Wybrane zagadnienia hydrogeologiczne oraz różne aspekty związane z eksploatacją wód podziemnych

Ewa Krogulec

Publikacja zawiera aktualnie podejmowaną problematykę badawczą zarówno w zakresie prac naukowych, jak i ich praktycznych zastosowań. Prezentowane zagadnienia stanowią kompendium wiedzy na temat badań nad jakością i ilością wód podziemnych (obejmują także ich poszukiwania i charakterystykę filtracyjną wodonośca), optymalnych technologii ujmowania wód w odniesieniu do wodociągów, odwodnień oraz prawa dotyczącego gospodarowania wodą. [...] Bez wątpienia można uznać, że niniejsza monografia stanie się cenną, interdyscyplinarną publikacją z zakresu hydrogeologii stosowanej. Ukazuje bogate doświadczenia środowisk współpracujących hydrogeologów i hydrotechników na różnym stopniu kariery zawodowej. dr hab. Dorota Porowska, prof. ucz. Książka zakorzeniona jest w unikalnym czterdziestoczteroletnim cyklu konferencji Problemy wykorzystania wód podziemnych w gospodarce komunalnej dedykowanym środowiskom hydrogeologicznym i wodociągowym. Monografia stanowi ważny element w dzieleniu się doświadczeniem umożliwiającym rozpowszechnienie specjalistycznej i aktualnej wiedzy, co pozwala na coraz bardziej optymalną, to znaczy ekologiczną i ekonomiczną, gospodarkę wodną. [...] Publikacja stanowi bardzo wartościowy zbiór opracowań specjalistycznych (badawczych, inżynierskich oraz prawnych) zawierających doświadczenia szczegółowych analiz oraz innowacyjne rozwiązania, z których wiele stanowi przełomowe projekty w gospodarce wodnej. dr hab. inż. Paweł Popielski, prof. ucz.

Wydmy śródlądowe - środowisko przyrodnicze i działalność człowieka na przykładzie województwa łódzkiego

Elżbieta Kobojek, Sławomir Kobojek

W obrębie Niżu Europejskiego występuje szeroki pas piaszczysty, w skład którego wchodzą eoliczne piaski pokrywowe i wydmy śródlądowe. Wydmy są formami wypukłymi o różnych kształtach i znacznych wysokościach względnych, maksymalne do 30 m, dlatego są ważnymi elementami w krajobrazie równinnej części Europy, szczególnie Polski. Europejskie wydmy śródlądowe zostały ukształtowane przez wiatr w zimnych, peryglacjalnych warunkach klimatycznych późnego vistulianu. W holocenie, w warunkach klimatu umiarkowanego, zostały ustabilizowane przez lasy iglaste. Dopiero wycięcie lasów, głównie w czasach historycznych, spowodowało ponowne ożywienie procesów eolicznych, rozwiewanie, a nawet kształtowanie nowych form wydmowych. Jeszcze w połowie XX wieku aktywne były procesy eoliczne w środkowej Polsce. W obrębie pól wydmowych ukształtował się wyjątkowy ekosystem, o charakterze którego decydują znaczne miąższości piasków kwarcowych, ich duża przepuszczalność, nisko położony poziom wód gruntowych i ubogie gleby. Celem publikacji jest ukazanie specyfiki ekosystemu wydm śródlądowych oraz obecnego użytkowania i zagospodarowania pól wydmowych na przykładzie badań w regionie łódzkim. Przeanalizowano charakter i funkcje lasów na wydmach, przydatność piasków eolicznych dla przemysłu i skutki eksploatacji, przyczyny i skalę rolniczego użytkowania powierzchni wydmowych, lokalizację zabudowy wsi względem wydm oraz pola wydmowe w systemie obszarów chronionych. Szczególną uwagę zwrócono na walory pól wydmowych i ich wykorzystanie w turystyce i rekreacji. Przedstawiono też przyczyny ożywienia procesów eolicznych w czasach historycznych. Podjęto próbę oceny stabilności i wrażliwości ekosystemów wydmowych, a także wskazano zagrożenia wynikające z ocieplenia oraz antropopresji.

Zjawisko Fringe Belt w strukturze morfologicznej miast polskich na przykładzie Radomia

Magdalena Deptuła

W książce podjęto zagadnienie powszechnie znane i analizowane w zagranicznej literaturze przedmiotu, ale nowatorskie na gruncie polskich badań urbomorfologicznych. Monografia jest poświęcona koncepcji Fringe Belt - jednej z kluczowych w brytyjskiej morfologii miast - oraz zjawisku o tej samej nazwie, które w strukturze przestrzennej miasta jest reprezentowane przez tereny obrzeży miejskich - zarówno dawnych, jak i aktualnych, wykazujących duży stopień trwałości. W planie miasta formują one specyficzne strefy wyróżniające się ekstensywnymi formami użytkowania oraz zagospodarowaniem głównie o charakterze instytucjonalnym, rekreacyjnym i przemysłowym. Analiza tych stref, w ujęciu historycznym, pozwala "uporządkować" strukturę morfologiczną badanych miast, ułatwia zrozumienie dynamiki procesów zachodzących na ich obszarze i pomaga przewidywać przyszłe przeobrażenia struktur urbanistycznych, co czyni koncepcję Fringe Belt atrakcyjną nie tylko dla geografów, lecz także dla planistów. Publikacja składa się z dwóch części. W pierwszej, o charakterze wprowadzającym, ukazano genezę koncepcji Fringe Belt, jej rozwój w światowych badaniach morfologicznych, założenia oraz metodologię badań. Szczegółowo omówiono zjawisko Fringe Belt stanowiące szczególny element struktury morfologicznej miasta, podkreślono jego uniwersalny charakter i specyfikę. Część druga, empiryczna, zawiera prezentację rozwoju zjawiska Fringe Belt w strukturze morfologicznej Radomia oraz opis prawidłowości, jakimi cechuje się ono w miastach polskich. Monografia stanowi przykład dogłębnej analizy urbomorfologicznej w ujęciu geograficzno-historycznym. Przedstawiono w niej kompletny stan badań nad koncepcją Fringe Belt i zjawiskiem, którego dotyczy, a także zgromadzono wiedzę z zakresu morfologii miast wykraczającą poza dotychczasowy poziom jej powszechnej znajomości w Polsce.