The timing of tone group constituents in the advanced Polish learner's English pronunciation

Andrzej Porzuczek

Książka Andrzeja Porzuczka poświęcona jest analizie relacji czasowych pomiędzy elementami frazy intonacyjnej w wymowie angielskiej zaawansowanego ucznia polskiego. Celem autora było wykazanie i opisanie różnic w tym zakresie między polskim uczniem a rodzimym użytkownikiem języka angielskiego oraz ich interpretacja w kontekście glottodydaktycznym. Część teoretyczna pracy (rozdziały 1—3) omawia historię i stan badań nad prozodią języka mówionego oraz metodologię akustycznych badań mowy. Część praktyczna natomiast (rozdziały 4—7) przedstawia oparte na dyskusji z części teoretycznej założenia metodologiczne, hipotezy badawcze oraz materiał językowy wybrany do analizy, po czym autor w sposób wyczerpujący prezentuje i omawia wyniki swoich badań. Autor zaobserwował m.in.: wyraźnie dłuższy czas trwania elementów nieakcentowanych w wymowie Polaków oraz większą u rodzimych użytkowników języka angielskiego tendencję do wyrównywania czasu trwanie stopy rytmicznej. Badania nie wykazały z kolei wyraźnych różnic w bezwzględnej długości samogłosek i sylab akcentowanych (z wyjątkiem sylab akcentowanych na końcu frazy, gdzie są one znacznie dłuższe w wymowie rodowitych Anglików). Przedstawione w pracy Andrzeja Porzuczka rezultaty badań oraz wykorzystanie zastosowanych w nich metod mogą posłużyć do identyfikacji konkretnych problemów w przyswajaniu obcej wymowy, jak również wprowadzić element obiektywizmu do zazwyczaj impresjonistycznej oceny warstwy prozodycznej wymowy języka obcego.

Obecność sztuki teatralnej w codzienności życia społecznego. Nowe obszary zainteresowań pedagogiki społecznej

Teresa Wilk

Książka prezentuje obecność i zaangażowanie sztuki teatralnej w codziennym życiu społecznym. W celu zobrazowania stałej obecności teatru/działań teatralnych w perspektywie codzienności zaprezentowano – w zarysie – konstytuowanie się sztuki teatralnej zarówno w przestrzeni międzynarodowej, jak i w Polsce. Orientacja na powszechną obecność/dostępność teatru w każdej epoce historycznej stała się asumptem do zaprezentowania jego roli w praktyce społecznej w kontekście pedagogiki społecznej. To próba ukazania możliwości włączenia sztuki w obszar pedagogicznych zadań. Zasadniczy cel opracowania to ukazanie, że teatr „wyrósł” z określonych potrzeb minionych pokoleń, będąc formą ekspresji, wyrażania uczuć, środkiem komunikacji oraz formą zaspokajania wielu potrzeb. Czerpiąc tematykę z codzienności ludzkiej egzystencji, z czasem teatr spełniał coraz więcej funkcji społecznych, edukacyjnych i emocjonalno-estetycznych. Pełniąc owe funkcje, stawał się w kolejnych epokach istotnym instrumentem w praktyce społecznej: w procesach edukacji i wychowania, doświadczania rzeczywistości, kształtowania postaw moralnych, systemu wartości zarówno w przeszłości, jak i obecnie.  Niezależnie od typu teatru (klasyczny, alternatywny czy amatorski) możliwe jest pełne zaangażowanie w życie społeczne, w konstruowanie pozytywnych obrazów oraz „korygowanie”/akcentowanie negatywnych zjawisk w codziennej przestrzeni społecznej. Tym samym sztuka teatralna, jak również działania okołoteatralne stają się formą profilaktyki i kompensacji przestrzeni społecznej.  Książka adresowana jest do studentów pedagogiki, socjologii, polityki społecznej, wiedzy o teatrze oraz organizacji i stowarzyszeń, instytucji społecznych i kulturalno–oświatowych, które działają w środowiskach lokalnych zaangażowanych w edukację i rewitalizację zorientowane na zintegrowane projektowanie i rozwiązywanie problemów społecznych.

Wiedza ekonomiczna, praca, przedsiębiorczość, konsumpcja. Świadomość ekonomiczna polskich studentów

Urszula Swadźba, Rafał Cekiera, Monika Żak

Książka jest efektem badań i analiz trzech autorów zajmujących się problematyką związaną ze świadomością ekonomiczną (pracą, przedsiębiorczością, mobilnością za pracą, konsumpcją). W niniejszej publikacji uwaga została skoncentrowana na młodym pokoleniu – studentach polskich i ich świadomości ekonomicznej. Książka adresowana jest do naukowców zajmujących się tą problematyką, praktyków społecznych oraz studentów. Autorzy swoją analizę oparli na przeprowadzonych badaniach socjologicznych. Badania te były częścią szerszego projektu zrealizowanego wśród studentów wyższych uczelni czterech krajów partnerskich Polski, Republiki Czeskiej, Słowacji, i Węgier. Zostały one wsparte finansowo w ramach Visegrad Standard Grant: „The economic awareness of the young generation of Visegrad countries” nr. 21420008. W monografii najpierw omówione są założenia teoretyczne badań. Przedstawiona jest definicja i rozumienie świadomości ekonomicznej oraz metodologiczne podstawy badań. W następnych rozdziałach, zgodnie z modelem teoretycznym badań Autorzy przedstawiają: system wartości i wiedzę ekonomiczną studentów, wartość pracy i jej cechy,  mobilność wewnętrzną i zagraniczną w celu podjęcia pracy, przedsiębiorczość, wartość pieniędzy i oszczędności, postawy wobec bogactwa i biedy oraz konsumpcję. Wyniki badań porównywane są do wyników badań studentów krajów Grupy Wyszehradzkiej. W Zakończeniu zarysowany jest syntetyczny stan świadomości ekonomicznej polskich studentów. Następnie skonstruowane typy studentów, uwzględniając różne elementy świadomości ekonomicznej.

Powszechny system ochrony praw człowieka. Podsumowanie dekad

red. Magdalena Półtorak, red. Ilona Topa

Opracowanie poświęconej jest zaprezentowaniu osiągnięć i aktualnych wyzwań, jakie są udziałem oenzetowskiego systemu ochrony praw człowieka, w tym zwłaszcza roli ONZ w kształtowaniu systemowej ochrony praw jednostki. Publikacja stanowi próbę refleksji nad ochroną traktatową, a zwłaszcza międzynarodowo chronionym substratem poszczególnych praw, podlegającym wpływom zmieniającej się rzeczywistości oraz skutecznością mechanizmów kontrolnych, jak również prezentuje rolę Rady Praw Człowieka. Zasadniczym celem Autorów jest  przede wszystkim zbadanie aktualnego stanu ochrony praw człowieka w wymiarze powszechnym oraz jej skuteczności w kontekście współczesnych wyzwań i zagrożeń. Publikacja skierowana jest do wszystkich osób zainteresowanych problematyką ochrony praw człowieka.   Magdalena Półtorak, doktor nauk prawnych, adiunkt w Katedrze Prawa Międzynarodowego Publicznego i Prawa Europejskiego Wydziału Prawa i Administracji Uniwersytetu Śląskiego w Katowicach. Jej zainteresowania badawcze koncentrują się przede wszystkim wokół problematyki ochrony praw człowieka, ze szczególnym uwzględnieniem równości płci w sferze publicznej oraz sytuacji uchodźczyń. Jest m.in. autorką ponad czterdziestu publikacji naukowych (w tym monografii Kobiety – kwoty – polityka. Gwarancje równości płci w Unii Europejskiej, Warszawa 2015), członkinią Grupy Polskiej ILA  oraz EuroGender Network, a także uczestniczką międzynarodowych projektów badawczych (Close the Deal-Fill the Gap, OMNIA). [sierpień 2019] Ilona Topa, doktor nauk prawnych, adiunkt w Katedrze Prawa Międzynarodowego Publicznego i Prawa Europejskiego Wydziału Prawa i Administracji Uniwersytetu Śląskiego w Katowicach. Jej zainteresowania badawcze koncentrują się wokół międzynarodowego prawa praw człowieka, międzynarodowego prawa karnego i zagadnień sprawiedliwości okresu przejściowego, ze szczególnym uwzględnieniem sytuacji ofiar przestępstw. Jest autorką kilkudziesięciu publikacji naukowych, w tym monografii Międzynarodowa administracja terytorialna. Prawo – praktyka – dylematy  (Katowice-Bydgoszcz 2012). [sierpień 2019]

Przekład, czyli na styku dwóch podmiotowości

Katarzyna Majdzik

Książka pt. Przekład, czyli na styku dwóch podmiotowości porusza fundamentalny problem nauki o przekładzie, jakim jest relacja autor–tłumacz. Posiłkując się interdyscyplinarnym warsztatem badawczym oraz szerokim zapleczem filozoficznym, przedstawia Autorka koncepcję przekładu (procesu) jako dialogu międzykulturowego oraz przekładu (tekstu) jako dzieła powstałego w wyniku spotkania dwóch podmiotowości, a więc dwóch osobowości, kultur, języków i strategii tekstowych. Tak rozumiany „styk podmiotowości” zakłada relacyjny i dynamiczny charakter przekładu, którego ontologia jest „ruchoma”. Każdy przekład (tekst) funkcjonujący w ramach choćby tylko założonej teoretycznie serii translatorycznej zbliża się do oryginału-prototypu. Ruch ten oznacza ścieranie się idei, interpretacji oraz wzajemne „oświetlanie” tekstów. Badanie relacji przekład–oryginał umożliwia zatem śledzenie owego ruchu idei, a także daje wgląd w tekstową genezę zmian translatorskich; wyznacza horyzont badania obecności Innego w przekładzie i stosunku tłumacza do kategorii obcości. Praca stanowić ma wkład w teorię i filozofię przekładu; na nowo oświetla rudymentarne problemy translatologii oraz rozszerza wcześniejsze ustalenia tej dziedziny. Skierowana jest przede wszystkim do przekładoznawców oraz slawistów zainteresowanych najnowszą literaturą chorwacką.

Muślinowa rebelia. Kobiecy libertynizm erudycyjny oświeceniowej Francji i jego tropy w tradycji feministycznej

Anna Budzanowska

Osiemnastowieczna Francja to epoka intensywnych przemian społecznych i intelektualnych. Kultura dworska, pełna ceremoniału i elegancji, ściera się z rodzącymi się żywiołowo nurtami filozoficznymi, podważającymi dotychczasowe autorytety, zarówno polityczne, jak i religijne. To czas, w którym pojęcie wolności staje się istotnym tematem dyskusji, a kobiety, szczególnie te związane z nurtem libertynizmu erudycyjnego (libertinage erudit), zaczynają odgrywać znaczącą rolę w powstawaniu nowych idei. W przedstawianej książce autorka analizuje teorie francuskich wolnomyślicielek, przez lata niedoceniane, a stanowiące oryginalny wkład w nurt libertynizmu erudycyjnego. Refleksje oświeceniowych erudytek pozostają nadal aktualne w dyskusjach o roli państwa w kształtowaniu praw kobiet i ich pozycji w społeczeństwie. Krytyczne spojrzenie na Kościół, religię, sferę publiczną oraz edukację jest jednym z mniej znanych, choć istotnym źródłem emancypacyjnych postulatów, które pojawiły się podczas rewolucji 1789 roku, budując dziedzictwo przyszłych fal feministycznych we Francji. Książka wnosi znaczący wkład w zrozumienie intelektualnych podstaw emancypacji oraz roli kobiet w formułowaniu teorii wolnościowych i równościowych w oświeceniowej Francji.

Czytaj po polsku. T. 9: Katarzyna Grochola: "Zdążyć przed pierwszą gwiazdką". Wyd. 3. Materiały pomocnicze do nauki języka polskiego jako obcego. Edycja dla średnio zaawansowanych (poziom B1 / B2)

oprac. Wioletta Hajduk-Gawron

Ukazujący się w serii "Czytaj po polsku. Materiały pomocnicze do nauki języka polskiego jako obcego" tom "Zdążyć przed pierwszą gwiazdką" Katarzyny Grocholi, zaadaptowany i opracowany przez Wiolettę Hajduk-Gawron, zawiera fragmenty opowiadania z ćwiczeniami, które są skierowane do osób uczących się języka polskiego na poziomie B1/B2. Książeczka dzięki swej strukturze doskonale nadaje się zarówno do samodzielnej nauki języka polskiego i pracy nad tekstem, jak i do pracy na zajęciach prowadzonych przez lektora. Zawiera ona bowiem część lekturową wraz z wyjaśnieniem słów, które mogą stanowić trudność dla czytelników znających język polski na poziomie średnio zaawansowanym, część ćwiczeniową (rozumienie tekstu, mówienie, pisanie, ćwiczenia leksykalno-gramatyczne) oraz klucz do ćwiczeń. Ciekawostką tomu jest to, że treść zamieszczonego opowiadania dotyczy świąt Bożego Narodzenia, stąd w części ćwiczeniowej znajduje się bogaty materiał skoncentrowany wokół tej tematyki (między innymi dział propozycje muzyczne).

Mikrokalorymetryczne badania przemian konformacyjnych albuminy poddanej działaniu wybranych czynników fizykochemicznych

Anna Michnik

W pracy przedstawiono i przedyskutowano wyniki badań przemian strukturalnych surowiczej albuminy ludzkiej i wołowej, przebiegających pod wpływem kontrolowanego wzrostu temperatury w roztworach wodnych. Zastosowanie wysokiej jakości czułego mikrokalorymetru pozwoliło prześledzić subtelne zmiany zachodzące w białku pod wpływem takich czynników środowiskowych, jak radiowe (RF) i ultrafioletowe (UV) promieniowanie elektromagnetyczne. Udokumentowano występowanie różnic w przebiegu termicznego rozfałdowania albuminy wolnej i zawierającej kwasy tłuszczowe, reakcji obydwu form białka na promieniowanie UV oraz w wiązaniu denaturantów (etanolu). Połączenie danych kalorymetrycznych z odpowiednim modelem matematycznym pozwoliło scharakteryzować założony proces termicznej denaturacji trójdomenowego białka, jakim jest albumina.

Zdania warunkowe w kształceniu uczniów klas wczesnoszkolnych. Analiza funkcjonalna

Agata Cabała

Książka Zdania warunkowe w kształceniu uczniów klas wczesnoszkolnych. Analiza funkcjonalna ma charakter teoretyczno-empiryczny. Główny przedmiot badań, zdania warunkowe, wchodzą w zakres zainteresowania wielu dyscyplin naukowych, stąd książka ma interdyscyplinarny charakter. Zdania warunkowe usytuowane zostały w siatce pojęciowej dydaktyki ogólnej, logiki, semiotyki, modalności. Analizy teoretyczne korespondują bezpośrednio z badaniami empirycznymi zdań warunkowych; badaniami przeprowadzonymi na obszernym materiale badawczym: 300 protokołów z obserwacji zajęć w klasach I–III i 77 podręcznikach do klas edukacji wczesnoszkolnej. Wypowiedzi warunkowe nauczycieli, uczniów, autorów podręczników stały się podstawą do wyznaczenia czterech modeli funkcjonalnych zdań warunkowych: poznawczego (model I); wychowawczo-praksyjnego (model II); zadaniowego (model III) oraz polifunkcyjnego (model IV). Książka adresowana jest do pracowników uczelni wyższych przygotowujących studentów do pracy w zawodzie nauczyciela klas wczesnoszkolnych, studentów o specjalności edukacja wczesnoszkolna i wychowanie przedszkolne, nauczycieli edukacji wczesnoszkolnej, autorów podręczników i przewodników metodycznych, osób zainteresowanych analizą semiotyczną języka naturalnego.

Wieki Stare i Nowe. T. 4 (9)

red. Sylwester Fertacz

Adresatami rocznika „Wieki Stare i Nowe” są głównie środowiska akademickie oraz nauczyciele i wszyscy miłośnicy historii. Teksty zamieszczone w tomie 4 (9) dotyczą zagadnień z nowożytnej i najnowszej historii powszechnej, historii Polski i Śląska. Warto zwrócić uwagę na ciekawe rozważania Aleksandry Skrzypietz dotyczące zabiegów o tron polski królewicza Jakuba Sobieskiego; wizerunek magnata polskiego nakreślony przez Dariusza Rolnika na przykładzie Andrzeja Zamoyskiego (1717–1792) oraz na dokonaną przez lwowską badaczkę Oksanę Rudy charakterystykę stereotypów w postrzeganiu przez polskich historyków przełomu XIX i XX wieku Ukraińców i stosunków polsko-ukraińskich. Spośród artykułów o tematyce śląskiej warto zwrócić uwagę na opracowanie Piotra Rygusa o górnośląskich drapaczach chmur, w którym znajdziemy ciekawą analizę uwarunkowań i procesu realizacji budownictwa wysokościowego na Górnym Śląsku w okresie międzywojennym. Elżbieta Wronka podejmuje próbę – po raz pierwszy w polskiej literaturze historyczno-politologicznej – przybliżenia czytelnikowi działalności w latach 1921–1941 grupy amerykańskich lobbystów skupionych w Radzie ds. Stosunków Zagranicznych i określenia ich realnego wpływu na politykę Stanów Zjednoczonych Ameryki. W dziale materiałów źródłowych zamieszczono relację lekarki Urszuli Wendy z tragicznych wydarzeń w KWK „Wujek” z 16 grudnia 1981 roku. Materiał ten jest wartościowy, ponieważ wspomnienia lekarzy niosących w tych dniach – spontanicznie – pomoc górnikom poszkodowanym w trakcie pacyfikacji „Wujka” są rzadkością.

Skuteczność metody neurofeedback w leczeniu zaburzeń poznawczych u osób chorych na schizofrenię paranoidalną

Kasper Czech

Koncepcja zaburzeń poznawczych jako podstawowych składowych patomechanizmu schizofrenii sięga jednej z pierwszych klasycznych publikacji o tej chorobie autorstwa Emila Kreapelina. Dziś funkcjonowanie poznawcze pacjentów schizofrenicznych jest obszernie zbadane (por. Borkowska, 2012; Chlewiński, Grzywa, 1984a; 1984b; Jakubik, 2003; Jakubik i in., 2000; Klasik i in., 2005a; Sęk, 1969). Badacze zgadzają się, że objawy kliniczne zespołu paranoidalnego, takie jak: autyzm, zmiany w sferze uczuć, a także omamy i urojenia, są jedynie „wierzchołkiem góry lodowej” – symptomami widocznymi. Patomechanizm schizofrenii sięga głębiej. Proces schizofreniczny poprzedzający rzut choroby oraz trwający w czasie remisji obejmuje postępujące zaburzenie przetwarzania informacji, w którym na pierwszy plan wysuwa się dysfunkcja uwagi, pamięci oraz procesów myślenia (Jakubik, 2003). (fragment wstępu)

Prom

Miroslav Mićanović

Prom to zbiór kilkudziesięciu krótkich opowiadań pierwotnie publikowanych na łamach dodatku kulturalnego chorwackiej gazety „Jutarnji list”. Miroslav Mićanović zabiera nas w podróż w czasie i przestrzeni: do okresu dzieciństwa, dorastania, studiów, dorosłego już życia wiedzionego w roli męża i ojca. Czytelnik przenosi się wraz z wyeksponowanym pierwszoosobowym narratorem to na pogranicze bośniacko-chorwackie, do stron rodzinnych pisarza, to do Zagrzebia, to znów na wyspę Vis lub za ocean, do dalekiej Australii. Książka nie ma klasycznego początku ani końca; są fragmenty, epizody, zapis pojedynczych doświadczeń, mozaika chwil, z których tak naprawdę składa się nasze życie. Dlatego „rejs promem” nie odbywa się po z góry wytyczonej trasie, można go zacząć w dowolnym miejscu, przerwać w wybranym momencie, odłożyć na później lub przyłączyć się jako towarzysz podróży w jego trakcie… Miroslav Mićanović należy do średniego pokolenia pisarzy chorwackich. Jest jedną z ważniejszych postaci współczesnego życia literackiego. Poeta, prozaik, eseista, krytyk, redaktor, autor antologii.

Wybrane konteksty współczesnej fotografii w Polsce 1947-2017

red. Janusz Musiał

W swojej istocie fotografia to proces automatycznego tworzenia obrazu przez sam przedmiot, poprzez działanie światła na materiał światłoczuły. Fotografia to także humanistyczna dyscyplina, która od kilkunastu dekad rozwija rozmaite techniki i technologie, style i tendencje. Obecnie żyjemy w czasach, gdy fotografia jest dostępna niemal zawsze i wszędzie. Doświadczamy wielu porządków, cyrkulacji obrazów fotograficznych, na ekranach rozmaitych wyświetlaczy, w codziennej prasie drukowanej, w albumach i katalogach oraz na ścianach galerii czy muzeów. Niniejsza publikacja stanowi próbę odniesienia się do wybranych zagadnień dotyczących fotografii artystycznej w Polsce. Autorzy tekstów wywodzą się z różnych tradycji badań nad medium fotografii, są teoretykami oraz praktykami, co owocuje ukazaniem różnych perspektyw rozwoju twórczości fotograficznej w naszym kraju. Monografia stawia sobie za cel naświetlenie wyłonionych aspektów związanych z medium fotografii w Polsce w latach 1947–2017. Tworzy panoramę wybranych wydarzeń, faktów, działań, osobowości i tendencji, które zaistniały w ostatnich siedmiu dekadach – od 1947 roku. Kolejne teksty budują pomost pomiędzy tradycjami przedwojennego Fotoklubu Polskiego, aktywnością Jana Bułhaka, zorganizowaną działalnością Związku Polskich Artystów Fotografików (ZPAF), intermedialnymi zjawiskami w fotografii przełomu lat sześćdziesiątych i siedemdziesiątych XX wieku, twórczością artystów osobnych m.in.: Andrzeja Różyckiego, Zygmunta Rytki, Stefana Wojneckiego, Zbigniewa Dłubaka, fotografią reporterską na Górnym Śląsku, praktyką wystawienniczą Galerii Extravagance w Sosnowieckim Centrum Sztuki – Zamek Sielecki, plenerem jako formą artystycznego spotkania oraz dokumentacją filmową jako portretem artysty fotografa. Publikacja jest adresowana do studentów kierunków artystycznych, którzy pracują z medium fotografii zarówno na polu praktycznym, jak i naukowym.

Pedagogika analityczna. Od porządkowania wiedzy naukowej do odkrywania jej nowych obszarów

Alicja Żywczok, Bogumiła Bobik

W monografii zaproponowano postrzeganie klasyfikowania jako nie tylko procesu poznawczego porządkującego wiedzę, lecz także sprzyjającego dynamicznemu rozwojowi nauki: inicjowaniu nowych kierunków, koncepcji, działów nauki, nurtów, subdyscyplin itp. W wiedzy uporządkowanej łatwiej bowiem wykryć miejsca jeszcze nieoznaczone w nauce. Przedmiot zaprezentowanych badań stanowi więc znaczenie porządkowania wiedzy naukowej w postaci klasyfikacji w dziedzinie nauk społecznych, w dyscyplinie pedagogika. Metodologiczne zasoby hermeneutyki okazały się użyteczne w analizie oraz interpretacji naukowych tekstów źródłowych i dokumentów oficjalnych. Na strukturę monografii składa się spis treści, wprowadzenie, cztery rozdziały, zakończenie, bibliografia, wykaz schematów i tabel, indeks osobowy, summary oraz nota o autorkach.

Psychologia zdrowia: konteksty i pogranicza

red. Małgorzata Górnik-Durose, Joanna Mateusiak

Ideą książki jest pokazanie szerokiej perspektywy usytuowania problematyki psychologii zdrowia w różnych kontekstach teoretycznych i aplikacyjnych oraz w powiązaniu z innymi dyscyplinami naukowymi. Ma ona stanowić rodzaj płaszczyzny dialogowej dla wymiany, konfrontacji i konsolidacji informacji, wzbogacających i precyzujących obszar badań i refleksji teoretycznej w ramach psychologii zdrowia. Monografia składa się z 14 rozdziałów, w których przedstawiciele różnych środowisk naukowych w Polsce prezentują zagadnienia wychodzące poza tradycyjny obszar dociekań w ramach psychologii zdrowia. Punktem odniesienia dla tych rozważań jest myślenie o zdrowiu w kategoriach biopsychospołecznych i w jego ramach poszukiwanie kontekstów teoretycznych i aplikacyjnych oraz obszarów pogranicznych, rzucających nowe światło na zakres i sposób zajmowania się zdrowiem z psychologicznej perspektywy. Tom podzielony został na trzy części, które odnoszą się kolejno do zagadnień teoretycznych, zagadnień związanych z pomiarem oraz zagadnień empirycznych. Zgromadzone w tym tomie prace mogą stać się istotnym przyczynkiem – z jednej strony – do poszerzenia obszarów penetracji w ramach psychologii zdrowia, a z drugiej – do dookreślenia jej miejsca pośród innych dziedzin wiedzy o człowieku, tworzących współcześnie złożony interdyscyplinarny system.

Wieki Stare i Nowe. Tom specjalny: Ludzie i elity pogranicza

Ryszard Kaczmarek

Tematyka tomu specjalnego „Wieków Starych i Nowych” koncentruje się wokół trzech głównych problemów badawczych: Elity regionalne na Kresach Wschodnich dawnej Rzeczypospolitej przed I wojną światową, a więc w czasie kształtowania się nowoczesnych ruchów narodowych i państw narodowych. Polityka narodowościowa na pograniczach dawnej monarchii naddunajskiej oraz jej następstwa dla dziejów Europy Środkowo-Wschodniej w 20-leciu międzywojennym. Tragiczne zaostrzenie się konfliktów narodowościowych na pograniczach przed II wojną światową i w jej trakcie oraz uczestnictwo i wpływ elit regionalnych na te procesy. Biorąc pod uwagę tak zarysowaną tematykę, redaktorzy kierują tom przede wszystkim do zawodowych historyków i osób hobbystycznie badających przeszłość, a w tym zakresie zajmujących się szeroko pojętą problematyką „kresową” oraz odnoszącą się do wszelkich pograniczy. Interesujące wnioski znajdą w publikacji także socjologowie, politolodzy, a nawet badacze psychologii społecznej, szczególnie ci, którzy swoje wnioski opierają na badaniach nad procesami zachodzącymi w przeszłości.

Spotkanie kultur. Komunikacja i edukacja międzykulturowa w glottodydaktyce

Urszula Żydek-Bednarczuk

Książka Spotkanie kultur. Komunikacja i edukacja międzykulturowa w glottodydaktyce odpowiada na potrzeby dzisiejszych czasów, procesu globalizacji i społeczeństwa informacyjnego. Wskazuje na umiejętności skutecznego komunikowania się z ludźmi pochodzącymi z innych kultur. Pokazuje, jak budować kompetencję międzykulturową, uczy zachowań komunikacyjnych, którym towarzyszy dialog. Inny, Obcy, Drugi są obecni w naszym świecie, a porozumiewanie ma być spotkaniem, a nie zderzeniem kultur. Książka przeznaczona jest dla lektorów, studentów uczących się języka obcego, biznesmenów, Polaków pracujących i przebywających w innych krajach oraz zwykłych turystów.

Various Dimensions of Place in Language Studies

red. Paulina Biały, Marcin Kuczok, Marcin Zabawa

Monografia stanowi zbiór artykułów, z których każdy, bazując na założeniach językoznawstwa kontrastywnego, omawia pojęcie „miejsca” z innej perspektywy. Pierwsze cztery artykuły koncentrują się na miejscu konceptualizacji w językach. Kolejne dwa artykuły omawiają pojęcie ‘miejsca’ z bardziej dosłownego punktu widzenia, koncentrując się na roli przypadków oraz przyimków w wyrażaniu miejsca oraz na pragmatycznej analizie sposobu mówienia o miejscach w kulturze polskiej oraz amerykańskiej. Trzecia część książki zawiera dwa artykuły skupiające się na kontakcie językowym. Każdy z wyżej wymienionych artykułów stanowi inspirujące podejście do studiów kontrastywnych oraz kolejnych badań.

Czytam po polsku. T. 1: Kolędy polskie. Materiały pomocnicze do nauki języka polskiego jako obcego. Edycja dla zaawansowanych (poziom B2, C1-C2)

oprac. Romuald Cudak

Praca jest tomem z nowej edycji serii Czytaj po polsku. Przeznaczona jest przede wszystkim dla zagraniczynych slawistów i polonistów, aczkolwiek mogą z niej korzystać również inne osoby uczące się języka polskiego i poznające kulturę polską, np. uczniowie polonijnych szkół. Niektóre części publikacji przydadzą się także w krajowych szkołach – uczniom zainteresowanym tradycją kolędową. Zasadniczym celem tomu jest zapoznanie z polskimi kolędami religijnymi jako reprezentatywnymi tekstami kultury polskiej oraz z ważnymi w tradycji literackiej kolędami poetyckimi. To także pomoc w edukacji językowej i kulturowej w takim zakresie, jaki wyznacza zebrany materiał. Tom jest podzielony na dwie części – materiałową i ćwiczeniową, a całość obejmuje trzy działy: a) kolędy religijne, b) pieśni O narodzeniu Pańskim (Bóg się rodzi), c) kolędy poetyckie. Część pierwsza to obrzędowe pieśni, których tematem są wydarzenia związane z przyjściem Boga na Ziemię. Są powszechnie wykonywane w czasie świąt Bożego Narodzenia. Mają rozległą historię i stanowią ważny element kultury polskiej. W istotnych dla narodu polskiego okresach historycznych miały rangę pieśni patriotycznej, były symbolem polskości. Narodowy i ludowy polski charakter jest widoczny także w budowie utworów. Kolędy polskie cechują się również bogactwem zjawisk językowych i przechowują formy archaiczne. Wśród utworów kolędowych za królową kolęd polskich uchodzi pieśń O narodzeniu Pańskim znana powszechnie jako Bóg się rodzi. Jej twórcą jest Franciszek Karpiński, poeta reprezentujący polski sentymentalizm. Kolęda ma wyraźne elementy narodowe i społeczne związane z postulatami równości wśród ludzi. Kolędy możemy odnaleźć także w polskiej poezji. Były tworzone najczęściej w czasach wojen, zagrożenia narodowego i walk wolnościowych. Poeci pisali wiersze stylizowane na pieśni kolędowe, kwestionując często stosowane w nich konwencje (antykolędy) i sytuując moment narodzin w tu i teraz aktualnej rzeczywistości (metakolędy).   Seria „Czytam po polsku” przeznaczona jest przede wszystkim dla zagraniczynych slawistów i polonistów, aczkolwiek mogą z niej korzystać również inne osoby uczące się języka polskiego i poznające kulturę polską, np. uczniowie polonijnych szkół. Niektóre części publikacji przydadzą się także w krajowych szkołach – uczniom zainteresowanym literaturą polską i polskimi tekstami kultury. To także pomoc w edukacji językowej i kulturowej w takim zakresie, jaki wyznacza materiał danego tomu.

Reprezentacja nauki o geoinformacji w wybranych językach informacyjno-wyszukiwawczych

Małgorzata Gajos-Gržetić

W książce przedstawiono propozycję aktualizacji słownictwa reprezentującego naukę o geoinformacji w wybranych językach informacyjno-wyszukiwawczych za pomocą autorskiej metody aktualizacji słowników. Metoda ta, osadzona w teoretycznych ramach nauki o geoinformacji, została opracowana do aktualizacji słownictwa różnych dyscyplin naukowych i dziedzin wiedzy, bowiem obserwowany od wielu lat dynamiczny rozwój nauki przyczynia się do powstawania wielu nowych terminów, które – po zaakceptowaniu przez środowisko użytkowników posługującymi się nimi – zaczynają pojawiać się w publikacjach naukowych i fachowych. Aby poprawić jakość opisów tych publikacji w katalogach i bibliograficznych bazach danych, niezbędna jest efektywna metoda aktualizacji słownictwa języków informacyjno-wyszukiwawczych stosowanych do ich indeksowania. Badaniami objęto wybrane języki trzech typów języków: języków haseł przedmiotowych – język haseł przedmiotowych KABA, języków deskryptorowych – tezaurus GEMET, języków słów kluczowych – język z systemu SYNABA. Książka jest adresowana do pracowników naukowych, doktorantów oraz studentów zainteresowanych reprezentacją dyscyplin naukowych i dziedzin wiedzy w językach informacyjno-wyszukiwawczych oraz metodami (technikami) aktualizacji słownictwa.

Naprawa czy zniszczenie demokracji? Tendencje autorytarne i profaszystowskie w polskiej myśli politycznej 1921-1935

Jarosław Tomasiewicz

Praca jest syntetycznym ujęciem tendencji autorytarnych i profaszystowskich występujących w polskiej myśli politycznej lat 1921–1935 – tendencji wynikających z kryzysu liberalnej demokracji parlamentarnej, nasilającego się (nie tylko w Polsce) w okresie międzywojennym. Rozdział pierwszy poświęcony jest kwestiom terminologicznym (wyjaśnione w nim zostały używane w tej pracy pojęcia demoliberalizmu, autorytaryzmu, totalitaryzmu). W rozdziale drugim opisane jest podłoże, z którego w Dwudziestoleciu wyrastały tendencje autorytarne, tzn. krytyka demokracji występująca w polskiej myśli politycznej okresu zaborów. Kolejne rozdziały prezentują antydemoliberalne koncepcje faszystów lat 20., konserwatystów, endeków, zwolenników nurtu chrześcijańsko-społecznego, piłsudczyków, narodowych robotników, ludowców i marksistów, a także ezoteryków, panslawistów, eugeników, technokratów, kombatantów i wreszcie narodowych radykałów z początku lat 30. W ich myśli politycznej zbadane zostały zarówno proponowane rozwiązania ustrojowe, jak i ich ideologiczne uzasadnienie. Alternatywa demokracji parlamentarnej przybierała różne formy: od nieznacznych korekt systemu demokratycznego do całkowitego zanegowania go. Do reformy parlamentaryzmu przy zachowaniu jego fundamentów ograniczali się „starzy” endecy, część konserwatystów, chadecy, ludowcy, początkowo piłsudczycy. Autorytaryzm reprezentowany był przez Obóz Wielkiej Polski, większość konserwatystów, po 1926 r. w tym kierunku przesuwała się sanacja. Totalitaryzm nie znajdował wielu zwolenników.

Miłosierdzie. Próba spojrzenia interdyscyplinarnego

red. Przemysław Sawa

Publikacja pt. Miłosierdzie. Próba spojrzenia interdyscyplinarnego ukazuje zagadnienie miłosierdzia w wielu płaszczyznach: teologicznej, filozoficzno-religioznawczej, literackiej, etycznej oraz ekonomicznej. Stanowi ciekawy materiał do refleksji nad tym, co papież Franciszek obrał za główny motyw swojego pontyfikatu – miłosierdzie. Czym ono jest? Jakie ma znamiona? Co można o nim powiedzieć? Na ile możliwe jest realizowanie ideałów miłosierdzia? Jak kształtuje się życie w oparciu o miłosierdzie? Odpowiedzi na te i inne pytania znajdują się w niniejszej publikacji. Autorami zebranych artykułów są przedstawiciele kilku ośrodków akademickich. Wśród dzieł samodzielnych pracowników naukowych oraz adiunktów znajdują się następujące przedłożenia: Kult i doświadczenie Miłosierdzia Bożego w Eucharystii (ks. dr hab. Stanisław Zarzycki SAC, prof. KUL); Koncepcje miłosierdzia Bożego w soteriologiach średniowiecza (ks. dr hab. Jacek Kempa); Miłosierdzie w nauczaniu papieża Franciszka (ks. dr Przemysław Sawa); Miłosierdzie w poglądach św. Cypriana (dr Stanisław Ciupka); Sakrament miłosierdzia w refleksji ks. Tadeusza Fedorowicza (kierownika duchowego/spowiednika bpa Karola Wojtyły) (ks. dr Adam Raczkowski); Dobroczynność a miłosierdzie. Stanowisko wybranych teologów niepełnosprawności (dr Anna Maliszewska); JHWH jako Bóg miłosierny na przykładzie Księgi Wyjścia 34,6 (ks. dr Sebastian Smolarz); Natura miłosierdzia na podstawie relacji o spotkaniu Jezusa z celnikiem Zacheuszem (Łk 19, 1-10) (ks. dr Tomasz Kusz); (Nie)ograniczoność Bożego miłosierdzia w świetle Koranu (dr Bożena Prochowicz-Studnicka) oraz Znaki miłosierdzia w dziełach polskich pozytywistów (dr hab. Beata K. Obsulewicz, prof. KUL). Z kolei zbiór publikacji doktorantów obejmuje następujące teksty: Miłosierdzie względem ubogich w nauczaniu Jana Chryzostoma i aktualność jego przesłania dzisiaj (mgr Angelika Maria Małek); „Jezus Opuszczony” jako objawienie miłosiernego oblicza Boga: refleksja w świetle pism Chiary Lubich (mgr Katarzyna Wasiutyńska); Miłosierny Samarytanin w refleksji teologicznej Josepha Ratzingera/Benedykta XVI (mgr lic. Andrzej Lwowski) oraz Miłosierdzie drogą do pokoju w kontekście objawień maryjnych Królowej Pokoju z Medziugorja (mgr Marek Baron); Transplantacje organów w wybranych dokumentach Kościołów, jako ostatni akt miłosierdzia dawcy, a kwestia wyrażania zgody na pobranie narządów (mgr Krzysztof Śledziński) oraz Kilka uwag na temat charakteru i statusu miłosierdzia w nauce prawa finansowego (mgr Mateusz Langer). Prezentowana publikacja może zainspirować do dalszej refleksji nad szeroką rzeczywistością miłosierdzia.

Poszukiwacz sensu wśród strzępków historii. Wokół "Z. Po-wieści" Mieczysława Porębskiego

Katarzyna Szkaradnik

Książka jest poświęcona rekonstrukcji i analizie filozofii historii i filozofii kultury, których zarys Mieczysław Porębski zawarł w Z. Po-wieści (1989). Utwór ten bywa klasyfikowany jako postmodernistyczna "powieść profesorska", tymczasem autorka Poszukiwacza sensu wśród strzępków historii stara się wykazać, że bricolage'owa poetyka to głównie sztafaż, zasłużonemu teoretykowi i historykowi sztuki przyświecała bowiem chęć namysłu nad procesem dziejowym oraz nad znaczeniem kultury europejskiej dla współczesnych. Motywem przewodnim Z. jest wędrówka tytułowego bohatera przez historię i literaturę Starego Kontynentu, rozpatrywana w monografii m.in. w odniesieniu do kompozycji, świata przedstawionego, autotematyzmu, założeń filozoficznych i wymowy ideowej "po-wieści". Autorka analizuje postać protagonisty, kwestie genologiczne, problematykę historiografii i narracji oraz tekstowego uwikłania podmiotu autorskiego. Rozważa dialektykę między poszukiwaniem uniwersalnych prawd o naturze ludzkiej a imperatywem przekazania prawdy własnego czasu, a ponadto przedstawia futurystyczne prognozy autora Ikonosfery. Na koniec ukazuje perspektywę hermeneutyczną jako najlepszą do interpretowania Z., gdyż ujawnia się ona w działaniach i wypowiedziach samego protagonisty, który poszukuje zasadniczego przesłania tradycji i sensu doświadczenia historycznego.

Le Surnaturel en littérature et au cinéma. The Supernatural in literature and cinema

red. Katarzyna Gadomska, red. Agnieszka Loska, red. Anna Swoboda

Nadnaturalność (le surnaturel), niesamowitość (l’étrange), cudowność (le merveilleux) oraz fantastyka i horror… Pozornie wszystkie te pojęcia mogą zostać uznane za bliskie czy wręcz pokrewne. Różnice między nimi uwidaczniają się dopiero podczas wnikliwej analizy poetyki, struktury czy też logiki nimi rządzącej. Bez wątpienia jednak kategoria nadnaturalności, przekraczając granice literatury, mieści w sobie nie tylko fantastykę, niesamowitość czy cudowność, ale także science fiction i fantasy, gatunki, które  w XX wieku czerpią z nich inspiracje. Niniejsza publikacja, skierowana zarówno do literaturoznawców, jak i do miłośników tego typu literatury, jest próbą zbadania kategorii nadnaturalności we wspomnianych gatunkach, wciąż budzących zainteresowanie wielu krytyków, teoretyków oraz czytelników. Zawiera ona 27 artykułów (w językach angielskim, francuskim oraz włoskim), w których autorzy poruszają zagadnienie nadnaturalności w odniesieniu do literatury i kinematografii, ukazując z różnych perspektyw jej niezwykłą heterogeniczność.   Katarzyna Gadomska, dr hab., adiunkt w Instytucie Języków Romańskich i Translatoryki Uniwersytetu Śląskiego, badaczka paraliteratur francusko- i anglojęzycznych. Autorka dwóch monografii: Science-fiction et fantasy comme merveilleux contemporain (2002) oraz La prose néofantastique d’expression francaise aux XXe et XXIe siècles (2012), a także licznych artykułów, w periodykach krajowych i zagranicznych, na temat fantastyki, horroru, fantasy i science-fiction. [19.10.2012][R] Agnieszka Loska, doktor nauk humanistycznych, adiunkt w Instytucie Języków Romańskich i Translatoryki Uniwersytetu Śląskiego. Interesuje się literaturą (neo)fantastyczną francusko- i anglojęzyczną. Autorka artykułów, w periodykach krajowych i zagranicznych, na temat (neo)fantastyki, fantasy i grozy. Współredaktorka dwóch monografii wieloautorskich: Poe, Grabiński, Ray, Lovecraft. Visions, Correspondences, Transitions (Katowice 2017, wraz z K. Gadomską, współudz. A. Swoboda) oraz Le Surnaturel en littérature et au cinéma. The Supernatural in literature and cinema (Katowice 2018, wraz z K. Gadomską i A. Swobodą). [07.10.2018] Anna Swoboda, mgr, doktorantka w Instytucie Języków Romańskich i Translatoryki Uniwersytetu Śląskiego. Interesuje się frankofońską literaturą afrykańską. Autorka artykułów w periodykach zagranicznych na temat twórczości senegalskich pisarek Ken Bugul i Fatou Diome. [09.2017]