robić ze swoim życiem, do czego zmierzać, z kim się zderzać, czym się kierować, przed czym chować... Jak gdyby przeznaczeniem każdego było: wybrać coś dla siebie – z ogólnodostępnej oferty; coś, co zapewni jemu albo jej – satysfakcję. Jak gdyby wszelka satysfakcja nie była czymś chwilowym i w gruncie rzeczy pozornym. Jak gdyby, koniec końców, nie łączyło nas (ludzi) nic ponad wspólne zakupy. Jak gdyby nie było śmierci...