Edukacja tancerzy klasycznych w polskich szkołach baletowych. Sytuacja, dylematy, wyzwania i innowacje

Katarzyna Sadowska, Dominika Babiarz

Choć balet obecny jest w polskiej kulturze od XVI wieku, dostrzec można, że na polskim rynku wydawniczym opracowań dotyczących kształcenia artystycznego w zakresie tańca nadal jest niewiele, a sam taniec, a w szczególności taniec klasyczny, nie zajmuje należnego mu miejsca w pedagogicznej teorii wychowania estetycznego. Książka Edukacja tancerzy klasycznych w polskich szkołach baletowych - sytuacja, dylematy, wyzwania i innowacje uzupełnia tę lukę. Opracowanie stanowi propozycję zwrócenia uwagi na wybrane, jednak szczególnie istotne w opinii autorek, aspekty edukacji baletowej, wśród których można wymienić: bezskuteczne apele o reformę kształcenia artystycznego, w tym także baletowego; niski status społeczny zawodu tancerza, krótką karierę sceniczną, wysoki poziom kontuzjogenności, niedopasowanie kształcenia do wymagań na rynku pracy, konkurencję ze strony zagranicznych tancerzy czy likwidacja wcześniejszych emerytur; wieloletnią marginalizację sztuki w szkolnictwie powszechnym, której konsekwencją jest niesatysfakcjonujący poziom społeczny uczestnictwa w kulturze wysokiej.

Historia tanga dla początkujących i zaawansowanych

Ewa Stala

Historia tanga dla początkujących i zaawansowanych to pozycja dla wszystkich zainteresowanych tym tańcem w mniejszym lub większym stopniu – stąd też podział wewnętrzny na dwie główne części. Część pierwsza, dla początkujących, swoista „nota biograficzna” tanga, jest opowieścią o jego narodzinach i ewolucji aż po dzień dzisiejszy, usytuowaną w kontekście historycznym, geograficznym i społecznym. Część druga, dla zaawansowanych, składa się z serii krótkich szkiców na temat obecności tanga w literaturze, kinie, sztukach plastycznych, jego filozofii, obecności w innych krajach, specyficznego języka tangowych tekstów i ich ewolucji, powstania i działalności Narodowej Akademii Tanga, wreszcie – prezentacji kilku czołowych artystów tego gatunku. Dodatkowym atutem książki są archiwalne fotografie pochodzące z zasobów Narodowego Archiwum w Buenos Aires. Jest to pierwsza na polskim rynku wydawniczym monografia poświęcona temu pięknemu i coraz popularniejszemu zjawisku kulturowemu, ale też próba pokazania, że tango to dużo więcej niż taniec.   Fakt, że wśród ponad czterdziestu pozycji, z jakich składa się Bibliografia książki, praktycznie nie ma polskich tytułów (…), dobitnie przemawia za koniecznością publikacji w Polsce tego erudycyjnego przewodnika retrospektywnego, oprowadzającego po szeroko pojętej historii społecznej i kulturowej tanga. Historia tanga dla początkujących i zaawansowanych staje się jedynym w swoim rodzaju, unikalnym studium „narodowego dziedzictwa artystycznego”, „autentycznego wyrazu narodu argentyńskiego” czy, innymi słowy, idealnego produktu eksportowego, jakim Argentyna podzieliła się z resztą świata. dr hab. Anna Sawicka 

Nosowska. Piosenka musi posiadać tekst

Piotr Pławuszewski, Tomasz Czaboćko, Natalia Drozdalska, Agnieszka Markowska, ...

Katarzyna Nosowska jest bez wątpienia jedną z najpopularniejszych polskich wokalistek. Należy do nurtu współczesnej kultury popularnej (w tym głównie: kultury rocka, kultury literackiej oraz kultury określanej mianem „kobieca”), ale też jako artystka przemawia indywidualnym głosem, przedstawiając się jako obserwatora rzeczywistości i kreatora własnego, niepowtarzalnego świata, budowanego – z perspektywy pomysłodawców książki – przede wszystkim na słowie, które znacznie wyrasta ponad przeciętny poziom oferty popkultury. Twórczość Nosowskiej jest dowodem na to, że także w dziedzinie piosenki możliwe jest osiągnięcie statusu sztuki wysokiej.

Pieśni

Heinrich Heine

Pieśni, czy też Księga pieśni uchodzi za najwybitniejsze dzieło tego poety romantycznego. Christian Johann Heinrich Heine, a właściwie Harry Chaim Heine (1797-1856) niemiecki poeta żydowskiego pochodzenia, przedstawiciel romantyzmu, jeden z najwybitniejszych niemieckich liryków, prozaik, publicysta urodził się w rodzinie żydowskiej. Jego ojciec był kupcem. Przez większość swej młodości pozostawał pod wpływem potęgi finansowej swego stryja Salomona Heinego, hamburskiego milionera i bankiera. Heine cierpiał na chorobę weneryczną (prawdopodobnie kiłę), przez którą od wiosny 1848 był przykuty do łóżka, sparaliżowany, męczony skurczami i częściowo niewidomy. Wyrzekł się wtedy swojej wiary w boskość człowieka i uznał osobowego Boga, aby sprzeczać się z nim o niesprawiedliwe rządzenie światem. Poeta zmarł w 1856 po prawie ośmiu latach strasznych cierpień. Został pochowany na cmentarzu Montmartre. Swą wysoką pozycję zawdzięcza swej poezji lirycznej, w szczególności utworom składającym się na Księgę pieśni. (Za Wikipedią).

Słownik tańca współczesnego

Małgorzata Leyko, Joanna Szymajda, Tomasz Ciesielski

Słownik tańca współczesnego to znakomita inicjatywa naukowa i redakcyjna. Zrealizowany projekt jest właściwym odpowiednikiem europejskich wydawnictw z różnych dziedzin sztuki, mogącym śmiało z nimi dialogować. Spowodowana wieloletnim historycznym opóźnieniem luka ma szansę zapełnić się pracą kumulującą wiedzę zarówno o czasach przeszłych, jak i zjawiskach bieżących, często wypływających z tradycji. Zaproponowany układ tematyczny haseł pozwala na wnikliwe dotarcie do treści poznawczych, często dotyczących zagadnień dotąd w Polsce niedefiniowanych. Tym większa odpowiedzialność stanęła przed zespołem redakcyjnym, który musiał podjąć kluczowe decyzje nie tylko na etapie redagowania haseł, ale już podczas wstępnego wyboru i selekcji uwzględnianych informacji. Prof. dr hab. Ewa Wycichowska W minionych dwóch dekadach sztuka tańca współczesnego w Polsce zaczęła się dynamicznie rozwijać, czemu towarzyszy także rozwój badań nad tańcem. Świetnym efektem tego zjawiska jest Słownik tańca współczesnego zrealizowany w ramach zespołowego projektu naukowego. Jest to publikacja niezmiernie potrzebna praktykom - tancerzom i choreografom, adeptom sztuki tańca - oraz badaczom, ale zapewne spotka się też z zainteresowaniem studentów kierunków humanistycznych i artystycznych oraz szerokiego grona miłośników tańca. Zespół autorów gwarantuje wysoki poziom tej publikacji, gdyż tworzą go doświadczeni badacze teatru/tańca, redaktorzy, którzy dowiedli już swoich kompetencji wydawniczych oraz osoby posiadające przygotowanie praktyczne. Doskonałym rozwiązaniem wydaje mi się także opublikowanie wersji elektronicznej Słownika, co przedłuży jego żywot i poszerzy krąg odbiorców. Prof. dr hab. Dobrochna Ratajczakowa Celowość wydania Słownika tańca współczesnego jest poza wszelką dyskusją. Jest to przedsięwzięcie ze wszech miar pionierskie, nie ma bowiem w Polsce tego typu publikacji. W ogóle opracowań dotyczących tańca współczesnego, głównych jego nurtów, kierunków rozwoju, a przede wszystkim biogramów najważniejszych artystów, charakterystyki ośrodków sztuki tanecznej, szkół artystycznych sprofilowanych pod kątem tańca i instytucji wspierających jego rozwój nie tylko w Polsce, lecz także na świecie po prostu brak. Książka ta, ze względu na proponowane w niej ujęcie tańca od początku XX wieku, zarówno wypełnia poważną lukę w badaniach nad tańcem w Polsce, inspirując do ich rozwoju, jak i bez wątpienia przyczyni się do wzrostu świadomości na temat sztuki tanecznej w szerokich kręgach. Dr hab. Dorota Fox, prof. UŚ

Śpiewanki Joanki i kolorowanki

Joanna Morea

Śpiewy historyczne

Julian Ursyn Niemcewicz

"Śpiewy historyczne" to dzieło Juliana Ursyna Niemcewicza, pisarza, historyka i działacza społecznego, a także uczestnika insurekcji kościuszkowskiej. Jest to zbiór pieśni historyczno-patriotycznych autorstwa Juliana Ursyna Niemcewicza, tworzący wyidealizowaną wizję przeszłości Polski.

Taniec w badaniach performatywnych

Tomasz Ciesielski

Książka przedstawia badania performatywne jako rozwijający się paradygmat naukowy, równorzędny wobec badań ilościowych i jakościowych. Prezentuje liczne przykłady praktyk, które łączą tradycyjne metody badawcze ze strategiami twórczymi czerpanymi głównie z tańca, teatru oraz performansu artystycznego. Autor opisuje, w jaki sposób mogą one służyć generowaniu wiedzy i rozwiązywaniu konkretnych wyzwań społecznych. Publikacja skierowana jest do osób zajmujących się badaniami, choreografią, reżyserią i szeroko pojętymi sztukami performatywnymi, oferując przegląd propozycji artystyczno-badawczych oraz ich krytyczne i teoretyczne uporządkowanie. Umożliwia lepsze zlokalizowanie własnych działań w odniesieniu do pojęć takich jak practice-as-research czy performance as research. Książka porusza również kluczowe wyzwania filozoficzne związane z tworzeniem synergii między sztuką a nauką. Autor opiera się głównie na przykładach z krajów anglosaskich oraz odnosi się do ich zastosowania w polskim kontekście. Publikacja została współwydana przez Narodowy Instytut Muzyki i Tańca w ramach programu "Program wydawniczy 2024", finansowana ze środków Ministra Kultury i Dziedzictwa Narodowego.