Literaturoznawstwo

497
Ebook

"Przekłady Literatur Słowiańskich" 2015. T. 6. Cz. 2: Bibliografia przekładów literatur słowiańskich (2014)

red. Bożena Tokarz

„Przekłady Literatur Słowiańskich” T. 6, część 2: Bibliografia przekładów literatur słowiańskich – 2014 rok rejestruje tłumaczenia, których ilość i wybór w zakresie autorów i konkretnych utworów charakteryzują potrzeby poznawcze i estetyczne kultur i literatur przyjmujących. Tom ten obejmuje wzajemne związki translatorskie (i nie tylko) między literaturami bułgarską, chorwacką, czeską, macedońską, serbską, słowacką i słoweńską a polską. Różnice i podobieństwa ujawniające się w wyniku transferu językowego stanowiąc wyzwanie dla tłumacza, okazują się kreatywnymi, choć czasem trudnymi relacjami kulturowymi. W ich wyniku powstają nowe związki rozszerzające spektrum poznawcze, emocjonalne i estetyczne w kulturach przyjmujących w kręgach czytelników oraz twórców. Ich rozprzestrzenianie zależy w znacznej mierze od instytucji życia literackiego, kontaktów osobistych autorów i tłumaczy, a także od reklamy i praw rynku. Autorzy komentarzy próbują spojrzeć krytycznie i analitycznie na twórczość przekładową z perspektywy roli tłumacza we wzajemnych kontaktach literackich, potrzeb kultury przyjmującej przez niego reprezentowanej, instytucji uczestniczących (wydawnictwa, nakłady, czasopisma, książki itp.), stopnia trudności tekstu wyjściowego. Obejmują swoją refleksją różne obszary: cały rok, próbując znaleźć jakąś wspólną wykładnię dokonanych wyborów czy zaangażowanych tłumaczy; lub koncentrują się na jednym utworze ze względu na obecność w nim szczególnego problemu translatologicznego. Konfrontacja faktów, jakie przynosi bibliografia z refleksją nad nimi specjalistów pozwala zobaczyć w nich złożoną problematykę związaną z sąsiedztwem, transwersją (a także transgresją), globalizacją i glokalizacją kultur. Kultury słowiańskie, choć poprzez języki można by uznać za spokrewnione, zostały ukształtowane w odmiennym toku dziejowym, wchodząc w kontakt z kulturami niesłowiańskimi. W wyniku procesu historycznego językowe podobieństwo okazuje się złudne, reprezentując różniące się w efekcie odczuwanie rzeczywistości, rozumienie i jej wyrażanie. Krótkie komentarze nie tyle wyjaśniają zawiłości kulturowe, osobowe i artystyczne, ile mają na celu zainspirować czytelnika do współudziału w odkrywaniu słowiańskich odrębności. Wersja elektroniczna nie zawiera płyty CD

498
Ebook

"Przekłady Literatur Słowiańskich" 2016. T. 7. Cz. 1: Tłumacze i przekładoznawstwo słowiańskie

red. Bożena Tokarz

Tom 7. część 1 czasopisma „Przekłady Literatur Słowiańskich” poświęcony jest refleksji badaczy i tłumaczy nad przekładem w zakresie literatury i kultury polskiej, słowackiej, słoweńskiej w relacji do literatur chorwackiej, polskiej, serbskiej, słowackiej i słoweńskiej oraz literatur niemieckojęzycznych pogranicza austriacko-słoweńskiego i niemiecko-rumuńskiego. Treść zamieszczonych w nim artykułów tworzy panoramę teoretyczną i historyczną w zakresie dyscypliny, jak również konkretnych praktyk translatorskich. Spojrzenie z tych dwóch perspektyw na jednostkowe rozwiązania tłumaczy lepiej oświetla ich rolę jako pośredników (a czasem inicjatorów stylu i myślenia), decyzje, funkcje i pragmatyczność przekładu. W tym kontekście w tomie skupiono uwagę na takich problemach, jak: dominująca w praktyce i/lub w teorii norma tłumaczenia, określająca poetykę historyczną przekładu; aspekt intertekstualności przekładu, czyli jego istnienie wśród innych utworów tłumaczonych albo w kontekście serii; znajomość oryginału w kręgach artystycznych i intelektualnych kultury przyjmującej oraz wieloaspektowość przekładu artystycznego, związana z jego zapotrzebowaniem rodzimym, a także z preferencjami tłumacza, który może być „ambasadorem” obcości lub jej „legislatorem,” wzbogacając własny warsztat artystyczny i/ lub literaturę docelową. Publikacja adresowana jest do badaczy literatur i kultur słowiańskich (w tym polskiej), studentów oraz do wszystkich zainteresowanych wiedzą o innych kulturach słowiańskich.

499
Ebook

"Przekłady Literatur Słowiańskich" 2016. T. 7. Cz. 2: Bibliografia przekładów literatur słowiańskich (2015)

red. Bożena Tokarz

Tom 7. część 1 czasopisma „Przekłady Literatur Słowiańskich” poświęcony jest refleksji badaczy i tłumaczy nad przekładem w zakresie literatury i kultury polskiej, słowackiej, słoweńskiej w relacji do literatur chorwackiej, polskiej, serbskiej, słowackiej i słoweńskiej oraz literatur niemieckojęzycznych pogranicza austriacko-słoweńskiego i niemiecko-rumuńskiego. Treść zamieszczonych w nim artykułów tworzy panoramę teoretyczną i historyczną w zakresie dyscypliny, jak również konkretnych praktyk translatorskich. Spojrzenie z tych dwóch perspektyw na jednostkowe rozwiązania tłumaczy lepiej oświetla ich rolę jako pośredników (a czasem inicjatorów stylu i myślenia), decyzje, funkcje i pragmatyczność przekładu. W tym kontekście w tomie skupiono uwagę na takich problemach, jak: dominująca w praktyce i/lub w teorii norma tłumaczenia, określająca poetykę historyczną przekładu; aspekt intertekstualności przekładu, czyli jego istnienie wśród innych utworów tłumaczonych albo w kontekście serii; znajomość oryginału w kręgach artystycznych i intelektualnych kultury przyjmującej oraz wieloaspektowość przekładu artystycznego, związana z jego zapotrzebowaniem rodzimym, a także z preferencjami tłumacza, który może być „ambasadorem” obcości lub jej „legislatorem,” wzbogacając własny warsztat artystyczny i/ lub literaturę docelową. Publikacja adresowana jest do badaczy literatur i kultur słowiańskich (w tym polskiej), studentów oraz do wszystkich zainteresowanych wiedzą o innych kulturach słowiańskich.

500
Ebook

"Przekłady Literatur Słowiańskich" 2017. T. 8. Cz. 2: Bibliografia przekładów literatur słowiańskich (2016)

Leszek Małczak

W „Przekładach Literatur Słowiańskich” t. 8, część 2: Bibliografia przekładów literatur słowiańskich (2016) odnotowano tłumaczenia z literatur: bułgarskiej, chorwackiej, czeskiej, macedońskiej, serbskiej, słowackiej i słoweńskiej na język polski oraz z literatury polskiej na języki: bułgarski, chorwacki, czeski, macedoński, serbski, słowacki i słoweński. Bibliografia, którą przygotowujemy w naszym zespole wraz ze współpracującymi z nami badaczami z krajów słowiańskich, jest unikatowa, ponieważ uwzględnia zawartość tych publikacji (wyborów, antologii), które nie mają swego odpowiednika w literaturze wyjściowej i nie są powtórzeniem tak samo zatytułowanej książki w języku oryginału, oraz przekłady i oryginały wszystkich tytułów przetłumaczonych utworów, nawet w przypadku pojedynczych publikacji w czasopismach. Zgromadzenie tego typu informacji wymaga od autorów opracowań znajomości języka, literatury, kultury, instytucji i realiów zarówno kultury źródłowej, jak i docelowej, w niektórych przypadkach konieczny jest bezpośredni kontakt z osobami z pola wydawniczego (wydawcami, autorami, tłumaczami). Tak szczegółowej bibliografii przekładów literatur południowo- i zachodniosłowiańskich nie opracowuje żadna instytucja. (fragment Wstępu)

501
Ebook

Przekłady Literatur Słowiańskich. T. 1. Cz. 1: Wybory translatorskie 1990-2006. Wyd. 2

red. Bożena Tokarz

Prezentowany zbiór prac rozpoczyna serię publikacji poświęconą zagadnieniom przekładu artystycznego (literackiego), widzianym w perspektywie teoretycznej, historycznoliterackiej i historycznokulturowej, pod ogólnym tytułem „Przekłady Literatur Słowiańskich”. Na niniejszy tom zatytułowany Wybory translatorskie 1990–2006 składają się rozprawy poświęcone przekładom literatury polskiej na języki: bułgarski, chorwacki, czeski, macedoński, słowacki, serbski, słoweński, oraz przekładom literatur w wymienionych językach na język polski. Dialog między literaturami słowiańskimi został ujęty z punktu widzenia kryteriów wyboru utworów na poziomie makro (epoki, autorzy), co daje ciekawy obraz własnej i cudzej kultury, ich sposobów widzenia, ograniczeń kulturowo-mentalnych oraz oczekiwanych i nieoczekiwanych różnic i podobieństw między literaturami słowiańskimi. Tom adresowany jest do literaturoznawców i przekładoznawców (naukowców, krytyków i studentów) oraz do slawistów komparatystów.

502
Ebook

Przekłady Literatur Słowiańskich. T. 1. Cz. 2: Bibliografia przekładów literatur słowiańskich (1990-2006)

red. Bożena Tokarz

Niniejszy tom stanowi kontynuację tomu zatytułowanego „Przekłady Literatur Słowiańskich”. T.1, Cz. 1: Wybory translatorskie 1990-2006. To praca zbiorowa o zupełnie innym charakterze niż tom poprzedni. Daje świadectwo faktów translatorskich, które zachodziły w różnych kulturach słowiańskich. Autorzy sporządzający poszczególne części niniejszej bibliografii starali się zarejestrować maksymalną liczbę przekładów. Są oni przekładoznawcami, historykami i teoretykami literatur, z których lub w których dokonano przekładu. W tomie tym zebrano i uporządkowano bibliografię przekładów literatury polskiej na języki: bułgarski, chorwacki, czeski, macedoński, serbski, słowacki, słoweński (a także przekłady literatury słoweńskiej na język czeski), oraz literatur z zakresu wymienionych języków słowiańskich na język polski. Publikacja ma charakter bezprecedensowy w ramach prac przekładoznawczych, z uwagi na obszerność i dwukierunkowość (w przypadku tłumaczeń literatury słoweńskiej odnotowano jej polskie i czeskie przekłady).

503
Ebook

Przekłady Literatur Słowiańskich. T. 1. Cz. 3: Bibliografia przekładów literatur słowiańskich (1990-2006)

red. Bożena Tokarz

Tom stanowi kontynuację części 2 publikacji ciągłej zatytułowanej „Przekłady Literatur Słowiańskich”. T. 1, cz. 1: Wybory translatorskie 1990-2006.     Ze względu na objętość przygotowana bibliografia została podzielona na trzy części dołączone do tomu pierwszego, ilustruje bowiem dokonywane w tych latach wybory translatorskie. Niniejsza odnotowuje przekłady z literatury bułgarskiej, chorwackiej i serbskiej na język polski oraz z literatury polskiej na wymienione języki. Potwierdza ujawnioną w poprzedniej części dysproporcję  między obecnością literatur słowiańskich w Polsce i literatury polskiej w innych krajach słowiańskich.

504
Ebook

Przekłady Literatur Słowiańskich. T. 1. Cz. 4: Bibliografia przekładów literatur słowiańskich (1990-2006)

oprac. Marta Buczek, oprac. Monika Gawlak, red. Bożena Tokarz

Publikacja „Przekłady Literatur Słowiańskich” T. 1, cz. 4: Bibliografia przekładów literatur słowiańskich (1990-2006), stanowi ostatnią część tomu pierwszego pt. Wybory translatorskie 1990-2006. Jest to praca zbiorowa pod redakcją Bożeny Tokarz, podobnie jak seria Przekłady Literatur Słowiańskich. Tom opracowały, tzn. ujednoliciły zapis wielu bibliografii przygotowanych przez kilku autorów, Marta Buczek i Monika Gawlak. Rejestruje tłumaczenia z literatury czeskiej, słowackiej i macedońskiej w Polsce oraz odwrotnie, z literatury polskiej na języki czeski, słowacki i macedoński. Na końcu części ostatniej tomu pierwszego, czwartej, zamieszczono indeks autorów i indeks tłumaczy do wszystkich części bibliograficznych tomu pierwszego po to, by ułatwić czytelnikowi korzystanie z bibliografii oraz ułatwić wyciąganie wniosków na temat wyborów translatorskich. Tom pierwszy stanowi teraz całość zamkniętą, przedstawiając wzajemną recepcję literatur słowiańskich na poziomie udokumentowanych faktów, jak również w kontekście artystycznym, kulturowym, socjologicznym i psychologicznym oraz w perspektywie teoretyczno-krytycznej, stanowiącej przyczynek do teorii przekładu. Wnioski, jakie płyną z odnotowania aktywności translatorskiej i wydawniczej w różnych krajach słowiańskich, dotyczą nie tylko obecności literatury polskiej w innych kulturach słowiańskich, lecz również literatur innych narodów w kulturze i świadomości polskiej. Porównanie stopnia wzajemnego poznania się Słowian dostarcza materiału do badań nad komunikacją międzykulturową narodów i społeczności uznawanych stereotypowo za bardzo podobne, znające się i rozumiejące nawzajem.