Migracje emerytów w Polsce - czynniki, kierunki, konsekwencje

Sławomir Pytel

Problematyką starzenia się ludności i populacją seniorów zajmuje się wiele dziedzin naukowych, w tym również geografia. Starzenie się populacji to proces polegający na zmianach w strukturze wieku ludności, a jego konsekwencje wywołują różnorodne potrzeby i zagrożenia natury medycznej, społecznej i gospodarczej. Stąd badanie tego procesu ma duże znaczenie teoretyczne i praktyczne. Rolą geografii, zwłaszcza geografii ludności, jest wykrywanie prawidłowości przestrzennych procesu starzenia oraz opis rozmieszczenia, struktur i aktywności społecznej osób starszych, zarówno w ujęciu statycznym, jak i dynamicznym. Podjęcie zagadnienia migracji seniorów w Polsce przez Autora wydaje się bardzo trafne i uzasadnione, gdyż mobilność tej grupy społecznej wzrasta, wpływając na rozwój lokalny i regionalny. - Z recenzji dr. hab. prof. UP Sławomira Kurka Recenzowana praca stanowi bardzo dobre, a przy tym pionierskie studium wyjątkowo złożonej problematyki badawczej. Wielowymiarowość badań, jak i różnorodność tematyczna i wielowątkowość sprawiają, że obok walorów naukowych, poznawczych i metodycznych dużego znaczenia nabiera aplikacyjność badań. Tym bardziej, że dostarczają one informacji o niezidentyfikowanych dotąd zjawiskach i procesach, towarzyszących migracjom seniorów. Nabierają one też wyjątkowego znaczenia z uwagi na przestrzenny aspekt badań, który wzbogaca obecny stan wiedzy i może być wykorzystany przy formułowaniu celów polityki lokalnej, regionalnej, czy nawet krajowej. - Z recenzji dr hab. Marii Soji

Mikropolis. Socjologia miasta osobistego

Andrzej Majer

Książka jest jednym z pierwszych w polskiej literaturze naukowej z dziedziny socjologii miasta przykładem zastosowania perspektywy antropologiczno­socjologicznej oraz paradygmatów interpretacyjnego i socjologii życia codziennego, czyli metodologii jakościowej, stosowanych w badaniach antropologicznych i etnologicznych. Podejście to pokazane jest na tle teoretycznych ujęć tematyki zamieszkiwania, lokalnej społeczności i nowych ruchów miejskich, poszukiwań istoty miasta i wyobrażeń na jego temat. Problematyka książki skupia się wokół dwóch wątków. Pierwszym z nich i wiodącym jest mikropolis - koncepcja osobistego sposobu widzenia i przeżywania trzech podstawowych wymiarów: fragmentów przestrzeni miejskiej, części zbiorowości mieszkańców i wybranych wyobrażeń w dziedzinie literatury, mitów i empirycznych badań społecznych postaw, odpowiadająca rzeczywistemu trybowi eksplorowania czy użytkowania miejskiej przestrzeni. Drugim wątkiem jest Łódź z okresu dzieciństwa i młodości autora, rodzinna kamienica, podwórko i miasto opisywane z osobistego punktu widzenia - retrospekcja pokazująca świat już nieistniejący, zasługujący na przypomnienie. Niewątpliwie publikacja spotka się z dużym zainteresowaniem nie tylko socjologów, lecz także antropologów, urbanistów, geografów miasta oraz współdecydujących o jakości życia w miejskich strukturach.  

Mizoginia

Maria Bogucka

Badanie historii ludzkości od czasów starożytnych do początków XXI wieku skłania do stwierdzenia, że główną rolę motoryczną spełniały w tym procesie dwa czynniki - popęd seksualny i mizoginia - przy czym w obu wypadkach rezultatem było utworzenie się przewagi fizycznej, prawnej i psychicznej mężczyzn nad kobietami. Zjawisko mizoginii było tak powszechne i tak bardzo infekowało wszystkie dziedziny życia od średniowiecza nawet po wiek XX, że nie sposób wyłączyć go z badań, jeśli mają one być prowadzone uczciwie. Tak powstała wielka literatura o kobietach, analizująca ich życie także w oderwaniu od problemów macierzyństwa i pracy domowej, ukazująca walkę o dostęp do wykształcenia, o zdobycie praw obywatelskich i o uznanie wreszcie, że kobieta jest człowiekiem, choć było to jeszcze w połowie XX wieku negowane. Badanie historii ludzkości od czasów starożytnych do początków XXI wieku skłania do stwierdzenia, że główną rolę motoryczną spełniały w tym procesie dwa czynniki - popęd seksualny i mizoginia - przy czym w obu wypadkach rezultatem było utworzenie się przewagi fizycznej, prawnej i psychicznej mężczyzn nad kobietami. Fakty te nie zostały przez zawodowych historyków zanalizowane dostatecznie starannie i przedstawione w sposób nie budzący wątpliwości w opracowaniach naukowych i podręcznikach. Literatura na temat mizoginii jest niezwykle uboga. To milczenie badaczy nie jest przypadkiem. Należy wziąć je pod uwagę i podjąć prace tak potrzebne, aby lepiej zrozumieć współczesne problemy i potrzebę działań na miarę XXI wieku.

Młodzi dorośli. Wzory ruchliwości społecznej w okresie transformacji systemowej

Magdalena Rek-Woźniak

Publikacja mieści się w obszarze socjologicznych badań nad strukturą społeczną. Zaprezentowano w niej podstawowe konteksty teoretyczne zjawiska ruchliwości między- i wewnątrzgeneracyjnej, a także jego rozmaite uwarunkowania, związane zarówno z przemianami współczesnego kapitalizmu, jak i specyfiką polskiej transformacji systemowej. Autorka wyeksponowała przy tym perspektywę kohortową, wychodząc z założenia, że badając mechanizmy osiągania pozycji społecznej, warto skierować uwagę na sytuację osób dorastających i podejmujących kluczowe życiowe decyzje już po przełomie ustrojowym. Omówione w książce analizy empiryczne służyły odtworzeniu wzorów ruchliwości międzygeneracyjnej młodych dorosłych mieszkańców polskiego miasta średniej wielkości, ze szczególnym uwzględnieniem biograficznych doświadczeń mężczyzn i kobiet wywodzących się z rodzin o niskim statusie społeczno-ekonomicznym. Książka skierowana jest przede wszystkim do socjologów: badaczy struktury i ruchliwości społecznej, specjalistów zainteresowanych problematyką zmian społecznych i przebiegu życia. Może też zainteresować polityków społecznych i praktyków pracujących z młodzieżą i młodymi dorosłymi.  

Mobbing w pracy z perspektywy interakcyjnej. Proces stawania się ofiarą

Piotr Chomczyński

W książce zawarte zostały rezultaty badań jakościowych nad zjawiskiem mobbingu. Jest to pierwsza pozycja na rynku wydawniczym, w której zastosowano różne techniki badań jakościowych (wywiady narracyjne i pogłębione, ukryta obserwacja uczestnicząca, analiza dokumentów itd.) w celu dokonania diagnozy zjawiska stawania się ofiarą przemocy psychicznej w miejscu pracy. Ponadto w publikacji zostały omówione wyniki badań autorów i ośrodków polskich i zagranicznych. Jako perspektywę teoretyczną autor przyjął założenia symbolicznego interakcjonizmu, dzięki czemu udało mu się przedstawić rolę interakcji ofiary z agresorem oraz jej otoczeniem zawodowym i prywatnym. Publikacja skierowana jest zarówno do środowiska akademickiego, jak również praktyków zajmujących się problemem mobbingu. Ponadto będzie atrakcyjną pozycją wydawniczą dla wszystkich osób zainteresowanych tą problematyką.

MODELE ADMINISTRACJI SAMORZĄDOWEJ W WYBRANYCH PAŃSTWACH EUROPEJSKICH

Joanna Podgórska-Rykała, Maciej Borski (red.)

Recenzowana praca, poświęcona europejskim modelom administracji samorządowej „Starej Europy” oraz młodym demokracjom Europy Środkowej i Wschodniej, charakteryzuje się różnorodnością rozwiązań ustrojowych przy równoczesnym spełnianiu standardów opartych na wspólnych wartościach fundamentalnych, wynikających z Europejskiej Karty Samorządu Lokalnego oraz zasad demokratycznego państwa prawa, w tym zasady pomocniczości i decentralizacji władzy i administracji publicznej. Wyniki badań zaprezentowane przez autorów potwierdzają duże podobieństwo rozwiązań ustrojowych w państwach środkowoeuropejskich i szczycących się dwustuletnią tradycją i doświadczeniem samorządowym państwami Europy Zachodniej. Poszukiwanie cech i wartości uniwersalnych i specyficznych modeli samorządów w wielu przypadkach obnaża słabości i negatywne zjawiska będące asumptem do rozważań zawartych w artykułach. Teksty zawierają wyniki badań kilku środowisk naukowych i – co ważniejsze – zapraszają do kontynuowania dyskusji i debat przyszłych czytelników.   Recenzowana książka posiada walory idiograficzne, wyjaśniające oraz utylitarne. Dzieło posiadające charakter interdyscyplinarny powinno znaleźć czytelników wśród pracowników i studentów wydziałów prawniczych, nauk społecznych oraz nauk humanistycznych, a także środowiska samorządowców oraz parlamentarzystów.   Fragment recenzji prof. dr. hab. Marka Barańskiego

Modele życia rodzinnego. Studium demograficzno-społeczne na przykładzie łódzkiej młodzieży akademickiej

Witold Śmigielski

W części teoretycznej pracy przedstawiono: modele rodziny (pojęcie rodziny, typy rodzin, funkcje rodziny) na przestrzeni wieków, z uwzględnieniem zachodzących przemian historycznych (poglądy na życie rodzinne wśród „pierwszych ludzi”; rodzina w epoce preindustrialnej w Europie i na ziemiach polskich; rodzina w epoce industrialnej na ziemiach polskich w okresie zaborów na tle przemian życia rodzinnego w Europie w XIX i na początku XX w.) oraz alternatywne formy życia rodzinnego (monoparentalność, egalitarne małżeństwo monogamiczne, czyli małżeństwo partnerskie, niezamężna kohabitacja). Część oparta na badaniach własnych zawiera ujęcie modeli życia rodzinnego młodzieży akademickiej, określa główne determinanty preferowanego modelu, charakteryzuje respondentów w kontekście deklarowanego modelu życia, wielowymiarowej analizie poddaje uwarunkowania preferowanego modelu życia (w świetle wyników badania ankietowego) i preferowane modele życia rodzinnego. Na tle polskiej literatury przedmiotu, w której liczne publikacje prezentują wyniki badań ankietowych poświęconych tematyce małżeńsko-rodzinnej (z młodzieżą szkolną lub akademicką jako grupą badawczą) omawiana praca jest wyjątkowa. Stanowi analizę wpływu czynników społeczno-ekonomicznych na preferencje respondentów, w tym szczególnie tzw. młodych dorosłych, związane z modelem związku i życia rodzinnego. Rzecz ogranicza się zazwyczaj do wyboru między małżeństwem a związkiem nieformalnym. Na podstawie badań można twierdzić, że rośnie grupa młodych osób deklarujących docelowo chęć życia w małżeństwie, poprzedzonym związkiem nieformalnym lub też - choć w mniejszym stopniu - chęć życia w pojedynkę. Autor żywi nadzieję, że wnioski z badania przeprowadzonego na losowej próbie 1000 studentów uczelni łódzkich wzbogacą wiedzę o preferencjach młodzieży akademickiej, dotyczących modelu życia małżeńsko-rodzinnego.  

Moralność socjalna

Łukasz Jurek, Krystyna Gilga, Stanisław Kamiński, Joanna Szczepaniak-Sienniak, ...

Monografia stanowi jedno z pionierskich w skali światowej opracowań poświęconych zagadnieniu moralności socjalnej. Autorzy publikacji dokonali oryginalnej konceptualizacji pojęć oraz opracowali ramy teoretyczne dla badań jednego z kluczowych aspektów korzystania ze świadczeń socjalnych. Zasadniczą część pracy poświęcono analizie wyników autorskiego badania empirycznego. Zostały one przedstawione w kontekście szerokiego przeglądu dotychczasowych - prowadzonych zarówno w Polsce, jak i w skali międzynarodowej - badań postaw socjalnych. Publikacja powstała w ramach realizacji projektu "Społeczne, ekonomiczne i kulturowe uwarunkowania korzystania ze świadczeń socjalnych: analiza problemu w kontekście moralności socjalnej" finansowanego ze środków programu doskonałości naukowo-badawczej INTEREKON