Transcendentalny i nietranscendentalny sens jedności w myśli XIII wieku na tle filozoficznej tradycji

Jan Kiełbasa

Studia nad transcendentalnym sensem jedności (i - odpowiednio - nad jej sensami nietranscendentalnymi), zwłaszcza związane z badaniem odległej epoki w dziejach filozofii (a taką niewątpliwie jest wiek XIII - złoty wiek scholastyki, a zarazem archiwum myśli dawno przebrzmiałych, zapomnianych, zdekonstruowanych", tak martwych i niezrozumiałych jak łacina, w której je zapisano), można uznać za intelektualną ekstrawagancję, anachronizm, świadomą marginalizacje. Autor nie obiecuje, że wystąpi tu z jakimiś rewolucyjnymi odkryciami, że dokona jakiegoś modernizującego" przekładu starych problemów i starego dyskursu na któryś z powszechnie akceptowanych dyskursów filozofii współczesnej. Wyznacza sobie nieco skromniejsze zadanie: poszerzenie zwyczajowo zakreślanego pola badawczego, włączenie w nie postaci, dzieł i problemów z reguły niezauważanych bądź takich, które wciąż nie doczekały się gruntownej analizy, choć zasługują na poważny namysł. Wydaje się bowiem, że do tej pory nie przeprowadzono kompleksowego badania poświęconego wyłącznie zagadnieniu jedności w myśli XIII wieku, zwłaszcza zaś rozpoznaniu i skonfrontowaniu z sobą różnych wariantów jej transcendentalnych i nietranscendentalnych znaczeń. Może wynikiem proponowanej tu analizy będzie odkrycie, że ta domniemana średniowieczna prehistoria filozofii skrywa nie tylko skamieliny i muzealne eksponaty, ale także żywą myśl filozofa, z którym można nawiązać dialog, wejść w spór, szukać prawdy. Ubocznym zamysłem tej rozprawy jest bowiem zarówno upowszechnienie pewnej partykularnej wiedzy, jak i przybliżenie stylów myślenia i sposobów argumentowania właściwych tamtej odległej epoce, krótko mówiąc - przybliżenie tego, co Gilson przed laty nazwał duchem filozofii średniowiecznej".

Polskie życie teatralne w Kijowie w latach 1905-1918

Piotr Horbatowski

Kijów lat 1905 1918 to jeden z najaktywniejszych centrów polskiego życia kulturalnego na emigracji. Po kilkudziesięciu latach zastoju, społeczność polska z ogromną energią przystąpiła tam do zakładania kolejnych stowarzyszeń, towarzystw, bibliotek, drukarni i teatrów. W tętniącej życiem i dynamicznie rozwijającej się aglomeracji polskie instytucje znaleźć można było niemal wszędzie, także w najbardziej reprezentatywnych częściach miasta. Niniejsza praca koncentruje się na opisaniu przemian polskiego życia teatralnego. Głównym bohaterem jest tu teatr prowincjonalny, choć początkowo pozbawiony wielkich nazwisk i wybitnych przedstawień, jednak jakże barwny w swym heroicznym zmaganiu z codzienną rzeczywistością. Dzięki uporowi i konsekwencji kilkudziesięciu pasjonatów, po roku 1914 doczekał się on chwil sławy i zasłużonego miana pierwszej sceny emigracyjnej, na której występowali czołowi twórcy polskiego teatru. Książka pokazuje możliwie najszersze spektrum aktywności teatralnej Polaków, zwracając uwagę na działalność zespołów zawodowych i amatorskich, organizację spektakli okolicznościowych, jak i występów gościnnych. Celem nie jest jednak wyłącznie dokumentacja, ale przede wszystkim oddanie różnorodności, barwności i wieloaspektowości zachodzących zjawisk. Wpływ na działalność polskich teatrów miała tam bowiem zarówno wielka międzynarodowa polityka, światowe kryzysy i wojny, jak i małe, prowincjonalne sprawy, lokalne sympatie i antagonizmy, zakulisowe relacje.

Czytanie Konopnickiej. Posłowiem opatrzył Marian Stala

Olga Płaszczewska (red.)

Na stulecie śmierci Konopnickiej przygotowano monografię zbiorową, która odpowiada na pytanie: czy twórczość autorki Roty wytrzymała próbę lat, czy jest to jeszcze twórczość, która daje czytelnikowi cokolwiek innego poza obowiązkowymi wartościami ideowo-patriotycznymi, w które wpisały ją kanony lektur szkolnych? I okazuje się, że tak, że [...] Konopnicka zaciekawia jako artystka i jako obserwator rzeczywistości, zaciekawia tak dalece, że M. Stala w Posłowiu nie waha się stwierdzić, iż poetka jest głęboko zakorzeniona w wieku XIX, ale i wychyla się w wiek XX... [...]. Wartość tej zbiorowej monografii [...] jest niewątpliwa. W aspekcie poznawczym są tu prace przynoszące nowe ujęcia, [...] są też - co również jest nowością asocjacje tematyczne i obrazowe, o których jeszcze niedawno nikt by nie śmiał głośno mówić, jak paralele z Cyprianem Norwidem (a to i dla norwidologii jest przydatne...); są wreszcie tropy w interpretacji utworów poetyckich, reportaży i listów, które dla kategorii podmiotowości i tożsamości literatury postyczniowej zdają się być nowe i ciekawe, bo prowadzą w strony codzienności ludzkiej, bo łączą egzystencję jednostki ze światopoglądem zbiorowym, perspektywę zwykłego dnia w ludzkim życiu ze sprawami narodu i ludzkości. W aspekcie metodologicznym zasadniczy trzon książki stanowią interpretacje nowej komparatystyki. Z recenzji prof. dr hab. Tadeusza Budrewicza

Technologia i wojna przyszłości. Wokół nuklearnej i informacyjnej rewolucji w sprawach wojskowych

Łukasz Kamieński

Przedmiotem książki jest, najogólniej rzecz biorąc, wpływ rozwoju nowych technologii na sposób prowadzenia wojny. Ponieważ w literaturze przedmiotu brakuje teoretycznego podejścia, które całościowo ujmowałoby analizowane kwestie, wykorzystuję teoretyczny model rewolucji w sprawach wojskowych. (...) Fundamentalne zmiany technologiczne mają wpływ nie tylko na sposób prowadzenia wojny, ale także na stosunki międzynarodowe, ponieważ wojna stanowi jedno z centralnych zjawisk międzynarodowych oraz jedno z najpoważniejszych źródeł zmiany w systemie światowym. (...) Mam nadzieję, że książka ta może służyć jako przewodnik po wybranych strategicznych aspektach stosunków międzynarodowych. (...) Postęp naukowo-techniczny dokonuje się współcześnie w perwersyjnie błyskawicznym tempie. Równie dynamiczne są stosunki międzynarodowe, zmieniające się z dnia na dzień. Wiele z kwestii poruszonych w tej książce będzie naturalnie już nieaktualnych w chwili, gdy dotrze ona do rąk Czytelnika. Taki jest zglobalizowany świat wieku informacji, w którym żyjemy. () Mimo to ufam, że czytelnik będzie mógł prześledzić charakter zmian w sztuce wojennej. Celem książki jest bowiem zilustrowanie procesu transformacji sposobu prowadzenia wojny pod wpływem rozwoju technologicznego nowych broni. Jest to książka nie tyle o wojnie, co o jej transformacji. Ze Wstępu Wiedzy i umiejętności poruszania się w trudnej wieloaspektowej problematyce nie można Autorowi odmówić. Reprezentuje on nieczęstą niestety u młodej generacji badaczy tendencję do jasnego stawiania tez, ich wyjaśniania, a także prezentowania własnych wątpliwości. (...) Autor siłą rzeczy koncentruje się na opisie i analizie rewolucji nuklearnej i informacyjnej w sprawach wojskowych w Stanach Zjednoczonych jako najpotężniejszym supermocarstwie i kreatorze nowoczesnej na wskroś machiny wojskowej. Ważne i cenne jest w wywodach Autora to, że nie ulega on fascynacji potęgą i możliwościami USA. Analizuje zalety i wady tworzącego się wciąż na naszych oczach systemu w sposób rzeczowy i wolny od częstej niestety tu i ówdzie przesady i ekscytacji. Z recenzji prof. nadzw. UJ, dra hab. Michała Chorośnickiego

Natura ludzka w filozofii nowożytnej i współczesnej

Przemysław Spryszak, Red. Justyna Miklaszewska

Skąd przychodzimy? Kim jesteśmy? Dokąd zmierzamy? Wśród dyscyplin, dążących do systematycznej odpowiedzi na te pytania, dominuje - pod względem starszeństwa - filozofia, obdarzająca człowieka szczególnym zainteresowaniem od czasu zwrotu antropologicznego, dokonanego w niej przez Sokratesa. Do odrodzenia tradycji Sokratejskiej przyczynił się dwadzieścia wieków później Kartezjusz, a intrygujące pytanie o naturę ludzką nie przestaje być aktualne. Książka ta przybliża wybrane koncepcje antropologiczne i polityczne powstałe w epoce nowożytnej oraz epokach późniejszych; wielość rozpatrywanych stanowisk filozoficznych w naturalny sposób odzwierciedla złożoność i bogactwo samej problematyki. Otrzymaliśmy bardzo interesujący przegląd stanowisk dotyczących jednego z najistotniejszych i najszerzej dyskutowanych problemów filozofii. Zebrane w książce artykuły tworzą ciekawy oraz wielostronny obraz tego, kim jest człowiek, jak można rozumieć jego naturę i co z tego wynika. Dzieło to jawi się więc jako publikacja niezwykle pożyteczna, która wzbogaci życie naukowe i filozoficzną refleksję w naszym kraju. Dr hab. Zbigniew Stawrowski, prof. Uniwersytetu Kardynała Stefana Wyszyńskiego

Studia nad Pańćaratrą. Część II. W poszukiwaniu tożsamości

Marzenna Czerniak-Drożdżowicz

Druga część Studiów nad Pańćaratrą, nosząca podtytuł W poszukiwaniu tożsamości, jest kontynuacją wątków podjętych w pierwszej części zatytułowanej Studia nad pańćaratrą. Tradycja i współczesność, która była nowatorską w polskiej literaturze indologicznej oraz obszerną prezentacją pańćaratry jednej z wczesnych indyjskich tradycji religijnych, dopiero od niedawna stanowiącej pole intensywnych badań indologicznych. Pańćaratra odgrywała ważną rolę w kształtowaniu się zjawiska nazywanego hinduizmem i do dziś wywiera znaczny wpływ na życie społeczności wyznawców tradycji hinduistycznych, szczególnie na południu Indii. Autorka zajmuje się kwestią podejmowanych przez przedstawicieli pańćaratry starań o zachowanie czy też uzyskanie statusu tradycji ortodoksyjnej i w pełni autorytatywnej. Przedstawia ważniejsze punkty dyskusji dotyczącej znaczenia pańćaratry, a także prezentuje kilka zagadnień związanych z jej szczególnymi ideami i praktykami, które, stanowiąc o jej wyjątkowości i tożsamości, wpływały na popularność i zdolność przetrwania tej tradycji przez wiele stuleci. Także w tej części znajdzie czytelnik liczne, a zarazem pierwsze polskie przekłady fragmentów tekstów tradycji oraz autorski materiał fotograficzny zebrany podczas badań terenowych w Indiach.

Przekładaniec, nr 24. Myśl feministyczna a przekład

Red. Magda Heydel

Przekładaniec Pismo Katedry UNESCO do Badań nad Przekładem i Komunikacją Międzykulturową UJ jest recenzowanym czasopismem naukowym poświęconym zagadnieniom przekładu literackiego rozumianego jako przenoszenie wartości z jednej sfery kulturowej w inną. Ukazujący się od roku 1995 półrocznik skierowany jest do badaczy zjawiska przekładu, tłumaczy i wszystkich zainteresowanych zagadnieniami transferu międzykulturowego. Na stronach Przekładańca znaleźć można omówienia istniejących przekładów, studia porównujące różne tłumaczenia tego samego dzieła, teorię przekładu, a także recenzje prac przekładoznawczych. Publikujemy również przekłady tekstów literackich z polskiego lub na polski, opatrzone komentarzami tłumaczy.

Audyt wewnętrzny jako narzędzie wspomagające efektywny nadzór korporacyjny

Magdalena M. Stuss (red.), Joanna Krasodomska, Agnieszka Herdan

Pojawiające się w ciągu kilku ostatnich lat liczne nieprawidłowości w funkcjonowaniu podmiotów gospodarczych świadczą o nieefektywnym sprawowaniu nadzoru korporacyjnego. W gospodarce rynkowej występuje wiele mechanizmów umożliwiających kontrolę działalności spółki. Kontrolę zewnętrzną sprawują najczęściej rynek kapitałowy, rynek produktów czy też rynek pracy, wewnętrzną zaś systemy kontroli wewnętrznej czy komórki audytu wewnętrznego. Audyt wewnętrzny jest instrumentem, który w sposób aktywny, niezależny, profesjonalny i obiektywny ocenia efektywność systemu kontroli wewnętrznej i procesów zarządzania ryzykiem. Zapewnia on skuteczne prowadzenie wszystkich operacji i czynności organizacji, przynosi wartość dodaną dzięki ujawnieniu braków i słabości oraz wskazuje, w jaki sposób można uzyskać wyższą jakość i wydajność powierzonych zasobów.

Ponad granicami. Kobiety, migracje, obywatelstwo

Agnieszka Małek, Red. Marta Warat

To pierwsza w Polsce socjologiczna praca dotycząca złożonych relacji między płcią, migracjami, etnicznością, religią a obywatelstwem, przygotowana przez młode socjolożki Agnieszkę Małek i Martę Warat. Autorkom udało się pozyskać teksty uznanych badaczy i badaczek z zakresu tej problematyki, które pisane są generalnie z perspektywy krytycznej refleksji feministycznej i genderowej. Dotychczasowe studia nad tym tematem nie prezentowały w tak wielowymiarowy, intersekcjonalny sposób złożoności problemów kobiet, nie ukazały także ich mobilizowania się obywatelskiego i etnicznego oraz budowania własnej podmiotowości w skomplikowanym wielokulturowym kontekście. Z recenzji prof. dr hab. Krystyny Slany

Opcja czy osoba?Upartyjnienie versus personalizacja w wyborach samorządowych

Jarosław Flis, Agnieszka Hess, Michał Bukowski, Agnieszka Szymańska

Co jest kryterium decydującym o rezultacie wyborów samorządowych: opcja czy osoba? Dylemat zawarty w tytule książki pojawia się przy okazji wielu zjawisk towarzyszących wyborom lokalnym. Wybory to przecież nie tylko sam akt wrzucenia głosu do urny - to wielomiesięczny proces będący wypadkową zachowania licznych podmiotów. Autorzy strukturyzują ten proces zgodnie z modelem swoistej matrycy samorządowej, na którą składają się trzy zasadnicze obszary analizy: po pierwsze, rozwiązania instytucjonalne, w ramach których wybory są realizowane; po drugie, publiczność, występująca w roli wyborców; i wreszcie, po trzecie, media, odgrywające ważną rolę w komunikowaniu towarzyszącym wyborom. Wspólna prezentacja wyników badań w jednym tomie pozwoliła autorom na wieloaspektową analizę zjawisk towarzyszących wyborom samorządowym, umożliwiła podjęcie próby odpowiedzi na pytania dotyczące czynników wpływu na preferencje wyborcze oraz odwołanie się, w wielu miejscach publikacji, do wyników badań z roku 2006.

Nacjonalizm, etniczność i wielokulturowość na Bliskim i Dalekim Wschodzie

Red. Adam W. Jelonek

Jak słusznie zauważył w swej klasycznej pracy poświęconej nacjonalizmom Anthony Smith, nowoczesny porządek światowy jest nierozłącznie związany z instytucją państwa narodowego. Obecnie często pomija się fakt, iż świat, w którym coraz dynamiczniej przebiegają procesy politycznej i gospodarczej integracji, nadal pozostaje światem opierającym się na sieci mniej lub bardziej autonomicznych państw narodowych. Smith podkreślał jednak również wielokrotnie, ze państwo narodowe nie zawsze i nie wszędzie stanowiło podstawowy byt polityczny. Problem transformacji od bardziej zróżnicowanych form życia społecznego i politycznego ku tym, w których wszystkie części składowe światowego porządku podporządkowały się, przynajmniej formalnie, jednolitej formule, od lat wzbudzał zainteresowanie historyków, politologów, socjologów i antropologów. Wraz ze wzrostem znaczenia gospodarczego i politycznego Bliskiego i Dalekiego Wschodu w światowym porządku coraz częściej zadawano sobie pytanie, w jakim stopniu zachodnie modele i paradygmaty odpowiadają doświadczeniom Wschodu. Niewątpliwie przemiany w sferze świadomości narodowej i politycznej w państwach regionu stanowiły nie lada wyzwanie nie tylko dla polityków, ale także dla intelektualistów i badaczy. Próby studiowania nacjonalizmu czy nacjonalizmów w regionie jako całości były znacznie mniej liczne i rzadko stanowiły pretekst do ogólnych refleksji. Autorzy tekstów wchodzących w skład niniejszej publikacji, będącej rezultatem konferencji naukowej zorganizowanej przez Instytut Bliskiego i Dalekiego Wschodu Uniwersytetu Jagiellońskiego oraz Stowarzyszenie CTA Closer To Asia, podjęli interdyscyplinarną próbę, wyjaśnienia azjatyckich form nacjonalizmu oraz etniczności. Dzięki temu książka stanowi istotny wkład w omawianą problematykę. Adam W. Jelonek

Ruch, przestrzeń, czas. Protofizyczne i metafizyczne aspekty podstaw fizyki relatywistycznej

Jan Czerniawski

Nasze poznanie fizykalne i pozafizykalne ruchu, przestrzeni, czasu i czasoprzestrzeni nie jest ostateczne, pomimo wielkich osiągnięć w tej dziedzinie teorii względności (szczególnej teorii względności STW i ogólnej teorii względności OTW), mechaniki kwantowej (QM) oraz rezultatów przemyśleń znanych filozofujących fizyków i znających fizykę filozofów. Brak też jednej akceptowanej przez wszystkich interpretacji STW i OTW. Istnieją bowiem głównie dwie alternatywne interpretacje fizyki relatywistycznej. Jedna mniejszościowa, wiązana głównie z nazwiskiem Lorentza, i druga większościowa, wiązana przede wszystkim z nazwiskiem A. Einsteina. () W ten krajobraz poznawczy wpisuje się dobrze książka dra Jana Czerniawskiego, filozofa znającego fizykę relatywistyczną i nie tylko. Po lekturze jego książki każdy czytelnik, bez wątpienia, zaliczy go od razu do zwolenników interpretacji związanej z nazwiskiem Lorentza (). Czerniawski stara się zawsze przeprowadzać bardzo wnikliwe analizy. To należy do walorów jego książki. Zamiarem autora jest uporządkowanie konceptualne zaplecza fizyki teoretycznej. Czy udało mu się to w jakimś stopniu osiągnąć, będą rozstrzygać kompetentni w tych sprawach czytelnicy. Dodatkowo do walorów tej książki należy to, że można się z niej sporo nauczyć oraz to, że jej lektura dostarcza czytelnikowi wspaniałej gimnastyki intelektualnej, chociaż u niektórych przeciwników interpretacyjnych będzie wzbudzać nieraz irytację. Z recenzji prof. dra hab. Ludwika Kostro

Transplantacja serca. Problemy adaptacji psychologicznej

Bożena Gulla

Niniejsza książka jest poświęcona zagadnieniom adaptacji psychologicznej do życia z przeszczepionym sercem. Transplantacja stanowi metodę leczenia krańcowej niewydolności krążenia i jest dla osób ciężko chorych jedyną nadzieją na uratowanie życia i zachowanie zdrowia. W okresie oczekiwania na operację chorzy spodziewają się znacznej poprawy, jednak nie w pełni uświadamiają sobie, że dalsze życie z przeszczepionym sercem stanie się dla nich źródłem wielu problemów. Przez całe życie pozostaną pacjentami i będą korzystać z opieki medycznej, a warunkiem powodzenia leczenia będzie ich staranna współpraca i gruntowna zmiana stylu życia. Różnorodność rezultatów wysiłków przystosowawczych nasuwa pytania o czynniki psychologiczne, od których zależy pomyślna adaptacja, pozwalająca na uzyskanie satysfakcjonującej jakości życia po transplantacji serca. Identyfikacja czynników odpowiedzialnych za przystosowanie jest podstawą formułowania wskazań terapeutycznych, ukierunkowanych na to, by trudne doświadczenia stały się dla osób z przeszczepionym sercem źródłem wewnętrznej siły i osobistego rozwoju, a nie przeciążenia i udręki. Publikacja ta jest przeznaczona dla psychologów i lekarzy pracujących z chorymi z grupy transplantacyjnej, studentów psychologii i medycyny, osób oczekujących na transplantację i żyjących z przeszczepionymi narządami oraz ich rodzin. Jej zadaniem jest również stworzenie klimatu społecznego sprzyjającego transplantologii.

Postawy zawodowe informatyków. Jednostka, zespół, organizacja

Jerzy Rosiński

Postawy zawodowe informatyków: jednostka, zespół, organizacja to książka interesująca z trzech perspektyw. W perspektywie publikacji naukowej jest przykładem szeroko zakrojonych badań z zakresu zachowań organizacyjnych przynosi odpowiedzi na temat indywidualnego funkcjonowania informatyków w organizacjach. Tematyka dotycząca postaw pracowników branży IT wobec zatrudniających ich organizacji, odnoszenia się do współpracowników oraz postrzegania samych siebie pozwala wysnuć ciekawe wnioski, użyteczne w kierowaniu zespołami w firmach IT. Z punktu widzenia refleksji naukowej o bardziej uniwersalnym charakterze wartościowe są części publikacji odnoszące się do funkcjonowania ekspertów organizacyjnych czy też szerzej pracowników wiedzy. Wreszcie z perspektywy popularnonaukowej otrzymujemy uzasadniony badawczo informatyków portret własny. Wizerunek pracownika branży IT prezentowany w książce może weryfikować w świetle naukowym pewne powszechne uogólnienia czy nawet stereotypy odnoszące się do tej grupy zawodowej.

Czasy ''Solidarności'' na Uniwersytecie Jagiellońskim 1980-1989 we wspomnieniach

Rozmawiał Andrzej Kobos

Tom przynosi 26 rozmów z pracownikami Uniwersytetu Jagiellońskiego, członkami Solidarności w latach 19801989. Są to wspomnienia o zaangażowaniu rozmówców w ruch Solidarności na Uniwersytecie i w regionalnych strukturach S, o atmosferze panującej wówczas na Uniwersytecie oraz o działaniach, które zmieniły jego kształt nie tylko w owych latach, ale w sposób oczywisty wpłynęły na lata przyszłe. Niektóre rozmowy dotyczą także wydarzeń z okresu wcześniejszego, wszystkie jednak takie bowiem przyjęto założenie kończą się na roku 1989. Celem przedsięwzięcia było zarejestrowanie wspomnień z tego przełomowego okresu. W rozmowie ze mną rektor Uniwersytetu Jagiellońskiego Profesor Karol Musioł określił ten cel lapidarnie, niemniej jednak jasno: Chodzi o to, aby ten okres historii Uniwersytetu nie był opisany wyłącznie na podstawie akt Służby Bezpieczeństwa PRL-u. To będzie jeden z kroków ku temu. Andrzej M. Kobos, fragment Wstępu

Bezpieczeństwo energetyczne w pierwszej dekadzie XXI wieku. Mozaika interesów i geostrategii

Tomasz Młynarski

Bezpieczeństwo energetyczne w pierwszej dekadzie XXI wieku bardzo dobrze się wpisuje w modny ostatnio problem bezpieczeństwa energetycznego świata, regionu i państwa. Zwięzły tytuł jest zapowiedzią dobrej książki. Publikacja będzie szczególnie przydatna jako rodzaj w pełni udanego podręcznika dla studentów i doktorantów ze względu na brak jakiegokolwiek odpowiednika tego typu w polskiej literaturze, a także wartościowa dla specjalistów. Jak pisze Autor, [...] złożoność relacji i powiązań między ekonomią, biznesem i polityką rodzi potrzebę większej odpowiedzialności za wizję przyszłości energetycznej świata. [...] Wiek XXI będzie testem dla wypracowania formuły globalnego zrównoważonego systemu bezpieczeństwa energetycznego. Podejście multilateralne i stworzenie mechanizmów global energy governance wymaga jednak woli politycznej i wspólnoty interesów państw eksporterów i importerów energii. W świetle prezentowanych wniosków cel ten będzie jednak bardzo trudny do osiągnięcia, o ile możliwy". Nic dodać, nic ująć! Moje uznanie budzi fakt, że Autor mimo braku czasowego dystansu pozwalającego na spokojną, naukową analizę zagadnienia nie tylko podjął wyzwanie, lecz także - co pragnę podkreślić - sprostał trudnościom wynikającym z aktualności tematu. Prof. zw. dr hab. Ryszard M. Czarny