Miejsca wspólne, miejsca osobne, imiona sporu. Szkice z pogranicza literatury i publicystyki na Górnym Śląsku

Paweł Sarna

Miejsca wspólne, miejsca osobne, imiona sporu – tytuł publikacji wskazuje na główne związki zarówno pomiędzy częściami zbioru, jak i poszczególnymi tekstami. Owe, różnego rodzaju, powinowactwa – także obecne w tekstach „miejsca wspólne” (locci communes), objawiają się pełniej w odniesieniu do konkretnej przestrzeni geograficznej. Wszyscy twórcy, o których traktuje Autor, są bowiem – na różne sposoby – związani z Górnym Śląskiem. Prezentowana książka jest zbiorem szkiców oraz miniatur krytycznych. Część pierwsza teksty na temat poezji autorów różnych generacji – Wilhelma Szewczyka, Jana Pierzchały, Stanisława Krawczyka, Andrzeja Szuby, Tadeusza Sławka oraz Jerzego Suchanka. Osią kolejnej części jest publicystyka, a niektórzy bohaterowie części poprzedniej, Wilhelm Szewczyk oraz Stanisław Krawczyk pojawiają się w niej w innych rolach pisarskich. Na ostatnią część składają się artykuły poświęcone prasie na Górnym Śląsku – międzywojennym dziennikom „Polonia” i „Polska Zachodnia”,  powojennej „Odrze”, wydawanej w początkach Polski Ludowej (1945-1950) oraz „Śląskowi Literackiemu” (1952-1956). Ta część najbardziej ze wszystkich kieruje uwagę Czytelnika na związki literatury z polityką.

Rzym a Półwysep Iberyjski. Różnorodność relacji od starożytności po współczesność. Manufactura Hispanica Lodziense 6

Adriana Grzelak-Krzymianowska, Maria Judyta Woźniak

Historia Półwyspu Iberyjskiego nie zaczęła się wraz z podbojem Rzymian, jednak ich wkroczenie na Półwysep wywarło ogromny wpływ na losy zamieszkujących tam ludów. Aktualność dziedzictwa starożytnego Rzymu na Półwyspie Iberyjskim do .dziś intryguje badaczy reprezentujących różne dyscypliny naukowe, stąd poszczególne .rozdziały publikacji zostały poświęcone zagadnieniom językoznawczym, literaturoznawczym, historycznym i archeologicznym. Jest to pierwsza tego typu interdyscyplinarna monografia na polskim rynku, którą odzwierciedla inspirującą różnorodność badań naukowych nad relacjami między Rzymem a Półwyspem Iberyjskim od starożytności po współczesność. Charakter badanej problematyki zdecydował o wielojęzyczności tomu: większość rozdziałów napisano w języku polskim lub hiszpańskim, dwa w języku angielskim. Mamy nadzieję, że tom trafi zarówno do badaczy, jak i do wszystkich zainteresowanych poruszaną tematyką. Aunque la historia de la Penfnsula lberica habia empezado antes de la conquista, la llegada de los romanos influyó enormemente en la vida de los indigenas. La actualidad de la tradición de la Roma Antigua atrae, hasta hoy en dia, a los investigadores de varias disciplinas, por Io tanto los capitulos se dedican a las cuestiones lingUisticas, literarias, históricas y arqueológicas. El libro que dejamos en manos a los lectores, la primera monografia interdisciplinar de este tipo en el mercado polaco, refleja esta diversidad inspiradora de los estudios sobre las relaciones entre Roma y la Peninsula Iberica desde la AntigUedad hasta Ia contemporaneidad. El caracter de los estudios pcesentados ha decidido el bilinguismo, en su mayor parte, del tomo: la mayoria de los capitulos estan en polaco o en espanol, dos en ingles.

Pięknie się różnić, mądrze być podobnym. O pożytkach dostrzegania podobieństwa między ludźmi

Wiesław Łukaszewski

Lubimy się różnić od innych, wyróżniać na ich tle - dzięki temu choć przez chwilę możemy czuć się wyjątkowi, niepowtarzalni, jedyni w swoim rodzaju. Szukamy też ludzi do siebie podobnych takich, którzy podobnie myślą i odczuwają, podobnie spostrzegają świat, lubią te same książki, filmy, płyty czy gry. Kiedy zauważamy różnice, często odwołujemy się do porównań społecznych ale wówczas okazuje się, że jesteśmy lepsi lub, niestety, gorsi od innych, co skłania nas do rywalizacji. W długiej perspektywie więcej korzyści przyniesie nam współpraca - rywalizacja jednak może być silniejszą pokusą, gdy wiele się spodziewamy po wygranej (w szkole, w pracy, w lokalnej społeczności i w wielkiej polityce). Różnice istnieją i są nam potrzebne nikt przecież nie podważy piękna różnorodności ani płynących z niej pożytków. Ale to dzięki podobnym do nas nie otwiera się przed nami otchłań samotności. Wiesław Łukaszewski - wybitny autorytet w dziedzinie psychologii osobowości i psychologii społecznej. Autor licznych książek i artykułów naukowych. Znany popularyzator psychologii. Wieloletni przewodniczący Komitetu Nauk Psychologicznych PAN. Obecnie profesor Uniwersytetu Zielonogórskiego. Miłośnik dobrej literatury, muzyki oratoryjnej i ogrodów. Autor bestsellerowych "Wielkich i tych nieco mniejszych pytań psychologii".

Historie alternatywne i steampunk w literaturze. Archipelagi badawczo-interpretacyjne

Natalia Lemann

Publikacja poświęcona jest historiom alternatywnym i steampunkowi - dwóm istotnym gatunkom literatury fantastycznej, które budują światy powieściowe wokół odpowiedzi na pytanie "Co by było, gdyby...?". Autorka prezentuje poetykę obu tych gatunków, a także poddaje je wieloaspektowej analizie kulturowej. Historie alternatywne i steampunk są ściśle związane z historią, stanowią istotne, choć przewrotne, medium pamięci kulturowej - czytelnik znajdzie więc w książce omówienie relacji między kontrfaktualizmem historycznym a jego literacką odmianą w historiach alternatywnych. Z analizowanych przez autorkę powieści (nie tylko polskich) wyłania się dyskusja na temat kształtu pamięci kulturowej i narodowej, alternatywnej historii literatury i religii, wizji (nie)istniejących miast i metropolii oraz autobiografizmu kontrfaktycznego. Wielość stosowanych ujęć badawczych, interdyscyplinarny, komparatystyczny i analityczny charakter publikacji sygnalizuje użyta w podtytule formuła "archipelagu".

"Górnośląskie Studia Socjologiczne. Seria Nowa". T. 7

red. Tomasz Nawrocki

Rocznik „Górnośląskie Studia Socjologiczne. Seria Nowa” nawiązuje do wydawanych przez Śląski Instytut Nauk „Górnośląskich Studiów Socjologicznych”. W tomie siódmym został podjęty problem szeroko rozumianej socjologii miasta i problemów miejskich. "Górnośląskie Studia Socjologiczne. Seria Nowa” – to periodyk adresowany nie tylko do socjologów, lecz także do przedstawicieli innych nauk humanistycznych oraz wszystkich osób zainteresowanych problematyka społeczną.

Turbopatriotyzm

Marcin Napiórkowski

Kto chce lepiej zrozumieć współczesną Polskę, powinien uważniej przyjrzeć się jej modelom patriotyzmu. Naszą sferę publiczną organizuje nie zderzenie dwóch partii, lecz znacznie od niego głębszy podział na Polskę Uśmiechniętą, której symbolem stał się czekoladowy orzeł Bronisława Komorowskiego, i Polskę Ufortyfikowaną kroczącą w Marszu Niepodległości i opisywaną barwnie w przemówieniach polityków prawicy. To softpatriotyzm i turbopatriotyzm. Z jednej strony otwartość, optymistyczny pochód ku przyszłości, ale też zadowolenie, które łatwo zmienia się w samozachwyt i pełne pogardy ignorowanie tych, którzy w wyobrażonym marszu na Zachód pozostali z tyłu. Z drugiej lęk przed obcością i utratą tożsamości, fascynacja przeszłością, ale też godna uwagi umiejętność przywracania dumy i godności. Partyjna polityka jest tu zaledwie wierzchołkiem góry lodowej. Popkultura i dzieła starych mistrzów, centra miast i najdalsze peryferia internetu, moda i gry komputerowe... To wszystko pola bitew, na których toczy się dziś walka między dwoma modelami tożsamości. Mitologia pamięci, partyzantka semiologiczna, muzeum fantazmatyczne, retrotopia i wiele innych Marcin Napiórkowski, semiotyk kultury, rozkłada współczesny patriotyzm na czynniki pierwsze. Choć o badanych zjawiskach pisze często z ironią i dystansem, Turbopatriotyzm jest książką pełną szacunku i badawczej ciekawości. Bo bez rzetelnej próby zrozumienia tych, z którymi się nie zgadzamy, nie ma mowy o przekonaniu ich do naszej wizji świata.

Psychospołeczne aspekty życia i pracy w kontekście różnic międzypokoleniowych i polityki organizacyjnej

Anna Lubrańska

Publikacja stanowi wieloaspektowe opracowanie z zakresu psychologii pracy oraz psychologii organizacji i zarządzania, dotyczące problematyki różnorodności pokoleniowej. Autorka omówiła podjęte zagadnienia z uwzględnieniem wymiaru indywidualnego i organizacyjnego, a także ukazała je z dwóch perspektyw - teoretycznej (zamieszczając definicje kluczowych terminów i charakterystykę istotnych zjawisk) i empirycznej (prezentując założenia i rezultaty projektu badawczego, zrealizowanego w obszarze różnic pokoleniowych). Książka jest adresowana do osób zainteresowanych tematyką współczesnego rynku pracy, naukami związanymi z organizacją i zarządzaniem oraz psychologią pracy. "Badaczka wykazała, że dobrze realizowana polityka wiekowa w organizacjach sprzyja satysfakcji z pracy i życia, co jest uznanym czynnikiem kształtującym dobrostan jednostek. Monografia wpisuje się w nurt badań aplikacyjnych, których nadrzędnym celem jest wypracowanie interwencji i polityk łagodzących konsekwencje kryzysu demograficznego w społeczeństwach rozwiniętych. [...] Przedmiot podjętych badań jest ważny, a postawione w pracy tezy - oryginalne. Nie przypominam sobie funkcjonującej na rynku wydawniczym publikacji, która analizowałaby w sposób tak wnikliwy i wielowymiarowy rolę różnic międzypokoleniowych w kształtowaniu indywidualnych doświadczeń zawodowych i percepcji różnych aspektów środowiska pracy." Z recenzji prof. dr hab. Doroty Merecz-Kot (Instytut Medycyny Pracy)

Opiłki i okruszki

Tomasz Jastrun

Opiłki i okruszki wspomnień często są małe i pozornie nieistotne, a jednak zapamiętane, więc ważne. Ta książka to luźny katalog wspomnień, każdy rozdział jest odwołaniem do wydarzeń z kolejnych lat. Główny bohater wspomina swoje dzieciństwo, romanse, życie w czasach komunizmu , stan wojenny, blaski i cienie wolności, a w końcu zmagania się ze starością. Opowieść snuje się poprzez lata, od roku 1953, a kończy się w roku 2041, gdy bohater opowieści umiera. To okruchy życia, osobne, a jednak układają się w całość. Przeszłość to magazyn pamięci, jest w nim dzieciństwo i dojrzewanie, pomyłki, błędy, miłości mniejsze i większe, małżeństwo, zdrady, dzieci, wnuki, nadzieje i rozczarowania. W końcu kraina starości. Opiłki i okruszki wspomnień często są małe i pozornie nieistotne, a jednak zapamiętane, więc ważne. Fascynująca, wciągająca historia życia, w której czas unicestwia wszystko, zataczając krąg. Aż do chwili, w której początek i koniec podają sobie ręce.

Zasada ochrony samorządności terytorialnej. Studium konstytucyjne

Anna Chorążewska

W niniejszej monografii konstytucyjną instytucję samorządu terytorialnego analizuje się przez pryzmat zasady samorządności terytorialnej, ujmowanej w formie studium konstytucyjnego. Takie sformułowanie tytułowej zasady ma ujęcie nie tylko ustrojowoprawne, lecz także funkcjonalne, a następnie w rozważaniach jest rozwijane z perspektywy konstytucyjnego statusu człowieka jako indywiduum, z całą jego godnością deklarowaną przez Konstytucję, z perspektywy statusu konstytucyjnego człowieka jako obligatoryjnego członka wspólnoty samorządowej, z perspektywy statusu wspólnoty samorządowej, statusu wspólnoty narodowościowej, statusu państwa, a także z perspektywy statusu struktur organizacyjnych społeczeństwa obywatelskiego i organizacji pozarządowych. Tok wywodu prowadzi do wniosku, że samorząd terytorialny to instytucja głęboko osadzona w strukturze społeczeństwa obywatelskiego, a jako taki powinien mieć ustrojowo zagwarantowaną możliwość naturalnej ewolucji, stosownie do rozwoju i osiągania kolejnych etapów dojrzałości polskiego społeczeństwa obywatelskiego. W konsekwencji regulacja konstytucyjna tytułowej instytucji w założeniu ustrojodawcy nie powinna stanowić czynnika hamującego naturalne procesy zachodzące wraz z rozwojem społeczeństwa obywatelskiego. Praca może znaleźć zastosowanie  zarówno w sądowej kontroli konstytucyjności działalności prawotwórczej w zakresie prawa samorządowego, w sądowej kontroli wykonywania i stosowania prawa, jak i w procesie dydaktycznym i seminaryjnym. Może być także pomocna w codziennym funkcjonowaniu organizacji społecznych/pozarządowych, organów jednostek samorządu terytorialnego i radnych, a także znaleźć zastosowanie w procesach reformy administracji publicznej i tworzeniu instytucji badania efektywności i skuteczności budowy oraz działania struktur administracji publicznej.

Moje lato z szablozębnym

Weronika Kurosz

W tej historii jest wszystko dzikie bestie, ukryte skarby, tajemnicze kryjówki, pożary. Ale na pewno nie ma nudy! Czy wyobrażacie sobie, co by się stało, gdyby ktoś nagle odciął dopływ prądu? Telewizor nie działa, komórka i komputer padły... Czy potrafilibyście się dobrze bawić? A gdyby nagle trzeba było się zmierzyć z tygrysem szablozębnym i plagą insektów? Myślicie, że przeszlibyście ten test? Antek, Karol, Nela i Ula przyjaciele na dobre i na złe zapraszają Was na niezapomniane wakacje. Gdy rodzice i dziadkowie Antka i Uli wyjeżdżają, a opiekę nad dziećmi przejmuje ciotka Larysa, rodzeństwo razem ze swoimi sąsiadami postanawiają przetrwać ten trudny czas i zakładają Sztab Kryzysowy. Cała czwórka dołoży wszelkich starań, aby pomimo klęsk i nieprzewidzianych wydarzeń to lato było wystrzałowe.

Biological Turn. Idee biologii w humanistyce współczesnej

red. Dobrosława Wężowicz-Ziółkowska, red. Emilia Wieczorkowska

Książka rejestruje i prezentuje szeroki obraz wpływu aktualnych odkryć i nowych teorii biologicznych (m. in. z obszaru etologii, psychologii ewolucyjnej, neurobiologii, neo-ewolucjonizmu, memetyki) na nauki humanistyczne. Czytelnik znajdzie w niej nie tylko informacje o najnowszych rozstrzygnięciach biologów na temat neuronów lustrzanych, pracy mózgu, altruizmu i moralności zwierząt, pasożytnictwie memów internetowych czy doświadczeniach przeprowadzanych przez twórców bio-artu. Dowie się także, jak nowa humanistyka ( od etyki, socjologii, psychologii, medioznawstwa, antropologii kulturowej po językoznawstwo i literaturoznawstwo) reaguje dzisiaj na wyniki eksperymentów i wiedzę nauk przyrodniczych, zmieniających antropocentryczny obraz świata w duchu posthumanizmu. Lektura konieczna dla zainteresowanych „trzecią kulturą”.

Seria o komisarzu Williamie Wistingu (Tom 12.). Ukryty pokój

Jorn Lier Horst

Komisarz William Wisting wkracza w świat wielkiej polityki! Gdy szanowany działacz Partii Pracy, Bernhard Clausen, umiera na zawał serca, William Wisting zostaje pilnie wezwany na rozmowę przez prokuratora krajowego. W domku letniskowym Clausena dokonano odkrycia, które nie zgadza się z jego wizerunkiem jako zdolnego i rzutkiego polityka o nieskazitelnym charakterze. Interes państwa może być zagrożony i dlatego sprawa musi zostać zbadana z zachowaniem pełnej dyskrecji, tak aby ani prasa, ani opinia publiczna o niczym się nie dowiedziały. Wisting powołuje tajny zespół dochodzeniowo-śledczy. Oprócz kilku starannie wybranych policjantów angażuje do pomocy również swoją córkę Line. Ślady wielu nierozwiązanych spraw kryminalnych prowadzą do przeszłości zmarłego polityka. Jedną z takich niewyjaśnionych spraw jest zaginięcie w 2003 roku młodego mężczyzny, który łowił ryby w jeziorze Gjersjen w gminie Oppegrd. Wkrótce potem prokurator generalny otrzymuje krótką anonimową wiadomość: W sprawę z Gjersjen jest zamieszany minister zdrowia, Bernhard Clausena. Sprawdź go. Jednak informacja została zbagatelizowana i nigdy nie podążono jej tropem. Nieoczekiwanym zrządzeniem losu Adrian Stiller pracujący w norweskiej sekcji cold cases w Kripos otrzymał zadanie rozwiązania zagadki zaginięcia młodego wędkarza, a Wisting uświadamia sobie, choć niechętnie, że potrzebuje pomocy Stillera, by odkryć najskrytsze tajemnice Bernharda Clausena. Wiarygodne i ekscytujące zagadki kryminalne marki Horst. Mari Grydeland, Aftenposten Jrn Lier Horst jest coraz lepszy. A już wcześniej był cholernie dobry. Tarald Aano, Stavanger Aftenblad "Merytoryczna dokładność i wiarygodność w powieściach kryminalnych Jrna Liera Horsta wynosi je wysoko ponad przeciętną." Torbjrn Ekelund, Dagbladet "Klasyczny kryminał w najlepszym stylu." Eva Myklebust, Fdrelandsvennen

Administracyjnoprawne aspekty jawności działań administracji publicznej

Michał Igor Ulasiewicz

Prezentowana monografia jest poświęcona ważnej teoretycznie i doniosłej praktycznie problematyce jawności działań administracji. Zawiera wszechstronną i kompleksową analizę prawnych gwarancji jawności, aktualnych poglądów przedstawicieli doktryny oraz wykładni przepisów przyjętej w orzecznictwie sądów administracyjnych. Omówiono w niej m.in.: znaczenie i funkcje, jakie pełni jawność w demokratycznym państwie prawnym, proces kształtowania się prawnych gwarancji jawności, pozycję jawności w międzynarodowym i polskim porządku prawnym, przepisy ustawy o dostępie do informacji publicznej oraz inne unormowania administracyjnoprawne służące realizacji zasady jawności, a także najważniejsze ograniczenia jawności. Publikacja jest skierowana w szczególności do przedstawicieli nauki prawa, studentów prawa i administracji, urzędników administracji publicznej, adwokatów, radców prawnych oraz sędziów i pracowników sądów administracyjnych.

Oświatowe i edukacyjne aspekty działalności wydawniczej w XIX i początkach XX wieku

Iwonna Michalska, Grzegorz Michalski

W książce przedstawiono wyniki badań dotyczących wydawnictw (i wydawców) nie tylko czasopism, ale i publikacji edytowanych przez wybrane oficyny w XIX i na początku XX w. Autorzy zajęli się działalnością edytorską w latach niewoli, akcentując jej wkład w pracę oświatowo-kulturalną w środowisku lokalnym oraz znaczenie nakładców, którzy najczęściej przyjmowali rolę liderów w życiu społecznym. Podjęto w ten sposób poszukiwania historyczno-pedagogiczne zmierzające do ukazania dorobku działalności wydawniczej na rzecz rozwoju oświaty, edukacji i kultury. Mówiąc o działalności wydawniczej, autorzy mieli na myśli nie tylko aktywność profesjonalnych firm edytorskich, ale również bardziej lub mniej znane redakcje periodyków, instytucje i stowarzyszenia społeczne, które miały swój udział w oddziaływaniach na czytelników. Istotną pomoc w funkcjonowaniu szkoły zawsze stanowiły wydawnictwa podręcznikowe. Odtworzono też (m.in.) dzieje konkursów wydawniczych na podręczniki i materiały przydatne w edukacji, które ogłaszano w XIX w. na terenie Poznania. Przeprowadzone przez Autorów studia ujawniły, że nie cieszyły się one zbyt wielką popularnością, a ich rezultaty nie zawsze były zgodne z oczekiwaniami inicjatorów. 

Niedocenieni myśliciele - zapomniane historie filozofii

Andrzej J. Noras

Przedmiotem analiz są różne ujęcia historii filozofii prezentowane przez myślicieli, którzy z różnych powodów popadli w zapomnienie. Pierwszy z nich, Karl Groos, jest najmniej znany z całej trójki, ale z jednej strony jest uczniem Kuno Fischera, z drugiej – nauczycielem Willy Mooga. Historia filozofii Groosa zostaje ujęta w świetle systemów filozoficznych, które autor próbuje zredukować do trzech głównych typów. Hans Leisegang jest myślicielem, który historię filozofii pojmuje przez pryzmat ujawniających się w niej form myślowych, powracających z różnym natężeniem a różnych doktrynach. Dodatkowo jest Leisegang filozofem, który z powodów politycznych dwa razy został pozbawiony profesury w Jenie. Pierwszy raz przez nazistów, drugi raz za sprawą okupujących Niemcy sowietów. Willy Moog jest najbardziej znanym spośród trzech filozofów, aczkolwiek popadł w zapomnienie między innymi dlatego, że jego życie zakończyła samobójcza śmierć. Moog ukazuje się jako autor kilku znaczących historii filozofii, spośród których na szczególną uwagę zasługuje ta, która prezentuje dzieje myśli przez pryzmat biografii filozofów. Książka jest adresowana do każdego, kto zainteresowany jest historią filozofii jako sposobem prezentacji myśli filozoficznej.

Ojciec Gwiazdka i ja

Matt Haig

Kontynuacja bestsellerowego Chłopca zwanego Gwiazdką i Dziewczynki, która uratowała Gwiazdkę Dorastanie w Elfim Jarze, gdzie wszyscy mieszkańcy są zupełnie inni od ciebie, nie zawsze jest łatwe. Nawet jeśli twoimi przybranymi rodzicami są nowożeńcy, Ojciec Gwiazdka i Mary. Amelia doświadcza tego na co dzień. Po pierwsze, elfia szkoła może się okazać trochę męcząca, kiedy każdego dnia śpiewa się świąteczne piosenki nawet w lipcu i kiedy nie zdaje się egzaminów z zabawek. Po drugie, może być bardzo, bardzo zimno. Ale gdy zazdrosny Króliczek Wielkanocny i jego wojsko przeprowadzą atak, by zatrzymać Boże Narodzenie, tylko od Amelii, jej nowej rodziny i elfów, będzie zależeć, czy uda się uratować święta Bożego Narodzenia. Zanim będzie za późno Zabawna, ekscytująca i pełna świątecznego uroku wszystkie te cechy czynią powieść doskonałą lekturą na sezon świąteczny. The Week