Maszyna do myślenia. Studia o nowoczesnej literaturze i filozofii

Jerzy Franczak

Na książkę - prócz rozdziału objaśniającego metodę interpretacyjną - składają się studia o dziewięciu pisarzach różnych generacji. Innowacyjne projekty pisarskie Witolda Gombrowicza, Tadeusza Różewicza, Leopolda Buczkowskiego, Adama Ważyka, Edwarda Redlińskiego, Juliana Kornhausera, Jerzego Krzysztonia, Dariusza Bitnera oraz Zbigniewa Kruszyńskiego inscenizują dylematy i aporie dojrzałej oraz późnej nowoczesności. Autor wpisuje analizowane utwory w historyczne i historycznoliterackie konteksty, przede wszystkim jednak wprawia w ruch gry językowe zaczerpnięte z pism współczesnych filozofów (m.in. Michela Foucaulta, Richarda Rorty'ego, Jacques'a Derridy, Giorgio Agambena czy Petera Sloterdijka). Powiązanie literatury i filozofii w schemacie nazwanym "produkcyjnym" pozwala mu ukazać, w jaki sposób maszyna tekstowa produkuje myśl, to znaczy dochodzi do swoich własnych prawd dzięki pośrednictwu filozofii. Jerzy Franczak konsekwentnie ujmuje literaturę nowoczesną jako szczególny rodzaj filozofii, ściślej - szczególny (a nawet poszczególny) sposób filozofowania. Szczególny, bo realizujący się nie poprzez sam ruch myśli, lecz za sprawą idiomatycznego gestu pisarskiego. Jeśli w literaturze szuka filozofii, to nie znaczy, że filozofia funkcjonuje u niego na prawach klucza objaśniającego sens omawianych utworów. Nie znaczy to również, że czyjś gest pisarski przekłada się na jakąś znaną skądinąd koncepcję. Znaczy to, że pisanie - wraz ze wszystkimi osobliwościami właściwymi dla danego tekstu czy autora - jest praktyką refleksyjno-krytyczną par exellence. prof. dr hab. Krzysztof Uniłowski Jerzy Franczak - pisarz, eseista, literaturoznawca. Autor powieści i zbiorów opowiadań, książek eseistycznych (m.in. Niepoczytalne, Libron, Kraków 2019) oraz rozpraw naukowych: Rzecz o nierzeczywistości. "Mdłości" Jean-Paul Sartre'a i "Ferdydurke" Witolda Gombrowicza (Universitas, Kraków 2002), Poszukiwanie realności. Światopogląd polskiej prozy modernistycznej (Universitas, Kraków 2007), Błądzące słowa. Jacques Ranciere i filozofia literatury (Instytut Badań Literackich, Warszawa 2017). Pracownik naukowy Wydziału Polonistyki na Uniwersytecie Jagiellońskim.

Żubry lubią jeżyny

Arkadiusz Szaraniec

W tej książce nic nie jest takie, jakie się na pierwszy rzut oka wydaje: bielik nie jest orłem, niedźwiedź nie jest misiem, żubry nie lubią żubrówki, a wilk jest daltonistą. Bocian zaś to nie sympatyczny Wojtek, tylko drapieżnik i wytrawny myśliwy. W dodatku bociany są dwa. Biały, dobrze wszystkim znany, który stale towarzyszy człowiekowi i do dobrego życia potrzebuje ludzkiego sąsiedztwa, oraz jego czarny kuzyn, który wcale nie jest czarny. Ale jego, ukrytego w leśnej gęstwinie, wypatrzy tylko czujne oko. Łączy ich jedno: obu szkodzi rozwój cywilizacji, zanikanie łąk, małych pól i wycinka lasów. Arkadiusz Szaraniec z prawdziwą pasją opowiada o naturze tej dostępnej tylko dla wtajemniczonych i tej, która choć jest na wyciągnięcie ręki, staje się coraz mniej zrozumiała.

"Wortfolge. Szyk słów" 2019, nr 3

red. Robert Rduch

Czasopismo naukowe „Wortfolge. Szyk słów”, wydawane przez Instytut Filologii Germańskiej Uniwersytetu Śląskiego w Katowicach, będzie się ukazywać raz w roku w wersji drukowanej i elektronicznej. Niemiecko-polski tytuł oznacza, że periodyk stawia sobie za cel nie tylko przedstawianie i upowszechnianie problemów literatury, języka i kultury niemieckojęzycznego obszaru językowego, lecz także pośredniczenie w wymianie myśli między humanistyką niemiecką i polską oraz komparatystyczne podejście do prezentowanych zagadnień. Czasopismo będzie miało charakter interdyscyplinarny, ale pozostanie wierne podstawowym obszarom filologii: językoznawstwu i literaturoznawstwu. Skierowane jest przede wszystkim do przedstawicieli humanistyki uniwersyteckiej oraz wszystkich zainteresowanych literaturą, kulturą i językiem niemieckim.

Badania fokusowe. Problemy metodologiczne i etyczne

Jolanta Lisek-Michalska

 Celem książki jest choćby częściowe uzupełnienie braków w zakresie badań metodą zogniskowanego wywiadu grupowego. Wprawdzie tytuł sugeruje, że jest ona poświęcona w sposób symetryczny zarówno metodologii, jak i etyce badań fokusowych, ale punkt ciężkości zdecydowanie położono na kwestie etyczne. Jest to zabieg celowy, wynikający z trzech przesłanek. Po pierwsze, problemy metodologii badań fokusowych zostały szczegółowo rozpoznane przez licznych autorów, głównie amerykańskich – odwołania do wielu spośród nich znajdzie Czytelnik w tej książce. Po wtóre, w zogniskowanym wywiadzie grupowym, ze względu na jego specyfikę, występuje wyjątkowo wiele elementów „etycznie wrażliwych” i są one znacznie bardziej złożone niż dzieje się to w przypadku innych metod badawczych. Tym samym zasługują na wnikliwą uwagę. Po trzecie wreszcie, jest to rezultat przekonania, że postawa etyczna badacza w przypadku badań fokusowych w znacznym stopniu determinuje ich metodologię. Stanowi to antytezę wobec obowiązującego przez kilkadziesiąt lat pozytywistycznego podejścia do uprawiania badań w naukach społecznych, w którym dla rozważań o charakterze etycznym nie było miejsca. Motto tego modelu sprowadzało się do stwierdzenia: „Moja etyka to moja metodologia”.

Nauczyciel wczesnej edukacji kreatorem środowiska edukacyjnego dziecka

Elżbieta Płóciennik, Dorota Radzikowska

Przekazywana do rąk Czytelnika książka to kolejny tom podejmujący tematykę nauczyciela wczesnej edukacji (seria „Wczesna Edukacja”) pod redakcją pracowników Katedry Pedagogiki Wieku Dziecięcego Uniwersytetu Łódzkiego. W każdej kolejnej publikacji z tej serii autorzy zajmują się nowym ważnym problemem dotyczącym podmiotu badań - nauczyciela wczesnej edukacji. W prezentowanym tomie koncentrują się na analizie i opisie, organizowanego przez nauczyciela, środowiska edukacyjnego sprzyjającego uczeniu się dzieci. Podejmują próbę nie tylko prezentacji, lecz także wyznaczenia kierunku rozwoju alternatywnych sposobów, które mają prowadzić do pożądanych zmian w edukacji przedszkolnej i wczesnoszkolnej, umożliwiających urzeczywistnianie postulatu stymulowania wszechstronnego rozwoju dziecka. W tej samej serii ukazały się publikacje: Nauczyciel wczesnej edukacji wobec zmian społeczno-kulturowych (red. Wiesława Leżańska, Aleksandra Feliniak) oraz Nauczyciel wczesnej edukacji. Rozwijanie kompetencji zawodowych (red. Wiesława Leżańska, Dorota Radzikowska).  

Zielony Kapelusz i jego czereda

Weronika Kurosz

Autorka wielu popularnych książek dla dzieci takich jak, Leśni bracia, Jak walczyłem ze smokami. Faro ze Słonecznej Zatoki, Leśni bracia, Moje lato z Szablozębnym tym razem ukazuje nam świat leśnej fauny od żuczka gnojowniczka po wilka. Dzikie zwierzęta nie muszą chodzić do szkoły ani do pracy, nie wynoszą śmieci, nie zrywają się z łóżek na dźwięk budzika Cóż za cudowne beztroskie życie! Ale czy na pewno? Zwierzęta, podobnie jak ludzie, zakładają rodziny, budują domy, troszczą się o dzieci, zastanawiają się, co będą jadły. Często to, co robią, jest pożyteczne dla innych. Pracować można na wiele różnych sposobów, a w przyrodzie każdy ma swoje zadanie. Aż dziw bierze, jak to jest wszystko wspaniale zorganizowane. Zapraszamy Cię na niezwykłą wycieczkę. Polecimy do lasu, na pola oraz łąki i przyjrzymy się codziennemu życiu zwierząt. Czasami będzie zabawnie, czasami niebezpiecznie. A któż tam się jeszcze kręci? Dwunożny Zielony Kapelusz? Pomaga on leśnej czeredzie, a może przeszkadza i czyni szkodę? Bądź odważny, wejdź w leśną dzicz i przekonaj się sam!

Liberalizacja handlu międzynarodowego a środowisko przyrodnicze. Przykład Unii Europejskiej

Anetta Kuna-Marszałek

Książka stanowi ważny wkład w rozwój badań nad środowiskowymi implikacjami liberalizacji handlu. Na polskim rynku wydawniczym jest to pierwsza zwarta pozycja ekonomiczna na ten temat. Poddano w niej krytycznej ocenie dotychczasowy interdyscyplinarny dorobek teoretyczno-empiryczny, a także zaprezentowano autorski model ukazujący zależności między liberalizacją handlu a wielkością emisji wybranych zanieczyszczeń w krajach Unii Europejskiej. Publikacja jest przeznaczona dla osób zainteresowanych problematyką handlu zagranicznego i środowiska przyrodniczego - zarówno pracowników naukowych, ekspertów i praktyków w tych dziedzinach, jak i wszystkich, którym problematyka zanieczyszczenia przyrody jest szczególnie bliska.

Dziennik 1957-1958

Gustaw Herling-Grudziński

Nigdy niepublikowany sekretny dziennik Gustawa Herlinga-Grudzińskiego Pierwsze lata emigracji, życie rodzinne i rozterki zawodowe Poruszająca, adresowana tylko do siebie relacja pisarza poszukującego własnego miejsca w świecie Autoportret 38-letniego Herlinga-Grudzińskiego w najtrudniejszym okresie życia Powstały w latach 19711992 Dziennik pisany nocą Gustawa Herlinga-Grudzińskiego stanowi jedno z najważniejszych dzieł diarystyki światowej. Dziś, dzięki sensacyjnemu znalezisku, jakiego dokonały żona pisarza Lidia Croce i córka Marta Herling, w ręce czytelników trafia nieznany, nigdy wcześniej niepublikowany dziennik pisarza z lat 19571958. Sam fakt, że Herling-Grudziński go nie zniszczył, świadczy o znaczeniu, jakie miały dla niego te intymne zapiski. Co o wielkim pisarzu mówi ten tajemniczy tekst? Czego nowego dowiemy się o autorze Innego Świata? Gustaw Herling-Grudziński zamieszkał w Neapolu w 1955 roku. Dziennikowe zapiski są świadectwem trudnych początków nowego życia pisarz czuje się jeszcze wyobcowany i nic nie zapowiada, że Włochy staną się jego drugą ojczyzną. Czytelnicy znający monumentalny Dziennik pisany nocą mogą być zaskoczeni szczerością i intymnym charakterem tego tekstu. Herling-Grudziński opisuje burzliwe nieraz relacje i z ludźmi, a portrety wielu ważnych postaci kultury polskiej goszczących w domu Herlingów nie zawsze są kreślone z życzliwością. Stosunek do własnej twórczości jest tu jeszcze niespokojny i dramatyczny, a zmarła samobójczą śmiercią w 1952 roku pierwsza żona Krystyna powraca we wspomnieniach i dręczących pisarza snach. Dziennik 19571958 jest wreszcie dokumentem małżeństwa i ojcostwa, życia rodzinnego i towarzyskiego w domu przy via Crispi oraz pracy dziennikarskiej i pisarskiej: lektur, obmyślania pierwszych opowiadań powstałych w tamtych latach, a także nieukończonej i zniszczonej przez Herlinga-Grudzińskiego autobiograficznej powieści Ciemny staw. Poetyka Dziennika 19571958 głęboka prywatność i niemaskowana niczym szczerość ma tylko jednego adresata. Jest nim sam autor (fragment wstępu Włodzimierza Boleckiego). 1 stycznia 1957, wtorek Zupełnie samo, jak gdyby niepomyślane, wyskakuje z ukrycia i zagląda mi w oczy pytanie: Co ze mną będzie?. Co ze mną będzie? Czy potrafię tak żyć, nie pisząc i nie kochając, interesując się tym, co mnie niegdyś obchodziło, raczej z przyzwyczajenia niż z prawdziwej ciekawości? 19 lutego 1957, wtorek Mały coraz zabawniejszy i bardzo łobuzowaty. Kiedy zacznie mówić? Nigdy bym nie przypuszczał, że posiadanie dziecka może tyle znaczyć. 16 stycznia 1958, czwartek Nic. Nie mogłem ani pisać, ani myśleć, ani czytać. Zacząłem przed chwilą pić i pewnie nie skończę, aż mnie nie zwali z nóg. Ile bym dał za to, żeby móc z kimś pić! Żeby móc przynajmniej mówić! Nie po włosku, nie Znakomitym uzupełnieniem książki są wspomnienia Lidii Croce w przekładzie Andrzeja Litworni, wspomnienia córki Marty Herling oraz niepublikowane wcześniej zdjęcia z jej archiwum rodzinnego.

O literaturze i kulturze (nie tylko) popularnej. Prace ofiarowane Profesorowi Jakubowi Z. Lichańskiemu

Anna Gemry, Adam Mazurkiewicz

Tematyka tomu koncentruje się wokół zagadnień literatury i kultury popularnej. Autorzy rozwijają wątki badawcze podejmowane przez Profesora Jakuba Z. Lichańskiego, Jubilata, któremu tom jest ofiarowany. Ten dialog dotyczy także metodologii oraz badawczego światopoglądu, dzięki czemu Czytelnik ma okazję zetknąć się z próbą całościowego oglądu dorobku naukowego w tej dziedzinie. Wśród publikacji poświęconych literaturze/kulturze popularnej książka wyróżnia się zamierzoną, jak sądzę, rozległością tematyczną i metodologiczną prowadzonych oraz postulowanych w danym obszarze badań. Wskazuje ich kierunki i możliwości rozwoju, daje także podstawy źródłowe oraz inicjuje i inspiruje kolejne badawcze kroki [...]. Z recenzji prof. dr hab. Izoldy Kiec

Robert Lewandowski. Fantastyczna 9

Maciej Słomiński, Mariusz Kordek

Najlepszy polski piłkarz i Sportowiec Roku 2015 w plebiscycie „Przeglądu Sportowego” – pewnie wiecie, o kim mowa. Ale czy znacie szczegóły jego kariery? Dlaczego rozstał się z Legią? Kto zabrał go na obóz Znicza Pruszków? Dlaczego tak trudno mu było odejść z Lecha Poznań? Jak dostał się do Borussii? Autorzy publikacji: Maciej Słomiński i Mariusz Kordek dotarli do osób, które towarzyszyły Lewemu na każdym etapie jego kariery, począwszy od prezesów klubów, kolegów z boiska, trenerów, skończywszy na dziennikarzach, którzy widzieli, jak Robert strzela cztery gole Realowi Madryt czy pięć Wolfsburgowi w dziewięć minut. Najnowsze wiadomości ze sportowego życia Roberta Lewandowskiego i wspaniała rozrywka przy lekturze gwarantowane!

Techniki soscjoterapeutyczne w pracy z dzieckiem agresywnym

Agnieszka Jaros, Renata Szczepanik

W pierwszej części opracowania zamieszczono opis najważniejszych sposobów postępowania diagnostycznego, uwzględniającego indywidualne konteksty życia dziecka i jego problemy. Natomiast w części drugiej znajdują się scenariusze zajęć socjoterapeutycznych do pracy z dziećmi agresywnymi, przeznaczone dla dwóch grup wiekowych uczniów (6–9-letnich oraz 10–12-latków). Przedstawione scenariusze stanowią jedynie przykład możliwego przebiegu zajęć i mają być inspiracją dla prowadzącego. Po uprzednio dokonanej diagnozie – uczestników zajęć i całej grupy (jej specyficznej osobowości, właściwości socjodynamicznych) – sam powinien ocenić „podatność” dzieci na niektóre zajęcia. Ponadto, planując zajęcia, należy uwzględniać możliwości organizacyjne (miejsce, czas, rytm pracy), dobór i frekwencję uczestników zajęć, posiadane umiejętności oraz specyficzne cele (sformułowane w oparciu o diagnozę). W proponowanych blokach zajęć wykorzystano wieloletnie doświadczenia dydaktyczne i terapeutyczne w pracy z dziećmi i młodzieżą. Publikacja powstała z myślą o potrzebach tych pedagogów (nauczycieli, wychowawców, opiekunów), którzy borykają się z rozmaitymi trudnościami w relacjach z podopiecznymi i w socjoterapii szukają inspiracji do swojej pracy wychowawczej. Książka zawiera propozycje pracy z dzieckiem, jednak należy pamiętać, że podstawowym warunkiem projektowania zajęć socjoterapeutycznych jest diagnoza dziecka oraz wnikliwa analiza warunków jego życia (tj. kontekstu zaburzonych zachowań). 

Topografia pamięci

Martin Pollack

Co to takiego, co każe tym ludziom sznurować usta? Strach? Przed czym? Przed mordercami i ich następcami? Dlaczego miano by się ich bać jeszcze dzisiaj? A może to strach przed upiorami przeszłości? A przecież wiemy, że nie da się tego zażegnać milczeniem. Wprost przeciwnie pisze Martin Pollack, powracając do dręczących go tematów: wypierania pamięci o zbrodni w imię ochrony społeczeństwa, amputowanych traum, dziedziczenia winy, niewidocznego szlaku grobów, którymi naznaczona jest cała Europa Wschodnia. Zwraca też uwagę na historię uchodźctwa w naszej części świata i co za tym idzie na długą tradycję różnorodności etnicznej. Obnaża narracje, za pomocą których politycy chcą odgrodzić się dziś od uchodźców, a jednocześnie ujednolicić pamięć i zakłamać historię. Tymczasem ślady wielonarodowego bogactwa przebijają z każdej podróży autora i z kilku tysięcy starych fotografii.

Ministerstwo niezrównanego szczęścia

Arundhati Roy

Misternie spleciona opowieść, cechująca się zdumiewającą siłą i oryginalnością, jednocześnie historia miłosna i prowokacja Ministerstwo niezrównanego szczęścia zabiera nas w wieloletnią podróż po indyjskim subkontynencie, ale przede wszystkim wnika głęboko w życie wyśmienicie odmalowanych postaci, z których każda szuka bezpiecznego miejsca, sensu, miłości. Ta niezwykła, pięknie opowiedziana książka, głęboko ludzka i ogromnie czuła, na każdej stronie demonstruje, jak cudownym darem narratorskim obdarzona jest Arundhati Roy Na cmentarzu pod murami Starego Delhi na wytartym perski dywan przesiaduje Andźum. Na betonowym chodniku  znienacka, tuż po północy, pojawia się malutkie dziecko. W zaśnieżonej dolinie zrozpaczony ojciec pisze do swej pięcioletniej córki list, w którym opowiada, kto zjawił się na jej pogrzebie. W mieszkaniu na drugim piętrze samotna kobieta, odpalając papierosa od papierosa, czyta swoje dawne notatki. W Zajeździe Jannat dwoje ludzi, którzy znali się przez całe życie, śpi tak mocno się obejmując, jakby dopiero się spotkali. Narracja toczy się szeptem i krzykiem, z radosnymi łzami, ale i gorzkim śmiechem. Bohaterowie Ministerstwa niezrównanego szczęścia , i bliscy i dalecy, zostali złamani przez świat, w którym żyjemy, ale zlepieni no nowo przez miłość. Dlatego też nigdy się nie poddadzą.

Błazen. Maski i metafory

Monika Sznajderman

Książka "Błazen. Maski i metafory" jest szukaniem śladów, pogłosów i powidoków błazeńskiej mitologii w nieoczywistych kontekstach dawnej i współczesnej kultury; tropieniem masek i metafor błazna w filozofii, literaturze, sztuce, myśleniu potocznym. Bohater tej książki należy do porządku wyobraźni. Nie jest jak w większości poświęconych błaznowi monografii realną figurą błazna królewskiego, klowna, linoskoczka, zamkniętą w obrębie konkretnych epok ani dworskich, teatralnych bądź jarmarczno-cyrkowych przestrzeni. Jeżeli pojawiają się te konkretne postaci, to raczej jako punkt wyjścia, konieczne odniesienia przywołane po to, by przeprowadzić analogię pomiędzy dosłowną i metaforyczną sylwetką błazna, a nie cel sam w sobie. Nad fizykę błazna autorka przedkłada jego metafizykę. "Książka Moniki Sznajderman, poprzez wszechstronną analizę fenomenu błazna i błazeństwa, przynosi oryginalną diagnozę kultury współczesnej. Wydobywa te jej znaczenia, których nie mógłby ukazać inny typ analizy, a przynajmniej nie miało to miejsca na taką skalę w humanistyce polskiej. Autorka ma szczególną umiejętność krytycznego czytania tekstów, o których pisze. Nie stroni od polemik, na nieścisłościach czy chybionych interpretacjach przyłapuje nawet uznane autorytety. Ma też dar trafnego, syntetycznego wykładu nierzadko zawiłych spraw. Przejrzysta konstrukcja książki wynika także ze swobody, z jaką autorka porusza się po różnorodnych obszarach światowej humanistyki". prof. Roch Sulima

Człowiek w relacji do zwierząt, roślin i maszyn w kulturze. T. 1: Aspekt posthumanistyczny i transhumanistyczny

red. Justyna Tymieniecka-Suchanek

Prezentowana publikacja to dwutomowa monografia wieloautorska stawiająca pytanie o ludzkie „bycie z innymi”. Autorzy pokonują intelektualną drogę od humanizmu do post- i transhumanizmu z uwzględnieniem kultury w najróżniejszych konfiguracjach, biorąc pod uwagę relacje: człowiek – zwierzę, człowiek – roślina i/lub człowiek – maszyna rozumiana jako humanoid techniczny bądź byt częściowo nieorganiczny. Książka zawiera różne materiałowo, formalnie i warsztatowo artykuły, które wychodzą naprzeciw oczekiwaniom nowoczesnej humanistyki, prezentując rozważania na temat relacji człowiek – inny/obcy byt. Celem zebranych tekstów jest podjęcie dyskusji nad tym, czy współczesna tendencja, kwestionująca dotychczasowe status quo człowieka, który przestał być uznawany za centrum świata i miarę wszechrzeczy, znalazła indywidualny wyraz w najnowszej kulturze przełomu XX i XXI wieku lub wcześniejszej jako antycypacja aktualnych idei w zakresie międzygatunkowych czy międzybytowych relacji. Monografia obejmuje interdyscyplinarną problematykę szerszą od konwencji wybranych zagadnień post- i transhumanizmu w literaturze i sztuce. Rozległość ta wynika z zestawienia kwestii relacji człowieka do innych istot żywych i zagadnienia powiązań człowieka z bytami technologicznymi, które w wielu artykułach sąsiadują z sobą i w pewnych as­pektach ujawniają pod­stawowy problem stanowiący centrum tego rodzaju refleksji: na­mysł nad grani­cami człowieczeństwa, kondycją człowieka i jego stosunku do innych bytów. Myśle­nie to wyrasta z tradycji penetrowania różnych kategorii inności, obcości, odmienności, ale odwo­łuje się też do holistycznych kon­cepcji człowieka i świata.

"Chowanna" 2017. T. 1 (48): Niebezpieczna humanistyka - wywrotny wymiar pedagogiki i edukacji

red. Krzysztof Maliszewski, red. Ewa Syrek

Część monograficzna tomu 1/2017 „Chowanny” pod redakcją Krzysztofa Maliszewskiego zatytułowana Niebezpieczna humanistyka – wywrotny wymiar pedagogiki i edukacji to projekt pomyślany jako namysł nad optyką humanistyczną w pedagogice i jako próba wygenerowania w przestrzeni publicznej ważkich głosów o wywrotowym charakterze humanistyki w sytuacji, gdy ona sama zdaje się współcześnie nader wywrotna. Sugerowany w tytule subwersywny potencjał humanistyki poujmowany jest dwojako. Po pierwsze, chodzi o niebezpieczeństwo stwarzane przez nauki humanistyczne i edukację humanistyczną dla – używając terminu Charlesa Taylora – imaginariów społecznych; rewitalizacja humanistyki grozi wywróceniem samooczywistości wielu praktyk współczesnych. Warto więc przemyśleć rebelię wpisaną w humanistykę, rozważać tezę Hansa-Georga Gadamera, że o naukowości humanistyki decyduje bardziej tradycja kształcenia niż nowoczesna metodyczność, ponownie (a dla wielu po raz pierwszy) zastanawiać się nad przełomem antypozytywistycznym oraz kontekstem relacji między naukami humanistycznymi i naukami społecznymi; wreszcie istotnie pomyśleć hermeneutykę, nie tyle jako jednego z narzędzi, jakie mamy do wyboru, ale jako źródła humanistyki (w tym pedagogiki). Po drugie chodzi o niebezpieczeństwo, jakie humanistyka stanowi dla egzystencji, mogąc ją nagle (lub z wolna) wywrócić, podcinając dotychczasową pozycję jednostki, niekiedy jedną myślą, słowem, dźwiękiem, obrazem, dotknięciem… Tu ważnym staje się badanie biograficznej perspektywy uchwytywania komplikacji życia, rolą literatury i sztuki w poszerzaniu egzystencji czy dostrzeganie psychoanalitycznego potencjału humanistyki. Część tekstów rozporoszonych tomu 1/2017 tematycznie odnosi się m.in. do statusu nauk społecznych, kontekstów pedagogiki zdrowia, zagadnienia wypalenia zawodowego, poziomu stresu wśród nauczycieli, kompetencji społecznych.