Sandomierski Ratusz i Rynek

Andrzej Sarwa, Elżbieta Sarwa

Sandomierskie Stare Miasto w granicach nieistniejących już murów obronnych zachowało nienaruszony średniowieczny plan zabudowy. Rynek zaś to jakby serce średniowiecznego miasta lokowanego na prawie niemieckim, magdeburskim, ku któremu zmierzają arterie ulic, czy przylegają place. Zanim jednak powstawało takie miasto, ludzie wznosili osadę o charakterze przede wszystkim targowym, później będącą także ośrodkiem rzemieślniczym. Bo miasto takie właśnie funkcje w dawnych czasach pełniło. Funkcje obronne należały do grodu, dziś niesłusznie i w sposób nieuprawniony uważanego za synonim miasta. Gród był czym innym, miasto czym innym. Mógł istnieć gród, obok którego nigdy nie rozwinęło się miasto. Mogło miasto powstać samodzielnie i tak właśnie większość polskich miast powstała, nie rozwijając się stopniowo z podgrodzi, lecz była lokowana na surowym korzeniu. Dlatego, jeśli można mówić o grodzie Sandomierzu, Poznaniu, Wrocławiu, to bzdurą będzie mówienie o grodzie Stalowej Woli, czy Kielcach. A w Krakowie grodem był Wawel... W Sandomierzu jak i we wszystkich innych naszych stołecznych miastach Gnieźnie, Poznaniu, Krakowie, Wrocławiu, Płocku najpierw powstał gród, a potem w jego pobliżu wyrosło podgrodzie, które z czasem przekształciło się w miasto. Po raz pierwszy Sandomierz uzyskał lokację na prawie magdeburskim przed 1227 rokiem, co miało ogromny wpływ na rozwój miasta. Data ta, choć nie jest potwierdzona żadnym zachowanym dokumentem, wynika z faktu fundacji w roku 1226 drugiego po krakowskim klasztoru dominikanów, a jak wiadomo, w tamtych czasach, dominikanie osiedlali się wyłącznie w znaczniejszych miastach, nigdy w osadach typu wiejskiego.

Historia masonerii i innych towarzystw tajnych

Feliksa Eger

Początki wolnomularstwa: Powstanie i rozwój towarzystwa tajnego, takiego, jak wolnomularstwo na łonie społeczeństwa chrześcijańskiego, którego jest zupełnym zaprzeczeniem, to fakt zwracający uwagę nie tylko historyka i filozofa, ale i każdego myślącego człowieka. O początkach wolnomularstwa najsprzeczniejsze istnieją podania; które z nich są zmyślone, a które prawdziwe, rozstrzygnąć trudno, podamy je zatem bez komentarzy (F. Eger: Historia masonerii i innych towarzystw tajnych). Książka opowiada o nowożytnej historii i oddziaływaniu masonerii i innych tajnych związków. Jest prawdziwą kopalnią wiedzy na ich temat.

Markiza Pompadour - miłośnica królewska

Leo Belmont

Jeanne Antoinette Poisson, markiza de Pompadour, po mężu Jeanne Antoinette Le Normant dÉtiolles, zwana Madame de Pompadour (1721-1764) markiza, metresa króla Francji Ludwika XV. Organizatorka rautów i balów na dworze królewskim w Wersalu, protektorka artystów, pisarzy i filozofów (m.in. Woltera, Monteskiusza, Diderota). Wywierała duży wpływ na awanse na dworze królewskim. Z jej inicjatywy powstała szkoła wojskowa w Paryżu i fabryka porcelany w Svres. W roku 1741 (w wieku 19 lat) poślubiła Karola Wilhelma Le Normant d'Etiolles. Miała z nim dwoje dzieci: chłopca, który zmarł w rok po urodzeniu i córkę Alexandrine-Jeanne, urodzoną 10 sierpnia 1744 roku, zwaną Fanfan. Miłość, a potem szczere przywiązanie Ludwika XV do markizy de Pompadour, trwało od pierwszego ich spotkania w 1745 roku, kiedy to rezolutna 24-latka wdarła się na bal maskowy w Wersalu, aż do jej śmierci. Skandalem dworskim było jej niskie pochodzenie (mimo którego otrzymała solidne wykształcenie), ale dla króla nie miało to znaczenia. (Za Wikipedią).

Guigemar

Marie de France

Średniowieczny poemat miłosny (przekład prozą). Marie de France (Maria Francuska) żyła w drugiej połowie XII wieku. Niestety, o niej samej niewiele zachowało się informacji. Nawet jej imię budzi zastrzeżenia. Na jednej z jej publikacji znajduje się zapis: Marie ai nun, si sui de France, co w tłumaczeniu brzmi: Mam na imię Maria i jestem z Francji. Dlatego jest nazywana Marią Francuską. Wiadomo, że początkowo mieszkała we Francji w Bretanii i pisała w języku starofrancuskim. Później przeniosła się do Anglii, gdzie prawdopodobnie była ksienią, czyli przełożoną żeńskiego klasztoru w Reading. Jest znana ze swej twórczości a konkretnie z poematów rycerskich opowiadających głównie o miłości, które są wpisane w tło Bretanii. Jej twórczość uczeni datują najwcześniej na ok. 1160 r. i najpóźniej na 1215 r., chociaż najpewniej jej utwory powstały między 1170 a 1205 r. Sugerują to dedykacje lais.

Starożytna Polska. Województwo Krakowskie

Michał Baliński, Tymoteusz Lipiński

Dzieje i opis województwa krakowskiego i miejscowości z czasów przedrozbiorowych. Rzut oka na dzieje Polski i jej cywilizację Małopolska Województwo krakowskie Kraków, Promnik (Prądnik), Łobzów, Osiek, Wola nad Rudawą, Mogiła, Bielany, Balice, Alwernia, Lipowiec, Krzeszowice, Czerna, Ojców, Skała, Grodzisko, Pieskowa Skała, Imbramowice, Iangrot, Srzeniawa, Wolbrom, Rabsztyn, Olkusz, Sławków, Będzyń (Będzin), Czeladź, Siewierz, Koziegłowy, Olsztyn, Częstochowa, Stara Częstochowa, Kłobucko, Krzepice, Mstów, Przyrów, Lelów, Bobolice, Kromołów, Ogrodzieniec, Pilica, Szczekociny, Jędrzejów, Wodzisław, Książ Wielki, Żarnowiec, Miechów, Działoszyce, Skalbmierz, Słomniki, Proszowice, Zembocin (Zębocin), Brzesko Nowe, Hebdów, Brzesko Stare, Koszyce, Podgórze, Lasota, Tyniec, Wieliczka, Dobczyce, Niepołomice, Staniątki, Bochnia, Wiśnicz, Szczepanów, Wojnicz, Melsztyn, Zakliczyn, Lipnica Murowana, Czchów, Biecz, Żmigród, Dukla, Stary Sandecz (Sącz), Nowy Sandecz (Sącz), Czorsztyn, Nowy Targ, Babia Góra, Szczyrzyce, Myślenice, Lanckorona, Kalwaria, Wadowice, Andrychów, Zataor, Oświęcim, Kenty (Kęty), Biała nad Białą, Żywiec, Ziemia Spiska, Lubowia, Podoliniec

Apostołowie słowiańscy święci Cyryl i Metody

L. Tatomir

śś. Cyryl i Metody: Słynęli w Grecji z pobożności i nauki bracia Metody i Konstanty, synowie urzędnika cesarskiego, greka Leona. Pochodzili oni z Tessaloniki, miasta, w którym od czasu rozproszenia Słowian przez Awarów siedlili się tak gęsto Słowianie, że język ich stał się tam powszechnym i wszyscy Tessalończycy czysto po słowiańsku mówili. Przyjęli też Słowianie tessalońscy wcześnie chrześcijaństwo i taką w wierze odznaczali się gorliwością, że Tessalonika otrzymała od papieży zaszczytny przydomek prawowiernej i już w VIII wieku wysłała apostołów do Bułgarów i dalej na północ...

Wychowanie narodowe a Eucharystia

Józef Teodorowicz

Jakież to przeciwieństwa narzucają się każdemu, co śledzi obchody i uroczystości eucharystyczne: bo i co widzą nasze oczy? Oto kruszynkę chleba, przed którą zarówno króle i pany jak i ubogie, mądre jak i prostaczki w prochu pokory się rzucają. Czyż to nie bijące przeciwieństwo? przeciwieństwo między postaciami rzekłby kto bezdusznymi i zmartwiałymi, a znowu żywym, potężnym, olbrzymim ruchem dusz: i miłości; przeciwieństwo między ogołoceniem a bogactwem; między ubóstwem a blaskiem, między cichością i milczeniem, a życiem. Nawet najobojętniejszy, nawet niewierzący będzie tym tknięty i zawoła: coś tam jest w tej kruszynie, skoro zdolna jest ujarzmić najniesforniejszy żywioł serca; skoro milczeniem wiecznym spowita bez głosu, ruchu, gestu, a rządzi milionami dusz.

Stuartowie

Aleksander Dumas (ojciec)

Stuartowie powieść historyczna o władcach ze szkockiej dynastii Stuartów. Auror tak zachęca nas do przeczytania tej powieści: Trzy wieki już upłynęły od chwili, w której wieszczki z Torres przepowiedziały Banqaowi, że, chociaż on sam nigdy nie będzie królem, następcy syna jego Fleanca wstąpią na tron szkocki. Już i Dawid II umarł bezdzietnie, i linia męska wielkiego Roberta Bruca wygasła. Lecz Szkoci tyle poważali i byli przywiązanymi do potomków tego monarchy, że postanowili wybrać sobie króla spomiędzy jego wnuków, pochodzących z linii żeńskiej. Sir Walter lord High Stewart albo Stuart to jest lord wielkorządca zaślubił Marjorie, córkę króla Roberta Bruca. Był to wódz pełen odwagi, który zaszczytnie okazał się w bitwie pod Bannoch-Burn, lecz umarł bardzo młodo, zostawiając syna. Syn ten miał spełnić przepowiednie wieszczek, wezwany bowiem na tron po śmierci Dawida II, dał początek dynastii Stuartów, z której ostatni monarcha w roku 1688 podwójną utracił koronę...

Шепоты и тени

Анджей Юлиуш Сарва

Шепоты и тени: роман; [пер. с польск. М.В.Ковальковой]. Действие мистического романа разворачивается в XIX веке в старинном польском городе Сандомир, на окраине Российской империи. Едва вступающий во взрослую жизнь Стась Шлопановский сталкивается с неизведанным и узнает о древнем проклятии рода Семберков. Устоит ли юноша перед силами зла и дьявольским соблазном, способна ли чистая и бескорыстная любовь спасти его и указать путь к Свету?

Rozbitki

Michel Verne, Jules Verne

Ogólnym tematem powieści jest rozwój autonomicznej społeczności ludzkiej, nie podlegającej żadnej władzy. Powieść opowiada historię tajemniczego człowieka imieniem Kaw-dier (co w języku miejscowych Indian oznacza Dobroczyńca), który mieszkał w Magellanii, czyli na obszarze wokół Cieśniny Magellana, ziemi w owym czasie nietkniętej jeszcze przez cywilizację i nienależącej do żadnego państwa. Pomagał on w trudnych chwilach rdzennej ludności Magellanii, miejscowym Indianom. Pewnej nocy w 1891 w pobliżu wyspy Hoste rozbija się statek Jonathan, z liczną grupą osadników na pokładzie, płynących w kierunku Afryki. Kaw-Dier spieszy na ratunek i pomaga im wydostać się na brzeg, a potem w założeniu na wyspie kolonii; nie chce jednak nad nimi panować lub ich w żaden inny sposób kontrolować. Gdy jednak nowa kolonia staje się polem walki o władzę, Kaw-Dier jest zmuszony do czasowego zawieszenia swych anarchistycznych zasad. Staje na czele krzywdzonych osadników (za Wikipedią).

Pamiętnik Commonitorium. Rozprawa Pielgrzyma o starożytności i powszechności wiary katolickiej przeciw niezbożnym nowościom wszystkich kacerzy

św. Wincenty z Lerynu

Św. Wincenty z Lerynu: Pamiętnik (Commonitorium). Rozprawa Pielgrzyma o starożytności i powszechności wiary katolickiej przeciw niezbożnym nowościom wszystkich kacerzy to dzieło, którego napisanie sam autor sam tak uzasadnił: Według słów i upomnienia Pisma: Pytaj ojców twoich i oznajmią tobie, starszych twoich i powiedzą ci i: Nakłoń ucha twego a słuchaj słów mądrych, i jeszcze: Synu mój, nie zapominaj mów tych, a słów moich niech strzeże serce twoje, zda mi się, najmniejszemu ze sług Bożych, pielgrzymowi, że przy Boskiej pomocy pożyteczną rzeczą będzie, jeśli spiszę to, co przejąłem wiernie od świętych Ojców, co najmniej nieodzowną dla własnej słabości umysłu, gdyż mieć będę pod ręką środek zaradzenia nieudolnej mej pamięci przez ustawiczne czytanie. Do tej roboty zachęca mnie nie tylko pożytek takiej pracy, lecz i uwaga na czas. Czas dlatego, że jak on wszystkie rzeczy ludzkie z sobą unosi, tak my też wzajem z niego wynieść winniśmy cokolwiek zasługującego na żywot wieczny, zwłaszcza gdy i straszliwe jakieś oczekiwanie zbliżającego się sądu Bożego wymaga gruntowniejszego poznawania religii, i nowych kacerzy przewrotność nakazuje wiele starania i baczności. W Imię Boże do pracy przystępuję, bym podania przodków u siebie przechowane opisał raczej z wiernością sprawozdawcy, niż zarozumiałością autora, z zachowaniem tego w pisaniu prawidła, że bynajmniej nie wszystko, lecz tylko rzeczy konieczne zamieszczę, ani pięknym i wyszukanym stylem, ale w łatwej i zwykłej mowie, wielu rzeczy dotykając raczej niż wykładając takowe.

Światła. Nowele

Maria Rodziewiczówna

Zbiór nowel znanej polskiej pisarki schyłku XIX wieku i okresu międzywojennego, zawierający utwory: Światła, Złe, Na tokach, Skręt, Wydaleni, Pięć koron, Skrzypek, Surma, Drwal, Siódmy syn, Tajemniczy medalik, Wrażenia i przeżycia.

Tajemnica oblubienicy i inne nowele

Arthur Conan Doyle

Sherlock Holmes nie jest ani poetą, ani malarzem; nic nie wynalazł, nic nie odkrył, nie wsławił się nawet w żadnym sensacyjnym procesie, co więcej, nie jest nawet żyjącą istotą. Twór wyobraźni, bohater powieściowy. A jednak osobnik nadzwyczaj interesujący, z wszystkimi wadami i zaletami żyjącego człowieka, z najistotniejszymi znamionami epoki, można by powiedzieć: wzorowy typ. Ojcem jego jest Conan Doyle, literat, którego długo nie chciano przyjąć między literatów, ponieważ pisywał tylko takie sobie historyjki na tle kryminalnym. A jednak jest w nich prawda. Te drobne opowieści kryminalne i przygody Sherlocka Holmesa należą do najciekawszych doświadczeń psychologicznych, jakie napotyka się w literaturze. W rzeczywistości nie chodzi w nich wcale o sprawy kryminalne. Te są na drugim planie. Na pierwszym widzimy tylko działalność ducha genialnego, niezwyczajnie ścisłego. Autor przedstawia nam najrozmaitsze związki między wypadkami, szereguje je krytycznie, przesuwa niby pionki na szachownicy, aby wreszcie dojść do określonego i jedynie możliwego wyniku. To metoda dedukcyjna in nuce. I z żadnego podręcznika naukowego nie można tak praktycznie poznać znaczenia, zakresu i granic tej wiedzy, jak właśnie ze zbiorku przygód Sherlocka Holmesa. Niniejszy zbiorek zawiera te oto opowiadania: „Tajemnica Oblubienicy”, „Czarny Piotr”, „Ezaw i Jakub”, „Garbus”, „Blizna”.

Studia o gusłach i czarach. Tom pierwszy

Ryszard Berwiński

UWAGA! e-book jest skanem zapisanym w formacie PDF. Plik pdf uniemożliwia przeszukiwanie i kopiowanie tekstu. Książka autorstwa poety, tłumacza i folklorysty Ryszarda Berwińskiego (1819-1879) to znakomity zbiór wiedzy prezentujący nam dzieje oraz znaczenie ludowych przesądów, zabobonów, czarów istot niezwykłych i wierzeń. O swoim dziele obejmującym dwa tomy sam tak pisał we wstępie: Od roku 1836 zacząłem spisywać to, com za najmłodszych lat moich słyszał w godzinach wykradzionych czujnej baczności matczynej od prządek i starych gospodyń. Większa część w tym czasie spisanych klechd i powiastek zalega tam jeszcze gdzieś u mnie po tekach i nigdy już pewnie światła dziennego nie ujrzy. Wyniosłem z nich inne a różne wyobrażenia o ludzie i o jego duchowo-umysłowym życiu inne a różne od tego, co w tej mierze różni nasi dotąd wypowiedzieli pisarze. Wnet nowa w położeniu moim zaszła zmiana, która mi podała sposobność do dalszego rozwijania tych moich postrzeżeń i do wypróbowania ich prawdziwości, o ile w teorii być może, najwięcej praktycznego. Dzieło Berwińskiego to prawdziwa kopalnia wiedzy o wierzeniach ludowych sięgających częstokroć zamierzchłych pogańskich czasów, które powinien poznać każdy, komu bliska jest nasza przeszłość i nasze rodzime tradycje.

Starożytności polskie w czterech tomach: tom I

Jędrzej Moraczewski

UWAGA! e-book jest skanem zapisanym w formacie PDF. Plik pdf uniemożliwia przeszukiwanie i kopiowanie tekstu REPRINT. Jest to słownik starożytnych wyrażeń polskich ułożony w porządku alfabetycznym. Reprint wydania z roku 1842 roku wydanego nakładem księgarni Jana Konstantego Żupańskiego. Autor o tym swoim dziele tak niegdyś się wyraził: Dzieło to pisane jest ze źródeł, o ile się zasadza na kronikach i pisarzach powszechniej znanych: użyto niemało i monografii. Dzieła wszystkich badaczy teraźniejszych zgromadziliśmy sobie jak najstaranniej i korzystaliśmy z ich pracy, bo zdaje się, że korzystać było obowiązkiem. Imiona tych badaczy przytaczamy zawsze, może niekiedy prze pomyłkę w pismie albo druku opuszczone. Jest to praca monumentalna zawierająca informacje na temat wyrażeń, miejscowości, urzędów, zawodów itp. w dawnej Rzeczypospolitej. Pod tym względem jest więc to praca unikalna i absolutnie zasługująca na to, aby się znaleźć w bibliotece każdego, kogo pasjonuje nasza ojczysta tradycja i kultura. Naprawdę z tego opracowania encyklopedycznego można się bardzo wiele dowiedzieć. Polecamy!

Dwadzieścia lat później. Trzej muszkieterowie cz. II

Aleksander Dumas (ojciec)

Dwadzieścia lat później (lub W dwadzieścia lat później) powieść Aleksandra Dumasa. Druga część trylogii opowiadającej historię czterech przyjaciół: Atosa, Portosa, Aramisa i dArtagnana. Powieść toczy się w latach 1648-49. Miejscem akcji jest Francja z Paryżem i różnymi miejscowościami oraz Anglia (Londyn i okolice). Francja, rok 1648. Nie żyją już Ludwik XIII i kardynał Richelieu. Ludwik XIV, następca tronu, jest niepełnoletni, więc władzę regencyjną sprawują królowa matka Anna Austriaczka i kardynał Jules Mazarin (właściwie Giulio Mazarini), Włoch, pierwszy minister i następca Richelieu (niektórzy historycy twierdzą, że Anna Austriaczka potajemnie wzięła z nim ślub). W kraju szaleje wojna domowa, tzw. Fronda. Mieszczanie ciemiężeni podatkami przez kardynała i królową wychodzą na ulice i walczą o swoje prawa. Wspomaga ich magnateria, który liczy na osłabienie władzy królewskiej. Na czele Frondy stoją książę Condé (Wielki Kondeusz) oraz książę de Beaufort. Mazarini rozwiązuje gwardię muszkieterów i gwardię kardynalską - obie zastępuje teraz gwardią muszkieterów królewsko-kardynalskich. Szuka do niej ludzi pewnych i na których można by polegać zawsze i wszędzie. Tymczasem Atos, Portos i Aramis powróciwszy do dawnych nazwisk (Atos - hrabia Olivier de La Fre, Portos - pan Christopher du Vallon i Aramis - kawaler Rene dHerblay), rozkoszują się świętym spokojem. Jedynie porucznik dArtagnan nadal wiernie służy królowej i oczekuje już długo awansu na kapitana. Liczy, że zdobędzie go wierną służbą... (Za Wikipedią) Co było dalej dowiemy się po przeczytaniu książki.