Paradygmaty ksztalcenia studentow

Sajdak Anna

Książka podejmuje nieobecne w polskiej literaturze rozważania nad ulokowaniem dydaktyki szkoły wyższej na mapie paradygmatów wyróżnianych w pedagogice. Potrzeba napisania pracy podejmującej próbę ukazania specyfiki akademickiego kształcenia, dokonania charakterystyki samej dydaktyki akademickiej oraz w pewien sposób porządkującej jej struktury teoretyczne - wyrosła przede wszystkim z doświadczeń w prowadzeniu zajęć z doktorantami przygotowującymi się do wejścia w rolę dydaktyka i nauczycielami akademickimi a także z własnego namysłu autorki nad zróżnicowaniem teoretycznym tej dyscypliny. Pierwszym celem podjętej pracy jest ukazanie specyfiki akademickiego kształcenia. Przybliżone zostają kolejno wątki związane z myślą o kształceniu uniwersyteckim wzorowanym na tradycji Humboldowskiego uniwersytetu liberalnego, a także nakreślone zostają pola dyskusji decydujące o celach i kształcie edukacji na poziomie wyższym. Podjęta została problematyka zakorzenionego a wywiedzionego z tradycji mitu uczenia się od mistrza w relacji mistrz-uczeń, która z jednej strony intuicyjnie określa sposób kształcenia studentów, z drugiej zaś pokutuje w myśleniu o przygotowywaniu młodej kadry do podjęcia zawodu nauczyciela akademickiego. Kolejny cel pracy, jakim jest ujęcie dyscyplinarne dydaktyki akademickiej wymagał podjęcia badań w określenia związków dydaktyki akademickiej z dydaktyką ogólną, z dydaktykami przedmiotowymi, z naukami pomocniczymi oraz społeczną praktyką kształcenia. Rezultatem badań jest pedagogiczne i jednocześnie multidyscyplinarne ujęcie omawianej dyscypliny. Podjętej pracy postawiony został także cel rekonstrukcji możliwych paradygmatów dydaktyki akademickiej. Wyróżnione zostały cztery paradygmaty dydaktyki akademickiej: behawiorystyczny, humanistyczny, konstruktywistyczny oraz krytyczno-emancypacyjny. Każdy opisywany zarys paradygmatu dydaktyki akademickiej jest traktowany jako pewnego rodzaju konstrukcja teoretyczna łącząca wizję procesu kształcenia studentów oraz wspierania rozwoju nauczycieli akademickich z teoretycznymi podwalinami konstytuującymi rozwiązania praktyczne. Wartością pracy jest zwrócenie uwagi na dwa zasadnicze aspekty procesu kształcenia w uniwersytecie; jednym jest kształcenie studentów, zaś drugim - przygotowanie nauczycieli akademickich do wypełniania ich zadań dydaktycznych. Książka jest pierwszym w Polsce opracowaniem teoretycznych podstaw akademickiego kształcenia oraz wspieranie rozwoju nauczycieli akademickich. Praca podejmuje nieobecne w polskiej pedagogice rozważania nad ulokowaniem dydaktyki szkoły wyższej na mapie paradygmatów wyodrębnianych w pedagogice.

Pedagogie postu

Kwieciński Zbigniew

Zbiór tekstów zawartych w tej książce dotyczy szeroko pojętej edukacji w sytuacji gwałtownych zmian jej kontekstów politycznych, kulturowych i gospodarczych po 1989 roku w Polsce. () Na nasze polskie i regionalne przeobrażenia socjalizmu w demokrację, gospodarkę rynkową i otwarcie na Zachód nałożyły się globalne procesy technologiczne, ekonomiczne, informacyjne, komunikacyjne i kulturowe porzucania epoki nowoczesności na rzecz epoki ponowoczesnej, a w kulturze i nauce trwał i trwa zwycięski pochód postmodernizmu jako zwycięski wobec oświecenia i pozytywizmu sposób myślenia, wartościowania i zachowań. Studia, eseje i raporty z badań były wywołane przez nową, niezwykle trudną sytuację dziejową, którą przeżywaliśmy i której nadal doświadczamy, była ona dla nich głównym zbiorem pretekstów; są próbą jej wieloaspektowego zrozumienia z perspektywy pedagogicznej, ogarnięcia kontekstów przemian edukacji; są wreszcie próbą spenetrowania ukrytych, niewidocznych funkcji instytucji edukacyjnych, niejako jej podtekstów. Jak zatem nazwać przemiany systemów otoczenia edukacji po 1989 roku? Za niezwykle trafną metaforę uznaję określenie B. Barana, który napisał, że po socjalizmie w Polsce z tych różnych post-ów został nam tylko post. () I stąd tytuł tego zbioru Pedagogie postu ()

Pedagogika na pograniczu światów. Eseje z cyklu "Medium Mundi"

Krzysztof Maliszewski

Posłowie Tadeusz Sławek Książka zbiera w jeden tom – w wersji częściowo zmienionej i uzupełnionej – eseje pedagogiczne, które ukazywały się w ramach transdyscyplinarnej serii „Medium Mundi” w latach 2005-2015. Autor podejmuje w nich pytania o istotne doświadczenia egzystencjalne i edukacyjne, takie jak: inicjacja, efekt pogranicza, spotkanie z mistrzem, pedagogiczny styl życia, zraniona pamięć, dzikość, przebaczenie, przyjaźń i inne. Zgromadzone tu teksty wpisują namysł nad wychowaniem we współczesną humanistykę zmąconych gatunków i w tym sensie stanowią odsłonę pedagogiki na pograniczu światów – dyscyplinarnych, lekturowych, semantycznych, kulturowych itp. Przenikającą je intencją jest próba poszukiwania odnowionego – a jednocześnie zakorzenionego w tradycji – spojrzenia na kształcenie, i tym samym generowania nowego, bardziej źródłowego języka refleksji o wychowaniu, wbrew tendencjom społecznego mainstreamu redukowania funkcji edukacji do zabiegów instruktażowych i przystosowawczych. Książka adresowana jest do szeroko pojętego grona ludzi uniwersytetu – profesorów, studentów, absolwentów, zainteresowanych sympatyków z różnych rejonów humanistyki i nauk społecznych – a także do uczestników – reprezentujących różne pokolenia oraz rozmaite profesje – lokalnego projektu Medium Mundi (i wszystkich, którym taki sposób pogranicznego myślenia wyda się owocny). Bardzo trudno zatem precyzyjnie określić adresata – poniekąd zamieszczone w tomie teksty to „listy w butelce”…, może je otworzyć każdy, komu bliska jest idea uniwersytetu nie jako przedsiębiorstwa i agregatu odseparowanych specjalizacji, lecz jako demokratycznej przestrzeni publicznej i warsztatu suwerennego myślenia oraz każdy, kto pamięta (lub chciałby sobie przypomnieć), że edukacja służy do konfrontacji z życiem, a nie tylko z rynkiem.

Pedagogika ogólna

Śliwerski Bogusław

Książka Bogusława Śliwerskiego stanowi kolejne potwierdzenie niezwykle wysokiego statusu tego naukowca we współczesnych naukach o edukacji. Stoi pod każdym względem na bardzo wysokim poziomie merytorycznym, posiadając przy tym wszystkie te cechy, które charakteryzują dzieła wybitne: oryginalność idei, swobodę i wartkość narracji, integralność wywodów, odwoływanie się do bogatej i reprezentatywnej literatury przedmiotu, erudycyjność, wreszcie mądrą metanarracyjność. [] Jest przy tym dzieło to wspaniałą i udaną próbą potwierdzenia statusu naukowego pedagogiki jako dyscypliny z istoty swojej interdyscyplinarnej, która pozostając na styku idei i rzeczywistości, krystalizuje wiele problemów teoretycznych i społecznych. Jednocześnie podręcznik ten zawiera bardzo trafną autorefleksję pedagoga nad tożsamością pedagogiki jako nauki i jako praktyki społecznej, przy jednoznacznym opowiedzeniu się za ideą kulturowego krytycyzmu i orientacją na tworzenie lepszego świata. To także tożsamość, której integralną częścią jest rezygnacja z jakiegokolwiek autorytaryzmu i orientacja na rozwój podmiotowości młodych ludzi. Z recenzji prof. dr. hab. Zbyszko Melosika

Pisarstwo naukowe. Między rzemiosłem a sztuką

Krystyna Duraj-Nowakowa

„Dzieło profesor Krystyny Duraj-Nowakowej odznacza się erudycyjną rozległością: wielością i różnorodnością idei, wątków, skojarzeń, zagadnień, zasad i sugestii z zakresu naukoznawstwa, twórczości naukowej i artystycznej oraz wielu innych zagadnień szczegółowych związanych z teorią i praktyką pisania prac naukowych. Dzieło jest ogromne. Ta charakterystyka odnosi się nie tylko do jego objętości paginacyjnej, ale także do rzeczowego zakresu opracowania. Na czoło zalet wysuwa się temat pracy, który został bogato sproblematyzowany, co dobrze świadczy o poczuciu ładu oraz dyscyplinie redakcyjnej Autorki i zarazem stanowi przykład dobrej roboty, o której właściwie ta książka traktuje (…) Opracowanie profesor Kystyny Duraj-Nowakowej różni się od innych publikacji zaliczanych do metodologii nauk pedagogicznych (np. M. Łobocki, J. Pieter, W. Zaczyński) położeniem akcentu na pracę naukową jako twórczość podmiotową, jako na autorskie przeżywanie odkrywania naukowego, kiedy autor nie tylko coś z konieczności kompiluje lub powtarza za innymi, ale całą swoją osobowością jednoczy się z poznawanym i przeżywanym obiektem (…) Ogrom wysiłku włożonego przez Autorkę w przestudiowanie źródeł, w „skodyfikowanie” i przekazanie Jej własnych doświadczeń pisarskich oraz staranne graficzne przygotowanie pracy do druku budzi podziw. Odczytuję tę pracę jako zbiór osobistych i serdecznych porad osoby doświadczonej w pisaniu prac naukowych, kierowanych do młodszych adeptów badań naukowych (…) Pod względem struktury opracowanie nie wywołuje zastrzeżeń, a nawet wzbudza podziw, że Autorce udało się nadać przejrzysty i merytorycznie uzasadniony kształt temu mnóstwu zagadnień, jakie omawia. W dziele widać chwalebną tendencję do utrzymywania objętości rozdziałów tekstu w poprawnych wzajemnych proporcjach, do maksymalnego porządkowania zagadnień, do wyliczania i numerowania procedur badawczych (…) Pracę czyta się z zainteresowaniem i to nie tylko ze względu na jej bardzo ważny w nauce temat i mnóstwo podejmowanych zagadnień szczegółowych, ale także z uwagi na to, że została napisana potoczyście, poprawną polszczyzną, bogatym słownictwem (…) Ta praca przychodzi z pomocą także promotorom. Uważam, że będzie dobrze służyć środowiskom akademickim. Taka tematyka może być przydatna nie tylko dla magistrantów i doktorantów, ale także dla szerszego kręgu osób zainteresowanych twórczością naukową”. Z recenzji wydawniczej Prof. zw. dr. hab. Antoniego Smołalskiego

Planowanie lekcji języka angielskiego, czyli to plan or not to plan. Przewodnik metodyczny

Anna Parr-Modrzejewska, Weronika Szubko-Sitarek

Celem skryptów - kart pracy i przewodnika metodycznego - jest wspieranie wykładowców prowadzących kursy dla przyszłych nauczycieli języka angielskiego. Opracowanie zawiera więc zarówno zadania w formie kart pracy, umożliwiające praktyczne ćwiczenie różnych etapów procesu planowania jak i szczegółowy poradnik, który dostarcza gotowych rozwiązań, inspiruje do twórczego podejścia oraz prezentuje modelowe odpowiedzi do zadań. Skrypty zostały przygotowane w ramach projektu "Modelowe kształcenie przyszłych nauczycieli przedmiotów humanistycznych w Uniwersytecie Łódzkim" (POWR.03.01.00-00-KN55/18-00), współfinansowanego przez Unię Europejską. W publikacji wykorzystano fragmenty podręczników pochodzących z renomowanego wysłannictwa Macmillan Polska.

Poczucie sprawstwa społecznego

Kowalczuk-Walędziak Marta

Marta Kowalczuk-Walędziak poddaje dyskusji kluczowe dla pracy terminy, takie jak: pedagog, sprawne działanie, poczucie skuteczności. Stwierdza, że pedagog jest profesją społeczną, co staje się początkiem głównego wątku pracy dotyczącego sprawstwa społecznego pedagogów. [...] Przyjmuje logiczne kryterium podziału pedagogów według trzech specjalności studiów pedagogicznych (opiekuńczo-wychowawczej, resocjalizacyjnej i kulturoznawczej). Wiele miejsca [...] poświęca poczuciu skuteczności (najwięcej w ujęciu prakseologicznym i psychologicznym). Po stwierdzeniu, że w literaturze pedagogicznej brakuje definicji sprawstwa społecznego pedagogów, Autorka sama ją formułuje [...]. Najobszerniejsza jest część empiryczna pracy, która stanowi prezentację uzyskanych wyników badań. Mamy tu do czynienia z wyliczeniami, statystykami wzmacniającymi argumentację Autorki. Ta ilościowa analiza przeplatana jest interesującymi cytatami z wypowiedzi badanych osób. Ważny [...] jest rozdział ostatni. Są tu propozycje Autorki warte szerszego rozpowszechnienia i dyskusji dotyczące zmian w kształceniu i doskonaleniu zawodowym pedagogów, i to nie tylko w zakresie realizowania przez nich sprawczych społecznie działań [...]. Trud włożony w przygotowanie tej publikacji należy przede wszystkim postrzegać przez pryzmat nowatorstwa i oryginalności podjętej problematyki [...]. Książka zainteresuje z pewnością pedagogów i być może przedstawicieli innych zawodów, którym nieobojętny jest skutek własnej pracy.

Praktyki pedagogiczne w szkole. Projekt i porady metodyczne

Bohdan Cyrański, Jacek Piekarski, Ewa Cyrańska

Książka zawiera rozważania na temat pedagogicznego znaczenia praktyk, sposobu pojmowania wiedzy, procesu kształcenia w trakcie praktyk oraz zasad budowania programu, który traktować można jako proces przyczyniający się do konstruowania wiedzy. Kształcenie to polega na tworzeniu warunków, w których doświadczenia wszystkich uczestników mogą być wykorzystane jako podstawa do kreowania nowej jakości wiedzy i jej twórczego konstruowania. Sposób, w jaki wiedza odnoszona jest do doświadczenia, ma też uzasadnienie w procesie kształcenia osób dorosłych. Uczenie staje się używaniem wiedzy (praktykowaniem) – ugruntowanym w całokształcie doświadczenia. Wśród zasad budowania programu praktyk należy wymienić: zasadę doskonalenia jakości wiedzy i doświadczeń. Zaangażowanie traktuje się jako podstawę i warunek spełnienia innej zasady – atrakcyjności praktyk pedagogicznych. Jakość i atrakcyjność stanowią ważkie reguły o tyle, o ile znajdują one swe potwierdzenie w sposobie organizacji praktyk. Jego celowość – jako regułę uporządkowania czasowego i tematycznego, a także przesłankę włączenia w strukturę treściową całości programu studiów – traktować należy jako kolejną ważną zasadę. Wiąże się ona częściowo z charakterem uporządkowania tematycznego, na którym opierają się aktualna konstrukcja programów studiów, a także rozwiązania formalno-organizacyjne. Praktyki studenckie mogą być pojmowane jako dziedzina wspólnego, twórczego używania wiedzy w jej sensownym, pozytywnym kształtowaniu.  

Primitive neonatal oral reflexes in newborns and infants. Diagnosis and stimulation

Mira Rządzka

Presented thesis, a doctoral dissertation resulting from many years of research and reflections on speech and language pathology work with the youngest patients. The publication is in an almost unchanged form. As a supporter of early and individually selected interactions, the author is deeply convinced that the research results will help speech and language pathologists, speech therapists, physiotherapists, lactation consultants, and neonatologists. The author hopes thatthe chart for examining oral reflexes in newborns and infants, developed and attached to the book, will become a convenient and inspiring tool in the work of specialists. The Author

Profilaktyka i probacja w środowisku lokalnym

Bronisław Urban, Marek Konopczyński (red.)

Profilaktyka społeczna i probacja stanowią ważny obszar ograniczania rozmiarów przestępczości i neutralizacji czynników generujących zachowania odbiegające od norm społecznych. W ostatnich dziesięcioleciach wprowadzono do praktyki zapobiegania przestępczości i patologii zachowań różnorodne strategie oparte na najważniejszych teoriach z zakresu nauk społecznych, wynikach eksperymentów naukowych prowadzonych w krajach o najwyższej kulturze resocjalizacyjnej oraz doświadczeniach z najbardziej skutecznych projektów realizowanych przez specjalistów w wielu obszarach szczególnie zagrożonych rozwojem patologii społecznej. Zamieszczone w niniejszym zbiorze artykuły zapoznają z licznymi koncepcjami i ich weryfikacjami w obszarach działalności profilaktyczno-probacyjnej oraz podają przykłady organizacyjnych rozwiązań i metod działań uwzględniających specyficzne uwarunkowania skutecznych działań w wielu środowiskach. Mamy nadzieję, że większość z tych opracowań okaże się cennym materiałem w kształceniu studentów resocjalizacji i pracy socjalnej oraz że będą z nich korzystać specjaliści działający w ramach wielorakich form pomocy społecznej. Prof. dr hab. Bronisław Urban

Protagoras z Abdery - sofista i wychowawca. Studium z historii filozofii wychowania

Marcin Wasilewski

 Praca składa się z dwóch głównych części poprzedzonych dwoma rozdziałami wstępnymi. W części pierwszej (Między Abderą i Sycylią) przedstawione są testimonia, fragmenty i interpretacje tyczące biografii Protagorasa, w drugiej (‘Sophia’ Protagorasa) natomiast te, które odnoszą się do jego myśli (w tym łącznie 60 fragmentów w przekładzie własnym, z czego 59 po raz pierwszy w przekładzie na język polski). W prolegomenach poruszone zostały zagadnienia metodologiczne (wraz z przyjętymi tutaj zasadami ekspozycji materiału źródłowego) oraz dotyczące historii terminu sophistes.

Przełom dwoistości w pedagogice polskiej

Witkowski Lech

"To naprawdę fascynująca próba zmierzenia się z dwudziestowieczną historią polskiej myśli pedagogicznej [...]. Obiecuję sobie, że do książki tej będę często sięgał" (prof. Tadeusz Szubka, Instytut Filozofii, Uniwersytet Szczeciński). "Dzięki niej poznaję pedagogikę z zupełnie innej, nieznanej strony. To jest fascynujące" (prof. Stanisław Zbigniew Kowalik, psycholog). "Ma ona dla mnie szczególne znaczenie. W ostatnich latach prowadziłam, budzące wyraźne zainteresowanie studentów, seminarium poświęcone sylwetkom wybitnych pedagogów. Książka jest znakomita!! Imponująca erudycją i mądrością. Odczytanie i interpretację dzieł wybitnych pedagogów odbieram jako ogromny szacunek dla przeszłości myśli pedagogicznej i odważną krytykę tego, co było później. Widzę w niej również, jako świadomości źródeł, inspirację dla przyszłości myśli pedagogicznej" (prof. Barbara Wilgocka-Okoń). PRZEDMOWA Najpierw pozwolę sobie na wyznanie, spisane już po wielomiesięcznym wysiłku budowania tej książki. Przepraszam Czytelników, że między okładkami ukryte są tu, nie tylko z powodów objętościowych tekstu, ze cztery co najmniej książki, które przenikają przynajmniej cztery, nieprzystające do siebie narracje. Jest tu więc narracja rekonstrukcyjna, w konwencji podręcznikowej, dla różnych dyscyplin wśród nauk pedagogicznych, w której gotów jestem zmierzyć się z każdym, kto zechce dyskutować zasadność przeprowadzonych interpretacji kilku koncepcji wielkich postaci polskiej pedagogiki, czy ich odnoszenia do wielkich koncepcji z rozmaitych miejsc humanistyki i nauk społecznych, w tym zwłaszcza socjologii, psychologii i psychoanalizy. Jest tu także powracająca, narracja krytyczna, zbuntowana na spuściznę PRL-u w zakresie niezdolności niektórych tuzów pedagogiki do powagi i akademickiej rzetelności i wnikliwości w czytaniu własnej tradycji międzywojennej i niezgoda na dominujący u nas dyskurs interpretacyjny. Jest też złość na styl, jakim zadominowała spuścizna marksizmu w polskiej pedagogice, którą trzeba umieć oddzielić od aktualnego jeszcze dorobku, by ani nie ulegać bezkrytycznej afirmacji, ani totalnej negacji i wiedzieć, co można jeszcze przenieść na serio w XXI wiek. Przedstawiłem także w poprzek książki - wynikłą z czytania tradycji i z moich odniesień do współczesnej humanistyki, w trybie narracji adaptacyjnej - wizję metodologiczną uprawiania pedagogiki, związaną ze specyfiką działań pedagogicznych; jest ona osadzona na rozmaitych wersjach i odcieniach kategorii dwoistości, do podjęcia na serio jako zwiastuna przełomu stanowiącego minimum paradygmatyczności i specyfiki wiedzy pedagogicznej. Jest to więc trop teoretyczny stanowiący inną opowieść w stosunku do sporów interpretacyjnych o historię i krytyk. I jest w końcu złość na to, co uchodzi za normę w środowisku polskiej pedagogiki, i na jej ułomności, po części wynikłe z zaszłości, ale po części sankcjonujące stany rzeczy, z których odwrót będzie trudny, jeśli w ogóle jest jeszcze możliwy, a co składa się na styl postrzegania całej dyscypliny, jaką jest pedagogika i co wyraża się w sposobach uprawiania poszczególnych jej subdyscyplin, uwikłanych w ograniczenia wynikłe z pierwszej i drugiej, a bywa, że i trzeciej warstwy moich rozważań. A wyznam, że najbardziej odpowiada mojemu nastawieniu humanisty jeszcze jeden przekrój narracyjny, stanowiący dodatkową książkę-w-książce, będący projekcją, jeśli nie projektem, pewnej filozofii kultury, którą rozumiem, jako minimum tego, co jest konieczne i co ma tu zebrane uzasadnienia dla swojej normatywności, abyśmy wspólnie przeciwstawili się postępującej na naszych oczach degradacji funkcji kulturowej uniwersytetu i drastycznego ograniczania miejsca dla treści humanistycznych, służącego wykorzenianiu z dziedzictwa symbolicznego jako rezerwuaru naszych impulsów rozwojowych. No więc i piątą książkę umiem tu wskazać w tym zawęźleniu tematycznym rozważań. I jak tu w takim splocie miałem napisać spokojną, rzeczową książkę, bez powtórzeń i niespójności, i z poczucia spłacania długu moralnego z jednej strony, a wyrażania skruchy za nie poczuwających się do winy i narastającej wraz z lekturami ludzkiej, ale i profesjonalnej złości na środowisko, z drugiej. Czy można było beznamiętnie pisać o upadku etosu akademickiego, o zagrażającym nam kryzysie instytucji edukacyjnych z uniwersytetem włącznie, czy o niesprawiedliwym losie wielkich ludzi i i o niedoczytaniu ważnych idei, zmarnowanych przez lata dominowania narracji dogmatycznie albo patetycznie marksistowskich? Może powinienem był więc wydać trzy albo cztery książki, jakie tu ukryłem w poprzek analiz wpisanych w tych pięć wątków o różnym charakterze i ukierunkowaniu. Tymczasem chciałem w jednym miejscu zgromadzić całą powagę, na jaką mnie stać, i za jednym zamachem uwolnić się od całej ciążącej mi niezgody na pozory, jałowość i powierzchowność, które uchodzą u wielu niestety za pełnię, wzniosłość i szlachetność akademicką, przejawy traktowania tradycji i rozumienia nowoczesności. A co najważniejsze, chciałbym pozyskać młodych, studentów, doktorantów i pracowników nauki do skończenia wreszcie z zadawalaniem się pokutującymi po lokalnych kątach namiastkami spotkań z tradycją myśli akademickiej i z nawykami podawania treści, za którymi nie stoi prawdziwy trud i przejęcie się sprawą prawdziwej wspólnoty akademickiej. A tu nawet w grę wchodziły dramaty życiowe ludzi na lata odsuniętych od normalnego życia akademickiego, których myślenie i dorobek uchodziły za martwe i stanowiące przeżytek w morzu postępu. W każdym razie, każdy czytelnik może tu w tomie wybrać sobie taką książkę, z czterech, czy pięciu, jaką zechce przeczytać. Ja musiałem napisać wszystkie. Razem i za jednym zamachem. Po stwierdzeniu powyższego pora wreszcie zacząć, na dobre i na złe. I na przekór wielu. Bo nie ma tu miejsca na kompromisy czy uprzejmości i układanie się w konwencjonalną poprawność. Toczę bowiem spór o sprawy zasadnicze dla osadzenia naszej tradycji naukowej w obecnych i przyszłych dokonaniach. Pedagogika w Polsce jest na zakręcie i grozi jej poślizg wynikający z wielu przejawów nieodpowiedzialności za własne dziedzictwo i za zbyt szybkie i powierzchowne parcie do sukcesów instytucjonalnych, bez należytej refleksyjności dotyczącej własnego osadzenia w przestrzeni, z jednej strony akademickiej humanistyki, a z drugiej strony w ogromnej skali przeobrażeń w praktyce społecznej i świadomości kulturowej, nie zawsze idących w stronę niosącą nadzieje na demokrację, obywatelskie zatroskanie i kulturowe zakorzenienie w świecie wartości, symboli, złożoności losów i paradoksalności prawd, które trzeba umieć udźwignąć aby można było się z nimi zmierzyć i móc uczestniczyć w dalszych przeobrażeniach cywilizacyjnych. Pora na ciężką pracę, intensywne myślenie i śmiałość walki o ważne sprawy.

Przemiany syntez niemożliwych. W stronę pedagogiczności podręcznikowej historiografii wychowania

Łukasz Michalski

Praca pt. Przemiany syntez niemożliwych. W stronę pedagogiczności podręcznikowej historiografii wychowania zgłębia meandry narracji współczesnych syntez historycznowychowawczych wykorzystywanych w kształceniu akademickim. Trzy główne cele podjętych badań prowadzą kolejno od charakterystyki narracji podręcznikowej w ramach historii wychowania, przez sformułowanie zarysu jej przemian, ku konfrontacji z tym, co wydarzyło się w ostatnim stuleciu w ramach teorii historiografii (zwłaszcza w kontekście tzw. ethical turn). Wyjściowa perspektywa pracy podkreśla wagę wymiaru narracyjnego podręczników akademickich, zatem prowadzi do postrzegania tego typu tekstów nie tylko jako syntez faktów z przeszłości, lecz także dzieł cechujących się konkretnym sposobem nazywania opisywanych fenomenów wychowania, siatką pojęć, stylem argumentacji czy warstwą aksjologiczną. Dla ich ujęcia wykorzystano tutaj wizję tekstu, którą formułuje w książce pt. Granice historyczności Barbara Skarga. Koncepcja ta zakłada istnienie czterech „warstw”, w których realizuje się znaczenie treści – są to: problematyka, kategorie, reguły sensu, epistema. Każdy z analizowanych w pracy podręczników jest opisywany zgodnie z tak zarysowanym podziałem. Szerszych rozważań wymagały zwłaszcza realizowane w syntezach historycznowychowawczych reguły sensu, dla których ujęcia przyjęta została dodatkowo tropologiczna wizja historiografii autorstwa Haydena White’a. Zbadanie charakterystyki poszczególnych podręczników pozwoliło na wyznaczenie linii rozwojowych tego typu pisarstwa naukowego biegnących od międzywojnia do czasów bardzo nieodległych  i pozwala równocześnie dostrzec, jak historycznie zmieniała się (lub nie) narracja na każdym z czterech poziomów treści i na ile jest ona zbieżna z przemianami współczesnej teorii historiografii.

Przestępczość skaazanych kobiet

Toroń Barbara

Życie człowieka składa się z sekwencji pewnych wydarzeń, które dla każdej jednostki wypełnione są innego rodzaju doświadczeniami, gdyż przeżywa ona emocje i zdarzenia w sposób zindywidualizowany, a więc jedyny w swoim rodzaju. Autorka zgromadziła w swojej publikacji liczne teorie resocjalizacyjne (antropologiczne, psychologiczne, socjologiczne, ekonomiczne) dotyczące jednostek przestępczych w odniesieniu do przebiegu ich życia, a także poszczególnych jego elementów tj. tożsamości, stylu życia i innych. Niepowtarzalnym uzupełnieniem badań są materiały biograficzne osiemdziesięciu siedmiu skazanych osób, stanowiących grupę reprezentatywną. Książka jest ważnym i aktualnym głosem w interdyscyplinarnej dyskusji o kondycji pedagogiki resocjalizacyjnej, a także ma duży wkład w badania nad znaczeniem metody biograficznej w naukach społecznych i dziedzinach pokrewnych.

Resocjalizacja (OPORA)

Opora Robert

W pracy resocjalizacyjnej pedagog nie tylko posługuje się posiadaną wiedzą i zdobytymi kompetencjami, lecz także wyciska na podopiecznym piętno własnej osobowości i stylu funkcjonowania, żeby pomóc mu zmienić swoje życie. Zadaniem wychowawcy jest dopasowanie posiadanej wiedzy i wykorzystywanych technik pracy z osobowością własną i podopiecznego. W niniejszej książce omówiono głównie kluczowe umiejętności i techniki stosowane w pracy resocjalizacyjnej z nieletnimi. Opisane umiejętności mogą być wykorzystywane zarówno w warunkach środowiska otwartego, placówkach resocjalizacyjnych pobytu dziennego, jak i ośrodkach całodobowych. Przedstawiona propozycja jest wynikiem przemyśleń i doświadczeń autora zdobytych w pracy z dziećmi i młodzieżą. Autor uważa, iż teorie poznawczo-behawioralne są godne uwagi w pedagogice resocjalizacyjnej. Wskazują na nieadekwatne treści poznawcze osób niedostosowanych społecznie, zalecają określone strategie zaradcze oraz uczą specyficznych sposobów rozwiązywania problemów wykorzystując instrukcje, modelowanie, ukierunkowane ćwiczenia i informacje zwrotne. Dla pełniejszego zilustrowania problemu oraz ze względu na poruszany obszar i cel opracowania w książce zostały podane przykłady zaczerpnięte z doświadczenia zawodowego autora. W książce autor chce pokazać Czytelnikom możliwości wykorzystania w pracy resocjalizacyjnej empatii, autorytetu, asertywności, sposoby motywowania wychowanków oraz rozwiązywania problemów. Oddana do ich rąk książka opisuje między innymi, jak kształtować prospołeczne umiejętności u nieletnich niedostosowanych społecznie. Uwzględnia wiele technik i umiejętności psychokorekcyjnych, takie jak: aktywne słuchanie, odzwierciedlanie, rozmowy motywacyjne czy praca zorientowana na rozwiązanie problemu. Zdolność do kształtowania prospołecznych umiejętności u nieletnich niedostosowanych społecznie jest jedną z kluczowych kompetencji pedagoga resocjalizacyjnego, która determinuje efektywność podejmowanych przez niego oddziaływań. Im więcej będzie się o tym mówiło, pisało i uczyło, tym większe korzyści będą odnosiły osoby niedostosowane społecznie, praktycy oraz społeczeństwo. Książka ta będzie pomocna zarówno dla teoretyków, jak i praktyków. Ponieważ uwzględnia zarówno teoretyczny, jak i praktyczny aspekt resocjalizacji, jest ona skierowana do szerokiego grona odbiorców. Polecamy studentom, badaczom, pedagogom resocjalizacyjnym, psychologom i socjologom zainteresowanym tą tematyką. Dla badaczy może być inspiracją do rozwijania teorii i prowadzenia studiów nad skutecznością interwencji psychokorekcyjnych, a dla praktyków do pewnych rozważań porządkujących ich warsztat pracy. Książka jest zaadresowana przede wszystkim do tych osób, które chcą rozwijać swoje umiejętności wychowawcze potrzebne w pracy z osobami niedostosowanymi społecznie.

Rozwój kwalifikacji naukowych nauczycieli uczelni technicznych

Grabarczyk Czesław

Głównym przedmiotem książki jest opis procesu zdobywania odpowiednich kwalifikacji i kompetencji naukowych związanych z uzyskiwaniem stopni i tytułów naukowych: doktora, doktora habilitowanego i profesora. W związku z tym podkreślono kluczową rolę nauczyciela pracy naukowej i wychowawcy naukowców oraz nieocenione znaczenie specjalistycznych seminariów naukowych, warunkujących prawidłowy przebieg omawianych procesów. Omówiono także cele i warunki uzyskiwania stopni i tytułów naukowych, układy ról osób biorących w tym udział, wybrane zagadnienia naukoznawstwa i metod nauk technicznych oraz zasady publikowania uzyskanych wyników prac naukowych. Książka adresowana jest do doktorantów, habilitantów i doktorów habilitowanych przygotowujących się do uzyskiwania kwalifikacji koniecznych do pełnienia funkcji profesora jako nauczyciela i wychowawcy przyszłych naukowców.

Socjologia edukacji

Szymański J. Mirosław

Wzrost znaczenia edukacji we współczesnym świecie powoduje coraz większe zainteresowanie socjologów tą dziedziną życia społecznego. Obecnie można już mówić o ukształtowaniu się socjologii edukacji jako ważnej sudyscypliny socjologii. Przygotowany podręcznik umożliwia zaznajomienie się z dominującą problematyką studiów i badań w zakresie socjologii edukacji. Autor charakteryzuje socjologię edukacji jako dziedzinę wiedzy. Omawia edukacyjne znaczenie takich procesów społecznych, jak: stratyfikacja społeczna, zmiana społeczna, socjalizacja, współczesne kształcenie i wychowanie. Przedstawia analizy dotyczące jednostki i społeczeństwa. Charakteryzuje funkcje edukacyjne instytucji: rodziny, szkoły, zakładu pracy, ośrodków władzy. Ukazuje tworzące się w społeczeństwie współczesnym napięcia między indywidualizmem a wspólnotowością, wartościami i antywartościami, dążeniami do równości społecznej i narastającymi nierównościami, reprodukcją społeczną a emancypacją jednostek i grup społecznych. Końcowa część pracy dotyczy kształtowania tożsamości, procesu będącego jednym z najważniejszych wyzwań socjalizacyjnych i wychowawczych naszych czasów. Podręcznik zawiera obszerną bibliografię, słownik ważniejszych terminów, problemy do przemyślenia i dyskusji. Może być wykorzystywany przez studentów, a także przez inne osoby zainteresowane socjologicznymi zagadnieniami współczesnej edukacji.

Sprawcy i/lub ofiary działań pozornych

Knasiecka-Falbierska Karina, Dudzikowa Maria

Oficyna Wydawnicza IMPULS prezentuje pierwszy tytuł z nowej serii: "Palące Problemy Edukacji i Pedagogiki", pod red. Marii Dudzikowej i Kariny Kanasieckiej-Falbierskiej pt. "Sprawcy i/lub ofiary działań pozornych w edukacji szkolnej". Publikacja inspiruje do krytycznego oglądu rzeczywistości edukacyjnej poprzez pryzmat składanych deklaracji i demaskowanych działań pozornych, obecnych na różnych piętrach funkcjonowania edukacji jako zarządzanego przez liczne agendy systemu. Chodzi o sprzyjanie czujnej, wnikliwej i wrażliwej na przejawy pozoru krytycznej obserwacji. Mamy więc tu do czynienia z pracą, która podejmuje problematykę ważną nie tylko ze względu na walory poznawcze, ale również ze względu na walory społeczne i praktyczne. Jej znaczenia można też upatrywać w inspirowaniu do badawczego penetrowania fenomenu deklaratywności i związanego z nią pozoru w edukacji. Fragment recenzji: Książka [] jest kierowana do krytycznego nauczyciela oraz do pedagogów zajmujących się teorią nauczania, społecznym funkcjonowaniem szkoły oraz zasadami przebudowy środowiska szkolnego, jego reformowaniem i doskonaleniem [] także do intelektualnych elit humanistycznych, realizujących politykę społeczną w państwie. Nawet ta ostatnia kategoria odbiorców książki jest szczególnie ważną grupą adresatów, bo głównym jej przesłaniem jest sztuka budowania i doskonalenia systemu szkolnego, budowania kapitału społecznego jako najważniejszego składnika rozwoju społecznego. [] Profesor Maria Dudzikowa jest ogromnie doświadczoną znawczynią problemów szkoły, klasy, dziecka i wie, co trzeba zrobić, aby szkoła nie funkcjonowała w świecie pozorów. Redaktorka pracy przy wsparciu swej młodszej koleżanki jest swoistą gwarancją jakości merytorycznej pracy. Trudno o bardziej kompetentną osobę w zakresie organizacji i funkcjonowania szkoły, idei jej nauczania i wychowania niż profesor Maria Dudzikowa. (Prof. dr hab. Tadeusz Pilch)

Studia bibliotekoznawcze w Polsce. Historia i ewolucja w latach 1945-2015 (ze szczególnym uwzględnieniem przykładu Uniwersytetu Łódzkiego)

Stanisława Kurek-Kokocińska

W prezentowanej monografii przedstawiono historię rozwoju studiów bibliotekoznawczych w Polsce (od czasu ich zainicjowania w Łodzi w roku 1945 po rok 2015). Autorka podkreśla rolę ośrodka łódzkiego jako uniwersyteckiej kolebki nauki o książce i jego udział w dzisiejszej pozycji bibliologii i informatologii pośród dyscyplin naukowych. W publikacji czytelnik znajdzie zarys rozwoju studiów kształcących bibliotekarzy i specjalistów informacji, który przebiegał w poszczególnych ośrodkach indywidualnie - zawsze jednak w odniesieniu do zmian ustawodawstwa szkół wyższych, rozwoju dyscypliny oraz zmieniających się programów kształcenia. Rozwój ten postępował od humanistycznych studiów bibliotekoznawstwa w kierunku studiów związanych z dyscypliną bibliologia i informatologia. Zasadniczym celem publikacji jest próba opisu studiów akademickich w zakresie dyscyplin badających książkę, bibliotekę i informację oraz wykazanie przemian, którym podlegały. Autorka prezentuje kolejno rozwój kształcenia na wyższej uczelni w zakresie problematyki książki, biblioteki i informacji, modelowanie akademickich kwalifikacji bibliotekarzy i specjalistów informacji oraz charakterystykę treści kształcenia.

Style funkcjonowania młodych osób z uszkodzeniami słuchu w bliskich relacjach interpersonalnych

Diana Müller-Siekierska

Inspiracją do podjęcia tematyki było doświadczenie pracy w poradnictwie psychologicznym dla studentów z niepełnosprawnością. Funkcjonowanie młodzieży z poważnymi uszkodzeniami narządu słuchu w relacjach interpersonalnych zasługuje na zainteresowanie psychologów i pedagogów. Trudności we wzajemnym rozumieniu się przeżywają wszyscy ludzie, również doskonale słyszący, ale osoby z uszkodzonym słuchem mają tych kłopotów znacznie więcej i są one bardziej dotkliwe, często niełatwe do przezwyciężenia. Wartość badań zaprezentowanych w monografii wynika z tego, że dostarczają wiarygodnych argumentów uzasadniających potrzebę zorganizowanego wsparcia dla studiującej młodzieży dotkniętej uszkodzeniami słuchu, a także - pośrednio - potrzebę opieki psychologicznej nad rodzinami wychowującymi dzieci z uszkodzeniami słuchu i nad samymi osobami z tym ograniczeniem zmysłowym zwłaszcza w okresie adolescencji.

Szkice do teorii wychowania kreatywnego

Sowiński J. Andrzej

Książka poświęcona została niezwykle ważnej problematyce. Walory naukowe, poznawcze i edukacyjne pracy podkreślają autorskie tabele i rysunki. Podejmując ciekawą formę szkicu, Autor w sposób inspirujący skłania do refleksji, dyskusji i dalszych poszukiwań. Szkic to w istocie swej projekt czegoś, to zakreślenie ram problematyki bez wnikania w jej szczegóły. W sztuce szkic oznacza swobodny rysunek, zazwyczaj koloru czarno-białego, podkład pod realizację większego dzieła, później wypełnianego barwami. Przyjęcie przez Autora książki konwencji szkicu skłania nie tylko do kreatywnego pochylenia się nad niezwykle ważną problematyką, ale także inspirująco zachęca do twórczej refleksji oraz do podejmowania autorskich prób realizacji zasygnalizowanych koncepcji w praktyce wychowawczej. Z recenzji prof. zw. dr hab. Urszuli Ostrowskiej Książka Szkice do teorii wychowania kreatywnego powstawała w latach 20102012. Autor wykorzystał w niej artykuły lub ich fragmenty wcześniej już publikowane w innych pracach zbiorowych, na użytek niniejszej pracy zebrane, uporządkowane i zmodyfikowane. Całość została wzbogacona o fragmenty referatów wygłoszonych na konferencjach naukowych. Kreatywność, twórczość i rozwój to procesy, które nierozerwalnie wiążą się z życiem ludzkim, zarówno w wymiarze społecznym, jak i jednostkowym. Wyróżniają one człowieka spośród innych istot żywych i wynoszą go ponad świat materialny. Stanowią jednocześnie warunek sine qua non kultury ujmowanej nie socjologicznie czy etnograficznie, ale normatywnie, a więc widzianej w optyce wartościującej, która pozwala snuć refleksję o kulturze wysokiej. Może być ona udziałem i doświadczeniem wielu, nie tylko elit, jeśli wyrasta z ideałów i aspiracji do doskonalenia moralnego właściwych każdemu człowiekowi. Taka kultura jest zdolna podnieść życie ludzkie, a razem z nim i kondycję moralną społeczeństwa na wyższy poziom...

Teoria wychowania w zarysie

Łobocki Mieczysław

Prezentowany podręcznik przedstawia wybrane zagadnienia współczesnej teorii wychowania. Należą do nich problemy dotyczące: teorii wychowania jako dyscypliny pedagogicznej; różnego rozumienia pojęcia "wychowanie"; wychowania w świetle kilku koncepcji psychologicznych i pedagogicznych; wartości jako podstawowego tworzywa wychowania; celów wychowania i różnych opinii na ich temat; psychospołecznych uwarunkowań skuteczności wychowania; indywidualnych i grupowych metod wychowania; technik oddziaływań wychowawczych; wybranych dziedzin wychowania; podstawowych środowisk wychowawczych. Książka adresowana jest szczególnie do studentów pedagogiki, odbywających studia zarówno licencjackie, jak i magisterskie. Może być również pomocna studentom studiów nauczycielskich, psychologii i socjologii. Mogą z niej skorzystać także czynni zawodowo nauczyciele wszystkich typów szkół i wychowawcy placówek opiekuńczo-wychowawczych. Podręcznik będzie także przydatny rodzicom i innym osobom interesującym się problemami wychowania dzieci i młodzieży.

Wprowadzenie do metodologii badań pedagogicznych

Łobocki Mieczysław

Metodologiczne problemy badań pedagogicznych aktualnie preferują nade wszystko badania jakościowe. Nie znaczy to jednak, że ignoruje się problemy podejmowane przez pedagogikę jako dyscyplinę teoretyczną. Docenia się również przy tym traktowanie pedagogiki jako dziedziny opartej na konstruktach filozoficznych. Istniejąca różnorodność pedagogicznych rozważań wymaga różnych podejść przy ich rozwiązywaniu, w związku z tym pluralizm metodologiczny, zwłaszcza na obecnym etapie rozwoju naukowego pedagogiki jest jak najbardziej zasadny. Niemniej jednak, istnieje nadal silne zapotrzebowanie na praktykowanie pedagogiki w sposób empiryczny i prakseologiczny. Z powyższymi dylematami z powodzeniem mierzy się wybitny polski pedagog Mieczysław Łobocki w publikacji pt. Wprowadzenie do metodologii badań pedagogicznych. Książka składa się z dziesięciu rozdziałów, które w wyczerpujący sposób wyjaśniają poszczególne podejścia metodologiczne. W pierwszym rozdziale omawia się w sposób syntetyczny niektóre wymagania metodologiczne stawiane badaniom pedagogicznym łącznie z postulatem wystrzegania się niektórych popełnianych w nich błędów. Rozdział II dotyczy teoretycznych problemów badań pedagogicznych, a rozdziały III i IV są kolejno opisem badań ilościowych z uwzględnieniem stosownego w nich pomiaru i badań jakościowych. Rozdział V poświęcony jest sformułowaniu problemów badawczych i hipotez roboczych. W rozdziale VI omawia się zmienne, wskaźniki i typy badań pedagogicznych, w rozdziale VII losowy i celowy dobór osób badanych, zaś w rozdziale VIII etapy badań pedagogicznych. Rozdział IX ukazuje moralne aspekty tego rodzaju badań. Rozdział X natomiast jest przeglądem różnych metod i technik badawczych. Prezentowana publikacja przeznaczona jest dla studentów pedagogiki. Ułatwi im ona przygotowanie prac dyplomowych i magisterskich. Stanowi też dobre wyjście do rozumienia i oceniania wartości poznawczej opracowań naukowo-badawczych, z którymi można się spotkać w literaturze pedagogicznej, psychologicznej i socjologicznej. Książka może stanowić też pomoc dla doktorantów i habilitantów, którzy piszą prace z zakresu pedagogiki, jak również dla wszystkich innych osób bliżej zainteresowanych metodologicznymi problemami badań pedagogicznych.

Wsparcie i pomoc postpenitencjarna w opinii skazanych. Szkic empiryczny

Janusz Stanek, Aleksander Mańka

Prezentowana publikacja zawiera wyniki wielopłaszczyznowego projektu badawcze­go zrealizowanego w latach 2010-2012. Zarysowane w rozdziale metodologicznym para­metry badań uzmysławiają, że uzyskane wyniki mogą uchodzić za reprezentatywne dla zarysowanego pola badawczego. Sposób ujęcia zagadnienia pozwala ufać, że udało się oddać rzeczywisty obraz przekonań, opinii i interpretacji respondentów poświęconych idei wsparcia postpenitencjarnego. Intencją autorów nie było przygotowanie wyczerpującej monografii poświęconej pod­jętemu zagadnieniu. Stąd wziął się zamysł zastosowania formuły szkicu empirycznego, pozwalającego się skupić na czynnościach poznawczo-diagnostycznych, w minimalnym zaś stopniu na analizie dostępnych źródeł. Przeprowadzona w niniejszym opracowaniu diagnoza, analiza i interpretacja jest za­biegiem mającym na celu znalezienie odpowiedzi na pytanie, jak pomoc postpenitencjar­ną postrzegają sami zainteresowani. Główne kwestie badawcze można sytuować na styku pedagogiki penitencjarnej, pedagogiki resocjalizacyjnej, pedagogiki społecznej i socjolo­gii wychowania.