Zastosowanie inteligencji obliczeniowej sieci Bayesa do oceny ryzyka powstania uszkodzeń budynków na terenach górniczych

Leszek Chomacki

Podziemna eksploatacja górnicza powoduje wstrząsy górnicze, a także deformacje powierzchni terenu, które w praktyce inżynierskiej opisuje się jako nieckę obniżeń. Jednym z istotnych wskaźników tej deformacji są odkształcenia poziome, które niejednokrotnie przyczyniają się do powstania uszkodzeń budynków murowanych na powierzchni. Dotychczas nie opracowano skutecznego i uniwersalnego narzędzia umożliwiającego ocenę ryzyka powstania uszkodzeń takich budynków. Metody wykorzystujące inteligencję obliczeniową pozwalają na symulację skomplikowanych zjawisk w wielu dziedzinach nauki. Spośród dostępnych metod wybrano te, które dają sposobność na uzyskanie wyników ze wskazaniem prawdopodobieństwa wystąpienia zdarzenia. Takie prawdopodobieństwo można interpretować jako ocenę ryzyka zdarzenia, którym w niniejszej monografii jest powstawanie uszkodzeń budynków. Opisano kryteria wyboru grupy 207 budynków wytypowanych do przeprowadzenia badań. Utworzona baza danych o budynkach oraz wpływach eksploatacji górniczej zawiera 26 zmiennych oraz 594 przypadki. Przeprowadzono analizę danych z wykorzystaniem czterech metod inteligencji obliczeniowej. Najlepsze wyniki do zaproponowanych autorskich kryteriów oceny uzyskano dla modelu utworzonego z wykorzystaniem sieci Bayesa (BN). Zaprezentowano struktury działania różnych sieci BN oraz analizę wpływu zmiennych wejściowych na dokładność klasyfikacji uszkodzeń. Przeprowadzono symulację wykorzystania utworzonego modelu w trzech wariantach: prognozie powstania uszkodzeń w budynku, diagnozowaniu przyczyn uszkodzeń oraz przypadku dysponowania niepełną bazą danych. W podsumowaniu przedstawiono informacje uzyskane za pomocą stworzonego modelu, podkreślono możliwość jego wykorzystania w ocenie ryzyka uszkodzeń budynków murowanych poddanych wpływom eksploatacji górniczej, a także zaproponowano kierunki dalszych badań.

Zastosowanie metod numerycznych w analizie wybranych zagadnień geotechniki i geotechniki środowiska

pod red. Marka Lefika

Monografia prezentuje bieżące prace naukowe pracowników Katedry Geotechniki i Budowli Inżynierskich Politechniki Łódzkiej. Wspólnym mianownikiem poszczególnych rozdziałów jest zastosowanie metod numerycznych – szczególnie tych wykorzystujących sztuczne sieci neuronowe (SSN) – do rozwiązywania zagadnień geotechniki i geotechniki środowiskowej. Większość rozdziałów przedstawia też problem rozwiązywania zagadnienia odwrotnego, związanego z identyfikacją parametrów modeli nawierzchni i podłoża gruntowego oraz zagadnieniami przepływu wód gruntowych zanieczyszczonych substancjami chemicznymi. 

Zastosowanie rachunku wariacyjnego we współczesnej mechanice analitycznej

Krzysztof Arczewski, Józef Pietrucha

W opracowaniu omówiono: podstawy rachunku wariacyjnego, zagadnienia wariacyjne w ogólniejszej postaci, podstawowe pojęcia mechaniki analitycznej, zagadnienia dotyczące energii kinetycznej i potencjalnej, zasady wariacyjne, elementy mechaniki analitycznej w zmiennych kanonicznych, elementy teorii sterowania optymalnego oraz metody przybliżone.

Zastosowanie teorii gier w tworzeniu sztucznej inteligencji

Ewa Drabik

Celem pracy jest analiza i ocena w jaki sposób rozwój klasycznej teorii gier, a w szczególności gier pozycyjnych oraz rozwój gier komputerowych zaważył na rozwoju sztucznej inteligencji. Dotyczy to w szczególności gier pozycyjnych z kompletną informacją, takich jak szachy i Go, czy też gier typu Mazura-Banacha, które zapisane zostały w Księdze Szkockiej, a także szeroko rozumianych gier komputerowych. Rozwój gier kwantowych to jeszcze duża niewiadoma jeśli chodzi o zastosowania, dlatego też warto poświęcić im trochę miejsca w niniejszej pracy.   W pierwszych rozdziałach monografii przypomniano podstawowe informacje związane z grami. Następnie zaprezentowano gry pozycyjne - zarówno towarzyskie, jak i teoretyczne, stworzone przez matematyków ze słynnej szkoły lwowskiej. Pokazano także w jaki sposób przyczyniły się one do rozwoju sztucznej inteligencji. Przedmiotem badawczym są również gry komputerowe, tworzone przez znakomitych informatyków, które bez wątpienia mają znaczący wpływ na rozwój wyrafinowanych algorytmów. W pracy postawiono także hipotezę, że rozwój nowej dziedziny teorii gier, czyli gier kwantowych, a także komputerów kwantowych, może w decydujący sposób wpłynąć na doskonalenie technik związanych ze sztuczną inteligencją. Zaprezentowano również metody fizyki klasycznej i kwantowej stosowane do opisu zjawisk społecznych. Wkładem własnym autorki jest zastosowanie paradoksu kota Schrödingera do opisu mechanizmu aukcji angielskiej, a także wiele „drobnych” przykładów wzbogacających omawiane problemy.   W monografii wskazano również algorytmy i projekty związane z oprogramowaniem, które posłużyły do doskonalenia oprogramowania obsługującego wybrane gry. W tym celu omówiono zarówno algorytmy genetyczne, jak i sieci neuronowe. Ponadto wspomniano, że oprogramowanie stosowane do coraz bardziej wyrafinowanej gry na giełdzie, czyli handel wysokich częstotliwości, kryptowaluty i algorytmy stosowane w handlu instrumentami pochodnymi mają również znaczący wpływ na rozwój oprogramowania. Towarzyszą temu niemałe emocje i wiążące się z nimi pułapki psychologiczne, których opis znalazł również odzwierciedlenie w opracowaniu.

Zaufanie i kontrola w sieciach teleinformatycznych

Krzysztof Perlicki

Książka składa się z ośmiu rozdziałów. W rozdziale pierwszym (Rozwój sieci teleinformatycznych) przedstawiono, mający miejsce w ostatnich latach, rozwój sieci teleinformatycznych prowadzący do pojawienia się koncepcji sieci kognitywnych. W rozdziale drugim (Zagrożenia dla sieci teleinformatycznych) podjęto próbę systematyzacji zagrożeń dotyczących sieci teleinformatycznych pracujących w różnych warunkach eksploatacyjnych. W rozdziale trzecim (Ogólna charakterystyka zaufania) przedstawiono pojęcie zaufania w aspekcie filozofii, socjologii, polityki, zarządzania i systemów wieloagentowych. W rozdziale czwartym (Zaufanie w środowisku technicznym) omówiono możliwości stosowania do opisu zaufania różnych narzędzi matematycznych, m.in. wnioskowania bayesowskiego, teorii gier i zbiorów rozmytych. W rozdziale piątym (Rola zaufania w funkcjonowaniu sieci teleinformatycznych) przedstawiono zastosowanie pojęcia zaufania do analizy funkcjonowania sieci teleinformatycznych. Zaproponowano sposób formalizacji pojęcia zaufania w oparciu o parametry techniczne opisujące funkcjonowanie sieci teletransmisyjnych. W rozdziale szóstym (Odporność sieci teleinformatycznych) omówiono pojęcie odporności sieci teleinformatycznych oraz związane z nią procedury oceny pogorszenia jakości pracy sieci. W rozdziale siódmym (Bezpieczeństwo sieci teleinformatycznych) przeprowadzono analizę podatności głównych elementów składowych sieci teleinformatycznych na cyberzagrożenia. Rozdział ósmy (Kontrola i sterowanie w sieciach teleinformatycznych) zawiera omówienie cyklu życia sieci teleinformatycznych oraz propozycję metody testowania sieci. W rozdziale opisano możliwości realizacji wybranych metod służących do zabezpieczania transmitowanego sygnału przed różnego typu intencjonalnymi i nieintencjonalnymi zagrożeniami.

Zbiór zadań do ćwiczeń z teorii maszyn i podstaw automatyki

Andrzej Kosior

Skrypt zawiera zadania z rozwiązaniami i jest przeznaczony dla studentów Wydziału Samochodów i Maszyn Roboczych, ale mogą z niego korzystać studenci innych wydziałów mechanicznych uczelni technicznych. Opracowania ma na celu przekazanie studentom wiedzy niezbędnej do nabycia kompetencji i umiejętności rozwiązywania zadań i realizowania projektów technicznych rozwiązań konstrukcyjnych mechanizmów i urządzeń stosowanych w budowie pojazdów i maszyn, w tym maszyn roboczych.   W rozdziale 1 przedstawiono zadania z kinematyki mechanizmów dźwigniowych. Rozdział 2 zawiera zadania z kinematyki mechanizmów krzywkowych. Zadania z dynamiki mechanizmów zaprezentowano w rozdziale 3. Rozdział 4 zawiera zadania z dynamiki maszyn, w tym badanie rozruchu i ruchu ustalonego maszyny, oraz wyznaczanie momentu bezwładności koła zamachowego. W rozdziale 5 przedstawiono zadania z wyznaczania równań ruchu i transmitancji podstawowych elementów i układów automatyki. Rozdział 6 zawiera zadania dotyczące budowy i przekształcania schematów blokowych układów automatyki. Wyznaczanie charakterystyk czasowych i częstotliwościowych badanych układów przedstawiono w zadaniach zamieszczonych w rozdziale 7. Rozdział 8 zawiera zadania z badania stabilności układów automatyki.

Zbiór zadań z hydrauliki dla inżynierii i ochrony środowiska

Marek Mitosek

W książce poruszony jest szeroki zakres tematów z mechaniki płynów oraz hydrauliki stosowanej, wykorzystywanych na zajęciach z przedmiotów kierunkowych i specjalistycznych inżynierii i ochrony środowiska. Praca zawiera zarówno zadania, których sposób rozwiązania jest szczegółowo omówiony, jak również przykłady do samodzielnego rozwiązania. Na końcu każdego z tych przykładów podany jest wynik rozwiązania. W końcowej części skryptu załączone zostały tablice i wykresy, które mogą być pomocne przy rozwiązywaniu podanych przykładów.

Zbiór zadań z podstaw mechaniki płynów w inżynierii chemicznej i procesowej

Antoni Rożeń

Książka zawiera zbiór 171 zadań z rozwiązaniami z takich działów mechaniki płynów, jak: statyka i kinematyka płynów, dynamika płynu doskonałego i rzeczywistego, opływ ciał, przepływy ściśliwe, pomiary lepkości i wydatku płynów, procesy mieszania i przetłaczania płynów oraz teoria podobieństwa zjawisk przepływowych. Każdy rozdział książki poprzedzony jest krótkim wprowadzeniem teoretycznym, mającym na celu przypomnienie najważniejszych informacji z danego działu mechaniki płynów. Na końcu książki podano literaturę źródłową, wykorzystaną w opracowaniu niniejszego skryptu, pozwalającą m.in. samodzielnie pogłębiać wiedzę z zakresu mechaniki płynów i zwiększać umiejętności jej praktycznego zastosowania zarówno podczas studiów, jak i później w praktyce zawodowej inżyniera.

Zegary i zegarki w zbiorach Muzeum Narodowego w Gdańsku. Odział Sztuki Dawnej. Oddział Muzeum Hymnu Narodowego w Będominie

Anna Baranowska-Fietkiewicz, Lech Łopuski

Wśród niezliczonych przedmiotów wytwarzanych w ciągu minionych stuleci zegary zajmowały zawsze miejsce wyjątkowe: pozwalały opanować ten wymiar rzeczywistości, który wydawał się nieuchwytny. Umożliwiały coraz dokładniejszą rachubę czasu, a przez to zyskanie kontroli nad wieloma ludzkimi sprawami. Zegary nadały ramy naszej egzystencji - i w jej wymiarze praktycznym, i w znacznie głębszym, związanym z nieuchronnym przemijaniem. Konstruowanie precyzyjnych czasomierzy wymagało wielkiej pomysłowości i zręczności. Tę biegłość przez kilka stuleci wykazywali również gdańscy rzemieślnicy, a ich wytwory zaspokajały nie tylko wybredny rynek miejscowy, lecz także potrzeby dworów królewskich i magnackich. Równocześnie do Gdańska sprowadzano zegary z innych ośrodków. Wszystko to znalazło odbicie w zbiorach prywatnych i muzealnych gromadzonych w Gdańsku od kilku stuleci. Publikacja ukazuje bogactwo przyrządów do pomiaru czasu, będących ważnymi pamiątkami historii, a także rzemiosła i inżynierii, zabezpieczonych dla potomności w zbiorach Muzeum Narodowego w Gdańsku.

Zeszyt "Architektura" nr 16, Obrazy architektury. Reprezentacje idei architektonicznej w kontekście współczesnej kultury wizualnej

Krzysztof Koszewski

Obraz stanowi nie tylko nośnik i odzwierciedlenie idei architektonicznej – co jest przedmiotem rozważań w niniejszej książce – ale jest także tworzywem architektury, wpływając na jej fundamentalne cechy i kondycję. Prezentowana książka stanowi próbę zbliżenia dwóch światów, traktując przedstawienia idei jako swoistą oś dyskursu. Próba ta może być z pewnością uzupełniana, gdyż wspomniany obszar dotyczący wizualności i praktyk z nią związanych zmienia się dynamicznie i wciąż poszerza, zmieniając tym samym kontekst obrazów architektury.   Obrazy architektury, będące przedmiotem rozważań w kolejnych rozdziałach, spełniają trzy kryteria – są odbierane jako wrażenie wizualne, zostały wytworzone jako reprezentacja (nie jest to sam odbiór wizualny dzieła w przestrzeni) i pozostają skoncentrowane istotowo wokół projektowania, ukazując intencjonalnie jakiś aspekt dzieła architektury, które dopiero ma powstać.

Zeszyt "Architektura" nr 17, Planowanie przestrzenne jako narzędzie ochrony wartości przyrodniczych na przykładzie Kampinoskiego Parku Narodowego

Małgorzata Mirecka

Zakres zainteresowań zawodowych autorki oscyluje wokół zagadnień kształtowania przestrzeni i narzędzi temu służących w obowiązującym porządku prawnym. W pierwszym rozdziale publikacji omówiono genezę ochrony przyrody na świecie i w Polsce oraz przeprowadzono analizę obowiązujących w tym zakresie przepisów krajowych, z odniesieniem do zmian dokonanych w nich w ostatnich latach. Ze względu na szczególną rolę, jaką w ogólnokrajowym systemie ochrony przyrody pełnią parki narodowe, jeden z nich postanowiono wybrać jako pole dalszych badań. Wybrano Kampinoski Park Narodowy – położony w bezpośrednim sąsiadztwie Warszawy i stanowiący cześć stołecznej aglomeracji. Presja urbanistyczna na park jest olbrzymia i pomimo nałożonych od wielu lat reżimów ochronnych wydaje się trudna do powstrzymania. Ogólną charakterystykę parku, jego położenia, środowiska przyrodniczego, form ochrony i występujących tu zjawisk przestrzennych zawarto w drugim rozdziale pracy. W rozdziale trzecim odniesiono się do dokumentów wyrażających politykę przestrzenną na poziomie kraju i województwa – badaniami objęto Koncepcję Przestrzennego Zagospodarowania Kraju 2030 i Plan Zagospodarowania Przestrzennego Województwa Mazowieckiego, wskazując miejsce Kampinoskiego Parku Narodowego w ogólnokrajowym i regionalnym systemie obszarów chronionych. W czwartym rozdziale zbadano realizację ochrony wartości przyrodniczych na gminnym poziomie planowania, poddając analizie dokumenty planistyczne szczebla lokalnego, czyli studia uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego gmin „parkowych” oraz wybrane miejscowe plany zagospodarowania. Przeprowadzone badania pozwoliły na sformułowanie w podsumowaniach kolejnych rozdziałów monografii wielu stwierdzeń, dotyczących genezy ochrony przyrody w Polsce, zmian legislacyjnych oraz związków między przepisami z zakresu ochrony przyrody, środowiska, krajobrazu, gruntów rolnych i leśnych z planowaniem i zagospodarowaniem przestrzennym, a także na postawienie diagnozy w zakresie skuteczności planowania przestrzennego w ochronie wartości przyrodniczych. Wnioski autorskie mają na celu wzmocnienie planistycznych narzędzi ochrony wartości przyrodniczych.

Ziemia nie do życia. Nasza planeta po globalnym ociepleniu

David Wallace-Wells

Przerażająca podróż do naszej najbliższej przyszłości W swojej książce David Wallace-Wells przekonująco przedstawia skutki globalnego ocieplenia w niemal każdej dziedzinie naszego życia. Pokazuje, jak niedobory żywności, klęski żywiołowe, epidemie, kryzysy polityczne i gospodarcze oraz wynikające z nich konflikty zbrojne już w ciągu najbliższych dziesięcioleci zmienią świat nie do poznania, wpływając nawet na kształt przyszłej kultury, stosunek do rozwoju i technologii oraz na sposób, w jaki ludzkość postrzega swoje miejsce na Ziemi. Ziemia nie do życia dobitnie pokazuje, że stawką kryzysu klimatycznego jest już nie ocalenie natury w całej jej różnorodności, lecz przetrwanie naszego gatunku.

Zjawiska dyspersyjne i przewodnictwo elektryczne w relaksorach, multiferroikach i strukturach wielowarstwowych

Ryszard Skulski

Zjawisko ferroelektryczności zostało odkryte niespełna 100 lat temu, a gwałtowne powiększenie tej grupy materiałów następuje od lat 50-tych ubiegłego wieku. Pośród nich ważne miejsce zajmują ferroelektryki o strukturze perowskitu, oraz roztwory stałe bazujące na ich osnowie. Grupami materiałów bardzo bliskimi ferroelektrykom są tzw. relaksory i relaksorowe ferroelektryki, które odznaczają się wyjątkowymi właściwościami aplikacyjnymi. Multiferroiki i struktury wielowarstwowe to kolejne grupy materiałów o specyficznych właściwościach aplikacyjnych, w których zjawisko ferroelektryczności odgrywa ważną rolę. Ze względów aplikacyjnych (niższe koszty) materiały te często wytwarzane są w postaci ceramicznej. Wymienione grupy materiałów tj. relaksory, multiferroiki i struktury wielowarstwowe w postaci ceramicznej są przedmiotem monografii. W pracy podjęta została próba uporządkowania i uzupełnienia wiedzy dotyczącej wymienionych materiałów, w tym zjawisk (efektów) w nich zachodzących. Dokonany został również przegląd i wybór publikacji poświęconych tematyce na przestrzeni wielu lat. Praca może zainteresować osoby zajmujące się badaniami takich materiałów, a także doktorantów i studentów.

Złapcie mi gerezę

Gerald Durrell

Gerald Durrell w charakterystyczny dla siebie niezwykle dowcipny sposób opowiada o początkach Fundacji, mającej na celu wspieranie ochrony dzikich zwierząt. Poczucie humoru autora jak zwykle dalekie jest od typowo brytyjskiej powściągliwości czytelnik narażony będzie niewątpliwie na bóle międzyżebrowe ze śmiechu. Będzie miał okazję przeczytać o przystojnych pracownikach zoo, którzy powodują złamane serca, złośliwych szympansach, pięknych damach zbierających datki, o tym jak placki z dodatkiem anyżu działają na człekokształtne, a także o tym, że tytułowa gereza, czyli rzadki gatunek afrykańskich małp, często ma żołądek tak duży, że wraz z zawartością wynosi ćwierć jej wagi. Jako dyrektor ogrodu zoologicznego na wyspie Jersey, mimo swojego zaangażowania i pasji, Durrell był wciąż nękany przez kłopoty finansowe: ()Zgodnie z moim pierwotnym planem, z chwilą gdy zoo stanie się samowystarczalne, zamierzałem przekształcić je w fundację, ale to jest niemożliwe z tak ogromnym długiem. Jimmy w pełni się z tym zgodził i na chwilę pogrążył w zadumie. - Cóż, da się zrobić tylko jedno - rzekł na koniec - a mianowicie zwrócić się z apelem do społeczeństwa. W zabawny, ale i bardzo rozczulający sposób autor opisuje rezultaty tego apelu i dalsze losy Fundacji, która istnieje do dziś.

Zrównoważony rozwój - naturalny wybór

Małgorzata Burchard-Dziubińska, Dominik Drzazga, Agnieszka Rzeńca

Koncepcja zrównoważonego rozwoju wydaje się najlepszym osiągalnym sposobem urządzenia współczesnego świata, dającym szansę trwałego i sprawiedliwego rozwoju ludzkiej społeczności zarówno w skali globalnej, jak i lokalnej. Jest podejściem holistycznym, integrującym materialne i niematerialne elementy ludzkiego życia i gospodarowania. Choć, jak zaznaczono w tytule książki, zrównoważony rozwój powinien być naturalnym wyborem każdego z nas, autorzy mają świadomość, że złożoność współczesnego świata wymaga podjęcia wysiłku poznawczego, aby lepiej rozumieć aspekty społeczne, przyrodnicze i ekonomiczne, które determinują rozwój oraz służące mu procesy decyzyjne. Książka adresowana jest do szerokiego kręgu czytelników reprezentujących zwłaszcza środowisko akademickie i różne szczeble władzy. Może być także wykorzystywana jako literatura pomocna w zdobywaniu wiedzy o tym, jak podejmować działania w sferze planowania przestrzennego i rozwoju społeczno-gospodarczego zgodnie z ideą zrównoważonego rozwoju. Jest to tym istotniejsze, że pojęcie zrównoważonego rozwoju stało się niemal wszechobecne w ustawodawstwie Unii Europejskiej, skąd przenika do prawa krajowego i praktyki gospodarczej. Prawidłowe rozumienie kategorii zrównoważonego rozwoju jest zatem kluczowe także z uwagi na jego pragmatyczne znaczenie. Wątkiem przewodnim pracy są zagadnienia związane z wykorzystywaniem i ochroną środowiska przyrodniczego.  

Zróżnicowanie dostępności transportowej miast w województwie łódzkim

Szymon Wiśniewski

 W książce opisano dostępność transportową miast w województwie łódzkim, którą należy postrzegać jako miarę poziomu trudności osiągania danych miejsc za pośrednictwem środków transportu. Celem opracowania jest zbadanie zróżnicowania dostępności transportowej miast województwa łódzkiego, którego realizacja wymagała osiągnięcia trzech celów dodatkowych: 1) określenia dostępności potencjalnej poprzez inwentaryzację i analizę wyposażenia w infrastrukturę transportową – drogową, kolejową i tramwajową województwa łódzkiego; 2) zbadania dostępności w zakresie transportu zbiorowego dzięki analizie funkcjonowania przewoźników realizujących połączenia pomiędzy miastami województwa łódzkiego. Aby to osiągnąć odwołano się do wszechstronnej analizy danych o kursowaniu poszczególnych środków transportu, pozyskanych od samych przewoźników, serwisów internetowych oraz tabliczek przystankowych; 3) przeanalizowania dostępności w zakresie samochodowego transportu indywidualnego na podstawie określenia czasu i kosztu dojazdów do miast województwa łódzkiego, które wykonano w odniesieniu do analiz teoretycznych, modelowych oraz danych o ruchu przekazywanych w czasie rzeczywistym. W książce zawarto aktualne dane i innowacje stosowanych metod badawczych, które mogą być danymi diagnostycznymi do dalszych badań, natomiast metody umożliwić prowadzenie badań autorskich zgodnie z funkcjonującym obecnie