Związek tajemnicy Niepokalanego Poczęcia z niepokalanością życia Chrystusowego i naszego

Ks. Zygmunt Golian

Niepokalane Poczęcie Matki Pana naszego Jezusa Chrystusa, czcząc dzisiaj z całym Kościołem katolickim słusznie uczynim, gdy rozważając tę najpierwszą w czasie tajemnicę, od której rozpoczyna się szereg wszystkich tajemnic naszego odkupienia, weźmiemy to na pilną i głęboką uwagę, jakie owa tajemnica w odniesieniu do niepokalaności życia Chrystusowego przedstawia nauki.

Mistrz Wincenty Kadłubek. Sentencje

Artur Lis

Ze wstępu: Ostatnie 50-lecie obfitowało w liczne konferencje naukowe, których tematem były rozważania wokół pierwszego polskiego uczonego, patrona diecezji sandomierskiej, kronikarza, biskupa, cystersa – błogosławionego Wincentego Kadłubka (ok. 1150-1223). Wspomnieć należy o sympozjum pt. „Mistrz Wincenty Kadłubek – pierwszy uczony polski – w 750-lecie śmierci”, zorganizowanym w dniach 23 i 24 listopada 1973 roku w Poznaniu staraniem Poznańskiego Towarzystwa Przyjaciół Nauki i Polskiego Towarzystwa Historycznego, którego materiały opublikowano w 20. numerze „Studiów Źródłoznawczych”. W pierwszym artykule pt. „Mistrz Wincenty – autor i utwór” Gerald Labuda poddał krótkiej charakterystyce dotychczasową historiografię. Mediewista wymienił poszczególne wydania „Kroniki polskiej” i jej badaczy począwszy od Adama Naruszewicza. Kolejny referat pt. „Ośrodki i peryferie kultury umysłowej w Europie XII wieku” przygotował Aleksander Gieysztor. Podkreślił on, iż pierwsze uniwersytety zostały zorganizowane już wieku XII. Charakteryzując przodujące ośrodki kultury umysłowej w Europie, badacz ten wymienił m.in. we Francji Chartres i Paryż, w Italii Bolonię i Salerno, a ponadto Oxford, Cambridge i Salamankę.

Baśnie braci Grimm

Bracia Grimm

Baśnie braci Grimm (niem. Kinder- und Hausmärchen) zbiór baśni spisanych przez niemieckich pisarzy i językoznawców, braci Wilhelma i Jacoba Grimmów i opublikowany w roku 1812 (tom I) i w roku 1815 (tom II). Zbiór ten, powstały na podstawie wieloletnich badań podań, mitów i opowieści ludowych, stał się klasyką literatury, przetłumaczoną na wiele języków. Bracia Grimm w publikowanych baśniach zmierzali do odtworzenia najstarszego wzorca motywów baśniowych w nich występujących, stąd charakterystyczne dla tych opowieści okrucieństwo, które zresztą występuje także u francuskiego bajkopisarza Charlesa Perraulta. W świecie tych baśni panowało zwykle żelazne prawo moralne dobro i przezorność zwycięża niegodziwość. Pamiętać jednak należy, że od tej reguły zdarzały się u braci Grimm wyjątki (np. w baśniach Spółka kota z myszą, czy Baba Jaga).

Dwie bajki

Antoni Lange

Mimo monumentalnej pracy pisarskiej, translatorskiej i niezwykle rozległych projektów edytorskich, nie zdobył należnego mu uznania ani nie osiągnął stabilizacji materialnej pozwalającej założyć rodzinę. Ostatnie lata spędził przy rodzinie siostry w Warszawie. Pośmiertnie, w 1931 r., ukazał się przygotowany jeszcze przez samego autora dwutomowy Ostatni zbiór poezji. Jak na tle tak bogatej i różnorodnej twórczości prezentują się Dwie bajki? Warto przypomnieć ciekawą i subtelną w stosunku do wzorca ukształtowanego przez Stanisława Jachowicza propozycję Langego dla dzieci (choć może ona zainteresować także dorosłych). Do tych utworów można z powodzeniem odnieść słowa redakcji poprzedzające nowele i fantazje z tomu Róża polna: Antoni Lange, ten cyzelator i miłośnik kunsztu słowa poetyckie go, wytworny znawca literatur obcych, których arcydzieła przyswoił nam w mistrzowskich przekładach, niestrudzony poszukiwacz prawdy w swych filozoficznych rozważaniach, zdaje się pisać czasem nowele jakby dla wypoczynku i rozrywki. Zstępuje wtedy w życie realne i codzienne a czyni to z ujmującym wdziękiem i jakby uśmiechem lekkiej ironii.

Wielkie bankructwo umysłowe. Rzecz o skrajnym sceptycyzmie naukowo-filozoficznym

Władysław Michał Dębicki

Cechą najbardziej znamienną umysłowości w obecnej doby jest, jak powszechnie wiadomo, przewaga materializmu i pozytywizmu. Ludzie, zajmujący się zagadnieniami umysłowymi wyższego rzędu, przesyceni i znużeni jałowymi spekulacjami, zażądali filozofii opartej na danych dotykalnych, na faktach oczywistych, niezbitych. Ponieważ zdało im się, iż takie dane znaleźć można tylko w dziedzinie empiryzmu, czyli zmysłowych doświadczeń, przeto za kryterium prawdy, dostępnej dla człowieka, ogłosili przede wszystkim, a nawet wyłącznie, świadectwo zmysłów. Prawda, rzeczywistość, zmysłowość to rzeczy jednoznaczne. Prawdą jest to jedynie, co nie potrzebuje żadnego dowodzenia, co jest pewne bezpośrednio i samo przez się, co jest stanowcze, niewątpliwe i jasne jak słońce. Powstała, jak się ktoś wyraził, nowa religia faktów pozytywnych, mająca swoich zagorzalców i swoje tłumy bezmyślnych czcicieli. Poczynione jednocześnie na wielu polach przyrodoznawstwa znakomite odkrycia wzmocniły niemało wiarę materialistów w pewność ich doktryny. Autor w niniejszym opracowaniu zajmuje się zagadnieniami i postaciami dotyczącymi sceptycyzmu naukowo-filozoficznego w ujęciu katolickim (przedsoborowym, a więc tradycyjnym nie zaś modernistycznym).

Rys Dziejów Świętego Soboru Trydenckiego

Antoni Brzeziński

Publikacja omawia przyczynę, przygotowanie i wreszcie zwołanie soboru trydenckiego będącego soborem powszechnym Kościoła Zachodniego, który miał miejsce w latach 1545-1563, a został zwołany do północnowłoskiego miasta Trydent (stąd nazwa zgromadzenia). Omówione jest jego otwarcie i zrelacjonowanie przebiegu poszczególnych sesji soborowych. Na skutek działań XVI-wiecznych reformatorów Marcina Lutra i innych teologów dotychczasowy porządek kościelny uległ poważnemu zaburzeniu doprowadzając do rozbicia zachodniego chrześcijaństwa. Sobór miał więc na celu uporządkowania stosunków wewnątrzkościelnych, wyleczenie bolesnych zranień i przywrócenie ładu eklezjalnego. Uznaje się go za początek kontrreformacji.

Warzywne ziołowe i korzenne wódki i nalewki lecznicze

Andrzej Sarwa

Książka "Warzywne, ziołowe i korzenne wódki i nalewki lecznicze" to zbiór przepisów na łatwe do wykonania domowym sposobem trunki, które mają dobroczynne działanie, doskonały smak, wygląd i zapach. Amatorzy tych trunków znajdą tu wiele ciekawych receptur, a sporządzone w domu napitki nie tylko poprawią zdrowie, ale i uprzyjemnią spotkania rodzinne i towarzyskie.

Festyny luterskie w Niemczech

Ks. Bp Jan Chryzostom Janiszewski

W tej ciekawej i wartościowej książce, Ksiądz Biskup Jan Chryzostom Janiszewski, skupiając się na głównej zasadzie protestantyzmu, analizuje festyny luterskie w Niemczech organizowane w związku z rocznicą narodzin Marcina Lutra. Autor omija dogłębny rozbiór doktryn Marcina Lutra, Zwinglego, Kalwina i innych reformatorów, skupiając się natomiast na tym, co ich łączy. Centralnym punktem jest odrzucenie nieomylnej powagi Boskiej, która dominuje w katolickim Kościele, zarówno w dziedzinie wiary, jak i obyczajów. Autor wnikliwie analizuje istotę ruchu reformacyjnego i zaprasza do refleksji na temat jego wpływu na współczesne społeczeństwo. Zachęcamy do lektury!

Dzieci kapitana Granta. Les enfants du capitaine Grant

Jules Verne

Dzieci kapitana Granta. Les enfants du capitaine Grant. Version bilingue: polonaise et française. Powieść przygodowa Juliusza Verne. Dzieci kapitana Granta. Pierwsza część tzw. dużej trylogii vernowskiej (Dzieci kapitana Granta, Dwadzieścia tysięcy mil podmorskiej żeglugi, Tajemnicza wyspa). Lord Glenarvan podczas rejsu przez Kanał Północny na swoim statku "Duncan" znajduje w wnętrznościach upolowanego rekina butelkę z ledwie czytelnym wołaniem o pomoc. Lord, jego żona Helena, ich kuzyn major Mac Nabbs oraz kapitan statku John Mangles starają się rozszyfrować list. Niestety, został on napisany w trzech językach, a że zachowały się pojedyncze słowa, interpretacja tekstu jest tylko zgadywanką. Przede wszystkim przyjaciele odkrywają, że przesłanie wysłał kapitan Grant, zaginiony kilka lat wcześniej podczas rejsu z Ameryki Południowej. Kiedy do państwa Glenarvan przybywają dzieci kapitana Robert i Mary z prośbą o pomoc, zacny i hojny lord postanawia pomóc im odnaleźć ojca... (https://pl.wikipedia.org/wiki/Dzieci_kapitana_Granta) L'action commence en 1864. Alors que Lord et Lady Glenarvan font une excursion au large de Glasgow bord de leur yacht, le Duncan, l'équipage pche un requin dans le ventre duquel on découvre une bouteille de Veuve Clicquot qui contient un message de détresse en mauvais état, de la part d'un dénommé capitaine Grant et de deux de ses compagnons cause du naufrage du Britannia ; ce dernier indique bien le degré de latitude (37° 11')2 du naufrage du Britannia, mais toute indication de longitude est devenue illisible. Heureusement, le capitaine Grant avait écrit 3 messages identiques mais de langues différentes... (https://fr.wikipedia.org/wiki/Les_Enfants_du_capitaine_Grant)

Katechizm rzymskokatolicki

Ks. Józef Deharbe SJ

Katechizm Rzymskokatolicki - Klasyczne Kompendium Wiary. Autor: Ks. Józef Deharbe SJ. "Katechizm rzymskokatolicki" to wyjątkowe dzieło przedstawiające w tradycyjnej formie fundamenty katolickiej doktryny. Napisany przez ks. Józefa Deharbe, jezuickiego teologa, stanowi rzetelne i przejrzyste opracowanie zasad wiary obowiązujących przed Soborem Watykańskim II. Publikacja ta jest nieocenionym przewodnikiem dla osób pragnących zgłębić klasyczne nauczanie Kościoła, zachowane w jego pierwotnej, niezmienionej formie. Przystępnie ujęte pytania i odpowiedzi pomagają lepiej zrozumieć katolicką moralność, sakramenty oraz zasady życia duchowego. Idealny wybór dla wiernych przywiązanych do tradycyjnej liturgii, katechetów i wszystkich, którzy poszukują klarownego wykładu katolickiej doktryny w jej ponadczasowym brzmieniu.

Promień Zielony. Le Rayon vert

Jules Verne

Powieść podróżniczo-romantyczno-przygodowa Juliusza Vernea poświęcona fenomenowi przyrodniczemu o tej samej nazwie. Bohaterowie podróżują po północnych częściach Wielkiej Brytanii, chcąc obejrzeć zjawisko. Bohaterowie próbują obserwować zielony promień w Szkocji. Po wielu nieudanych próbach spowodowanych chmurami, stadami ptaków czy odległymi żaglami skrywającymi słońce, ostatecznie zjawisko to jest widoczne, ale bohaterowie, znajdując miłość w swoich oczach, nie zwracają uwagi na horyzont. Książka w dwóch wersjach językowych: polskiej i francuskiej. Version bilingue: polonaise et française.

Dziewięć nauk o Sercu Jezusowym, jako Sercu Kościoła

Marian Morawski

Częstoście słyszeli, najmilsi w Panu, nauki o Najsłodszym Sercu Jezusowym, wieleście czytali o tym nabożeństwie pobożnych i wybornych książek, tak dalece, iż zdaje się trudno w tym przedmiocie podać nowy pokarm duchowny waszym sercom, które przecież pragną ciągle wzrastać w poznaniu i miłości Boskiego Serca. Ale dotąd podobno rozważaliście głównie, czym jest Serce Jezusowe dla duszy waszej, odnośnie do prywatnego życia i osobistej doskonałości waszej. Otóż w przeciągu tego dziewięciodniowego nabożeństwa będziemy się starali poznać stosunki Serca Jezusowego do Kościoła w całości uważanego. Zobaczymy, że Serce Jezusowe jest sercem Kościoła. Jako bowiem w organizmie człowieka serce jest środkiem życia: z serca wypływa krew ożywiająca całe ciało i do serca znowu wszystka powraca, tak i w ciele mistycznym Kościoła, Serce Jezusowe jest tym środkiem, z którego płynie wszystko życie Kościoła św.: i życie wewnętrzne tj. łaska i cnoty wlane, i zewnętrzne życia objawy, cała hierarchia, sakramenty, ofiara i znów ku temu środkowi wszystko się zwraca, do tegoż Serca całe życie Kościoła płynie. Nad tymi rzeczami zastanawiać się będziemy w tych dziewięciu naukach. Jest to założenie trudne, wymagające uwagi, ale przy tym bardzo pożyteczne, bo nam da lepiej poznać te dwa przedmioty ku którym powinny być ciągle zwrócone nasze umysły i nasze serca: Serce Jezusa i Kościół święty. Prośmy więc pokornie o światło Ducha Świętego i o rozgrzanie serc naszych, abyśmy coraz lepiej poznawali te dwa najdroższe przedmioty, i przez to coraz bardziej je pokochali. Przez przyczynę Najświętszej Maryi Panny, Matki Serca Jezusowego.

Trzy lata

Anton Czechow

Opowiadanie wybitnego prozaika rosyjskiego. Dzieło jest serią wycinków z życia moskiewskiego człowieka interesu Aleksieja Fiodorowicza Łaptiewa. Akcja rozpoczyna się w małym miasteczku, do którego bohater przyjeżdża odwiedzić chorą siostrę. Tutaj poznaje córkę miejscowego lekarza Julię Siergiejewnę Bielawinę. Wkrótce w liście zaadresowanym do jednego z przyjaciół Łaptiew wyznaje, że jest zakochany w niezwykłej dziewczynie; trudno nazwać ją pięknością, ale głos, uśmiech i łagodne usposobienie Julii Siergiejewny sprawiają, że Aleksiej Fiodorowicz godzinami czeka na przypadkowe spotkania. A co się później wydarzyło, czytelnik dowie się, po przeczytaniu całego utworu. Zachęcamy!

Pierwotne dzieje chrześcijańskiego Kościoła u Słowian obojga obrządku

Wacław Aleksander Maciejowski

UWAGA! e-book jest skanem zapisanym w formacie PDF. Plik pdf uniemożliwia przeszukiwanie i kopiowanie tekstu Zawartość dzieła, zajmującego się chrześcijaństwem pierwotnym u Słowian: Źródła. Rękopisy. Druki. Źródła ogólne. Źródła szczególne. Nowsi pisarze. Nowy wgląd na źródła. Pierwotne dzieje Kościoła chrześcijańskiego u Słowian obojga obrządku. Przejście z pogaństwa do chrystianizmu. Wzajemne stosunki Kościoła katolickiego aż do zatargów z Focjuszem. Chrześcijaństwo u Słowian przed Cyrylem i Metodym. Czasy Metodego. Po Metodym. O odwołaniu się do Rzymu. Dzieła wydane o obrządku słowiańskim. Nazwa pogańska. Bezżenność księży. Postrzyżyny, domniemany obrządek słowiański. Wielożeństwo u Słowian. Święty Wojciech. Główne wypadki w politycznych dziejach Słowian aż do XIV w. Analiza najnowszych dzieł o prawodawstwie węgierskim. O Kozakach. O zakładach naukowych i o skutkach oświaty u Słowian od wieku XIV aż do wieku XVIII.

Kwiat magnolii

Helena Mniszek

Konrad i Ena... niespełniona miłość, miłość tragiczna, jak i historie wielu innych miłości opowiedzianych przez jedną z najpoczytniejszych polskich pisarek Helenę Mniszkównę. Gdy po nocy przepędzonej w ruinach jakiegoś pałacu, przyszedł w rannej godzinie do swego domku, znalazł na biurku list... Dawno zamarłe jego nerwy wstrząsnęły się, zastygła krew uderzyła do głowy. List był pisany ręką Eny. Konrad otworzył go i czytał drżąc gorączkowo. Czytał długo, choć list był względnie krótki. Konrad prawie go sylabizował... gdy skończył podniósł głowę i rzekł spokojnie, martwo, jakby do kogoś, kto czekał na to wyjaśnienie: Zaślubiła Adriana... Na drugi dzień Konrad opuścił Benares. Wyjechał w górę Gangesu szukać nowych sił i mocy ducha... Jadąc powtarzał sobie słowa: Ze śladów stóp, które krwawią, należy wystąpić. Nie tylko tu są brzegi świętej rzeki i słońce jednakowo wszędzie wschodzi... W sercu gasł mu powoli żar purpury, czuł w nim jakby dotyk chłodny świeżo rozkwitłego kwiatu magnolii.

Słowianie Zachodni: dzieje, obyczaje, wierzenia, tom trzeci, część pierwsza: Słowiańszczyzna północno-zachodnia od VI do połowy XIII wieku. Dzieje polityczne i stosunki zewnętrzne od początku VI w. aż do upadku Wielkiej Morawy r. 907

Wilhelm Bogusławski

Plik pdf jest zamknięty w postaci rastrowej złożonej ze skanów. Tom trzeci, część pierwsza dzieła Słowianie Zachodni omawia następujące tematy: Słowiańszczyzna północno-zachodnia od VI. do XIII. w.: Dzieje polityczne i stosunki zewnętrzne od początku VI w. aż do upadku Wielkiej Morawy r. 907. Słowiańszczyzna Pomorska: 1. Wycieczki morskie. Osady słowiańskie na ziemiach Jutów. 2. Sagi północne o zajściach pomiędzy Danami a Słowianami. 3. Podania polskie. 4. Osady Wieletów w Brytanii i Batawii. 5. Napór Saksów. Wywyższenie Wagrów. Przewaga Obodrytów. Słowiańszczyzna naddunajska w VI-VIII w.: 1. Stan kraju w VI w. Najazdy Longobardów i Awarów. 2. Zmowa Albeina z Bajanem przeciw Słowakom. Wyjście Longobardów do Italii (r. 568). 3. Zwierzchnictwo Awarów w Słowiańszczyźnie. Powstanie Słowian. Samokról słowiański (r. 627). 4. Walka Słowian z Frankami (r. 630). 5. Derwan serbski. 6. Radulf wielkorządca Turyngii sprzymierza się ze Słowianami (r. 641). 7. Zgon Samona i upadek jego państwa (r. 662). 7. Przewaga Franków. Zagrożenie niepodległości Słowian przez Karola W.: 1. Najazdy Karola W. na ziemie słowiańskie nad Łabą r. 780. Napad Serbów na Turyngię r. 782. Wyprawa Karola W. przeciw Wieletom r. 789. Wyprawa Obodrytów przeciw Nordludom r. 798. Podniesienie idei cesarstwa rzymskiego. Związek Karola W. z papieżem. Dralko król Obodrytów otrzymuje od Karola W. Nordalbingiję r. 801. Wyprawy Franków przeciw Czechom i Serbom (805-806). Obwarowanie Czartowa i Halle. Umocowanie granicy Franków ze Słowianami. Polityka Karola W. względem Danów i Słowian. Napad Danów wspólnie z Wieletami na ziemie Obodrytów. Wahanie Karola W. Drałko obodrycki godzi się z Danami i wojuje z Wieletami. 2. Założenie przez Karola W. Hamburga i Esenfeldu r. 810. Umocowanie granicy Nordalbingii i przyłączenie jej do cesarstwa. 3. Wyprawa Franków przeciw Linianom i Byteńcom. Odbudowanie twierdzy Hochbuki nad Łabą i ostateczne ujarzmienie Słowian lewego brzegu Łaby w r. 811. Zależenie Starej Marki. Waśnie pomiędzy książętami słowiańskimi ułatwiają cesarstwu zhołdowanie Słowiańszczyzny zaodrzańskiej: 1. Zwierzchnictwo Ludwika Pobożnego nad Słowianami dolnej Łaby i Serbami. 2. Książęta Obodrytów Sławomir i Czedrag sami wywołują wmieszanie się Ludwika Pobożnego w ich sprawy. 3. Książęta Wieletów Milogost i Czeledrag, tudzież Czedrag Obodrycki i Tungło serbski na dworze cesarskim załatwiają sprawy domowe. Demoralizacja książąt. Osłabienie przewagi cesarstwa nad Słowianami: 1. niepowodzenie Franków w bojach z Chorwatami zniewala Ludwika Pobożnego do oględnego postępowania z Serbami, Czechami, Obodrytami i Wieletami. 2. Założenie biskupstwa Hamburskiego r. 834. Ansgar apostoł Północy. 3. Nienawiść do chrześcijaństwa sprzymierza pogan północnych ze Słowianami przeciw cesarstwu. Opamiętanie Słowian. Słowianie nie korzystają z rozpadnięcia się cesarstwa: 1. Zaburzenie w Niemczech po śmierci Ludwika Pobożnego. Odpadnięcie Niemiec od cesarstwa r. 843. 2. Słowianie nie korzystają z rozdarcia cesarstwa. Obodryci burzą Hamburg. 3. Bezskuteczna wyprawa Ludwika Niemieckiego przeciw Obodrytom r. 844. Hamburg powtórnie zniszczony r. 845. Metropolia z Hamburga do Bremy przeniesiona r. 847. Usiłowania Ludwika Niemieckiego do panowania nad Słowianami: I. Wzrost potęgi Mojmorowiczów na Morawach. Wygnany z kraju Prybina przyjmuje chrzest u Franków i za dozwoleniem króla Ludwika zakłada księstwo Blatneńskie r. 840. 2. Wyprawa króla Ludwika przeciw Morawianom r. 848. Niepomyślny powrót jego przez Czechy. Powtórna wojna Ludwika z Czechami i Serbami. Zwycięstwo Czechów r. 850. 3. Walka króla Ludwika z Rościsławem r. 855. Slawitah pan na Witorażu podaje powód do zatargów Rościsława z Ludwikiem i Sebami r. 856. Takulf przedłuża najazdy na Serbów. Wojny Ludwika Niemieckiego ze Słowianami r. 858-869: 1. Słowianie nadłabscy wspólnie z Normanami działają. Walka po całej wschodniej granicy Niemiec 858-860. Śmierć Pribiny r. 860. Wojna króla Ludwika z Obodrytami r. 862. 2. Syn Ludwika Karloman wchodzi w zmowę z Rościsławem. Ludwik zawiera przymierze z Bułgarami r. 864. rzuca się na Morawy. Kocieł książę w związku z Niemcami. 3. Rościsław z Morawianami i Czechami na Bawarię napada. Ludwik, pogodziwszy się z synami, przyciska Morawy r. 869. Niepomyślny koniec wyprawy. Apostolstwo śś. Cyryla i Metodego (r. 863-870): 1. Niechęć Słowian do chrześcijaństwa przez Niemców opowiadanego. 2. Przybycie apostołów do Moraw (r. 863). Powodzenie ich i podróż do Rzymu (r. 867). Pobyt w Rzymie. Zgon Cyryla r. 869. 3. Papież Adrian II mianuje Metodego arcybiskupem pannońskim r. 869. Oburzenie biskupów bawarskich. Sąd nad Metodym i uwięzienie go w Szwabach (870-873). Walka Morawianin za niepodległość, a Metodego w obronie kościoła narodowego (870 -882): 1. Upadek Rościsława. Świętopełk do Bawarii uprowadzony. Powstanie Morawian pod Sławomirem. Świętopełk, wyzwoliwszy się z niewoli, zwycięża wrogów. Przymierze w Forhejmie r. 874. 2. Metody w więzieniu niemieckim. Papież Jan VIII broni go i wyzwala. Błogie skutki nauki apostoła słowiańskiego. Ochrzczenie księcia Borzywoja i żony jego Ludmiły. 3. Intrygi przeciw Metodemu i powtórne wezwanie go do Rzymu r. 879. Usprawiedliwienie. Wiching, biskup nitrański, fałszuje pismo Jana VIII. List papieski r. 881 wykrywa zbrodnię. Śmierć Jana VIII r. 882. Metody karci Wichinga. Państwo Wielkiej Morawii i los kościoła słowiańskiego w latach 882 894: 1. Wpływ potęgi morawskiej na losy Słowian nadłabskich, pomorskich i czeskich. 2. Napad Świętopełka na Marchię Wschodnią r. 882. Wojna jego z Arnulfem r. 884. Przymierze w Konigstetten i przyłączenie Panonii do Morawii r. 884. Wygnanie z Wiślicy księcia Wyszewita (884-5). Wzrost państwa ,,Wielkiej Morawy. 3. Ostatnie lata pasterstwa Metodego. Śmierć jego r. 885. Wiching intryguje znowu. Papież Stefan VI zabrania liturgię słowiańską. Upadek obrzędu słowiańskiego. 4. Arnulf w zgodzie z Świętopełkiem. Wyprawa Arnulfa przeciw Obodrytom r. 889. Zjazd w Omuntesburgu r. 890. Arnulf wzywa na pomoc Węgrów, wojuje ze Świętopełkiem r. 892-894. Wiching ucieka z Morawii r. 893. Zgon Świętopełka. Upadek państwa Morawskiego (894-907): 1. Synowie Świętopełka. Pokój z Niemcami r. 891. Najazd Węgrów r. 891. Oderwanie się Czechów r. 895. Zwada pomiędzy Moimirem II a Świętopełkiem młodszym, odpadnięcie Słowian nadłabskich. Intrygi Arnulfa. Najazd Czechów i Niemców na Morawy r. 897-899. Węgry w Panonii r. 900. Pokój z Niemcami w Regensburgu r. 901. 2. Papież Jan IX wznawia działalność Kościoła morawskiego. Oburzenie z tego powodu duchowieństwa niemieckiego r. 900. 3. Przymierze Mojmira II z Niemcami w Regensburgu r. 901. Najazdy Węgrów w r. 902 i 903. Zamordowanie posłów węgierskich przez Niemców r. 904. Wpływ apostolstwa śś. Cyryla Metodego na cywilizację Słowian: J. Pogląd ogólny. 2. Grafika starożytna. 3. Pismo głosowe. 4. O języku ksiąg liturgicznych słowiańskich.