Nie ma i nie będzie

Magdalena Okraska

To nie jest podróż śladem Polski B czy Polski C, bo nie ma sensu dodawać kolejnych liter. To po prostu Polska - oszukana przez Balcerowicza, zachłyśnięta wczesnym kapitalizmem, łatana bez ładu i składu przez kolejne ekipy polityczne. W "Nie ma i nie będzie" autorka jedzie do miast, o których wszyscy słyszeli, ale nikt ich nie odwiedza. Pyta o przemysł, pracę, ale przede wszystkim po prostu o życie. Opowiada o Polsce, która tkwi pomiędzy dawnym a nowym.   [FRAGMENTY] Nie wiem, czego szukam, przez przynajmniej jedną trzecią czasu właściwie niczego. Chcę po prostu zobaczyć, dotknąć, zaciągnąć się zapachem tych konkretnych osiedli. Posłuchać, o czym mówią ekipy rozpijające pół litra i radlery na murku, albo co krzyczy z balkonu niespecjalnie trzeźwy człowiek. Noc nadaje kształtom miękkość, chowa brzydsze, oświetla tylko niektóre punkty. Przede mną nic jednak nie trzeba chować, bo lubię słowiańską pstrokaciznę, zamęt, hałas i ten wałbrzyski palimpsest. Nigdy nie interesowała mnie Polska sukcesu.  Sukces zawsze ma swoich piewców, łatwo go opisać. Zamiecie się pod dywan kilka niewygodnych szczegółów i wychodzi zgrabna historia nieprzerwanego rozwoju – kupił, przejął, zarobił, otworzył, udało mu się. Sukces nie jest opowieścią, której brak tuby i platformy. Jest mnóstwo chętnych, by o nim mówić. Porażka ma wiele ojców i matek – albo nie ma żadnych. Bywa uznawana za chorobę zakaźną. Można ją opisać, ale najlepiej nie wchodzić zbyt głęboko w ten świat, bo i tak nic się nie da zrobić.   Nie do końca wiem, w jaki sposób pisać i mówić o bolesnej, wyniszczającej likwidacji przemysłu, by uniknąć okrągłych eufemizmów, które nawet po dwudziestu czy trzydziestu latach nie wydają się adekwatne ani uczciwe. Te wszystkie „zakład zamknięto”, „przestało działać”, „zakończyła funkcjonowanie”, albo, przeciwnie, te nagrody pocieszenia: „udało się ocalić”, „udało się częściowo przywrócić”, to język kolorowych folderów, reklam i klepania się po ramionach. Mieszkańcy skrzywdzonych miast go nie używają. Mówią „zabrali”, „ukradli”, „rozwalili”. Mówią „i po co to było?”. Każdy kotlet schabowy i piwo z przyjezdnymi to osobna, osobista historia likwidacji, znikania miasta. Mają ją osiemdziesięciolatkowie, pięćdziesięciolatkowie i trzydziestolatkowie.   Magdalena Okraska (ur. 1981) - działaczka społeczna, publicystka, antropolożka kultury, zwykła dziewczyna z prowincji. Związana z redakcją "Nowego Obywatela", autorka “Ziemi jałowej”. Obecnie kształci się w zawodzie pracownik socjalny. Mieszka w Zawierciu,   [BLURBY] To ważna i potrzebna książka, kupa roboty i masa czytania. Przypomina, że pomiędzy państwem a państwem - które, oby, kiedyś się znów w Polsce w sensowny sposób objawi, istnieje czas niczyj, tiempo santo, podczas którego ludzie zostawieni są samym sobie. Bóg, cóż poradzić, nie istnieje (albo jest kiepskim zarządzającym), więc nie patrzy, a państwo nie patrzy, bo albo mu się nie chce, albo ma cele, które uznaje za wyższe, niż los własnych obywateli. Podobno rozdaje wędki, a nie ryby, ale po pierwsze -  nie rozdaje, a sprzedaje, a po drugie - nie ma tych wędek najczęściej gdzie zarzucić. I po tej postapokaliptycznej krainie w której życie, które można uznać za godne, przeniosło się z ulic do galerii handlowych, jak do zadaszonych i sterylnych marsjańskich kolonii założonych w nieprzyjaznym nowemu człowiekowi środowisku, kręci się Magda Okraska z niedopitą tatrą w puszce. I rozmawia z ostatnimi ludźmi. Tymi, którzy nie załapali się na statek kosmiczny na Marsa.   Obywatele, którym Rzeczpospolita miła, czytajcie. Czytajcie, kurwa, i patrzcie. Ziemowit Szczerek   *** Książka, która przypomina słuchanie "Nebraski" Bruce'a Springsteena: o tym, co się dzieje, gdy z miejsca, w które ludzie włożyli swoje serce i pracę, ulatnia się życie - i o tym, gdzie się podziać po końcu świata, w relacjach z pierwszej ręki. Olga Drenda   *** Lewandowski zna się na strzelaniu bramek. Makłowicz na gotowaniu. A Magda Okraska na tym, co wydarzyło się w ostatnim trzech dekadach w miastach takich jak Myszków, Wałbrzych, Tarnobrzeg albo Ozorków. Polecam "Nie ma i nie będzie"! Rafał Woś   *** Patronaty Magazyn Kontakt, Tłusty Druk, Mały Format

Nie ma mnie bez Ciebie (#1). Nie ma mnie bez Ciebie tom. 1

Ewa Pirce

"W głowie każdego z nas czai się mrok. Coś, co wypełza w środku nocy, nie pozwalając spokojnie zasnąć." Wspomnienia jednym dają siłę, innych torturują. W przypadku Matthew były wyniszczające i bolesne. Niegdyś pełen empatii i radości, wspinający się po drabinie sukcesu mężczyzna z dnia na dzień porzuca swoje uporządkowane życie, a wraz z nim dotychczasową osobowość. Zamiast marynarki wkłada skórzaną kurtkę, limuzynę zamienia na motocykl, a miłość i czułość zastępuje bezmyślnym seksem i przypadkowymi bójkami. Źródłem szczęścia stają się dla niego wszelkiej maści używki, które pchają go wprost w ramiona autodestrukcji. Jednak nawet najstraszniejszy potwór ma duszę. Wystarczy bodziec w postaci piękna i dobroci, by zerwać z niej zasłonę mroku i okrucieństwa. Dla Matthew punktem zwrotnym okazuje się poznanie eterycznej Jane. Tylko czy ktoś, kto uważa, że życie jest karą, pozwoli sobie pomóc? I czy można uratować kogoś, kto tego nie chce? Książka wydana przez Wydawnictwo Ailes, Hm... zajmuje się dystrybucją.

Nie ma mnie bez Ciebie (#2). Nie ma mnie bez Ciebie

Ewa Pirce

Powiadają, że cierpienie jest miarą szczęścia. Matthew Preston po paśmie nieszczęść, z którymi przyszło mu się zmierzyć, w końcu odnalazł upragniony spokój. Jednak demony przeszłości wciąż czają się w mroku gotowe do ataku. Upragniona i długo wyczekiwana radość znika z życia mężczyzny wraz z Jane, która zdołała odmrozić jego skostniałe serce. Gdy dziewczyna ginie w niewyjaśnionych okolicznościach, mozolnie budowane przez nich szczęście rozbija się, pozostawiając po sobie jedynie ostre odłamki. Życie Matthew po poznaniu Jane stało się snem, ale po raz kolejny wdarł się w nie koszmar. Od tego, czy wystarczy mu siły i determinacji, by ponownie go poszukać, zależeć będzie jego zwycięstwo. Książka wydana przez Wydawnictwo Ailes, Hm zajmuje się dystrybucją wersji elektronicznej.

Nie rdzewieje

Gocha Pawlak

Czy w pięć dni można wrócić do przeszłości? Czy stara miłość naprawdę nie rdzewieje? Magda przyjeżdża ze stolicy do rodzinnego Sosnowca, by po latach spotkać się ze swoją pierwszą dziewczyną. Wśród śląskiej i zagłębiowskiej architektury odżywają wspomnienia, a dawni znajomi okazują się lustrem, w którym można się przejrzeć i przeanalizować życiowe wybory. W komórce Magdy co chwilę lądują wiadomości od warszawskiej kochanki, która nie pozwala o sobie zapomnieć. Podróż w przeszłość stanie się bodźcem do podjęcia decyzji na temat przyszłości. Pięć dni z życia głównej bohaterki przeplata się z opowieściami jej rozmówczyń. Nieheteroseksualne kobiety w różnym wieku przytaczają anegdoty o matkach, żonach i kochankach. Pewna siebie Kaśka, uwodzicielska Gabrysia i nieśmiała Anna mówią m.in. o tożsamości, coming oucie i o tym, jak to jest być z byłą swojej byłej. Wywiady, ogłoszenia matrymonialne i notki z aplikacji randkowych współtworzą manifest pokolenia 30-latków, dla których miłość naprawdę niejedno ma imię Nie rdzewieje to powieść o poszukiwaniu miłości. Miłości tak silnej, że staje się uzależnieniem.

Nie to / nie tamto

Soren Gauger

Dwuczęściowa powieść (debiut po polsku) mieszkającego w Krakowie kanadyjskiego tłumacza Sorena Gaugera. Zafascynowany dwudziestoleciem autor splata Schulza i Lyncha w niepokojącej opowieści o naturze zła, cielesnych i duchowych deformacjach, wreszcie próbach wyrwania się z uładzonego, mieszczańskiego świata. Pierwsze opowiadania z książki Nie to / nie tamto to świat wystylizowany na idealną rzeczywistość z anglosaskich wyobrażeń – włosy zaczesane w tył, łagodne uśmiechy, strzelnice w parkach na wolnym powietrzu, sobotnie spacery przy waniliowych lodach i „niezbyt sentymentalnie” świecącym słońcu oraz „skrzące się od klejnotów” ucho alcistki w miejskiej operze, w której tenor pozwala sobie wyszeptać pikantny żarcik. W podobnym klimacie zaczynają się niektóre piosenki Nicka Cave’a. I, podobnie jak u Cave’a, świat ten w pewnym momencie zaczyna się trząść. Pojawiają się błędy w tym zmanierowanym systemie z pretensjami do ideału. Szumy i trzaski. Pojedyncze, lekkie niekonsekwencje przywodzące bohaterów do coraz dziwniejszych i zaskakujących zachowań. Trzęsą i wykoślawiają się lustra, wykoślawiając samą rzeczywistość; na gładkiej skórze pojawiają się chropawe narośle – i okazuje się naraz, jak łatwo za sprawą tych drobnych wyłomów, tych skaz starej, dobrej rzeczywistości osunąć się bohaterom w stare, dobre piekło, które, co nie aż tak znów bardzo zaskakujące, znajduje się całkiem płytko pod tą całkiem sympatyczną i miłą w dotyku skórą. Świat w gaugerowskiej, staroświeckiej stylówie jest w kawałkach od samego początku, a pozorny ład to nic innego, jak rozpaczliwa próba poskładania ich w jaką taką całość. Gauger jednak idzie przez to piekło z wdziękiem. Podobnie jak bohaterowie, udaje, że nie do końca je zauważa. Piekło wyłazi na karty powieści jakby mimochodem. Ziemowit Szczerek

Nie w porę

Teresa Prażmowska

Listy potrafią powiedzieć wiele o człowieku - jego inteligencji, kulturze, a szczególnie światopoglądzie i sposobie rozumowania. Zygmunt jest człowiekiem nad wyraz elokwentnym, nadal jednak samotnym, przy czym nie narzeka na brak zainteresowania płci przeciwnej. Nie wykorzystuje tego jednak do zwyczajowego zdobycia kobiety - on chce kobietę poznać, zrozumieć, bo każda z nich jest dla niego swoistą intelektualną ucztą.

Nie wchodź tak szybko w tę ciemną noc

Antonio Lobo Antunes

Nie będziesz miał innych pisarzy przede mną, chciałoby się powiedzieć o António Lobo Antunesu, który wymaga od swoich czytelników nieustającej koncentracji podczas lektury, ale jednocześnie wciąga ich tak bardzo, że nie mogą przerwać czytania choćby w obawie, że po dłuższej przerwie ponownie wejście w gąszcz odczuć i wrażeń będących istotnym budulcem jego prozy może się okazać niemożliwe. Nie inaczej jest w przypadku powieści Nie wchodź tak szybko w tę ciemną noc, która zgodnie z postmodernistyczną modą przybiera formę innego gatunku, poematu. Wybujałe metafory, dowolność w stosowaniu znaków interpunkcyjnych, specyficzna graficzna organizacja tekstu, szarpana, wielogłosowa narracja, wielokrotne powtórzenia tworzą tekst będący nie lada wyzwaniem dla odbiorcy. Zostaje on zanurzony w strumieniu świadomości narratorki, Marii Clary, która na skutek wyczerpania natłokiem wrażeń, emocji i stresu związanych z chorobą ojca, popada w stupor. W jej głowie zaczynają luźno kojarzyć się obrazy: z teraźniejszości, najbliższej przeszłości oraz, jak się okazuje, również z przyszłości, a także sytuacje i zdarzenia zupełnie fikcyjne. Mieszają się one w sposób dowolny, tworząc nowe wizje czy warianty rzeczywistości. Wyłaniający się z nich świat jest porozbijany na atomy i w miarę upływu czasu oraz kolejnych scen powoli się odbudowuje. Jednak to nie kolejność zdarzeń czy znaczenie przywoływanych obrazów są tu najważniejsze, ale odczucia i wrażenia, które dominują w tych impresjach, gdyż to one nadają tekstowi emocjonalny i muzycznych charakter utwory poetyckiego. Mimo iż narratorką jest kobieta, to w jej rozmyślaniach wyraźnie pobrzmiewają wątki biograficzne autora oraz odwołania do historii Portugalii, co zwielokrotnia możliwości interpretacyjne.

Nie wracają na obiad

Stanisława Fleszarowa-Muskat

Porywająca historia o ludziach, dla których morze jest całym życiem. Autorka opisuje życie marynarzy oraz ich rodzin pozostających na lądzie. Głównym bohaterem powieści jest żegnający się z pracą kapitan żeglugi wielkiej. Mężczyzna w sile wieku zmuszony jest zakończyć karierę z powodu chorego serca. Planuje dopłynąć do Gdyni i zacząć nowe życie na lądzie. Jednak jego ostatni rejs może zakończyć się tragicznie. W trakcie podróży dowiaduje się, że na pokładzie znajduje się bomba. Do wybuchu zostały zaledwie dwie godziny. Rozpoczyna się ewakuacja ludzi, jednak kapitan postanawia nie schodzić z posterunku. Czy mężczyźnie uda się szczęśliwie wrócić do czekającej w napięciu żony? O jego losie przesądzą kolejne minuty...

Nie wszyscy pójdziemy do raju

Olga Górska

W jednej ręce puszka z jasnym pełnym, w drugiej różaniec, w ustach papieros, w radiu Aerosmith. Trzy dziewczyny, które czują coś do siebie, jadą rozpadającym się oplem przez Polskę powiatową. Jedna opowiada pozostałym o swoim życiu: o pierwszej szkole, pierwszej przyjaźni i pierwszej miłości. Duchologiczna wyprawa do lat dziewięćdziesiątych i dwutysięcznych, którą podejmuje narratorka tej powieści drogi, okazuje się w istocie przenikliwą analizą klasowo-płciowej tożsamości i próbą opisu homoerotycznego pragnienia: najpierw całkowicie tłumionego przez heteronormę, potem wyrażanego w drobnych gestach i pocałunkach, wreszcie – jawnie wypowiedzianego w samochodowej podróży. Jej geograficznym celem jest Radom, ale egzystencjalnym – transgresja, afirmacja i ekstatyczne doświadczenie wolności.   *   Adam Pluszka: Od pierwszych słów nie miałem wątpliwości, że trzymam w rękach doskonały debiut. Książkę niezwykłą, zmysłową, gęstą i niepokojącą. I tajemniczą.   *   Fragment książki: Jedziemy starym, białym, przeżartym korozją oplem przez wiejskie drogi na Radom. Jest sierpień, ulice są puste od upału i święta. Na moim opalonym ramieniu perli się pot. Ze mną w samochodzie siedzą dwie kobiety, które kocham, i nie chcę, żeby ten dzień się kończył. Włosy Doroty, dawno niemyte, kręcą się jej nad uszami. Nos wysokiej dziewczyny, który widzę, kiedy się odwracam, jest spalony słońcem. Przez brudne szyby wpada do auta złociste, nabrzmiałe światło. Słuchamy kasety. Wciąż jest rano, ale powietrze już zgęstniało i wszystko pachnie rozkładem. Dziś są moje urodziny, właśnie skończyłam trzydzieści lat. Sierpień jest początkiem i końcem mojego roku liturgicznego, narodzeniem, śmiercią, zmartwychwstaniem, wszystkim naraz. Posłuchajcie, posłuchajcie opowieści o przystankach, od wtedy do teraz, stamtąd dotąd, do Radomia i z powrotem.   *   Olga Górska – urodziła się w Radomiu w połowie sierpnia 1988 roku. Z zawodu urzędniczka, z wykształcenia humanistka, z pochodzenia proletariuszka. Mieszkała w Lublinie, Gdańsku, Katowicach, Krakowie oraz Londynie. W dzieciństwie lubiła grać w piłkę (jako napastniczka), oglądać Króla Lwa i chodzić do kościoła. W dorosłym życiu lubi spać, oglądać stare filmy i słuchać soulu z lat sześćdziesiątych. Laureatka III edycji Nagrody Krakowa Miasta Literatury UNESCO.

Niebo dla akrobaty OPR. MK

Jan Grzegorczyk

Opowieść o tym, jak stanąć wobec najtrudniejszych wyzwań i wygrać Niebo dla akrobaty to historia kilkunastu postaci, połączonych wspólnym problemem: chorobą ich samych lub ich bliskich. Akrobaci to książka o sile charakteru, wierze, radości życia, przyjaźni i solidarności.  

Niebo na uwięzi

Christina Leunens

Porywająca powieść psychologiczna, która nie stroniąc od czarnego humoru, odsłania najmroczniejsze zakątki ludzkiej duszy. Johannes, gorliwy członek Hitlerjugend, dorastający w latach czterdziestych w Austrii po aneksji przez Trzecią Rzeszę, po ciężkim urazie podczas nalotu odkrywa, że jego rodzice ukrywają żydowską dziewczynę imieniem Elsa w sekretnym pomieszczeniu w ich dużym, wiedeńskim domu. Początkowa zgroza, jaka go ogarnia, przeistacza się w zainteresowanie, a następnie w miłość i obsesję. Po zniknięciu rodziców Johannes odkrywa, że jest jedyną osobą świadomą obecności Elsy w domu, jak również jedynym człowiekiem odpowiedzialnym za jej przetrwanie. Manipulując i poddając się manipulacji, Johannes obawia się końca wojny: wraz z nią nadejdzie perspektywa utraty Elsy i koniec ich związku obejmującego pasję i obsesję, podległość i apatię, miłość i nienawiść. Tatuażysta z Auschwitz, Złodziejka książek, Chłopiec w pasiastej piżamie wszystkie są genialnymi książkami dającymi wgląd w żydowskie doświadczenia podczas II wojny światowej. Niebo na uwięzi nie stanowi wyjątku i być może to najbłyskotliwsza z tych wszystkich powieści. Niepokojąca, poruszająca, niezwykle interesująca, nieustannie fascynująca to historia, której czytania nie będziesz w stanie przerwać. My Weekly Najlepszą cechą tej interesującej powieści jest jej zdolność pokazywania części naszej historii, którą inni lekceważą: dlaczego cierpienie może uczynić niektórych bardziej wrażliwymi, a w innych wzmaga okrucieństwo, i jak wojna, sama w sobie stanowiąca pogwałcenie ludzkiej godności, zaciera granicę między zwycięzcami i pokonanymi. Elle To potężne, zapadające w pamięć dzieło. Christine Leunens prowadzi nas płynnie przez fabułę z chwilowymi przebłyskami czarnego humoru i nieustannie bardzo subiektywnym głosem Johannesa. To niezwykłe, że współczesnej autorce udało się tak skutecznie zanurzyć czytelników w sposobie myślenia młodego nazisty, przy jednoczesnym zmuszeniu ich do zastanowienia się nad motywami jego czynów. Yorkshire Magazine NA PODSTAWIE KSIĄŻKI TAIKA WAITITI NAKRĘCIŁ KINOWY PRZEBÓJ JOJO RABBIT

Niebotyki

Marian Pilot

Laureat NIKE powraca U schyłku chłodnego kwietniowego dnia szliśmy z matką polną dróżką z cmentarza, na którym matka jest pogrzebana" tak rozpoczyna się nowa, nieprawdopodobna książka Mariana Pilota.  Autor nie po raz pierwszy obraca w niwecz nasze wyobrażenia o granicach możliwości ekspresyjnych prozy. Dzięki abstrakcyjnemu, a zarazem potoczystemu (ot, paradoks) nad-językowi i nieokiełznanej wyobraźni w książkach Pilota może się pojawić absolutnie wszystko. Wieś, pub King i abchaska plaża. Chrząszcze, robotnicy, foka z kokardą i dziad dziadami furmaniący. Wybuchy śmiechu, dreszcze grozy, okrzyki zdumienia oraz konwulsje podczas lektury możliwe, prawdopodobne, a nawet wskazane.

Niech żyje śmierć!

Hubert Klimko-Dobrzaniecki

W nowej książce Huberta Klimko-Dobrzanieckiego splatają się trzy historie, jedno miasto Wiedeń - i jeden wspólny motyw śmierć. To co pozornie proste i nieuniknione odsłoni jednak przed czytelnikiem cały kalejdoskop postaw i odcieni. W słodko-gorzkim korowodzie towarzyszyć będziemy bohaterom w ich ostatniej drodze, którą i my sami kiedyś będziemy musieli przemierzyć. Książka eksperymentuje z narracją i językiem, balansuje pomiędzy humorem i powagą, tworząc celny, tragikomiczny portret austriackiego społeczeństwa. Ale to zwierciadło, w którym śmiało i my sami moglibyśmy się przejrzeć.

Niech żyje wolność

Zbigniew Masternak

Niech żyje wolność przywołuje jednocześnie kilka konwencji literackich - gombrowiczowskie przejaskrawienie, schulzowską rozlewność słowa, tradycję chłopskiego realizmu spod znaku Redlińskiego, nad wszystkim zaś góruje koncepcja twórczości opartej na doświadczeniu autobiograficznym. Bohater powieści, wywodzący się ze wsi pod Świętym Krzyżem, środowiska, w którym obowiazuje prawo pięści i sztachety, czyni wszystko, by wyrwać się w szeroki świat. Po ciężkiej kontuzji kolana nie gra już w piłkę, nie zostanie drugim Maradoną, więc postanawia pisać wiersze, w czym z kolei patronuje mu Goethe. Futbol i poezja, wzajemnie się przenikając, stanowią jakby dwa motywy wiodące dzieła. Porównując literaturę z ukochanym sportem, Masternak tworzy satyryczne  obrazy środowisk literackich - o ile na boisku sukces odnieśc można dzięki sprecyzowanym regułom gry, sprawności fizycznej i tężyźnie, o tyle antyczny duch współzawodnictwa i współracy zupełnie zanika wśród osób zajmujących się "sztuką słowa". Pierwsza część cyklu "Księstwo". "Świetny debiut. Groteska, humor, drwina, ale też miłość i wspólczucie dla tych z talentem narysowanych, nieszczęsnych mieszkanców  świetokrzyskich wiosek -bohaterów prozy Masternaka. Te opowieści wciągają,  wzruszają, albo po prostu bawią do rozpuku. Nie zdziwię sie, jeśli rzucą się na nie scenarzyści i filmowcy." Grzegorz Musiał "Bez udziału powagi narracji ( z epizodami okrucieństwa i heroizmu chłopskiego losu ) sowizdrzalstwo Masternaka mogłoby narzucić poczucie przesytu czymś, co trąci trywialnością. Miarą umiejętności pisarskich w powieści jest to, że granic zabawowej niedopuszczalności się nie przekracza." Henryk Bereza Zbigniew Masternak (1978) pochodzi z Piórkowa w Górach Świętokrzyskich, a obecnie mieszka w  Lublinie, gdzie studiował prawo na UMCS. Studiował także polonistykę na Uniwersytecie Wrocławskim; prozaik, autor scenariuszy filmowych. Debiutował w roku 2000 na łamach "Twórczości", od tamtej pory publikuje w najważniejszych tytułach prasy literackiej. Pracuje nad autobiograficznym cyklem "Księstwo", który zamierza kontynuować. Niech żyje wolność to debiut książkowy autora. W 2005 na podstawie opowiadania Stacja Mirsk powstał film, którego Zbigniew Masternak był współproducentem. Etiuda otrzymała Grand Prix na IX Krakowskim Festiwalu Filmowym "KRAKFFA". Adaptację filmową Niech żyje wolność przygotowuje dla TVP reżyser Andrzej Barański. "Księstwo" - bo tak nazywa się cykl - jest obliczone na pięć powieści, a każda to na poły autobiograficzna historia innego okresu życia autora: są dwie części o rodzinnych stronach Masternaka (właśnie Niech żyje wolność i jeszcze jedna, bardziej baśniowa, nawiązująca do świętokrzyskich legend i baśni) jest część o jego rocznym pobycie na Ukrainie (skąd wrócił... khm... khmm... w butach i majtkach, ale za to zarobił na film, którego jest współproducentem), jest o życiu studenta w Wielkim Mieście,  jest i raptularz Masternaka - mnicha, który wybrał się w habicie w podróż po Europie, jak sam mówi "podpatrzeć jak Polacy radzą sobie na obczyźnie" (sprawę tę szeroko opisywano w lokalnej, świętokrzyskiej prasie).

Niecierpliwe

Djali Amadou Amal

Odważna powieść, która w 2020 roku stała się sensacją literacką we Francji. Kameruńska pisarka przełamuje tabu i oddaje głos kobietom z Sahelu, które na co dzień doświadczają przemocy. Trzy kobiety, trzy historie, trzy powiązane ze sobą losy. Ta polifoniczna powieść jest poruszającym świadectwem. Ukazuje losy młodziutkiej Ramli oderwanej od ukochanego, jej siostry Hindou wydanej za brutalnego kuzyna oraz nieco dojrzalszej Safiry, której męża musiała poślubić Ramla. Djali Amadou Amal jako pierwsza afrykańska pisarka przełamuje tabu i mówi autentycznym głosem kobiet z Sahelu o przemocy, jakiej doświadczają na co dzień, zwłaszcza w aranżowanych poligamicznych małżeństwach. Największą cnotą, której oczekuje się od kobiet w tamtej kulturze, jest munyal, cierpliwość, bo na końcu cierpliwości jest niebo. Jednak niebo może stać się piekłem Czy odważnym i ambitnym, a na pewno nie cierpliwym bohaterkom uda się wydostać z tego piekła? Francuskie wydanie Niecierpliwych (Les Impatientes) w 2020 roku znalazło się w finale Nagrody Goncourtów, zdobyło Prix Goncourt des lycéens i spotkało się z bardzo dobrym przyjęciem w wielu krajach (Choix Goncourt w Wielkiej Brytanii, Tunezji, Serbii, Algierii, Grecji, Czechach oraz krajach Bliskiego Wschodu). Ukazało się już angielskie, włoskie, niemieckie, chorwackie, brazylijskie i arabskie wydanie powieści. Wkrótce premiera szwedzka.

Nieczułość

Martyna Bunda

Powieść o wielkiej historii i kobietach, które jako jedyne są w stanie się jej przeciwstawić Brawurowy debiut literacki i hołd złożony kobiecej solidarności Dziewcza Góra, niewielka wieś na Kaszubach. To właśnie tu, w domu wybudowanym za pieniądze z ubezpieczenia po zmarłym tragicznie mężu, Rozela wychowuje trzy córki. Najstarsza Gerta przypomina matkę, jest rzetelna i aż do przesady odpowiedzialna, średnia Truda, odwrotnie, umie korzystać z życia i łatwo daje się ponieść porywom serca, z kolei najmłodsza Ilda sporo myśli o śmierci i uwielbia prowokować wszystkich wokół. W rozpisanej na wiele lat i głosów opowieści poznajemy losy kobiet najpierw tragiczne wydarzenia wojenne, a potem czasy, gdy nastała nowa władza. Bohaterki, aby przetrwać, muszą nauczyć się nie okazywać uczuć. Nieczułość staje się ich tarczą przed przeciwnościami losu i złymi językami. Tam, gdzie inni by się załamali, Rozela i jej córki prą do przodu. Mimo pozornej nieczułości wszystkie są ze sobą bardzo związane, a rodzinny dom w Dziewczej Górze przyciąga je jak magnes. Nieważne, jak daleko wypuszczają się w świat, zawsze tu wracają po nieczule czułe wsparcie, miłość i bliskość. Martyna Bunda stworzyła wciągającą sagę, która zadziwia nastrojem, kompozycją i świetnie odmalowanymi postaciami. Nieczułość to powieść o Polkach, a także o skomplikowanych ostatnich kilkudziesięciu latach polskiej historii. Bunda porusza ważne tematy i dotyka wciąż niezabliźnionych ran, robi to jednak nie po to, aby prowokować, ale by oddać hołd kobiecej solidarności, naszym matkom, babkom i ich wielkiej sile.

Niedobry zwyczaj

Alana S. Portero

"Niedobry zwyczaj" Alany S. Portero wzbudził w Hiszpanii wielką sensację. Powieść przez długie miesiące nie schodziła z list bestsellerów, otrzymała wiele nagród literackich i została przetłumaczona na kilkanaście języków. Álex bystra dziewczynka, ukryta ciota, jąkała, grubaska dorasta w Madrycie w czasach transformacji ustrojowej, która dokonuje się po śmierci Franco. W tej powieści stolica Hiszpanii bynajmniej nie jest miastem ze snów, a robotniczej dzielnicy San Blas gdzie wychowuje się wrażliwa, uwięziona w ciele chłopca bohaterka blisko do piekielnego Harlemu Jamesa Baldwina. Pisząc o dorastaniu transkobiety w brutalnym, maczystowskim świecie, Portero tworzy współczesny bildungsroman historię dochodzenia do samoakceptacji i pełnego rozumienia siebie. "Niedobry zwyczaj" to pełna ciepła opowieść o ludzkich niedoskonałościach i trudach związanych z przeżywaniem własnej tożsamości. Książka, która pokazuje, że warto żyć autentycznie niezależnie od ceny, jaką trzeba za to zapłacić.

Niedostępny spadek

Elizabeth Camden

Telegrafistka Lucy Drake biegle włada alfabetem Morse’a i jest cenioną pracownicą agencji informacyjnej Associated Press. Jednak gdy w konkurencyjnej Agencji Reutera niespodziewanie pojawia się sir Colin Beckwith, jej kariera staje pod znakiem zapytania. Ten zdolny, przystojny i nieznośnie uroczy mężczyzna skrywa tajemnicę, która może zagrozić jego reputacji. Mimo rywalizacji pomiędzy nimi Lucy nie może zaprzeczyć, że Colin posiada znajomości, które mogą się okazać pomocne w zakończeniu wieloletniego procesu, jaki jej rodzina toczy w sprawie należnego im spadku. Lucy i Colin z trudem zaczynają odnajdywać porozumienie, lecz zdrady i oszustwa, które napotykają na swej drodze, niosą ze sobą znaczne niebezpieczeństwo.

Niegdysiejsze śniegi

Gregor von Rezzori

Z posłowiem Małgorzaty Gralińskiej Przepełniona nostalgią opowieść o schyłku Mitteleuropy. Elegijny portret czasu i miejsca skreślony ręką austriackiego mistrza modernizmu. Piękne chwile z przeszłości można nosić w sobie niczym ukryty klejnot albo można wlec je za sobą niczym żelazną kulę na łańcuchu skazańca pisze Rezzori i przywołuje obrazy z dalekiej przeszłości, a nas, czytelników, włącza w ów strumień czasu i przywraca to, co wydawało się bezpowrotnie stracone. Przywołując w Niegdysiejszych śniegach historyczny moment upadku Cesarstwa Austro-Węgierskiego, von Rezzori pisze o rozkładzie prywatnego świata, o rozpadzie rodziny, życiu nomady między domami matki i ojca na Bukowinie, domem dziadków w Wiedniu oraz szkołami i internatem. Kreśli portrety bliskich, którzy wywarli wpływ na jego życie: matki o nerwowych skłonnościach, ojca przytłaczającego wszystkich brutalną witalnością, przedwcześnie zmarłej siostry, dzikiej opiekunki Kasandry i białowłosej guwernantki, z którą przyjaźń utrzymywał aż do końca jej życia. Rezzori zdaje się nie wierzyć w możliwość napisania autobiograficznej, wiernej prawdzie i czasowi, chronologicznej opowieści. Wybiera metodę poruszania się między fikcją a faktem, a ich wzajemne oddziaływanie staje się częścią jego refleksji.   Niegdysiejsze śniegi wprowadzają nas w świat bezpowrotnie utracony: jego wartości zmiotła I wojna światowa, a jego dobrobyt zniszczyła inflacja lat dwudziestych. [] A zatem mocny temat. Von Rezzori śledzi historię swojej rodziny bez cienia ckliwości, z pasją, gorzkim poczuciem humoru i zmysłem obserwacji, który potrafi wychwycić najdrobniejsze niuanse w miłości i obojętności, w języku, krajobrazie i zachowaniu własnej klasy społecznej. Tej książki nie napisał młodzieniec (ani moralista). Jest to dzieło głęboko poruszające. Wśród jego meandrujących, ironicznych fraz nie ma ani jednego zbędnego zdania. Robert Hughes, Time   Gregor von Rezzori w lirycznej, erudycyjnej prozie kreśli portrety bliskich osób, tworząc opowieść, która jest jednocześnie autobiografią i obrazem minionej epoki []. Niegdysiejsze śniegi ukazują bogatą wyobraźnię autora, jego niemal fotograficzną pamięć, dar opisywania postaci za pomocą anegdot zabarwionych wspomnieniem []. Jego książka jest zarówno elegijnym hołdem dla znikającej przeszłości, jak również świadectwem ocalającej siły pamięci albumem z rodzinnymi fotografiami, pięknie przełożonymi na słowa. Michiko Kakutani, The New York Times Book Review   Jedna z tych rzadkich, wspaniałych książek, które wymykają się jakimkolwiek kategoryzacjom. Fikcja i autobiograficzna opowieść splatają się tu w precyzyjnej i wysublimowanej prozie, w zamiłowaniu do detalu, zdobywając serca czytelników. Alan Furst

Niekompletność

Grzegorz Gortat

Jak dalej żyć, gdy umarła dusza? Starzejący się malarz trwa w paraliżującym poczuciu bezsensu świata. Naznaczony trudnym dzieciństwem, dochodzi do wniosku, że właściwie nie dowiedział się, czym jest miłość. Wpada w obsesyjne zauroczenie schorowaną prostytutką, która trzyma go na dystans, a jednocześnie prosi o namalowanie swojego portretu. Własna codzienność miesza mu się z życiorysami słynnych melancholików, jak Sándor Márai, Goethe czy Kafka. Prace autora były nagradzane tytułem Książka Roku w latach 2006, 2009, 2013. Dla miłośników utworów literackich o zgorzkniałych, skonfliktowanych ze sobą i światem bohaterach - jak w twórczości Sándora Máraia czy Franza Kafki.

Nieludzka komedia

Jerzy Franczak

Tragikomedia lekka i nieprzyjemna Nieludzka komedia to z pozoru zabawna opowiastka, lekka i łatwa, choć nieprzyjemna. Snuje ją niejaki Emil Król, niespełniony pisarz, sfrustrowany nauczyciel i nieszczęśliwy kochanek zarazem. Jego gawędy o rodzinie, o podróżach czy o pracy w szkole cechuje zjadliwy humor i gorzka ironia. Czytelnikowi śmiech jednak zamiera na ustach, kiedy ten sympatyczny sceptyk dopuszcza się bestialskiego mordu, zabijając swoją ukochaną, niedoszłą matkę jego dziecka, a następnie ćwiartując jej zwłoki Osadzony w więzieniu, opisuje swoje życie i wsłuchuje się w medialny szum, jaki narasta wokół jego zbrodni. Nie tracąc nic ze swej błyskotliwości, powieść Franczaka ujawnia na koniec swój dantejski wymiar i zmienia się w medytację o nowoczesnym złu, pozbawionym istoty i nieuchwytnym. Jerzy Franczak urodzony w 1978 roku w Krakowie. W minionym tysiącleciu opublikował kilka zbiorów wierszy, po czym jako liryk zamilkł na wieki. Od tego czasu ukazały się zbiory opowiadań Trzy historye (Korporacja HA!art, 2001), Szmermele (Biblioteka Nowego Wieku, 2004) i Algi, kalki, zębatki (Świat Przedstawiony, 2004), zbiór esejów Grawitacje (Rita Baum, 2007) oraz powieść Przymierzalnia (Korporacja HA!art, 2008). Jest też autorem dwóch książek o literaturze nowoczesnej: Rzecz o nierzeczywistości. Sartre Gombrowicz Nabokov (Universitas, 2002) i Poszukiwanie realności. Światopogląd polskiej prozy modernistycznej (Universitas, 2007). Publikował . na łamach Twórczości, Fa-artu, Kresów, Dekady Literackiej, Rity Baum, Ha!artu, Tekstów Drugich. Założyciel i redaktor pisma literacko-artystycznego "Nowy Wiek" (obecnie zawieszonego). Asystent w Katedrze Antropologii Literatury i Badań Kulturowych UJ. W TVP Kultura prowadzi program o nowościach wydawniczych ("Czytelnia"). Patronat medialny

Niemczaki

Maria Konopnicka

Sędziwy ojciec, właściciel starego dworku, nie potrafi wybaczyć córce, że poślubiła Niemca. Mijają lata, a gniew mężczyzny nie słabnie, ojciec odrzuca nie tylko córkę, ale i jej synów. Gdy chłopcy przybywają z wizytą do dworu, dziadek dystansuje się od nich i nazywa ich pogardliwie Niemczakami".

Nienasycona

Katarzyna T. Nowak

Kobieta, samotność i współczesne demony Agata jest pisarką, ale od pewnego czasu cierpi na brak pomysłów, taka jest przynajmniej wersja oficjalna. W istocie jej samotne życie w towarzystwie kota Maurycego upływa między sklepami z alkoholem, gabinetami lekarskimi, w których specjaliści przepisują jej coraz więcej leków nasennych i uspokajających, knajpami, gdzie nierzadko dochodzi do ekscesów, i galerią handlową, gdzie wydaje pieniądze w sposób kompulsywny i niekontrolowany. Pętla zadłużenia zaciska się coraz mocniej, iluzje zaczynają przesłaniać rzeczywistość, życie Agaty zmierza do katastrofy. Czego trzeba, żeby się opamiętać? Czy zdoła? W 2018 roku ukazała się poruszająca i niosąca nadzieję książka Katarzyny T. Nowak Rok na odwyku. Teraz powracając do formy powieściowej autorka zaprasza czytelników do potwornego świata sprzed terapii, ale Nienasycona to coś znacznie więcej niż literacki prequel. To książka prowokująca i ostra, mocny kobiecy głos skłaniający do namysłu nad samotnością i uzależnieniami we współczesnym świecie. Dwadzieścia lat temu polskimi czytelnikami wstrząsnęła oniryczna powieść Jerzego Pilcha Pod Mocnym Aniołem. Nienasycona pod wieloma względami sytuuje się na przeciwległym biegunie (prostota i oszczędność języka, kobiecy punkt widzenia), ale z pewnością jest to książka nie mniej szokująca i równie ważna.

Nieobecna

Jaime Jo Wright

Thea Reed, porzucona pod sierocińcem jako dziecko, przysięgła odnaleźć swoją matkę. Poszukiwania wiodą ją do zakładu dla obłąkanych w Pleasant Valley w stanie Wisconsin. Thea wykorzystuje swoją profesję pośmiertnego fotografa, aby dostać się do tego miejsca i zgłębić jego mroczne sekrety. Nie spodziewa się, że jej śledztwo obudzi legendę o Misty Wayfair, zamordowanej kobiecie, która rzekomo nawiedza okolicę, zwiastując śmierć. Sto lat później Heidi Lane otrzymuje od chorej na demencję matki niepokojący list, który skłania ją do przyjazdu do Pleasant Valley. Kiedy dostrzega upiorną kobietę nawiedzającą ruiny zakładu, odkrywa historię Misty Wayfair - i sama zaczyna obawiać się o własne życie.