Rozdroże. Literatura polska w kręgu litewskiego odrodzenia narodowego

Beata Kalęba

BIBLIOTEKA LITERATURY POGRANICZA

Wieża Babel dialektów. Mowa niestandardowa w przekładach prozy anglojęzycznej

Mira Czarnecka

Język ulicy, język potoczny, język mniejszości jest wokół nas. Jest również częścią fikcyjnego świata powieści. Dlaczego tak trudno przełożyć go na język polski? To pytanie wiele lat temu zainspirowało autorkę książki do podjęcia badań i poszukiwania odpowiedzi. Czytelnik Wieży Babel dialektów nie zostaje pozostawiony z wątpliwościami sam sobie. Przedstawione przez autorkę-tłumaczkę przykłady oraz analizy mogą stanowić gotowe rozwiązania lub zainspirować wszystkich parających się sztuką przekładu do znajdywania nowych i lepszych sposobów tłumaczenia dialektów. Książka jest pionierska w zakresie szczegółowego opracowania problematyki przekładu mowy niestandardowej w tłumaczeniach prozy z języka angielskiego na polski, przy czym jest stosowalna w tłumaczeniu z innych języków. Całość merytorycznie poszerza zakres wiedzy dotyczącej technik przekładowych mowy niestandardowej, jak i problemów, z jakimi styka się tłumacz. Przedstawia klarowną i szczegółową klasyfikację mowy niestandardowej, co będzie bardzo przydatne dla czytelników, zwłaszcza studentów piszących prace dyplomowe, ale także dla doświadczonych badaczy. Dr hab. prof. UJ Władysław Chłopicki Dr Mira Czarnecka – anglistka, tłumacz. Przełożyła na język polski ponad dwadzieścia pięć pozycji z literatury amerykańskiej i brytyjskiej. Jej zainteresowania badawcze obejmują przekład literacki, w tym szczególnie przekład mowy niestandardowej, oraz postkolonialną teorię przekładu. Interesuje się również komunikacją i językiem angielskim w biznesie. W przeszłości pracowała w firmach międzynarodowych z branży motoryzacyjnej i lotniczej. Adiunkt w Katedrze Dydaktyki Przekładu w Instytucie Filologii Angielskiej Uniwersytetu Pedagogicznego w Krakowie.

Wieża Babel. Nowoczesny projekt porządkowania świata i jego dekonstrukcja

Patrycja Cembrzyńska

Książka stanowi rozwinięcie tezy Wolfganga Welscha, który opisał nowoczesność sięgając po biblijny mit o budowie Wieży Babel. Widziana w kategoriach wielkiego kolektywnego przedsięwzięcia i społecznej utopii budowa Babel staje się metaforą postępu i symbolem totalizacji. Wieża Babel. Nowoczesny projekt porządkowania świata i jego dekonstrukcja to próba analizy teoretycznych sprzeczności tkwiących w utopijnym programie nowoczesności. Wychodząc od analizy dzieł sztuki, filmu i literatury, autorka odsłania słabe fundamenty oświeceniowego projektu. Wskazuje na „ponowoczesne konsekwencje nowoczesności”, ukazując sposób, w jaki ponowoczesność oswaja Babel, tak iż wieża przestaje być symbolem pomieszania i kulturowego upadku. Historia zapisana w Księdze Rodzaju powraca jako opowieść o oswobodzeniu z więzów utopijnej unifikacji charakterystycznej dla modernizmu. Na ruinach nowoczesnej Babel powstaje świat afirmujący różnorodność i otwarty na inność. Jego etyczny fundament zostaje scementowany koncepcją „polityki przyjaźni” Jacquesa Derridy.

Iść czy jechać. Ćwiczenia gramatyczno-semantyczne z czasownikami ruchu (B2, C1)

Józef Pyzik

POZIOM B2, C1 Czasowniki ruchu w nauczaniu języka polskiego jako obcego stanowią duże wyzwanie metodyczne dla uczących, bo z jednej strony są bardzo trudne, z drugiej należą jednak do kanonu leksykalnego i gramatycznego, jako takie, powinny znaleźć się w programie nauczania dla początkujących. W niniejszym podręczniku wybrano te czasowniki ruchu, które są najczęściej używane. Ze względu na wspomniane wyżej problemy metodyczne proponuje się ćwiczenia o różnym stopniu trudności. Większość przeznaczona jest jednak dla osób o średniej i zaawansowanej znajomości języka polskiego, ale ćwiczenia w pierwszej części podręcznika mogą zostać wykorzystane w programie dla początkujących. Są to z reguły ćwiczenia gramatyczne, dotyczące połączeń czasowników ruchu z przyimkami i łączącymi się z nimi rzeczownikami. Dla ułatwienia, przed każdą partią ćwiczeń podano krótkie komentarze i schematy użycia z podstawowymi przyimkami, łącznie z podaniem końcówek przypadków użytych w ćwiczeniach. Do tego samego celu służy tabela zbiorcza przyimków i przypadków oraz wzory odmiany we wszystkich czasach. Podręczniki UNIVERSITAS są zgodne z zasadami certyfikacji języka polskiego jako obcego

Psalmodia polska

Wespazjan Kochowski

Wespazjan Kochowski (ur. 1633, zm. 1700), poeta, historiograf; jeden z najwybitniejszych pisarzy doby baroku tworzący zarówno w języku polskim, jak i łacińskim. Jego twórczość obejmuje zarówno poezję liryczną, fraszkopisarstwo, epikę historyczną i religijną oraz łacińskojęzyczne Klimaktery, w których prezentuje dzieje Rzeczypospolitej XVII stulecia. Sławę przyniosły mu zwłaszcza zbiory: Niepróżnujące próżnowanie, poetycka relacja historyczna Dzieło Boskie, albo Pieśni Wiednia wybawionego i biblijna stylizacja Psalmodia polska (w niniejszym tomie). Kochowskiego uznaje się, obok Wacława Potockiego i Jana Chryzostoma Paska, za najwybitniejszego reprezentanta sarmatyzmu w literaturze XVII wieku. W Psalmodii polskiej, formalnie i tematycznie nawiązującej do starotestamentowej Księgi Psalmów, autor rozwinął ideę „narodu wybranego”, utożsamianego ze społecznością Polaków.

Tabu i niewinność

Aleksander Smolar

Aleksander Smolar wie, że „słowo ma znaczenie decydujące”, by zacytować Jerzego Giedroycia z zamieszczonej w tym tomie rozmowy. Dlatego używa słów nie jak polityk, dla którego są one instrumentem walki o władzę, tylko jak intelektualista, któremu pomagają w dochodzeniu do prawdy. W tym sensie był zawsze spectateur engagé, by użyć klasycznej formuły kojarzącej się z innym jego rozmówcą, Raymondem Aronem. W przypadku Smolara ów decydujący krytyczny dystans to nie tylko postawa duchowa – także fakt geograficzny. Ostatnie 20 lat spędził między Paryżem a Warszawą. Zarówno w długofalowym, biograficznym sensie, jak i doraźnym – z tygodnia na tydzień – można nazwać jego życie nieprzerwaną podróżą z Warszawy do Warszawy. Timothy Garton Ash  

Teksty w lustrze ekranu. Okołofilmowa strategia kształcenia literacko-kulturowego

Witold Bobiński

Przemiany technologiczno-kulturowe ostatnich kilku dekad, zwrot ikoniczny, zwrot audiowizualny, zwłaszcza w wersji cyfrowej sprawiają, że szkolne dziedziny zajmujące się edukacją kulturową stoją w obliczu modyfikacji swoich paradygmatów. Ta sytuacja dotyczy także polonistyki zarówno tej szkolnej, jak i w pewnym stopniu akademickiej. Kryzys czytelnictwa i deprecjacja lektury szkolnej to zjawiska, wobec których polonista i polonistyka nie mogą przejść obojętnie; grzech zaniechania wysiłku na rzecz przemian oznacza zgodę na gwałtowną marginalizację kluczowej jeszcze do niedawna szkolnej dyscypliny. Jednym ze sprzymierzeńców w dziele jej odnowienia może być staruszek film, wynalazek już ponadstuletni, który przeżywa kolejną młodość i stał się dominującą formą sztuki masowej. Na różne sposoby zestawiany w szkole z literaturą może pokazać ją w innym świetle, ożywić, wydobyć ze sfery obojętności, wręcz odkryć. O tym jest ta książka.  

Jak czytać architekturę

Andrzej Nowakowski, Andrzej Basista

Spojrzenie na architekturę, jakie proponujemy, jest niepodobne do powszechnie stosowanych. Punktem wyjścia nie jest historia architektury, wielcy twórcy, przegląd stylów czy przeznaczenie budynków, choć wszystko to jest w książce jakoś obecne, punktem wyjścia są różne, kolejne stopnie kontaktu z budynkiem. Tak na ogół przebiega doświadczanie architektury. Zaczyna się od kontaktu z oddali, pierwszego ujrzenia budynku na fotografii lub w rzeczywistości. Jeżeli nas zaciekawi, ruszamy, by się z nim spotkać, i wówczas kolejno oglądamy najpierw jego otoczenie, kontekst, w którym się znajduje, następnie przyglądamy się mu z zewnątrz, by wreszcie wejść do jego wnętrza.

Brunatna pajęczyna. Agenci Gestapo w okupowanym Krakowie i ich powojenne losy

Alicja Jarkowska

Autorka podjęła próbę rekonstrukcji modus operandi agentów krakowskiego Gestapo podczas okupacji niemieckiej oraz ich dalszych losów po zakończeniu wojny. Książka opisuje ich udział w zbrodniach popełnianych na mieszkańcach Krakowa, tworzenie grup Wehrwolfu w 1945 roku oraz rolę byłych agentów w budowie komunistycznego aparatu bezpieczeństwa w charakterze funkcjonariuszy, tajnych współpracowników czy działaczy partyjnych. W monografii odtworzono biogramy prominentnych agentów i prowadzących ich gestapowców oraz działalność siatek agenturalnych. Ofiarami ich aktywności byli m.in. żołnierze ZWZ/AK, ukrywający się Żydzi, a także osoby tworzące Komitet Obywatelski do spraw Opieki nad Polskimi Uchodźcami w Budapeszcie trudniący się pomocą Polakom i Żydom uciekającym z okupowanego kraju, w tym prawdopodobnie sam Henryk Sławik i artysta Stefan Filipkiewicz. Nie przesadzę twierdząc, że mamy do czynienia z opracowaniem w wielu aspektach wręcz pionierskim - nie tylko w odniesieniu do historii okupowanego Krakowa, ale historii szeroko rozumianego funkcjonowania niemieckich struktur policyjnych w Generalnym Gubernatorstwie. Drobiazgowe odtworzenie siatek konfidenckich, zwrócenie uwagi na pochodzenie narodowościowe i środowiskowe zwerbowanych osób, wykazanie, że agenci otrzymywali za swą pracę nie tylko pieniądze czy upominki, ale także mieszkania, czy dzierżawę lokali gastronomicznych, to całkowite novum. Z recenzji dra hab. Sebastiana Piątkowskiego Autorka odsłoniła świat, który był światem brutalnym i w wielu przypadkach nie kończył się wraz z zakończeniem wojny/okupacji. To świat zróżnicowany (...) - inaczej funkcjonował świat funkcjonariuszy, a inaczej świat agentów. Jednak to zdecydowanie dość spora jednorodność poczynań, a przede wszystkim ich skutek. Dlatego te dwa światy to solidne dopełnienie społecznej części dziejów okupowanego Krakowa 1939-1945. Z recenzji prof. dra hab. Jacka Chrobaczyńskiego Dr Alicja Jarkowska - historyczka, judaistka; pracuje w Instytucie Historii UJ. Współredaktorka dwóch tomów Archiwum Ringelbluma. Konspiracyjnego archiwum getta Warszawy, autorka monografii Wymuszona współpraca czy zdrada? Wokół przypadków kolaboracji Żydów w okupowanym Krakowie (2018) oraz wielu artykułów naukowych. Laureatka pierwszej nagrody w konkursie im. prof. Tomasza Strzembosza za najlepszą książkę dotyczącą najnowszej historii Polski (2019), finalistka Nagrody Naukowej "Polityki" 2019. Stypendystka Claims Conference, Fondation pour la Memoire de la Shoah i Narodowego Centrum Nauki. Odbyła staż naukowy w Yad Vashem. Kieruje kilkoma projektami badawczymi dotyczącymi historii krakowskich Żydów w Generalnym Gubernatorstwie, w tym donosicielstwa i agentury Gestapo, czy działalności przestępczej Żydów w latach 1918-1945; najnowszy projekt dotyczy krakowskiego getta. Członkini Komisji Historii i Kultury Żydów PAU, Towarzystwa Miłośników Historii i Zabytków Krakowa, Polskiego Towarzystwa Studiów Żydowskich oraz European Association for Jewish Studies.

Filozofia i etyka interpretacji

Adam F. Kola, Andrzej Szahaj

Andrzej Szahaj, Zwrot antypozytywistyczny dopełniony (zamiast wstępu)     CZĘŚĆ I Interpretacja - skąd się wzięła i dokąd zmierza    Ewa Rewers, Interpretacja jako lustro, różnica i rama Teresa Pękala, Aura interpretacji w doświadczeniu estetycznym Andrzej Stoff, Jaką koncepcję prawdy implikuje interpretowalność/interpretacja dzieła literackiego Krzysztof Wieczorek, Od reprezentacji do interpretacji Ewa Szczęsna, Semiotyczne uwarunkowania interpretacji Ewa Bińczyk, Interpretacja poza dualizmem - monizm interpretacyjny Stanleya Fisha Katarzyna Rosner, Stanley Fish, czyli pozorny radykalizm konstruktywistycznej teorii interpretacji Wojciech Małecki, "Bardzo zły substytut dla prawd absolutnych". Pragmatyzm i teoria interpretacji Grzegorz marzec, Poza głosem i fenomenem. W sprawie dekonstrukcji i hermeneutyki Piotr Śniedziewski, Jeśli interpretacja jest lekturą - teoria lektury Stephane'a Mallarmego Agnieszka Kaczmarek, O interpretacji Charlesa taylora. Patrymonium Wilhelma Diltheya Maciej Maryl, Interpretator czy czytelnik? Projekt badań empirycznych nad stylami odbioru Andrzej W. Nowak, Methodenstreit , podmiot, phronesis. Wpływ sposobu interpretacji opozycji humanistyka a przyrodoznawstwo, na rozumienie etyki, polityki i podmiotu Rafał Paweł Wierzchowski, Interpretacja, translacja czy redukcja. Wokół pewnych dyskusji nad kwestią interpretacji rzeczywistości społecznej   CZĘŚĆ II   Interpretacja a etyka Jan P. Hudzik, Interpretacja - tożsamość - etyka Mieczysław Dąbrowski, Etyczny wygłos interpretacji. Rozumienie, warunki, sens Marcin Adamiak, Autor-dzieło-czytelnik: trzy wymiaty zwrotu etycznego w literaturoznawstwie ponowoczesnym Adam F. Kola,  Dlaczego literaturoznawstwo polskie jest etycznie ślepe? Danuta Szajnert, Intencje autora i etyka interpretatora Krzysztof Abriszewski, Interpretacja i etyka dalekiego zasięgu Michał Januszkiewicz, Etyczny wymiar hermeneutyki (wokół Gianni Vattimo) Dariusz Skórczewski, Interpretacja postkolonialna: etyka nauki, nauka etyki Andrzej Michalak, Etyczne granice interpretacji w filmie dokumentalnym. Perspektywa filozofii odpowiedzialności   Indeks nazwisk  

Pisma wybrane, tom 1-3 (Stanisław Stomma)

Stanisław Stomma

„Stanisław Stomma to nie tylko polityk, jeden z najwybitniejszych przedstawicieli środowiska polskich intelektualistów katolickich, ale także bardzo aktywny publicysta, który zadebiutował już w 1931 r. na łamach wileńskiego „Słowa” i tworzył do początku XXI w.  Jego publicystyka ma charakter ponadczasowy; bazując na historii Polski i uniwersalnych wartościach, jest użyteczna zarówno dla teoretyków polityki, jak i dla jej praktyków, również dla wszystkich zainteresowanych wyborami ideowymi katolików świeckich nie tylko ubiegłego stulecia. To też własne drogi myśli politycznej, oryginalne poglądy i idee, a przede wszystkim realizm polityczny. Kierując się swoją wiedzą i wyznawanymi wartościami, poszukiwał zawsze „mądrości etapu”. Z dzisiejszej perspektywy przywołanie ideałów Stommy wydaje się istotne. Polska refleksja i praktyka polityczna nadal cierpią na niezwykle głęboki deficyt racjonalizmu, szerszej analizy i poważnej debaty. Z tej perspektywy przywołanie jego bogatej publicystyki, sięgnięcie choćby do wzorców refleksji historycznej i geopolitycznej jest bardzo wartościowe. Całość 3-tomowego wydania tworzy zbiór wybitnej publicystyki, pasjonującą, obejmującą trzy okresy polskiej historii opowieść o polityce, historii i kulturze. Stanowi to oczywiście świadectwo czasu, ale ze względu na poruszanie się w świecie wartości uniwersalnych, myśli katolickiej i humanizmu posiada ogromną wartość ponadczasową – buduje polską tożsamość kulturową i myśl polityczną w wielu aspektach, zarówno konserwatywnych, chrześcijańsko-demokratycznych, jak i liberalnych”.   Radosław Ptaszyński   „Edycja, opatrzona cennymi przypisami, spełnia wszelkie wymogi profesjonalnego warsztatu historyka. Jest owocem prawdziwie benedyktyńskiego trudu, wielkiej staranności i pieczołowitości. Zasługuje na podziw oraz na udostępnienie w możliwie najszerszym obiegu. Zwłaszcza dla młodych pokoleń stanowi wartość bezcenną, świadczącą o ciągłości polskiej tradycji”.    prof. dr. hab Andrzej Romanowski  „Radosław Ptaszyński złożył obszerny wybór zawierający najważniejsze wystąpienia publicystyczne Stanisława Stommy, poprzedzony bardzo kompetentnym i wnikliwym wstępem. […] Ukazuje on rozwój myśli, koncepcji, zmianę sposobu argumentowania, pozwala rozpatrywać teksty na tle zmieniających się epok”. dr. hab. Andrzej Friszke   Radosław Ptaszyński –  politolog, socjolog, historyk; adiunkt w Instytucie Historii i Stosunków Międzynarodowych Uniwersytetu Szczecińskiego; pracownik Ośrodka Badań Biograficznych US, sekretarz redakcji Polish Biographical Studies; członek zarządu Polskiego Towarzystwa Historycznego Oddział w Szczecinie; członek Polskiego Towarzystwa Studiów Żydowskich i Towarzystwa Przyjaźni Polsko-Francuskiej. Opublikował m.in.: Wojskowy Sąd Rejonowy i Wojskowa Prokuratura Rejonowa w Szczecinie w latach 1946-1955, Szczecin 2010; Jacky Jean Etienne Challot przyjaciel Solidarności, Warszawa 2013. Sensus catholicus. Katolicy świeccy w Polsce Ludowej. Postawy - aktywność - myśl. Studia i szkice (współred.), Toruń 2014.   Pierwszy tom „Pism wybranych” Stanisława Stommy obejmuje okres, którego ramy wyznacza debiut publicystyczny w 1931 r. i druga wojna światowa. To czas, w którym młody działacz Stowarzyszenia Katolickiej Młodzieży Akademickiej „Odrodzenie”, publicysta wileńskiego pisma „PAX” „Głosu Narodu”, „Polityki” i „Kuriera Wileńskiego” kształtuje swoje poglądy i osobowość, poszukuje  ideowych źródeł. Jest publicystą katolickim, o tyle interesującym, że znajdujemy w jego tekstach i społeczną wrażliwość, i „zezowanie na prawo”. Nie brakuje w nich również charakterystycznego dla Stommy myślenia geopolitycznego.    Drugi tom „Pism wybranych” Stanisława Stommy prezentuje publicystykę z lat 1946–1975. To okres, w którym rodziła się koncepcja minimalizmu, jako odpowiedzi na budowany nad Wisłą system totalitarny typu stalinowskiego, ale zakończony procesem „odwilży” i przełomu Października 1956 r. W tym też czasie powstawać będzie neopozytywizm jako praktyka funkcjonowania politycznego niezależnych katolików świeckich w zmienionych warunkach politycznych. To także czas obejmujący 20 lat bezpośredniej działalności politycznej w sejmie PRL.    Trzeci tom „Pism wybranych” Stanisława Stommy to teksty powstałe w latach 1976–2003. Cezurę początkową wyznacza kryzys związany z wprowadzeniem poprawek do Konstytucji PRL i zakończenie okresu posłowania Stommy. Kolejne lata to wzmożenie działalności publicystycznej katolickiego intelektualisty, który pozostał aktywny pisarsko i politycznie również po 1989 r., aż do późnej starości zabierając głos w najistotniejszych sprawach polskiej polityki wewnętrznej i zagranicznej.

Świadomość środowiska

Włodzimierz Galewicz

Internetowe Czasopismo Filozoficzne Diametros przy Instytucie Filozofii UJ powstało wiosną 2004 r. i w niedługim czasie rozrosło się do rozmiarów sporego portalu (www.diametros.iphils.uj.edu.pl). Najstarszą częścią witryny jest internetowy kwartalnik filozoficzny o tej samej nazwie. Do tego działu dołączyło jednak wkrótce kilka innych, a wśród nich dział Forum, w którym przeprowadzono już szereg internetowych debat, ostatnio zaś również większą konferencję. Materiały z tej konferencji ukazują się także w obecnym tomie, który tym samym inauguruje Serię Wydawniczą Diametros.

Filozofia nauki o stosunkach międzynarodowych. Ontologia. Epistemologia. Metodologia

Andrzej Gałganek

Autor zajmuje się problemami metateoretycznymi, które są przedmiotem namysłu w światowej nauce o stosunkach międzynarodowych. Książka ukazuje najważniejsze dylematy filozoficzne w tej dziedzinie i argumenty formułowane w propozycjach ich rozumienia i rozwiązywania. Proponuje ona filozofię nauki o stosunkach międzynarodowych, która mówi innym dyscyplinom o znaczeniu międzynarodowości w ich próbach zrozumienia świata społecznego. Opracowanie jest przeznaczone dla badaczy, doktorantów i studentów stosunków międzynarodowych, a także przedstawicieli innych dyscyplin zainteresowanych wspieraniem swoich projektów badawczych poprzez świadome wybory ontologiczne, epistemologiczne i metodologiczne. „Książka jest potrzebnym, ważnym i wartościowym głosem w dyskusji o nauce o stosunkach międzynarodowych. Zawiera ona starannie przemyślaną i napisaną z analityczną wnikliwością autorską propozycję spojrzenia na naukę o stosunkach międzynarodowych w perspektywie filozofii nauki. Książka wypełnia deficyt wiedzy filozoficznej w kształtowaniu tożsamości tej dyscypliny w Polsce”. prof. dr hab. Marek Pietraś Prof. dr hab. Andrzej Gałganek – politolog, filozof, kierownik Zakładu Stosunków Międzynarodowych Wydziału Nauk Politycznych i Dziennikarstwa Uniwersytetu im. Adama Mickiewicza w Poznaniu. Jego zainteresowania badawcze koncentrują się na teorii i historii stosunków międzynarodowych, filozofii nauki o stosunkach międzynarodowych oraz podróżującej i sensualnej międzynarodowości. Najważniejsze publikacje autora to: Zmiana w globalnym systemie międzynarodowym. Supercykle i wojna hegemoniczna, Historia teorii stosunków międzynarodowych oraz Historia stosunków międzynarodowych. Nierówny i połączony rozwój (t. 1 i 2). Andrzej Gałganek jest laureatem wielu nagród za osiągnięcia naukowe, m.in. Nagrody Indywidualnej Ministra Nauki i Szkolnictwa Wyższego oraz I Nagrody w Ogólnopolskim Konkursie im. Profesora Czesława Mojsiewicza na najlepszą książkę o tematyce politologicznej.

Struktura rewolucji relatywistycznej i kwantowej w fizyce

Wojciech Sady

Filozofowie nauki, epistemolodzy i kognitywiści znajdą w tej książce oryginalne w skali światowej wyjaśnienie, jak – wbrew temu, że nasze myślenie jest kształtowane przez przyswojone style myślowe – doszło do dwóch wielkich rewolucji w fizyce. Wyjaśnienie to zostało szczegółowo zilustrowane materiałem historycznym. Prowadzone rozważania będą zrozumiałe również dla tych, którzy nie posiadając odpowiedniego wykształcenia, nie będą rozumieli części przytoczonych w tekście równań matematycznych. Fizycy, czytając tę książkę, poznają ważną część historii własnej dyscypliny – i wielu z nich zdziwi się zapewne, jak niewiele o niej wiedzieli, a nawet jakim mitom na temat tej historii ulegali. Rewolucyjne zmiany stylów myślowych zdarzały się też w innych dziedzinach naszego życia. Czy następowały one w sposób podobny do tych, które doprowadziły do zastąpienia fizyki klasycznej fizyką kwantową i relatywistyczną, nie da się z góry rozstrzygnąć. Ale zawarte w tej książce rozważania mogą pobudzić innych do podjęcia badań nad intelektualnymi dziejami ludzkości.  

Słownictwo pism Stefana Żeromskiego. Świat kobiet i mężczyzn. Tom 13

Kwiryna Handke, Ryszard Handke

Przedmiotem naszych badań są światy kobiet i mężczyzn w pismach Stefana Żeromskiego, a zatem kobiety i mężczyźni jako postacie utworów narracyjnych i dramatów, żyjące i działające w wykreowanych przez autora światach przedstawionych, oraz jako osoby występujące w jego „Dziennikach”, „Listach”, „Zapiskach z podróży” i „Wspomnieniach” na zasadzie konwencji relacjonowania realnej rzeczywistości.

Milana Kundery filozoficzna koncepcja postawy lirycznej, dramatycznej i powieściopisarskiej

Olga Żyminkowska

Immanentny związek estetyki z egzystencją leży u podstaw twórczości Milana Kundery. Teza o istnieniu „światopoglądu formy”, jak można ów związek nazwać, zakłada, iż wybór gatunku bądź rodzaju literackiego nie jest filozoficznie obojętny, gdyż składa się nań przyjęcie zestawu tez o charakterze światopoglądowym. Wybór formy nie jest zatem beztroskim aktem suwerennego „ja”, które może jednakowo wyrażać się w wierszu, powieści czy dramacie. Stanowi raczej przyjęcie określonych założeń filozoficznych, które stoją za każdym wyborem gatunkowym czy rodzajowym. Kundera zatem postuluje swoistą nieprzekładalność jednej formy literackiej na drugą, ponieważ każda odznacza się własnym filozoficznym zapleczem, które uruchamia się, ilekroć następuje wybór formalny.                                                                                                                                                              ze Wstępu Olga Żyminkowska (ur. 1999) – studentka filozofii w ramach Międzyobszarowych Indywidualnych Studiów Humanistycznych i Społecznych na Uniwersytecie im. Adama Mickiewicza w Poznaniu. Laureatka Nagrody im. Leszka Kołakowskiego (2018), zwyciężczyni Olimpiady Filozoficznej (2018), laureatka grantu dla młodych badaczy Best Student (2019), Stypendium im. dr. Kulczyka (2020), Studenckiego Lauru (2020) oraz projektu grantowego Study@research IDUB (2021). Jej zainteresowania badawcze to: filozofia literatury, teoria sztuk wizualnych, historia estetyki.