Ciągłość i zmiana w łódzkich enklawach biedy

Bogdan Jankowski, Wielisława Warzywoda-Kruszyńska

 Praca zawiera problem wykluczenia społeczności lokalnych w ramach dużego miasta poprzemysłowego z wszystkimi tego uwarunkowaniami i dziedzictwami. Opisano kie-runek miejskich oddziaływań związanych z reintegracją społeczną osób wykluczonych społecznie, dotkniętych i objętych różnymi problemami społecznymi, przede wszystkim ubóstwem, wyuczoną bezradnością oraz wielopokoleniowym pozostawaniem beneficjentem materialnych świadczeń z pomocy społecznej. Przedstawiono proces wytwarzania się „enklaw biedy” i ich transformację w sąsiedztwa wykluczenia i wykluczonych (neighbourhoods of relegation) oraz aktualnie istniejący świat „enklaw biedy” jako układ społeczny, którego elementy tworzą: świadomość społeczna, instytucje społeczne, hierarchia społeczna i organizacja społeczna oraz stosunek mieszkańców enklaw do miejsca zamieszkania. Wskazano na konieczność nowego podejścia do zarządzania problemami społecznymi w mieście i na powstanie inicjatyw obywatelskich służących zwiększaniu integracji społecznej w Łodzi, jako zwiastun zachodzących zmian.

Class and Cultural Narratives. The Upper Silesia Case

Paweł Ćwikła, Monika Gnieciak, Kazimiera Wódz

The emphasis of this book is on understanding local identities through the representations produced and disseminated by local people, residents of working class estates placed in Upper Silesia, captured in the regional literature. Presented analysis of the writings of Kazimierz Kutz and Stefan Szymutko aims to find a panoramic view of a postindustrial world, sensitivity to region’s specificity, awareness of industrial and agricultural past, a gallery of characters entangled with a difficult history of local communities. The assumption which was fundamental to the research was the fact that literature poses a reservoir of identity representations. By means of autobiographies, family stories and regional novels the story of Silesia was retold, constructed out of a variety of memories and personal narratives. Thus the analyzed novels constitute a particular type of social representations of Upper Silesia, the representations which - to a more extent than to an individual – belong to a community within which they are created. Their nature consists in ongoing reproduction, redefinition, constant creation of Upper Silesian's past and presence. Paweł Ćwikła, PhD in sociology, researcher in Department of Contemporary Culture Research, Institute of Sociology, University of Silesia. Monika Gnieciak, M.A. in sociology, University of Silesia, 2001, Katowice, M.A. in science of culture, University of Silesia, 2004, Katowice, PhD in Humanities, University of Silesia, 2007, Katowice. Researcher in Department of Contemporary Culture Research, Institute of Sociology, University of Silesia. Kazimiera Wódz, Professor of Sociology, Head of Department of Cultural Studies and Social Work Unit Institute of Sociology, University of Silesia.

Contemporary Family - Comparative Perspective

red. Katarzyna Juszczyk-Frelkiewicz, Grzegorz Libor

Głównym celem książki jest przedstawienie przemian, jakie zachodzą w różnych formach rodziny w perspektywie porównawczej. Zainteresowanie rodziną jest obecnie niezwykle żywe i powszechne. W dobie intensywnych przemian rodzina jako podstawowa cząstka społeczna podlega różnym zmianom od preferowanych i zaimplementowanych modeli życia rodzinnego do relacji w rodzinie. Dlatego redaktorzy książki postanowili zaprosić naukowców z różnych części Europy, aby mogli przedstawić wyniki swoich badań. Od ogólnych tendencji po analizę poszczególnych przypadków książka jest odpowiedzią na potrzebę szerszego spojrzenia na zmiany zachodzące w życiu rodzinnym.

Cyber pułapka. Jak internet, sztuczna inteligencja i wirtualna rzeczywistość skutecznie niszczą cywilizację

Andrzej Zwoliński

W zderzeniu z nowoczesnością człowiek zawsze staje między marzeniem a planem, przezornością a odwagą, spontanicznym poddaniem się biegowi rzeczy a kontrolą przemian. Alvin Toffler, który zasłynął jako autor książki Szok przyszłości, stwierdził, że słowo zmiana jest kluczem do zrozumienia współczesnego czasu. Zmiana i innowacyjność są stale poszukiwane, mają swoją wartość na rynku, gdyż efektem jest ciągle nowa oferta. Zmiany te jednak mogą okazać się zbyt szybkie, powodują zamieszanie w psychice, która nie zdąży przywyknąć do wielu otaczających zjawisk, zanim znikną w fali nowych ofert i propozycji. Czynnikiem największych zmian jest technika i nowe technologie, które stwarzają zjawisko nazywane inwazją nowości. Pierwszym znakiem zmian jest radykalne zerwanie z przeszłością. Skraca się także znacznie kontakt ludzi z konkretnymi rzeczami: każda jest na chwilę, wymiatana ze świadomości przez kolejne mody i trendy. Być albo nie być. Zamiast prawdziwego istnienia. Rzeczywistość wirtualna E-samotność w cyber tłumie Niby miłość. Niby przyjaźń. Niby znajomi Bez wstydu, bez prywatności, bez refleksji Przysypani nadmiarem informacji. Przebodźcowanie jednostek i społeczeństw Wszystko na sprzedaż. Big brotheryzacja czyli podglądanie świata Elektroniczna przemoc. Sieciowe i postkulturowe wzorce przemocy Zniszczone słowa. Post prawda, fejk niusy jako narzędzie kontroli Sztuczna inteligencja. Niedoskonały umysł i idealny cynizm Przyszłość ludzkości pozostaje nieznana. Jedno jest pewne: od stopnia refleksji nad człowieczeństwem i rozumienia osoby ludzkiej oraz jej godności zależy teraźniejszość oraz to, co z niej wyrośnie.

Cykle życia publikacji naukowych warunkowane praktyką cytowania piśmiennictwa

Anna Małgorzata Kamińska, Łukasz Opaliński

Książka porusza tematykę fenomenu kultury i praktyk cytowań literatury kultywowanych w społecznościach naukowych. Przedstawia wyniki autorskich badań w poszczególnych nurtach składających się na całość tematyki cykli życia publikacji naukowych oraz procesu starzenia literatury na tle aktualnego stanu badań prezentowanych w literaturze światowej. Materiałem badawczym, czy inaczej empiryczną bazą całości podjętych i zaprezentowanych w niniejszej monografii analiz, stała się przede wszystkim bardzo obszerna światowa literatura przedmiotu (zwłaszcza angielskojęzyczna), która podejmuje kluczowe zagadnienia z punktu widzenia celu i przedmiotu przedłożonej pracy. Jej początki sięgają lat dwudziestych XX wieku. W niniejszej rozprawie przyjętą metodą opracowania dostępnego materiału badawczego była w pierwszej kolejności jego szczegółowa analiza mająca za zadanie wyodrębnienie obecnych w światowej literaturze wiodących nurtów badawczych, zaproponowanie ich typologii, dotarcie do najistotniejszych i fundamentalnych postawionych w ich ramach tez, stwierdzeń oraz wyników, a następnie dokonanie syntezy uzyskanych w trakcie analizy rezultatów i przedstawienie ich w formie końcowego podsumowania i wniosków.

Cywilizacja pieniądza

Mirosław Czerwiński (red.)

„Pieniądz to nowa forma niewolnictwa, odróżniająca się od starej tym, że jest niepersonalna – że nie ma relacji międzyludzkiej pomiędzy panem i niewolnikiem” (Lew Tołstoj, cytat z filmu „Money as Debt”). Powyższe stwierdzenie inicjatorzy konferencji potraktowali jako punkt wyjścia do rozpoczęcia dyskusji o kulcie pieniądza. Rozwój społeczny, technologiczny i ekonomiczny doprowadził do sytuacji, w której wszystkie – materialne i niematerialne – elementy przestrzeni społecznej zyskały wymierną wartość – wartość pieniądza. Wartość ta traktowana jest nie tylko jako podstawowy element stratyfikacji społecznej; coraz częściej postrzegany jest także jako narzędzie regulacji społecznych kontaktów i relacji. Niniejsza publikacja to efekt wymiany poglądów i doświadczeń o szeroko rozumianym wpływie i znaczeniu pieniądza we współczesnym świecie. Potrzeba utworzenia przestrzeni do prezentacji teoretycznych, badawczych i metodologicznych osiągnięć w zakresie ekonomizacji i finansalizacji cywilizacji stała się inspiracją do zorganizowania Interdyscyplinarnej Konferencji Naukowej. Jej zasadniczym celem była próba wyeksponowania możliwości kooperacji świata nauki ze światem gospodarki, przekładająca się na możliwość krzewienia istoty badań naukowych w zakresie ekonomii, polityki ekonomicznej i finansów publicznych w przestrzeni praktycznych działań i rozwiązań.

Cywilizowanie dzieci? Społeczno-kulturowe badania dzieciństwa w perspektywie teorii Norberta Eliasa

Zofia Boni, Marta Rakoczy, Marta Bucholc, Julia Harasimowicz, ...

Cywilizowanie dzieci? Społeczno-kulturowe badania dzieciństwa w perspektywie teorii Norberta Eliasa Redakcja naukowa Zofia Boni, Marta Rakoczy Cywilizowanie dzieci to swoiste projektowanie dzieci za pomocą norm, wzorców i wartości uważanych w określonych momentach kulturowo-historycznych za pożądane. Przekonanie, że dziecko musi zostać poddane społecznej i kulturowej "obróbce" dotyczącej jego umysłu, emocji i ciała - czyli tytułowemu "cywilizowaniu" - towarzyszy zachodnim praktykom wychowawczym przynajmniej od czasów Oświecenia. Choć procesy te nie są zjawiskiem nowym, ich intensyfikacja i wieloaspektowość - realizowanie wielu, często sprzecznych założeń i oczekiwań wobec dzieci - są warte analizy. W książce przyglądamy się "cywilizowaniu dzieci" w różnych kontekstach historycznych, łącząc metody i perspektywy kulturoznawstwa, antropologii społecznej, historii sztuki, prawa i socjologii. Interdyscyplinarność tego ujęcia służy pokazaniu złożoności procesów społecznego wychowania. Wraz z autorkami rozdziałów czytamy na nowo teorię Norberta Eliasa przez pryzmat badań dzieci i dzieciństwa, zwracając szczególną uwagę na rolę i sprawczość dzieci w tych procesach. Autorkom recenzowanej monografii udało się zaproponować rzeczywiście nowe ujęcie dzieciństwa w zakresie humanistyki i częściowo nauk społecznych. [...] Przed pomysłodawczyniami tego tomu nikt nie pokusił się o zbadanie użyteczności Eliasowskiego ujęcia "procesu cywilizowania" w próbach zrozumienia i wyjaśnienia różnych form pojmowania i praktykowania dzieciństwa w nowożytnej Polsce. I już ten fakt świadczy o oryginalności przedstawionego tomu. Z recenzji Tarzycjusza Bulińskiego

Czarna kobieta na białym tle. Dyptyk biograficzny

Anna Wieczorkiewicz

Saartjie Baartman i Waris Dirie to kobiety; mówiono o nich: czarne. Płeć i rasa stanowią wyznaczniki tożsamości tak oczywiste, że współczesnym krytykom kultury zdają się wręcz banalne. Wokół nich  wciąż jednak osnuwają się ekspansywne koncepcje teoretyczne.  Biorą one  w posiadanie rzeczywiste jednostki; kształtują ich losy, ingerują w ciała. Wykorzystują je do własnych celów - naukowych, społecznych, politycznych, ekonomicznych, artystycznych, rozrywkowych... Dyptyk zestawiony z biografii Saartjie Baartman i Waris Dirie pokazuje, jak abstrakcyjne pojęcia i wyrafinowane teorie rozgrywane są w konkretnych okolicznościach, jak aktualizują się w ludzkim życiu, kształtując jego bieg.  Przyjrzyjmy się częściom dyptyku, z których każda ma swój własny sens, ale ujęte razem dają się odczytać jako całkiem nowa opowieść. Przekazuje ona wiedzę antropologiczną -  niekoniecznie  bezpośrednio, niemniej jednak dobitnie.