Ślimak i róża

Hans Christian Andersen

W pełni udźwiękowione zaczarowane słuchowisko, pełne muzyki i dźwięków, które rozbudzają wyobraźnię najmłodszych odbiorców. Opowieść, która zabiera w magiczną podróż w świat klasycznych baśni Andersena. Tym razem wysłuchamy opowieści o ślimaku, który pozjadał wszystkie rozumy, i róży, która dawała piękne kwiaty i trudnej przyjaźni. Jak zawsze w oryginalnych baśniach Andersena usłyszymy piękną i wzruszającą historię z wartościowym morałem.

W DROGĘ, TRZYKROTKI!

Katarzyna Kielecka

Trzykrotki, czyli Kamilla, Aleksandra i Katarzyna, cieszą się na kolejne wspólne wakacje. Ich plany krzyżują rodzinne komplikacje oraz scheda po średniowiecznej królowej Elżbiecie Bośniaczce ukryta w murach chorwackiego zamku nieopodal Zadaru. Przyjaciółki po licznych perypetiach wyruszają wreszcie w drogę szlakiem najpiękniejszych jaskiń Europy w towarzystwie humorzastej kobiety i małego, rezolutnego chłopca. Jednak nad ich głowami wisi fatum, które sprawia, że wyprawa staje się pełną niespodzianek przygodą... W drogę, Trzykrotki! to druga powieść Katarzyny Kieleckiej o trzech przyjaciółkach, które mimo sześćdziesiątki na karku nie tracą wigoru i wciąż mają duży apetyt na życie. Autorka przenosi czytelników w piękne zakątki Europy, serwuje sporą dawkę humoru doprawioną dreszczykiem emocji i pokazuje, że najcenniejsze w życiu są miłość i przyjaźń. Edycja książki z dużym, wygodnym drukiem.

Archeologia wobec materialnych śladów współczesności

Dawid Kobiałka, Arkadiusz Marciniak, Michał Pawleta

Prezentowana publikacja jest próbą podsumowania dotychczasowych doświadczeń w uprawianiu archeologii współczesności w Polsce, a także nakreślenia potencjalnych przyszłych pól i perspektyw badawczych. Poprzez integrowanie różnych środowisk naukowych oraz pozanaukowych w założeniu ma promować ideę interdyscyplinarnej współpracy wokół dziedzictwa nieodległej przeszłości, inkluzywne podejście do nauki oraz koncepcję nauki obywatelskiej. (...) archeologia współczesności, zwracająca swoją uwagę na kulturę materialną niedawnej przeszłości i jej miejsce w teraźniejszości, oraz złożone relacje, jakie to generuje, ma szansę rozwinąć się w naukę, która skutecznie będzie także podejmować problemy i wyzwania istotne dla współczesnego i przyszłego społeczeństwa, stając się archeologią XXI w., archeologią (dla) naszych czasów. Wierzymy, że przed archeologią rysuje się tym samym duża szansa stania się ważnym głosem w debatach toczonych we współczesnej humanistyce, przez co może ona poszerzyć i rozbudować swą szczególną pozycję, jaką zajmuje wśród dyscyplin badających przeszłość. fragment Wstępu Czytelnik otrzymuje książkę z zakresu archeologii współczesności, będącą swoistą jej diagnozą w ostatnich dwudziestu latach, zwłaszcza w Polsce. Ukazany został także kontekst jej rozwoju i dynamicznych przemian. Archeologia ta stara się przebić wśród "klasycznych" działów archeologii, co czyni z determinacją, z pewnym trudem, ale i z sukcesem. Perspektywa minionych dwóch dekad pozwala Autorom publikacji na podjęcie próby nakreślenia jej najbliższych perspektyw rozwoju i kierunków, w jakich zapewne będzie zmierzała. Z recenzji prof. dr hab. Danuty Minty-Tworzowskiej (...) archeologia współczesności stanowi nową i atrakcyjną formę partycypacji w kulturze, która może stać się inspiracją dla wypracowania nowej formuły uprawiania archeologii, zrywającej z instytucjonalną doxa, oraz jej adekwatnej obecności w przestrzeni publicznej (...). Archeologia zajmująca się czasami nieodległej przeszłości generuje bowiem potrzebę przemyślenia zasadniczych cech i sposobów funkcjonowania całej dyscypliny - jej celów, zadań, priorytetów oraz zobowiązań. fragment Wstępu Archeologia współczesności - określana w literaturze anglojęzycznej jako archaeology of the contemporary past, archaeology of the recent past czy archaeology of the present - to interdyscyplinarny nurt badawczy, którego przedmiot zainteresowań stanowią: szeroko rozumiana współczesność (głównie wieki XX i XXI), jej materialne pozostałości i przekształcenia krajobrazów kulturowych. W zakres jej zainteresowań wchodzą wszelkie formy kultury materialnej, które powstały w ostatnich dziesięcioleciach czy nawet latach. Celami archeologii współczesności są odkrywanie, dokumentowanie i interpretacja tychże śladów, aby zrozumieć różne aspekty życia i społeczeństwa z nieodległej przeszłości. fragment Wstępu

Krajowe Standardy Rachunkowości 2023 Praktyczne zastosowanie, przykłady, księgowania

Katarzyna Trzpioła

Ustawa a rachunkowości to uniwersalny "kręgosłup" dla rachunkowości, ale jej regulacje są dość ogólne, a jednostki stają przed problemem, jak w konkretnej sytuacji zinterpretować i zastosować określony przepis. Krajowe Standardy Rachunkowości objaśniają ogólne przepisy ustawy o rachunkowości. W książce opisane są wszystkie wydane w Polsce Standardy oraz podane jest dużo przykładów ich zastosowania na konkretnych przykładach. Warto przy tym pamiętać że Komitet Standardów Rachunkowości zawsze działa w granicach przepisu uor, nie kreuje rozwiązań, które nie są z nią zgodne.

Droga rzadziej przemierzana

M. Scott Peck

Książka, która wywarła wielki wpływ na życie intelektualne i duchowe kilku pokoleń czytelników na całym świecie Kiedy M. Scott Peck, amerykański psychiatra, myśliciel i neurolog, opublikował w 1978 roku swoją opartą na własnych doświadczeniach terapeutycznych książkę w stosunkowo niewielkim nakładzie 5000 egzemplarzy, zapewne nie przypuszczał, że stanie się ona jednym z największych bestsellerów na świecie i zostanie przełożona na prawie 30 języków. Uznając już w słynnym pierwszym zdaniu swojej książki, że życie jest trudne i że droga do duchowego rozwoju jest długa, autor nie stara się zniechęcić czytelników listą radykalnych i gwałtownych zmian w naszym życiu, ale raczej delikatnie prowadzi ich przez trudny i często mozolny proces w kierunku wyższego poziomu samozrozumienia. Napisana przystępnym stylem, który jest ponadczasowy w swoim przesłaniu odkrycia naszej własnej drogi, książka pozwala nam zgłębić naturę pełnych miłości związków i prowadzi nas ku nowemu spokojowi i pełni życia. Pomaga nam również ustalić, jak odróżnić zależność od miłości, jak stać się bardziej wrażliwym rodzicem i ostatecznie - jak stać się prawdziwym sobą. Droga rzadziej przemierzana była jedną z pierwszych książek zajmujących się psychologią duchowości i utorowała drogę wielu innym, które poszły w jej ślady. Należy ciągle do niej powracać w poszukiwaniu inspiracji i zrozumienia siebie i otaczającego nas świata. LIBRARY JOURNAL

Czekałam na ciebie

Magdalena Krauze

Czy prawdziwa miłość to tylko mit, czy może jednak warto na nią czekać? Paulina wiedzie uporządkowane życie. Ma satysfakcjonującą pracę w redakcji pisma dla kobiet, czułą rodzinę i wspaniałych przyjaciół. Lecz za tą fasadą kryje się głęboka tęsknota za miłością, której nie udało się dotąd znaleźć. Wiara Pauliny w idealne zakończenie zostaje wystawiona na próbę, gdy jej najlepszą przyjaciółkę nagle porzuca narzeczony, a koleżanka z pracy zmaga się z kryzysem małżeńskim. Wtedy jak grom z jasnego nieba ten modelowy przykład życiowej stabilności burzy nowy szef Pauliny - Igor Gradecki, jej dawna, skrywana miłość z czasów szkolnych. Okazuje się, że choć kobieta doskonale go pamięta, to on jej nie rozpoznaje. Ten charyzmatyczny, przystojny i pewny siebie mężczyzna z impetem wkracza w życie Pauliny, burząc jej spokój i wywołując emocje, o których zdążyła zapomnieć. Kiedyś zraniona, dziś wzbogacona doświadczeniem kobieta musi odnaleźć w sobie siłę, by nie utonąć w spojrzeniu Igora. Czy odnowione uczucie przerodzi się w coś więcej? A może przeszłość i teraźniejszość nie powinny się spotykać? "Czekałam na ciebie", pierwszy tom powieściowego cyklu, to poruszająca opowieść o odnajdywaniu siebie i miłości, której nie da się przewidzieć. Zanurz się w tej emocjonującej historii, gdzie kobieta i mężczyzna splatają się w niezapomnianym uczuciu. To książka idealna dla każdego, kto wierzy, że można znaleźć prawdziwe szczęście, nawet gdy najmniej się tego spodziewamy. Dzięki tej ciepłej i emocjonalnej powieści przekonasz się, że warto otworzyć serce na to, co przynosi przyszłość, nawet jeśli wymaga to zmierzenia się z przeszłością.

Duchy Bałtyku. Podróże wzdłuż niemieckiego wybrzeża

Paul Scraton

Ta podróż zaczyna się w muzeum, od spojrzenia na Mnicha nad brzegiem morza i Opactwo w dębowym lesie. Mrok obrazów Caspara Davida Friedricha pasuje do Bałtyku najbardziej złowieszczej i strasznej z wód Europy. Wędrowny esej Scratona przywołuje fragmenty skomplikowanej historii Niemiec. Czy zbrodnia, choćby popełniona przed naszym urodzeniem, ale w kraju, którego paszport nosimy, wciąż nas w jakiś sposób naznacza? Czy nadal ponosimy odpowiedzialność za duchy na wybrzeżu? Te pytania oraz losy zatopionych okrętów i statków, biografie wielkich pisarzy, skrawki życia w NRD i trudnych latach zjednoczenia wyznaczają tor pieszej wyprawy autora. Miejsce znajdą tu też historie wyparte i zapomniane, jak ta z Prory, miejscowości, w której na zlecenie Hitlera zbudowano ośrodek wypoczynkowy, mający zachęcić robotników do wstępowania w szeregi nazistowskiej armii. Dziś, zakłamując historię, reklamuje się ją jako modny kurort pełny nowoczesnych apartamentowców. Duchy Bałtyku to fascynujący dziennik podróży po niemieckim wybrzeżu, pełen literackich odniesień, brutalnej historii i nostalgii. Miasta rozpadają się i giną w morzu. Bałtyk pozostaje.   Duchy Bałtyku to przejmująca opowieść o ludzkiej tragedii i jej następstwach, o pysze ambicji terytorialnych nie tyle książka o krajobrazie, ile o zmieniających się ludziach i kulturze. Times Literary Supplement   Fascynująca opowieść o kulturze, tożsamości, polityce i czasem tragicznej historii bałtyckiego wybrzeża Niemiec. The London Magazine   To pięknie napisana książka, która napełnia niemal mitycznym życiem zapomniany zakątek Europy. Przeczytajcie ją i dajcie się ponieść tej błyskotliwej prozie. Ian McMillan   W Duchach Bałtyku Scraton stopniowo splata wydarzenia, postaci, teksty i miejsca, tworząc z nich mocny, choć subtelny wzór, który pozwala nam znaleźć drogę pośród wód i sypkich piasków wybrzeża. Glasgow Review of Books

Toponimia powiatu tureckiego. Analiza materiału

Ewelina Zając

Tom stanowi teoretyczne uzupełnienie publikacji Eweliny Zając Toponimia powiatu tureckiego. Słownik nazw (Wydawnictwo Uniwersytetu Łódzkiego, Łódź 2016). Zawiera analizę zebranego materiału słownikowego dotyczącą zjawisk semantycznych i strukturalnych zapisanych w onimach. Autorka (będąc autochtonką) zebrała wszelkie toponimy z powiatu tureckiego (1725 nazw) – nie tylko pochodzące ze źródeł historycznych, lecz także zgromadzone podczas eksploracji terenowej – a następnie wzbogaciła materiał o własną interpretację nazw, a czasem o dyskusję z dotychczasowymi ustaleniami badaczy. Monografia łączy w sobie wysoką jakość warsztatu oraz doskonałą znajomość zarówno obszaru, z którego pochodzi sama Autorka, jak i informatorów, z którymi rozmawiała. Jest to pierwsza monografia toponomastyczna powiatu tureckiego, a jej wartość polega również na tym, że Autorka (co się wyjątkowo rzadko zdarza) omawia i analizuje nazwy obiektów niezamieszkanych obok nazw obiektów zamieszkanych, w tym takie, które zmieniły swą kategorię (przechodząc z grupy określającej obiekty niezamieszkane do onimów nazywających obiekty zamieszkane i odwrotnie), ukazując tym samym zmienność nazewnictwa także pod tym względem. Z recenzji prof. dr hab. Krystyny Szcześniak

Obecna. Proza i inne pisma pozostałe

Irit Amiel

Książka stanowi pierwsze krytyczne opracowanie pism izraelsko-polskiej pisarki Irit Amiel (1931-2021). Na tom składają się opowiadania z dwóch zbiorów wydanych za życia autorki Osmaleni (1998) i Podwójny krajobraz (2008) oraz teksty archiwalne znalezione po jej śmierci, rozproszone w czasopismach i nigdy nie publikowane. Są wśród nich utwory, które wedle autorki miały zaginąć, napisane, kiedy jako kilkunastolatka uciekała nielegalnie z Polski do Izraela, czyli na wiele lat przed jej właściwym późnym debiutem w 1994 roku. W książce znalazły się również opowiadania powstałe w okresie największej literackiej aktywności Amiel, w tym teksty nieukończone, a także wypowiedzi publicystyczne, wiersze oraz brulionowe notatki - warsztatowe wprawki, pierwsze przymiarki do nigdy niepowstałych utworów. Książka została opatrzona wstępem, w którym pokrótce przedstawiono biografię autorki, omówiono kształt jej prywatnego archiwum, zawierającego nie tylko teksty, ale też rozmaitego rodzaju materialne nośniki pamięci, istotne dla zrozumienia autobiograficznego wymiaru jej twórczości, oraz wyłożono zasady wydania, metody pracy z umieszczonymi w tomie tekstami. Na ostatnią część publikacji składają się wybrane głosy - zarówno nowe szkice, jak i przedruki - badaczy, krytyków oraz przyjaciół Amiel, którzy na przestrzeni kilku dekad towarzyszyli jej drodze literackiej, wnikliwie komentowali twórczość, przyczyniając się do jej popularyzacji.

Czarnomorze. Wzdłuż wybrzeża, w poprzek gór

Michał Kruszona

Bywając w Rumunii, wielokrotnie zadawałem sobie pytanie: a gdyby tak pojechać dalej? Myśl ta była niezwykle kusząca, ciekawość tego, co spotkam po drugiej stronie morza, ogromna. Podróżować można w przestrzeni, ale też, co w moim przypadku jest odczuwalną koniecznością, w głąb czasu, a i to mało. Przyglądanie się ludziom, temu, co gra w ich duszach, w co wierzą, czego się boją, z jakiej tradycji utkali swoje życie, to dla mnie nieodłączne składniki podróżowania. Duchy zapomnianych bohaterów sprzed kilku lat i sprzed wieków towarzyszą mi podczas wszystkich wyjazdów, inspirują do opisywania tego, czego na pierwszy rzut oka nie sposób dostrzec. Spotykam je na starych podwórkach, w rzadko przez turystów odwiedzanych miastach, na zarośniętych cmentarzach. Przemawiają do mnie z pożółkłych fotografii wiszących na ścianach stuletnich domów. Tak powstała ta książka, rzeczywista i nierzeczywista. Wymyślona, ale i oddająca to, co spotkało mnie osobiście. Zachęcam do poszukiwania, często bardzo nam bliskich, duchów Czarnomorza.                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                              Michał Kruszona  W ciągu dwóch dekad moich podróży po Europie Wschodniej i Azji zdarzyło się tak wiele, że o każdej z nich mogłaby powstać  niesamowita książka. Taką jest właśnie Czarnomorze Michała Kruszony. Odnalazłem w niej siebie i to, co w podróżach jest najbardziej ekscytujące wyjątkowych ludzi, szczyptę szczęścia, strachu, opis zdarzeń na pograniczu rzeczywistości, a może już ową rzeczywistość przekraczających. Często po powrocie do domu zastanawiałem się, czy to, co mi się przytrafiło w Gruzji, Mołdawii i Rumunii, wydarzyło się naprawdę. Podobną tajemnicę pozostawiam do rozwiązania czytelnikom Czarnomorza. Zachęcam do lektury, a potem  w drogę Rafał Biernacki dziennikarz TVP, Telekurier

Systemowo-funkcjonalna analiza dyskursu

Anna Duszak, Grzegorz Kowalski

Niniejsza antologia stanowi zbiór prac prezentujących przedmiot badań i podstawy teoretyczno-metodologiczne systemowo-funkcjonalnej analizy dyskursu, wywodzącej się z  tzw. brytyjsko-australijskiej szkoły rejestru i gatunku. U jej podstaw leży teoria języka jako „społecznego systemu semiotycznego” (language as a social semiotic), autorstwa M.A.K. Halliday’a, stanowiąca nadal ważny punkt odniesienia dla dyskusji na temat relacji język-kontekst-kultura, a ostatnio także na potrzeby krytycznych badań nad komunikacją multimodalną. Zbiór ten kierowany jest w pierwszym rzędzie do lingwistów, tekstologów i dyskursologów, w tym szczególnie do polonistów i badawczy komunikacji spoza angielskiego obszaru językowego, oraz przekładoznawców i tłumaczy. Mamy nadzieję, iż będzie on przydatny także dla badaczy komunikacji społecznej, językowej i multimodalnej, wywodzących się z innych obszarów nauk o człowieku, społeczeństwie i komunikacji. „...środowisko krajowych tekstologów ma wyśmienitą okazję nie tylko do rozleglejszego i głębszego poznania innych projektów, ale także zrewidowania wielu swoich dotychczasowych przemyśleń.” z recenzji prof. dr hab. Bożeny Witosz (Uniwersytet Śląski) „...Bogactwo zawartego materiału i przemyślana struktura, łącząca wątki teoretyczne i opisowe, umożliwia szerokie zastosowanie książki jako podręcznika akademickiego, zarówno w trybie kursowym/seminaryjnym, jak i podczas samodzielnej lektury. Książka promuje interdyscyplinarny program badawczy, wpisując się tym samym w obowiązujące współcześnie na świecie kanony analizy naukowej…” z recenzji prof. dr. hab. Piotra Capa (Uniwersytet Łódzki)

Lepsze życie z cukrzycą nr 76

Praca zbiorowa

W obliczu tradycyjnego "świątecznego obżarstwa" i ograniczonej aktywności fizycznej diabetycy stają przed koniecznością dostosowania swoich świątecznych zwyczajów, by utrzymać zdrowie na odpowiednim poziomie. Dlatego w tym wydaniu "Lepszego życia z cukrzycą" podpowiemy, jak przeżyć święta z cukrzycą, zachowując równowagę i czerpiąc radość z tych wyjątkowych dni. Od szczególnych wyzwań, przed jakimi stają początkujący diabetycy, po zalecenia dla osób z dłuższym stażem choroby.

Niewielka suma szczęścia

Wiesław Łukaszewski

Niewielka suma szczęścia to książka o nas. O naszych radościach i smutkach, o sukcesach, porażkach i troskach. O naszych związkach z innymi ludźmi, ale też o związku, jaki łączy nas z kimś dla nas najważniejszym z naszym Ja, które bywa wszechwładne i wszechobecne, lecz jakże często okazuje się nadzwyczaj delikatne i kruche. Niewielka suma szczęścia to również książka dla nas. Bo choć nasze życie staje się coraz łatwiejsze, choć rzadko bywamy głodni czy pozbawieni dachu nad głową, coraz trudniej nam jednak odnaleźć właściwe ścieżki w otaczającym nas świecie. Wszystko się zmienia w zawrotnym tempie, brakuje nam czytelnych drogowskazów, a nowych wyzwań pojawia się aż nadto. Jak w tym gąszczu poskładać w sensowną całość okruchy własnego szczęścia? Jak ich nie przeoczyć? Ta książka nie jest poradnikiem. Nie oferuje ani szczęścia, ani dobrych rad, jak je osiągnąć w dziesięć minut. Przypomina jednak o naszym bogactwie o myśleniu, które nie zna żadnych granic, i o wyobraźni , która też nie ma kresu. Jesteśmy wprawdzie jak trzcina na wietrze, ale to trzcina pełna myśli, uczuć i pragnień. Do szczęścia zaś w istocie potrzeba nam niewiele.

Powstanie 1830-1831. Utracone zwycięstwo?

Sławomir Leśniewski

Czy mogliśmy wygrać to starcie? Dlaczego Polska nie zwyciężyła z Rosją w konflikcie 18301831? Nie wszystkie polskie powstania były straceńczym aktem desperacji bez szans na powodzenie. Powstanie listopadowe okazało się najlepiej przygotowanym starciem z zaborcą. Polacy mieli w ręku wiele atutów świetnie wyszkoloną armię, doświadczonych w boju dowódców i rozbudzony romantyczną poezją, gotowy do poświęceń naród. Dlaczego się nie udało? Sławomir Leśniewski z powodzeniem mierzył się już z wielkimi polskimi mitami. Pisał o legendzie napoleońskiej, postaciach Jana III Sobieskiego i Bohdana Chmielnickiego, dynastii Piastów i Krzyżakach. Wartka narracja i wyśmienity styl pisarza niczym w powieści historycznej wciągają czytelnika w wir opisywanych wydarzeń. Jednocześnie autor nie waha się podważać utarte opinie i zadawać niewygodne pytania. Jaki był faktyczny polski potencjał militarny w 1830 roku? Czy chwalebna karta zasłużonych generałów ery napoleońskiej równoważyła fatalny stan ich ducha? Czy patetyczne sceny pięknego umierania w strofach Mickiewicza i Słowackiego mają cokolwiek wspólnego z rzeczywistością? Jak wyglądały walki dwóch dobrze przygotowanych, profesjonalnych armii? Jak ulatniała się nadzieja na zwycięstwo? A może powstania lepiej było uniknąć? Ostatnie pokolenie pamiętające wolną Rzeczpospolitą Obojga Narodów straciło dziejową okazję. Co zawiodło? Chybione decyzje, brak wyobraźni i wiary kolejnych dyktatorów powstania? A może paradoksalnie zabrakło tego, co często uznajemy za naszą narodową wadę odrobiny brawury ze strony sparaliżowanych odpowiedzialnością dowódców? Pytanie o powstanie listopadowe należy do katalogu wciąż żywych polskich dylematów. Nowa książka Sławomira Leśniewskiego o wielkiej utraconej szansie to pozycja obowiązkowa dla każdego miłośnika polskiej historii. AUDIOBOOK CZYTA MACIEJ GĄSIOREK

Nekroskop 4. Mowa umarłych

Brian Lumley

Ograbiony ze swych nadludzkich mocy Harry Keogh powraca z gwiezdnej krainy wampirzego świata. Jako zwykły człowiek ma zamknięty dostęp do kontinuum Mobiusa, utracił też moc rozumienia zmarłych. Harry musi odbudować swoje życie i uczynić go bezpiecznym. Zadanie jakie przed nim stoi musi jednak wykonać, chyba po raz pierwszy w życiu, sam. Ale jak długo uda mu się pozostać bezpiecznym i niezauważonym? Książka wydana przez wydawnictwo Vis-á-Vis/Etiuda, produkcja DG Wydawnictwo, dystrybucja Wydawnictwo Hm

Lepsze życie z cukrzycą nr 75

Praca zbiorowa

Pacjenci diagnozowani z cukrzycą typu 2 często zastanawiają się, czy ich stan niesie za sobą zwiększone ryzyko zawału serca. Dlatego nasz specjalista lek. Bartosz Krzowski w tym wydaniu "Lepszego życia z cukrzycą" dostarcza istotnych informacji na ten temat, szczegółowo omawia, jak cukrzyca przyczynia się do rozwoju chorób serca i jak można zarządzać tym ryzykiem. Wyjaśnia mechanizmy, przez które cukrzyca może prowadzić do miażdżycy i zawału serca, jednocześnie podkreślając znaczenie zdrowego stylu życia i regularnych kontroli lekarskich. Ta kompleksowa analiza ma na celu nie tylko informowanie, ale także motywowanie pacjentów do aktywnego uczestnictwa w dbaniu o własne zdrowie.