Instytut Zagospodarowania Środowiska i Polityki Przestrzennej UŁ (1991-2021)

Tadeusz Marszał

W publikowanym w trzydziestolecie działalności Instytutu Zagospodarowania Środowiska i Polityki Przestrzennej (wcześniej Zakładu/Katedry) opracowaniu przedstawiono genezę oraz kolejne etapy rozwoju tej uniwersyteckiej jednostki naukowo-dydaktycznej. Główna część monografii poświęcona jest omówieniu badań naukowych i dorobku pracowników Instytutu w zakresie geografii społeczno-ekonomicznej i gospodarki przestrzennej. W pracy zarysowano również rozwój działalności dydaktycznej, w którą zaangażowana była jednostka, ze szczególnym uwzględnieniem jej kluczowej roli w realizacji kształcenia na kierunku gospodarka przestrzenna. Ostatnią część książki stanowią biogramy naukowe pracowników wraz z zestawieniem najważniejszych prac badawczych.

Jakość przestrzeni publicznej centrum miasta. Przykład miast średnich regionu łódzkiego

Anna Wojnarowska

Prezentowana monografia dotyczy jakości przestrzeni publicznej centrum miasta ocenianej z zastosowaniem autorskiej syntetycznej metody oceny. W celu jej wypracowania przeanalizowano koncepcje i procesy kształtujące współcześnie rozwój miast, a następnie przetestowano ją na sześciu miastach średnich regionu łódzkiego. Metoda ta umożliwiła diagnozę stanu istniejącego, sformułowanie propozycji poprawy jakości przestrzeni publicznej centrum i utworzenie rankingu miast. Wskazano ośrodki wiodące i cechy, które wpływają na ich wysoką ocenę. Syntetyczna metoda oceny jakości przestrzeni publicznej centrum - jako ważny materiał wspomagający procesy decyzyjne i konsultacje publiczne - jest przydatnym narzędziem dla planistów, władz lokalnych oraz społeczeństwa. „Istotną wartość tej pracy stanowi autorska metoda oceny jakości przestrzeni publicznej centrum miasta podbudowana własną propozycją delimitacji centrum miasta w oparciu o zasięg kluczowej przestrzeni publicznej, a także wykazanie przydatności tej metody w procedurach badawczych stosowanych w urbanistyce. [...] Walor metody dr Anny Wojnarowskiej polega przede wszystkim na interesującym i nowatorskim skojarzeniu podejść charakterystycznych dla geografii miasta i gospodarki przestrzennej z elementami warsztatu badawczego stosowanego w takich dyscyplinach naukowych, jak architektura i urbanistyka”. Z recenzji prof. dr. hab. inż. arch. Zbigniewa K. Zuziaka

Kasprowy - kolejka i procesy

Janusz Długopolski

Janusz Długopolski – krakowski adwokat, rocznik 1947, urodzony w Nowym Sączu. Wywodzi się z jednego z najstarszych rodów góralskich na Podhalu. Od nazwiska jego protoplasty, założyciela i wójta pochodzi nazwa wsi Długopole powstałej w drugiej połowie XIII wieku. Pasjonat narciarstwa, które od najmłodszych lat uprawiał sportowo, a następnie jako instruktor. Inne jego pasje to żeglarstwo oraz turystyka górska. Wszystkie te formy aktywności fizycznej są nieustannie obecne w życiu Janusza Długopolskiego poprzez udział w krajowych oraz międzynarodowych mistrzostwach narciarskich adwokatów, podczas których w dalszym ciągu zajmuje czołowe pozycje. Corocznie żegluje po Mazurach lub Adriatyku, a także uprawia wędrówki górskie w polskich i słowackich Tatrach. Jest autorem wielu artykułów naukowych i publicystycznych, w szczególności regulujących zasady pozyskiwania terenów pod trasy narciarskie, piesze i rowerowe oraz dla innych form aktywności ruchowej w terenie, które na zlecenie Kancelarii Sejmu opracowane zostały w formie założeń do projektu ustawy – Prawo szlaku. Prezentowana książka łączy aktywność zawodową mecenasa Długopolskiego z jego pasją, jaką jest narciarstwo.

Katastrofy naturalne

Sławomir Kobojek

Natury nie da się ujarzmić. Mimo że od wieków człowiek próbuje okiełznać przyrodę, ona od czasu do czasu demonstruje swoją siłę. Wybuchy wulkanów, trzęsienia ziemi, lawiny, huragany, tornada, sztormy, burze to tylko niektóre z przejawów drzemiącej w naturze potęgi. Książka omawia naturalne katastrofy w wodzie i na lądzie, a także te, które nadchodzą z powietrza. Zgromadzone fotografie dają obraz siły, jaką dysponuje matka natura.

Kenozoik regionu śląsko-krakowskiego

Józef Lewandowski

Niniejszy podręcznik stanowi kompendium wiedzy na temat regionu śląsko-krakowskiego, obejmującego Wyżynę Śląsko-Krakowską oraz przylegające od zachodu i północy fragmenty Niziny Śląskiej i Niziny Środkowopolskiej, o zróżnicowanej budowie geologicznej i urozmaiconej rzeźbie. Powstawała ona w ciągu ostatnich 65 mln lat, gdy obszar ten stawał się lądem, okresowo tylko i lokalnie zalewanym przez morze mioceńskie. Podczas kenozoiku wielokrotnie zmieniał się tu klimat — od tropikalnego i subtropikalnego w paleogenie i miocenie, przez sawannowy i stepowy w pliocenie, po umiarkowany i subarktyczny w czwartorzędzie. Zmiany te zarejestrowane są w osadach i strukturach geologicznych oraz zróżnicowanych genetycznie formach rzeźby. Szczególnie burzliwe dzieje geologiczne przechodził omawiany region w czwartorzędzie, kiedy to wielokrotnie wkraczał na ten obszar lądolód skandynawski, zostawiając osady i formy glacigeniczne. Z uwagi na występujące w regionie surowce naturalne (węgiel kamienny i brunatny, rudy metali) formy antropogeniczne (hałdy i wyrobiska oraz zapadliska poeksploatacyjne) wywierają szczególne piętno na krajobraz i przyrodę górnośląską.

Kształtowanie układów urbanistycznych i przestrzennych dawnych granicznych ośrodków kolejowych Polski

Weronika Dragan

Układy przestrzenne dawnych granicznych miejscowości kolejowych przedstawiono w ujęciu interdyscyplinarnym, nawiązując do geografii społeczno-ekonomicznej, jak również do badań historycznych, urbanistyki i architektury. Odwołano się także do przemysłu, migracji i zróżnicowania kulturowego. Monografia integruje studia historyczne nad miejscowościami rozwijającymi się w wyniku oddziaływania stacji kolejowej oraz granicy państwowej z problemem współczesnego zagospodarowania przestrzennego otoczenia takich dworców kolejowych jako dziedzictwa kulturowego. Ponadto w książce zaproponowano ujęcie modelowo-typologiczne wyjaśniające procesy zachodzące w przestrzeni badanych miejscowości.

Liban

Krzysztof Korzeniewski

Autor informatora o Libanie jest lekarzem wojskowym, który przez wiele lat pracował w misjach pokojowych w Libanie (UNIFIL) i innych krajach Bliskiego Wschodu. Książka została napisana właśnie z myślą o polskich żołnierzach i pracownikach służby zdrowia, pełniących misje w tym regionie. Zapoznaje Czytelników z geografią, historią, warunkami życia i strukturą służby zdrowia Libanu, a także kulturą całego świata arabsko-muzułmańskiego. Podręczny słownik libańskiego dialektu języka arabskiego pozwoli polskim żołnierzom i pracownikom służby zdrowia porozumieć się w podstawowym zakresie z Libańczykami.

Ludność Łodzi - rozwój i przemiany strukturalne

Jerzy Dzieciuchowicz

Przedmiotem opracowania jest rozwój ludności Łodzi oraz przemiany jej struktur demograficzno-społecznych i przestrzennych od powstania miasta do czasów współczesnych. Analizą objęto pięć okresów: 1) do 1820 r., 2) lata 1820–1918, 3) lata 1918–1945, 4) lata 1945–1989 oraz 5) po 1989 r. Pokazano prawidłowości rządzące dynamiką, strukturą i zmiennością przestrzenną ludności Łodzi w warunkach specyficznych dla danych okresów. Opisano też kierunki dotychczasowego rozwoju demograficznego i zmiany w strukturze ludności miasta, a także ich ważniejsze konsekwencje. Zwrócono w szczególności na głęboki regres demograficzny oraz zmiany struktury demograficznej i społeczno-zawodowej ludności, generowane przez transformację systemową, w tym zwłaszcza na proces starzenia demograficznego ludności. Omówiono perspektywy demograficzne Łodzi, z uwzględnieniem zarówno uwarunkowań, jak i konsekwencji przewidywanego, dużego ubytku ludności miasta. Książka może zainteresować studentów i pracowników naukowych zajmujących się problemami geograficznymi, historycznymi, demograficznymi, socjologicznymi i ekonomicznymi dotyczącymi Łodzi. Może być ono również przydatna dla osób związanych z urbanistyką, planowaniem, polityką oraz gospodarką przestrzenną Łodzi.