Dwie matki jednego dziecka. Macierzyństwo nieheteronormatywne w doświadczeniu kobiet wychowujących dzieci poczęte w związku jednopłciowym

Magdalena Wojciechowska

Publikacja stanowi socjologiczną ilustrację codziennego życia i doświadczania macierzyństwa przez pary kobiet, które wspólnie podjęły decyzję o powiększeniu rodziny za sprawą sztucznego zapłodnienia. Przedstawiono proces nadawania przez nie znaczeń nowym rolom i wzorom funkcjonowania w społeczeństwie polskim, które nieustannie projektują, wcielają w życie, a następnie weryfikują w toku kolejnych interakcji. Poddane analizie przypadki składają się na historie rodzin, które – choć obecne i dostrzegalne w przestrzeni społecznej – zdają się pozostawać konceptualnie niewidzialne. Książka jest adresowana do osób zainteresowanych problematyką macierzyństwa nieheteronormatywnego, w szczególności do socjologów, psychologów (w tym dziecięcych), doradców rodzinnych i mediatorów, a także decydentów w dziedzinie prawa, zwłaszcza rodzinnego. „Największym walorem publikacji jest ukazanie sytuacji rodzin nieheteronormatywnych we współczesnej Polsce, wraz ze specyfiką kontekstu społeczno-kulturowego charakterystycznego dla naszego kraju. Ten bardzo trudny, delikatny temat jest opracowany przez Autorkę z wnikliwością i empatią, a jednocześnie w sposób obiektywizujący i rzetelny. Monografia, obok niewątpliwego waloru naukowego, ma także ogromny ładunek edukacyjny. Dzięki niej osoby niezorientowane w specyfice badanych rodzin mogą zdobyć wiedzę ugruntowaną w badaniach naukowych”. Z recenzji prof. dr hab. Elżbiety Zakrzewskiej-Manterys  

Działania wychowanków schronisk dla nieletnich i zakładów poprawczych. Socjologiczna analiza interakcji grupowych

Piotr Chomczyński

W badaniach prowadzonych w zakładach poprawczych i schroniskach dla nieletnich zdecydowałem się na zastosowanie podejścia jakościowego w projektowaniu, gromadzeniu i analizie materiału empirycznego. Innym, zdecydowanie ważniejszym, argumentem na rzecz przyjęcia tej metodologii, jak również związanych z nią technik jakościowych, jest sam temat badawczy, który koncentruje się wokół subtelnej i niełatwej do badania warstwy symbolicznej, związanej z zachodzącymi procesami grupowymi, wśród nich kwestią nabywania statusu, hierarchizacji, warunkującymi relacje między wychowankami, rytuałów degradacji i przejścia oraz wielu innych związanych z relacjami w małych grupach. Ten kierunek poszukiwań w naturalny sposób pozwolił mi oprzeć się także na nurcie interpretatywnym, zwłaszcza zaś na założeniach symbolicznego interakcjonizmu i teoriach naznaczania. Wynikające z tych podejść koncepcje dotyczące natury działań społecznych, wytwarzanych przez aktorów społecznych symboli, w toku zachodzących pomiędzy nimi interakcji, jak również sposobów ich definiowania i interpretowania, są niezwykle przydatne zarówno na etapie eksploracji, jak i wyjaśniania badanych zjawisk. Niniejsza książka kierowana jest, oprócz praktyków, także do przedstawicieli nauk humanistycznych i społecznych, których wiedza na temat badanych tutaj placówek może mieć charakter ogólnopoglądowy.  

Dziedzictwo we współczesnym świecie: kultura - natura - człowiek

praca zbiorowa

Ambitnym celem, jaki postawiono w tej publikacji, jest wielowymiarowa konceptualizacja dziedzictwa we współczesnym świecie, pozostająca w zgodzie z zasadami rozwoju zrównoważonego. Odbywa się to poprzez analizę wielorakich sposobów funkcjonowania dziedzictwa w różnych obszarach życia społecznego, ekonomicznego czy środowiskowego. Przedstawione rozważania koncentrują się wokół czterech ważnych zagadnień: 1. czym jest dziedzictwo, 2. jak jest ono tworzone i wytwarzane, 3. czyje jest dziedzictwo, oraz 4. jakie strategie są aktualnie wobec dziedzictwa podejmowane. Dyskusje dotyczą więc zarówno zagadnień społecznego, partycypacyjnego i ekologicznego wymiaru poszczególnych aspektów dziedzictwa, jak i problematyki ochrony oraz zarządzania dziedzictwem, a także kwestii wykorzystywania go do celów rozwojowych, ekonomicznych i ideologicznych. Zagadnienia te znajdują się w centrum aktualnie prowadzonych debat na świecie w ramach tak zwanych heritage studies (studiów nad dziedzictwem), publikacja zaś stanowi ważny wkład w tę dyskusję. Autorzy proponują rodzaj otwartego forum dyskusyjnego: równoważne miejsce zajmują tu zarówno rozważania akademickie na temat dziedzictwa, jak i jego praktyczne i instytucjonalne ujęcia oraz aplikacje. Realizacja tak postawionych celów stała się możliwa dzięki udziałowi szerokiego grona autorów reprezentujących środowiska naukowe, instytucje publiczne, prywatne czy pozarządowe. W książce widoczne jest nowatorskie podejście, wymagające mądrego i racjonalnego zarządzania dziedzictwem dla potrzeb współczesnych oraz przyszłych pokoleń, oraz włączania w te procesy wszystkich zainteresowanych stron. Takie podejście wiąże się z holistycznym oraz krytycznym i pogłębionym namysłem nad obecnością dziedzictwa w różnych obszarach życia.     Z przedstawionych tekstów wynika, że redaktorzy założyli sobie ambitny cel; chodziło zarówno o wypracowanie wspólnych perspektyw teoretycznych, jak i działań praktycznych, i w ten sposób zniwelowanie istniejących podziałów, takich jak dziedzictwo kulturowe i naturalne, dziedzictwo odległej i niedawnej przeszłości, i wreszcie dziedzictwo jako przedmiot badań naukowych i praktycznych działań społecznych. Wypracowanie integracyjnego charakteru publikacji znajduje swoje warunkujące podłoże w konstruowaniu przeszłości z punktu widzenia teraźniejszości. By przeszłość w każdej odsłonie: ta odległa i ta całkiem nam bliska, a więc radykalnie różne, mogły znaleźć wspólny mianownik we wspólnym upamiętnieniu każdej z nich, niewątpliwie muszą być postrzegane zarówno w jednym, jak i drugim przypadku z punktu widzenia naszej obecnej teraźniejszości. Prof. dr hab. Henryk Mamzer

Dziewice konsystorskie

Tadeusz Boy-Żeleński

“Dziewice konsystorskie“ to zbiór felietonów Tadeusza Boya-Żeleńskiego, wybitnego polskiego intelektualista i literata.   Publicysta zajmuje się w tym zbiorze felietonów kwestią anulowania małżeństwa – problemami wynikającymi z niemożliwości zawarcia ślubu innego niż kościelny, z czym wiąże się niemożliwość otrzymania rozwodu. Boy-Żeleński zwraca uwagę na niedostosowanie prawa do realiów, obłudę w postępowaniu wielu księży, a także występuje jako obrońca praw kobiet, które najczęściej cierpią w efekcie zawarcia nieudanych małżeństw.  

Economic Growth. Social Capital, Family, Inequality of Income, Quality of Life, Bottlenecks. Selected papers from 2018 to 2022

Jan Jacek Sztaudynger

This book deals mainly with economic growth, its interdependence with social capital, and the consequences of the “happy productive worker” hypothesis. A happy employee works better, earns more money, and as a result, his quality of life goes up. This feedback loop of productivity and happiness means that on the road to effective economic growth and development, man and his quality of life must be taken into consideration as a very important causative factor. The authors guess that the social capital (trust, helpfulness, fairness), family social capital (marriage, divorce, fertility), as well as income inequality are social determinants of the quality of life, sustainable growth and development. They all are characteristics of society’s harmonization. Most of these hypotheses have been verified using econometric models. We hope that such an approach will help to reduce the danger of the fetishization of economic growth. Likewise, the hypothesis on non-cyclical GDP fluctuations was considered, where efficiency of fixed capital investment depends on post bottlenecks. The book summarizes Jon Jacek Sztaudynger’s scientific work on economic growth over the last twenty years. It contains six published articles (co-authors: Ewa Ambroziak, Paweł Baranowski, Paweł Starosta, and Jan Marek Sztaudynger).

Edukacja, kultura, sztuka - spoistość a integracja

red. Agata Rzymełka-Frąckiewicz, Teresa Wilk

Niniejszą publikacją uwagę Czytelnika pragniemy zorientować na wybranych obszarach codziennego życia obecnych – chociaż w różnym wymiarze – w każdej epoce, zarówno tych bardzo odległych jak i współczesnej. Te obszary, to edukacja, kultura i sztuka, każdy stanowiący odrębny/samodzielny byt, poddający się definiowaniu, analizom, badaniom, ale też każdy z nich ściśle korespondujący z pozostałymi, tworząc przestrzeń uzupełniającą i kreującą dla pozostałych. Podlegając jak wszystko przeobrażeniom, wymagają  reinterpretacji/zorientowania nie tyle na rozwój własny, ile na użyteczność społeczną, gotowość do zaangażowania w inne obszary ludzkiej aktywności. Analizując przeszłość można z pełnym przekonaniem stwierdzić, że akurat w przypadku edukacji, kultury i sztuki owa użyteczność oraz zaangażowanie w inne obszary było w każdym przypadku obecne. Co więcej użyte w tytule tomu: edukacja, kultura i sztuka tworzą transparentną sieć powiązań/relacji, która ilustruje, niezwykle istotną w pedagogice, zasadę wzajemności, wyrażającej się w sferze wzajemnych usług/wymiany. Można powiedzieć, że edukacja oraz kultura i sztuka zawsze wzajemnie się wspierały, warunkowały w rozwoju. Dobrze ilustrują to słowa Tadeusza Lewowickiego: „Edukacja jest wytworem kultury, a kultura trwa i rozwija się dzięki edukacji. Dzieje edukacji dostarczają niezliczonych dowodów na to, że dorobek kultury materialnej, a przede wszystkim kultury duchowej, był i pozostaje treścią i istotą oświaty w ogóle” (Lewowicki, 2003, s. 44). Zasadniczy cel opracowania, to próba uświadomienia, że te trzy obszary towarzyszą człowiekowi przez całe życie, z tym, że edukacja poprzez wymiar swej instytucjonalizacji oraz obowiązkowości staje się kwestią naturalną, wpisaną w codzienność - a z uwagi na permanentną potrzebę rozwoju/kształcenia - już nie tylko w okresie dzieciństwa i adolescencji. Kultura i sztuka, mimo że stale obecne w przestrzeni społecznej, nader często pozostają poza sferą świadomości człowieka, który ich nie zauważa, nie docenia i nawet marginalizuje. Wspomniana postawa, to efekt braku/niedostatku właściwej edukacji w tym zakresie. Dostrzegana nieobecność lub niedostatek edukacji w obszarze kultury/sztuki to zagrożenie dla jakości życia. Tym samym to pole, otwarta przestrzeń do zagospodarowania, zorientowania uwagi środowisk wychowawczych i społecznych – rodziców, nauczycieli, opiekunów, władz lokalnych i polityków – na istotność i potrzebę systematycznego, świadomego włączenia kultury i sztuki do szeroko rozumianego obszaru edukacji. Zaproponowane teksty opracowania wyrażają potrzebą ukazania nie tyle indywidualnej, ale nade wszystko wspólnej przestrzeni działania edukacji, kultury i sztuki, ich wzajemności w perspektywie przemian społeczno-kulturowych i cywilizacyjnych. Prezentowane tu rozważania eksponują wybrane aspekty życia społecznego w przedmiotowych obszarach, ukazując potrzeby i możliwości wzajemnego ich przenikania, wspierania i uzupełniania. Książka adresowana jest do studentów: pedagogiki, socjologii, polityki społecznej, pracy socjalnej, wiedzy o teatrze oraz organizacji i stowarzyszeń, instytucji społeczno – kulturalno – oświatowych funkcjonujących  w środowiskach lokalnych zaangażowanych w działania edukacyjne i rewitalizacyjne, zorientowane na zintegrowane projektowanie i rozwiązywanie problemów społecznych.

EkoMiasto#Społeczeństwo. Zrównoważony, inteligentny i partycypacyjny rozwój miast

Zbigniew Przygodzki, Aleksandra Nowakowska, Agnieszka Rzeńca

Autorzy książki EkoMiasto#Społeczeństwo koncentrują się na wymiarze społecznym zrównoważonego rozwoju przestrzeni zurbanizowanych. Miasto interpretowane jest tutaj przez pryzmat relacji międzyludzkich, jakości życia, dziedzictwa kulturowego oraz aktywności społeczności miejskich. Ideą przewodnią monografii jest teza wskazująca, że współpraca, konsensus i współtworzenie miasta przez jego użytkowników są kluczowym warunkiem i wyzwaniem determinującym rozwój społeczno-gospodarczy. W pierwszych rozdziałach publikacji autorzy skupiają uwagę na wyzwaniach dotyczących warunków i jakości życia w mieście oraz możliwościach rozwiązywania problemów społecznych. Kontekstem zachowań społecznych i jednocześnie potencjałem rozwojowym jest spuścizna i dziedzictwo kulturowe. W tej części pracy uwaga czytelnika zwrócona zostaje na rolę społeczności miejskich w tworzeniu tożsamości miasta i materialnych wartości kulturowych oraz ich wykorzystaniu i ochronie. Kolejne rozdziały dotyczą znaczenia i warunków kształtowania aktywnego zaangażowania mieszkańców w procesy rozwoju, odnosząc się do takich zagadnień, jak: współtworzenie społeczeństwa obywatelskiego poprzez organizacje pozarządowe i ruchy miejskie, komunikacja i partycypacja społeczna, kapitał społeczny, konflikty społeczne i negocjacje. Ostatnie rozdziały traktują o wyzwaniach i potencjale w zakresie budowania społeczeństwa informacyjnego w mieście oraz istocie zdrowia środowiskowego.  

Emigracja jako doświadczenie. Studium na przykładzie migrantów powrotnych do województwa śląskiego

Rafał Cekiera, Justyna Kijonka, Monika Żak

Z wielu powodów pierwsze lata po wejściu Polski do Unii Europejskiej nazwać możemy „złotą dekadą polskiej mobilności”. Stopniowe otwieranie rynków pracy państw zachodnich, swoboda poruszania się po Europie, szybko rozwijająca się siatka tanich połączeń lotniczych, czy w końcu dynamiczny rozwój komunikacji internetowej – wszystko to w wydatnym stopniu sprzyjało decyzjom emigracyjnym. W jaki sposób może zmieniać jednostkę pobyt na emigracji? Które obszary egzystencji stają się szczególnie wrażliwe? Jakie lekcje oferuje „migracyjna szkoła życia”? Na podstawie przeprowadzonych badań wśród reemigrantów z woj. śląskiego w książce podjęta została próba identyfikacji różnych wymiarów migracyjnego doświadczenia. Analizując procedury adaptacji i readaptacji, znaczenia przypisywane pobytowi za granicą, ale też jego konsekwencje dla rozwoju osobistego i zawodowego, autorzy poszukiwali mechanizmów uniwersalnych. Ich poznanie może być przydatne dla lepszego zrozumienia fenomenu ludzkiej mobilności. Książka może być także inspiracją dla tworzenia programów integracyjnych – nakierowanych również na imigrantów obecnie przybywających do Polski.