Wojna i pokój

Lew Tołstoj

W pierwotnym zamyśle Tołstoja powieść miała być szkicem opisującym podłoże powstania dekabrystów. Następnie zdecydował się on ją rozszerzyć i opisać trzy newralgiczne punkty rosyjskiej historii XIX wieku: wojny napoleońskie, powstanie dekabrystów i wojnę krymską. W trakcie pisania jednak pisarz odszedł od właściwego tematu utworu i skupił się jedynie na opisie wojen napoleońskich (w których uczestniczyła większość dekabrystów). Końcowy efekt przyniósł kilka uzupełniających się wątków, będących uzasadnieniem poglądów historiozoficznych Tołstoja. Wojna i pokój to jedno z najobszerniejszych dzieł w literaturze rosyjskiej. Ogromna liczba bohaterów i wątków skutkuje obfitością znaczeń (za Wikipedią).

Hamlet

William Shakespeare

Akcja sztuki rozgrywa się prawie w całości na zamku króla Danii w Elsynorze (Helsingør) i rozpoczyna się po nagłej śmierci króla Hamleta. Na tron wstępuje jego brat Klaudiusz i żeni się z wdową po Hamlecie – królową Gertrudą. Do kraju wraca z Wittenbergi syn zmarłego króla, również Hamlet. Zrozpaczony po śmierci ojca książę jest dodatkowo zgorszony postępowaniem matki, która wyszła za jego stryja niedługo po śmierci poprzedniego męża (w czasach Szekspira było to uznawane za kazirodztwo). Tymczasem na zamku zaczyna pojawiać się duch zmarłego króla Hamleta. Poinformowany o tym przez swego przyjaciela Horacego i oficerów straży książę spotyka się z Duchem. Ten wyznaje młodemu Hamletowi, iż został zabity przez brata – obecnego króla i każe synowi przysiąc, że zostanie przez niego pomszczony; zakazuje mu jednak mścić się na matce. Hamlet ma wątpliwości, czy Duch mówił prawdę, mógł być przecież diabłem, który przybrał jedynie postać jego ojca, by go oszukać i sprowadzić na złą drogę. Postanawia znaleźć dowody zbrodni. Przybiera pozę niezrównoważonego psychicznie szaleńca, który popada w apatię, przerywaną niekontrolowanymi wybuchami. Ma mu to dopomóc w śledzeniu poczynań stryja oraz uśpieniu jego czujności. Nie wiadomo do końca, czy objawy szaleństwa to tylko poza, czy wywołane są rzeczywiście przez szaleństwo (Hamlet myśli o samobójstwie). (Za Wikipedią) A co było dalej, dowie się czytelnik po przeczytaniu całej sztuki. Życzymy przyjemnej lektury!

Wiatr od morza

Stefan Żeromski

‘Wiatr od morza’ – książka Stefana Żeromskiego. Ukazała się w 1922 roku. Żeromski otrzymał za nią Nagrodę im. Orzeszkowej, Państwową Nagrodę Literacką. Książka doczekała się ponad dziesięciu wydań. Książka jest zbiorem niepowiązanych ze sobą form literackich, takich jak opowiadania, bajki, biografie, reportaże czy relacje historyczne, których wspólnym elementem jest temat Pomorza, i diabła Smętka, znanego z legend kaszubskich i mazurskich. Książka jest uznawana za literacki argument za dostępem Polski do morza i polskością germanizowanego Pomorza. Z tego też powodu książka była ostro atakowana przez niemiecką krytykę i być może miała wpływ na decyzję Komitetu Noblowskiego, który przyznał nagrodę Nobla mniej kontrowersyjnemu Władysławowi Reymontowi. Jeden z rozdziałów książki opisuje historię Krystyny Ceynowej, ostatniej osoby w Polsce, która poniosła śmierć w wyniku oskarżenia o czary. Książka była ekranizowana w 1930 r. filmem o tym samym tytule. Tytuł książki zainspirował m.in. nazwę Pomorskiej Nagrody Literackiej „Wiatr od morza” (za Wikipedią).

Bajka o Żelaznym Wilku

Wacław Sieroszewski

Bajka o Żelaznym Wilku to fantastyczna opowieść o tym, jak zagubiony w głuchym borze, podczas polowania, król wpadł w zasadzkę zastawioną tam przez wilki. Żelazny Wilk, przywódca groźnego stada pokonawszy monarchę w pojedynku wziął go do niewoli. Stało się to przyczyną wojny wyniszczającej obie strony konfliktu wojska wilczego i królewskiej drużyny. Dopiero gorące uczucie do córki króla, jakie rozgorzało w sercu Żelaznego Wilka sprawiło, że po długim okresie zmagań nastał pokój.

Janssen i historia Reformacji

A. Kraetzig

Fragment: „Gęste ciemności zaległy niemiecką ziemię; wiedza, literatura, sztuka drzemały, przytłoczone ciężarem scholastyki, lub wyrodziły się w śmieszne subtelności. Poczucie religijne skarłowaciało, jeśli nie znikło zupełnie. Duchowieństwo świeckie i zakonne, począwszy od papieża, aż do ostatniego kleryka, głęboko było pogrążone w występkach, oddane całą duszą zabiegom o rzeczy doczesne a przede wszystkim o pieniądze. Tak – nawet odpustem i świętościami posługiwał się kler, aby zaspokoić swą chciwość. Socjalne stosunki w Niemczech straszne były i upokarzające zarazem. Czarna noc niewoli ducha, naukowej stagnacji, upadku religii i wszelkiego rodzaju nędzy, panoszyła się wkoło na schyłku średnich wieków. Jęk bólu i tęsknoty za wyzwoleniem brzmiał od Morza Północnego aż po brzegi Adriatyku!... Któż będzie tym upragnionym wybawcą? Oto on powstał w osobie Marcina Lutra, który nauką swą świat wyswobodził, narodom dał pokój i szczęście, Niemcy uwolnił spod jarzma chciwego Rzymu i podniósł do dzisiejszej wielkości ̋. Tak mniej więcej wygląda krajobraz Niemiec w świetle zachodzącego słońca średnich wieków, skreślony malowniczym piórem protestanckich dziejopisarzów. A biada, stokroć biada temu, kto by o wiarogodności tego obrazu śmiał powątpiewać; bo wyłącznie nieomylna historiozofia niemiecka rzuci na jego głowę nieodwołalną klątwę potępienia! I rzecz dziwna, nieledwie rzekłbym cudowna: groźny ten anatemat przez wieki trzymał wszystkich jakby na uwięzi pod wpływem czarodziejskiego zaklęcia. Reformacja uchodziła za dzieło Boga, którego wybranym, opatrznościowym narzędziem był Luter. Kościół Chrystusowy spaczył się i zeszpetniał: konieczną więc było rzeczą, szerząc już i w katolickich kołach niechęć i wstręt ku własnemu Kościołowi. Nadeszła wreszcie chwila, gdzie bojaźń klątwy straciła swą władzę, aby Luter odświeżył go i sprostował. Dogmat to był historyczny, który nie tylko protestanccy pisarze i kaznodzieje głosili, ale i wielu katolików czerpało z tych baśni, jakby ze źródeł najwiarogodniejszych”. Zachęcamy do lektury!

Pani Firmiani. Madame Firmiani

Honoré de Balzac

Książka w dwóch wersjach językowych: polskiej i francuskiej. Version bilingue: polonaise et française. Młody Oktaw żyje razem z tajemniczą panią Firmiani, a ich ubóstwo, jakie nastąpiło po okresie życia na wysokiej stopie, skłania wielki świat paryski do przekonania, że kobieta zrujnowała młodzieńca. Tymczasem wuj Oktawa, pragnąc zabezpieczyć jego przyszłość, przyjeżdża do miasta i przeprowadza prywatne śledztwo… Octave de Camps, un jeune aristocrate dont la cause de la pauvreté soudaine reste un mystère jusqu'à la fin de l'histoire il a rendu la fortune que son père avait détournée ; Mme Firmiani, femme charmante (25 ans, ou 28 selon les médisances), énigmatique mais consciencieuse, que l’on soupçonne à tort d’avoir ruiné Octave et qui est en fait son épouse : femme d'une grande pureté de sentiments, elle ne peut vivre pleinement son amour, sachant que le père de son mari a ruiné une famille… (za Wikipedią).

Mit o kurze niebieskiej. Święto majowe. Święto umarłych. Religia Dionizosa Dioskurowie i Helena

Stanisław Schneider

UWAGA! e-book jest skanem zapisanym w formacie PDF. Plik pdf uniemożliwia przeszukiwanie i kopiowanie tekstu REPRINT Ze wstępu autora: W nieocenionym swym zbiorze etnograficznym pomieścił Oskar Kolberg przypisek, przytaczający ustępy z dzieł Angelo De Gubernatisa i Kazimierza Szulca, z którego to przypisku wypływa, że kurą mityczną, znaną z podań, jest ziemia, a jajem które zniosła owa kura niebieska, jest słońce. Jaja, jakie się je na Wielkanoc przedstawiałyby zmartwychwstanie jaja niebieskiego, symbolu obfitości i słońca wiosennego. Chyba nikt otrzymywać dzisiaj nie chce, by tego rodzaju kosmogoniczny pomysł stworzenia słońca wyłonił się w ogóle w mitologii indoeuropejskiej, a w szczególności słowiańskiej. Zanim jednak wskażemy, w jakiej stronie należy szukać początku fantastycznego poglądu o jaju, z którego powstał wszechświat, zwróćmy się do jednej z najstarszych kosmologii greckich... A w kolejnych rozdziałach autor omawia i analizuje inne wierzenia i mity, dotyczące święta umarłych, religii Dionizosa oraz Dioskurów i Heleny.

Sny Maryi Dunin

Karol Irzykowski

Sny Marii Dunin symboliczne opowiadanie Karola Irzykowskiego. Zostało ukończone we wrześniu 1896 roku. Drukiem ukazało się jednak dopiero siedem lat później jako część składowa opublikowanej wówczas Pałuby. Utwór opowiada o przygodach tajemniczego archeologa, który stara się rozwikłać zagadkę snów tytułowej Marii. Irzykowski poruszył tu problematykę związaną z funkcjonowaniem ludzkiej podświadomości i nieświadomości. Rozwinął też filozoficzne zagadnienie dotyczące roli idealizmu w życiu człowieka. Na uwagę zasługuje nietypowa narracja Snów, prekursorska wobec eksperymentów formalnych XX-wiecznej prozy. (Za Wikipedią).

Żywoty Świętych Pańskich. Tom Trzeci. Marzec

Władysław Hozakowski

Dnia 1. marca. Święta Eudoksya, pokutnica, męczennica (Umarła roku 114.). Tego samego dnia. Święty Albin, biskup z Angers. (+ roku 549.). Inni święci z dnia 1. marca: Św. Antonina, męczenniczka. - Bł. Bonawita, kowal. - Św. Dawid, arcybiskup z Wales. - Św. Herkulan, biskup z Perugia. - ŚŚw. męczennicy Hermes i Hadryan. - ŚŚw. męczennicy Leon, Donat, Abundancyusz, Nicefor. - Św. Leon, arcybiskup i męczennik z Rouen. - Św. Marnan, biskup z Aberdon. - Św. Sywyard, opat. - Św. Switbert, biskup. - Św. Leoncya, dziewica, męczenniczka. / Dnia 2. marca: Święty Karól Dobry, hrabia Flanryi, męczennik. (+ roku 1127.). Inni święci z dnia 2. marca: Św. Switbert, arcybiskup z Yorku. - Św. Ceadda, biskup z Litchfield. - Św. Agnieszka pragska, dziewica. - Św. Joawa, mnich. - Święci męczennicy Jowin i Bazyleusz. - Św. Łukasz Kazaliusz, opat. - Święci męczennicy Paweł, Herakliusz, Sekundya i Januarya. - Św. Kwintus, cudotwórca. - Św. Symplicy, papież-męczennik. / Dnia 3. marca: Święta Kunegunda, cesarzowa. (+ r. 1040.). Inni święci z dnia 3. marca: Św. Adorator, wyznawca. - Św. Anzelm, opat. - Św. Kamyla, dziewica. - Św. Emetery, wieśniak i męczennik. - Św. męczennicy Feliks, Luciolus, Fortunat i Marcya. - Św. Gerwin, opat. - Św. męczennicy Marinus, żołnierz i Asteryusz, senator. - Św. Tycyan, biskup z Brescia. - Św. Winwaleusz, opat. / Dnia 4. marca: Święty Kazimierz, królewicz polski. (1458-1484.). Inni święci z dnia 4. marca: Św. Lucyusz I., papież, męczennik. - Św. Hadryan, męczennik. - Św. Paulin, biskup z Brescia. - Św. Pius, biskup z Sewili. - Św. Bazyn, biskup trewirski. - Św. męczennicy Stolbrand, Glodyan i Gajus. - Św. Oswin, zakonnik z Anglii. - Święci męczennicy i biskupi krymscy: Bazyli, Eugeni, Agatador, Elpidyusz, Eteryusz, Kapito, Efrem, Nestor, Arkadyusz. / Dnia 5. marca: Święty Gerazym, opat, pustelnik (+ r. 475.). Tego samego dnia. Święty Jan Józef od Krzyża. (1654-1739.). Inni święci z dnia 5. marca: Święci męczennicy Hadryan, Ewolus, Euzebiusz, Julian i Oktawian. - Św. Klemens, opat. - Św. Konon, ogrodnik, męczennik. - Św. Teofil, biskup z Cezarei. - Św. Fokas, męczennik. - Św. Marek, zakonnik. - Św. Grzegórz, biskup z Cypru. - Św. Eulampiusz, męczennik. - Św. Eulogiusz, męczennik. - Święci męczennicy Euzebiusz i Palatinus. - Św. Oliwa, dziewica i męczenniczka. / Dnia 6. marca: Św. Michalina czyli św. Koleta Boilet, dziewica. (1380-1447.). Inni święci z dnia 6. marca: Św. Baldred, biskup z Glasgow. - ŚŚw. Balteryusz i Bilfrid, pustelnicy. - Św. Bazyliusz, biskup z Bologni. - Św. Chrodegang, biskup z Metz. - Św. Klaudyan, męczennik. - Św. Konon, męczennik. - Św. Cyryl, jenerał Karmelitów. - Św. Eufrozyn, męczennik. - Św. Julian, lekarz. - Św. Kineburga, dziewica. - Św. Cyryakus, kapłan. - Św. Ewagryusz, biskup z Konstantynopola. - ŚŚw. męczennicy Wiktor, Wiktoryn, Klaudyan i żona jego Bassa. / Dnia 7. marca: Święty Tomasz z Akwinu, doktor Kościoła. (1225-1274.). Tego samego dnia. Święte Felicyta i Perpetua, męczenniczki. (Około roku 203.). Inni święci z dnia 7. marca: Św. Paweł Simplex (Prostak), wieśniak. - ŚŚw. męczennicy: Saturnin, Rewokat, Sekundolus i Satur. - Św. Teofil, biskup z Nikomedyi. - Św. Volker, kapłan i męczennik. - Św. Eubulus, męczennik. - Św. Gaudyozy, biskup z Brescyi. - Św. Paweł, biskup z Prusa. / Dnia 8. marca: Święty Jan Boży, założyciel zgromadzenia Bonifratrów (braci miłosierdzia). (1495-1550). Inni święci z dnia 8. marca: Św. Kleopatronia, dziewica. - Św. Feliks, biskup z Anglii. - Św. Hunfryd, biskup z Francyi. - Św. Luitfred, biskup z Pawii. - Św. Poncyus, dyakon. - Św. Prowinus, biskup z Como. - Św. Teofylakt, biskup z Nikomedyi. - Św. Julian, arcybiskup z Toledo. - ŚŚw. męczennicy: Cyryl biskup, Rogatus, Beata, Herenya, Felicyta, Urban, Sylwan, Mamimus. - Św. Weremund, opat. / Dnia 9. marca: Święta Frańciszka, Rzymianka, wdowa. (1384-1440). Tego samego dnia: Święta Katarzyna z Bologni, dziewica. (1413-1463.). Inni święci z dnia 9. marca: Św. Grzegórz, biskup z Nyssy, doktor Kościoła. - Św. Juwenkula, męczenniczka. - Św. Pacyan, biskup z Barcelony. - Św. Witalis, opat Bazylianów. - Św. Briga, dziewica. - Bł. Bosa, biskup angielski. / Dnia 10. marca: Świętych czterdziestu męczenników z Sebasty. (Około r. 316). Inni święci z dnia 10. marca: Św. Emilian, opat. - Św. Anastazya, dziewica. - Św. Blankard, wyznawca. - Św. Gajus i Aleksander, męczennicy. - Św. Cypryan, męczennik. - Św. Makary, biskup jerozolimski. - Św. Wiktor, męczennik. / Dnia 11. marca: Święty Eulogiusz, kapłan-męczennik. (Umarł w roku 859.). Inni święci z dnia 11. marca: Św. Sofroniusz, patryarcha jerozolimski. - Św. Benedykt, arcybiskup medyolański. - Św. Konstantyn, król angielski i męczennik. - Św. Eutymiusz, biskup z Sardes. - Św. Firmin, opat. - ŚŚw. męczennicy Gorgoniusz i Firmus. - Bł. Mamert, opat. - Św. Wigiliusz, biskup z Auxerre. - Św. Windycyan, biskup z Arras i Cambrai. - Św. Piotr, pustelnik. / Dnia 12. marca: Święty Grzegórz I. Wielki, papież i doktor Kościoła. (540-604.). Inni święci z dnia 12. marca: Św. Bernard, biskup z Kapuy. - Św. Edmund, z zakonu Cystersów. - ŚŚw. męczennicy i biskupi Inocenty i Razus. - Św. Murus, opat. - Św. Piotr, dyakon, uczeń św.Grzegorza Wielkiego. - Św. Teofanes, mnich z Konstantynopola. - Św. Elfeg, biskup z Winchester. - Św. Fina, dziewica. - Św. Paweł, biskup z Langres. - Św. Mamylyan, męczennik. / Dnia 13. marca: Błog. Wincenty Kadłubek, biskup krakowski. (1161-1223). Inni święci z dnia 13. marca: Św. Eufrazya, dziewica. - Św. Krystyna, dziewica i męczenniczka. - Św. Nicefor, patryarcha konstantynopolitański, męczennik. - Św. Ramir, przeor. - Św. Edykt, męczennik. - Św. Gerald, opat, biskup irlandzki. - Św. Piency, biskup z Poitiers. - ŚŚw. męczennicy Maksym, Graciozy, Ignacy, Eremita, Laurencya, Romana, Specyoza. - Bł. Sancya, zakonnica. / Dnia 14. marca: Święta Matylda, cesarzowa. (Umarła w r. 968.). Inni święci z dnia 14. marca: Św. Aleksander, męczennik. - Św. Eutychiusz, męczennik. - Św. Inocenty, biskup z Werony. - Święci Piotr i Afrodyzy, męczennicy. - Św. Pion, Roman, Albert, Domicyusz, męczennicy. - Św. Leobin, biskup z Chartres. - Św. Bonifacy, biskup z Ross. / Dnia 15. marca: Święty Longin, żołnierz, męczennik. (+ r. 71.). Tego samego dnia. Święty Klemens Maria Hofbauer. (1751-1820.). Inni święci z dnia 15. marca: Św. Arystobulus, męczennik, uczeń apostolski. - ŚŚw. męczennicy Konstanty i Felicyan. - Św. Leokrycya, dziewica i męczenniczka. - Św. January, męczennik. - Św. Specyozy, uczeń św.Benedusta. - Św. Zacharyasz, papież. - Św. Euzebiusz, biskup z Vercelli. - Bł. Rajmund, opat. - Św. Nikander, męczennik. - Św. Probus, biskup z Rieti. / Dnia 16. marca: Święty Herybert, arcybiskup koloński. (Umarł w roku 1021.). Inni święci z dnia 16. marca: Św. Abban, kapłan irlandzki. - Św. Agapit, biskup z Rawenny. - Św. Aninas, pustelnik. - Św. Bonifacy, biskup szkocki. - Święte męczenniczki Miliza i Eugenia. - Św. Chrystodul, opat. - Św. Kolokwil, król angielski. - Św. Kolumba, dziew.-męcz. - Św. Cyryak, dyakon. - Święci męczennicy Largus i Smaragdus. - Św. Euzebia, ksieni. - Św. Grzegórz, erem., biskup z Orleans. - Św. Julian, męczennik. - Św. Roman, dyakon i męczennik. - Św. Walenty, biskup z Terracina. / Dnia 17. marca: Święta Gertruda, dziewica i ksieni. (626-659.). Święty Patryk, biskup, apostół Irlandyi. (387-493.). Inni święci z dnia 17. marca: Św. Agrykola, biskup z Chalons. - Św. Ambroży, dyakon z Aleksandryi. - Św. Józef z Arymatei, członek wysokiej rady Jerozolimskiej, który złożył Ciało Pana Jezusa w własnym grobie. - Św. Nessanus, kapłan z Irlandyi. - Św. Teosterykt, mnich, wyznawca. - Św. Wiwencya, dziewica. - Św. Witburga, zakonnica. - Bł. Jan Sarkander z Morawyi, męczennik. / Dnia 18. marca: Święty Cyryl, biskup z Jerozolimy. (315-386.). Inni święci z dnia 18. marca: Św. Aleksander, męczennik, biskup z Cezarei. - Św. Anzelm, biskup z Lucca. - Św. Edward, król angielski, męczennik. - Św. Tetrykus, biskup z Langres. - Św. Frydyan, biskup z Lucca. - ŚŚw. męczennicy Kwintus, Rogatus, Ingenua, Kwartyla, Rogata, Łucyan, Aurylyusz, Saturnin, Wiktor i Maurus. / Dnia 19. marca: Święty Józef, Oblubieniec Przenajświętszej maryi Panny. Inni święci z dnia 19. marca: Św. Alemund, książe-męczennik. - Św. Jan Paranensis, opat. - Bł. Marek z Monte-Gallo, lekarz i kapłan. - Św. Landold, kapłan, męczennik. - ŚŚw. Wencyana i Adeltruda, dziewice i męczenniczki. - Św. męczennicy Kwintus, Kwintyla, Kwartyla, Marek. / Dnia 20. marca: Święty Wulfram, arcybiskup z Sens. (Umarł w roku 720.). Tego samego dnia: Święty Kutbert, biskup z Lindisfarn. (687.). Inni święci z dnia 20. marca: ŚŚw. męczenniczki Aleksandra, Matrona, Julia, Eufemia i Teodozya. - Św. Akwila, namiestnik, męczennik. - Św. Archypus, kapłan, uczeń św. Pawła apostoła. - ŚŚw. kapłani Gratus i Marceli. - Św. Herbert, kapłan. - Św. Joachim, ojciec Przen. Maryi Panny. - Św. Nicetas, biskup z Apolonii. - Św. Fotyna, samarytanka, z którą Pan Jezus rozmawiał przy studni Jakóbowej i jej synowie śśw. Józef i Wiktor. - Św. Sebastyan, męczennik. - Św. Tomasz, patryarcha Konstantynopolu. - Św. Urban, biskup z Metz. / Dnia 21. marca: Święty Benedykt, opat. (480-543.). Inni święci z dnia 21. marca: Św. Berylus, biskup z Catanea. - Św. Lupicyn, opat. - ŚŚw. męczennicy Filemon i Domninus. - Św. Serapion, pustelnik i biskup z Thumis. - Bł. Santuccia, ksieni. - Św. Serapion z Arsinoe, opat. - Św. Enna, opat irlandzki. / Dnia 22. marca: Święty Mikołaj von der Flue, pustelnik. (1417-1487.). Inni święci z dnia 22. marca: Św. Bazyli, kapłan-męczennik. - Św. Katarzyna z Genui, wdowa. - Św. Deogratias, biskup z Kartaginy. - Św. Lea, wdowa. - Św. Paweł, uczeń apostolski, biskup z Narbonne. - Św. Saturnin, męczennik. - Św. Epafrodyt, uczeń apostolski, biskup z Terracina. - Św. Oktawian, archidyakon. - Św. Afrodyzyusz, biskup z Bezieres. - ŚŚw. męczennice Kalinika i Bazylisa. / Dnia 23. marca: Święta Katarzyna Szwedzka, dziewica. (Umarła w roku 1381.). Tego samego dnia: Święty Oton, pustelnik. (Około r. 1120.). Inni święci z dnia 23. marca: Św. Benedykt, mnich. - Św. Domicyusz, męczennik. - Św. Edylwald, pustelnik. - Święci męczennicy Fidelis i Feliks. - Św. Julian, wyznawca. - Św. Teodul, kapłan. - Św. Turybyusz, arcybiskup z Lima. - Św. Wiktoryan, namiestnik. - Św. Frumencyusz, kupiec. - Św. Liberat, lekarz. - Św. Nikon, zakonnik i męczennik. / Dnia 24. marca: Święty Szymon, pacholę trydenckie, męczennik. (Umarł w r. 1472.). Inni święci z dnia 24. marca: Św. Gabryel, archaniół. - Św. Agapit, biskup z Synnada. - Św. Aldemar, opat. - Św. Arteman, uczeń św. Pawła apostoła, biskup z Seleucia. - Św. Domingart, biskup irlandzki. - Św. Hilda, ksieni. - Św. Janek, pacholę-męczennik, zabity przez żydów. - Św. Latyn, biskup z Brescia. - ŚŚw. Romulus i Secundus, męczennicy. - Św. Seleukus, wyznawca. - Św. Sewer, biskup z Catania. - Św. Werus, biskup z Vienne. - Św. Wilhelm z Norwich, chłopiec-męczennik, zabity przez żydów. / Dnia 25. marca: Uroczystość Matki Boskiej Zwiastowania. Inni święci z dnia 25. marca: Św. Dyzma, dobry łotr. - Św. Ejnard, pustelnik. - Św. Humbert, opat. - Św. Ireneusz, biskup z Sirmium. - Św. Pelagiusz, biskup z Laodycei. - Św. Kwiryn, męczennik. - Św. Ryszard, chłopiec umęczony przez żydów. - Św. Dula, dziewica i męczenniczka. / Dnia 26. marca: Święty Ludger, biskup monasterski. (744-809.). Inni święci z dnia 26. marca: Św. Braulio, biskup z Saragossy. - Św. Kastallus, męczennik. - Św. Felicyta, dziewica. - Św. Feliks, biskup z Trewiru. - Św. Montanus, kapłan i żona jego św. Maksyma, męczennicy. - ŚŚw. Piotr, Marcyan, Jowin, Tekla i Kasyan, męczennicy. - Św. Teodor, biskup. - Św. Ireneusz, dyakon. - ŚŚw. Serapion i Amoniusz, męczennicy. / Dnia 27. marca: Święty Jan Damasceński, doktor Kościoła. (Roku 676-780.). Inni święci z dnia 27. marca: Św. Adalpret, biskup-męczennik z Trydentu. - Św. Aleksander, żołnierz i męczennik. - Św. Augusta, dziewica i męczenniczka. - Św. Wilhelm Temperyusz, biskup z Poitiers. - Św. Rupert, biskup z Solnogrodu. - Św. Jan, pustelnik. - Św. Maryusz, męczennik. - Św. Paweł, biskup z Koryntu. / Dnia 28. marca: Święty Jan Kapistran. (1385-1456.). Inni święci z dnia 28. marca: Św. Guntram, król Burgundyi. - ŚŚw. Pryskus, Marek i Aleksander, męczennicy. - ŚŚw. Rogat i Sucessus, męczennicy z Afryki. - Św. Sykstus III., papież. - Św. Konon, Bazylianin. - Św. Hilarion, opat. / Dnia 29. marca: Święty Eustazyusz, opat. (+ r. 678.). Inni święci z dnia 29. marca: Św. Aulusz, biskup z Viviers. - Św. Aurelian, męczennik. - Św. Bertold, jenerał Karmelitów. - Św. Cyryl, dyakon i męczennik. - Św. Gundlak, książe i pustelnik. - Św. Liminiusz, męczennik. - Św. Marek, biskup-męczennik z Arethusa. - Św. Symplicyusz, opat. - ŚŚw. Teodor, Pentalis, Julian i Achacya, męczennicy. - Św. Ludolf, biskup z Ratzeburga. - ŚŚw. bracia Jonasz i Barachizyusz, zakonnicy. - Św. Sekundus, męczennik. / Dnia 30. marca: Święty Jan Klimak, opat. (Umarł w roku 605.). Inni święci z dnia 30. marca: Św. Jan, pustelnik z Egiptu. - Św. Karalampus, męczennik. - Św. Kliniusz, zakonnik. - Św. Eubula, matka św.Pantaleona. - Św. Nojola, dziewica-męczenniczka. - Św. Pastor, biskup z Orleans. - Św. Kwiryn, męczennik. - Św. Regulus, biskup z Senlis. - Św. Weron, wyznawca. - Św. Eulalia, dziewica i męczenniczka. - Św. Zozym, biskup z Syrakuz. - Bł. Amadeus, książę z Sawoya. - ŚŚw. Domniusz i Wiktor, męczennicy. / Dnia 31. marca: Święty Gwidon, opat. (970-1046.). Tego samego dnia. Święta Balbina, dziewica-męczenniczka. (Umarła w roku 130.) Inni święci z dnia 31. marca: Św. Akacyusz, biskup z Melitene. - Św. Banjamin, dyakon. - Św. Renowat, biskup z Merida. - Św. Teofil i Ateneusz, męczennicy. - Św. Daniel, zakonnik. - Św. Maurycyl, arcybiskup Medyolanu. - ŚŚw. męczennicy Teodul, Anezyusz, Feliks, Kornelia, Portus, Abdas, Walerya.

Dziady. Część I, II i IV

Adam Mickiewicz

‘Dziady’ – cykl dramatów romantycznych Adama Mickiewicza publikowany w latach 1823-1860. Składają się na niego trzy luźno powiązane części oraz część pierwsza, wydana pośmiertnie, mająca charakter nieukończony: ‘Dziady część II’ – dramat z 1823 roku, ‘Dziady część IV’ – dramat z 1823 roku, ‘Dziady część III’ – dramat z 1832 roku, ‘Dziady część I’ – dramat ogłoszony pośmiertnie w 1860 roku (nieukończony). Oprócz dramatów, w skład II części wchodzi wiersz ‘Upiór’ publikowany początkowo jako osobny utwór, zaś w skład III części rozległy ‘Ustęp’ – epicki komentarz ukazujący obraz carskiej Rosji, zakończony słynnym wierszem ‘Do przyjaciół Moskali’. Elementem spajającym te części jest obrzęd Dziadów – dokładnie przedstawiony w części II, wspominany przez Gustawa w cz. IV i odbywający się w scenie IX cz. III. W utworze znajdują się liczne wątki autobiograficzne, zawarte są w nim idee romantyzmu, także polskiego, związanego z walką narodowowyzwoleńczą z rosyjskim zaborcą. (za Wikipedią).

Świerszcz za kominem. The Cricket on the Hearth

Karol Dickens

Publikacja w dwóch wersjach językowych: polskiej i angielskiej. Oto kolejna z opowieści wigilijnych Dickensa w wydaniu dwujęzycznym: polsko-angielskim. John Peerybingle, biedny, ale oddany i czuły mąż, mieszka ze swoją młodą żoną Dot, kochającą żoną, jej dzieckiem (chłopcem) i nianią Tilly. Za kominem ich mieszkania mieszka świerszcz, co uważa się za szczęście, ponieważ wszyscy wiedzą, że świerszcz mieszkający za kominem przynosi szczęście domowi. Pewnego dnia tajemniczy, nieznajomy odwiedza rodzinę, która gości go przez kilka dni. Ich sąsiad, skąpy pan Tackleton, zatrudnia w swoim warsztacie biednego Caleba, który ma niewidomą córkę Berthę i syna Edwarda, który wyjechał do Ameryki Południowej, a o którym nie mamy żadnych wiadomości i dlatego myślimy, że on już nie żyje. Tackleton zamierza poślubić May, wcześniej narzeczoną Edwarda, chociaż ona go nie kocha i wciąż myśli o swoim zaginionym konkurencie... To oczywiście nie jest koniec opowieści, a co było dalej dowiemy się po przeczytaniu książki.

Arda Wiraz namag. Wędrówki po niebie i piekle

Nieznany

Arda Wiraz namag - intrygujący tekst zaratusztriański pochodzący ze starożytnego Iranu – po raz pierwszy po polsku. O autorze „Arda Wiraz namag”, czyli zaratusztriańskiej „Księgi o pobożnym Wirazie” nic nie wiadomo. Czasami uważa się, iż mógł to być jeden z bogobojnych komentatorów Awesty, żyjący w epoce Sasanidów (224 – 651 r. n.e.), zwykle jednak przyjmuje się, że tekst powstał dopiero w wieku IX n.e. Wskazuje na to głównie słownictwo użyte w „Księdze...”, oraz odniesienia do podboju Iranu przez Aleksandra Wielkiego, czyli wydarzenia paralelne do zawojowania kraju przez muzułmańskich Arabów, którzy - podobnie jak król macedoński – zniszczyli starożytną religię mazdejską. Wszakże zaznaczyć należy, iż ścisłe datowanie nie jest możliwe, bowiem najstarsza zachowana kopia utworu datowana jest dopiero na wiek XIV. „Arda Wiraz namag” opowiada o tym, jak w świątyni ognia zebrało się wyższe duchowieństwo mazdejskie i oddelegowało pobożnego Wiraza, męża jego siedmiu rodzonych sióstr, w zaświaty. Dostał się tam, przyjąwszy silny narkotyk sporządzony z konopi i bielunia. Wędrówkę rozpoczął od mostu Czinwad, stanowiącego granicę między życiem doczesnym, a pośmiertnym, następnie obejrzał niebo i niebiańskie rozkosze, a z nieba jego nadprzyrodzeni przewodnicy – aniołowie Srosz i Adur – powiedli go do piekła. Tu ujrzał straszliwe męki grzeszników. Po siedmiu dobach Wiraz obudził się z narkotycznego snu i opowiedział o swojej wędrówce, a jego opowieść została spisana.

Opowieści niesamowite i upiorne. Stories and Studies of Strange Things

Lafcadio Hearn

Kilka japońskich opowieści odrobinę niesamowitych opartych na miejscowej tradycji mającej źródło w autentycznych jak się wierzy wydarzeniach. Są to: Historia O-Tei Zaślubiny po śmierci. Jikininki Pożeracz Zmarłych. Dyplomacja kata. Tajemnica nieboszczki. Sen Akinosuke. Horai Kraina Szczęśliwości. Książka przenosi nas do dawnej Japonii, tej Japonii, której już nie ma, bo musiała ustąpić na rzecz nowoczesności i wprowadza nas w świat budzących lekki dreszczyk emocji historii. Zachęcamy do lektury! Książka w dwóch wersjach językowych: polskiej i angielskiej. A dual Polish-English language edition.

Wiek oświecony, wiek XVIII

Franciszek Pouget

Wiek XVIII, wiek oświecony, ten to ze wszystkich poprzedzających był najstraszliwszy dla Kościoła katolickiego. W ciągu niego powstały przeciwko niemu sekty tak zuchwałe, chytre i silne jak nigdy nie było. Zdaje się, że bramy piekielne uwzięły się, aby go w tym czasie o ruinę przyprawiły, a iż go nie przemogły, winien to tylko wszechmocnemu słowu swojego Założyciela, na którego gruncie jest postawiony. Innych wieków sekty obcinały tylko, iż się tak rzec ma, gałęzie z drzewa Chrystusowej Religii, tegoczesne zaś usiłowały je obalić z korzeniem. Tamte rozwalniały chrześcijańską moralność, te zaś przetwarzały ją w bydlęcą. Tamte stawały na wyznaniu przynajmniej jakiejkolwiek wiary, przyjmowały nieśmiertelność duszy, Niebo i Piekło; te zaś zdeptawszy wszystko, co jest Boskiego i wyśmiawszy uczucia wieczności, kończyły na prostym ateizmie.

Słowianie Zachodni: dzieje, obyczaje, wierzenia, tom czwarty, część pierwsza: Dzieje Słowiańszczyzny Północno-Zachodniej aż do wynarodowienia Słowian zaodrzańskich. Słowiańszczyzna zaodrzańska pod panowaniem cudzoziemców. Dzieje polityczne 1172-1250

Wilhelm Bogusławski

Plik pdf jest zamknięty w postaci rastrowej złożonej ze skanów. Tom czwarty, część pierwsza dzieła Słowianie Zachodni omawia następujące tematy: Słowiańszczyzna zaodrzańska pod panowaniem cudzoziemców. Dzieje polityczne (1171-1250). Walka Niemców z Danami o Słowiańszczyznę Nadbałtycką (1172-1227): 1. Podziały terytorialne. 2. Wdzierstwa króla Waldemara na Pomorze. 3. Najazd Pomorzanów i Lutyków na Łużyce (r. 1179). Zaburzenie w księstwie Słowiańskim. Odpadnięcie Pomorza Zachodniego od Polski (r. 1180). 4. Zamieszki między książętami słowiańskimi ułatwiają Kanutowi VI zhołdowanie ich sobie (r. 1185). Cesarz to znosi. Śmierć księcia Bogusława I. (1187). 5. Słowiańszczyzna nadbałtycka pod władzą duńską (1185-1227). Walka Niemców z Danami (1198-1227). Nowe grupowanie się władz niemieckich na ziemiach pomorskich. Łużyce i Milsko: 1. Milsko pod władzą niemiecką (1034-1136). 2. Milsko pod władzą książąt czeskich (1136-1253). 3. Łużyce pod rządem margrafów wschodnich i miśnieńskich (1032-1209). 4. Łużyce pod władzą książąt śląskich (1209-1244). 5. Oderwanie Łużyc od Polski (1244-1252). Margrabstwo Brandenburskie: 1. Zabór Teltowskiego i Barnimskiego kraju. 2. Zhołdowanie Pomorza. 3. Opanowanie ziemi Stargardzkiej (1236) i zamach na Lubusz (1238). 4. Utwierdzenie się margrafów w Kopaniku i Mittenwalde. 5. Zabiegi o ziemie Wkrzanów. 6. Oderwanie Lubusza od Polski. Dzieje Polityczne (1250-1320). Zdobycze brandenburskie na wschód od Odry, w drugiej połowie XIII i w początku XIV w.: 1. Nieprzyjazne stanowisko Pomorza do Polski w XIII w. Rozterki między książętami polskimi. 2. Zdobycze margrafów nad dolną Wartą i Notecią aż do Drawy (1251-1271). 3. Wypadki na Pomorzu wschodnim do r. 1272 i rodowód dynastii Raciborowiczów. 4. Odpór margrafom (1272-1278). Przemysław II odzyskuje straty (1278-1286). 5. Zabiegi o spadek oczekiwany po Mściwoju II. Wiec w Słupsku panów pomorskich (1287). Przemysław II zostaje książęciem krakowskim i następcą pomorskim (1290). Zamachy wrogów. Śmierć Mściwoja (1294). Połączenie Pomorza z Polską. Koronacja Przemysława II (1296). Zamordowanie go (1296). 6. Ostatnie grabieże margrafów w Polsce. Zdrada Swenców. Krzyżacy podstępem Gdańsk opanowują, (1308). Waldemar sprzedaje Krzyżakom Pomorze Gdańskie (1310). Wartysław IV zabiera Słupsk i Sławno. Trudne położenie Władysława Łokietka. Dalsze zamachy Waldemara i śmierć jego (1319). Przesilenie w polityce.

Kozaczyzna ukrainna w Rzeczpospolitej Polskiej do końca XVIII wieku. Zarys polityczno-historyczny

Franciszek Rawita Gawroński

UWAGA! e-book jest skanem zapisanym w formacie PDF. Plik pdf uniemożliwia przeszukiwanie i kopiowanie tekstu REPRINT. Wiemy, jaką rolę anarchiczną odegrali Kozacy w Rzeczypospolitej, że z tej trzywiekowej prawie anarchii powstawały i organizowały się, wyszłe z łona ruskiego społeczeństwa, dwa jego odłamy, z których jedna nosiła nazwę Kozaczyzny, druga Hajdamaczyzny. Historycy nasi dawniejsi, a szczególnie bliżej wypadków stojący, lepiej od nas rozumieli następstwa o objawy tego ruchu społecznego, zrodzonego nad Dnieprem i porywającego furią swawoli ludność wiejską za sobą, lecz domyślnie raczej niż na podstawie badań i dokumentów nieznanych im zresztą. Nie doceniono jednak znaczenia tego zjawiska dziejowego lub oceniano je błędnie. Odnieść się to może, zarówno do wewnętrznej, jak i do zewnętrznej polityki państwa polskiego. Następstwa takiego krótkowidztwa były fatalne dla państwa. Pragniemy dać czytelnikowi dzieło naukowe, ścisłe, historyczne, a jednak zupełnie popularne w układzie swoim i traktowaniu przedmiotu badań.

Chłopi

Władysław Stanisław Reymont

Chłopi – powieść społeczno-obyczajowa Władysława Stanisława Reymonta publikowana w odcinkach w latach 1902–1908 w „Tygodniku Ilustrowanym”, wydana w latach 1904–1909 w Warszawie w wydawnictwie „Gebethner i Wolff”. Pisarz otrzymał za ten utwór literacką Nagrodę Nobla w 1924. (za Wikipedią).

Orland szalony. Orlando furioso

Lodovico Ariosto

Orland szalony (Orlando furioso) epos rycerski, najdłuższy znany epos europejski opisuje przygody Orlanda, paladyna króla Franków, Karola, walki z najazdem muzułmańskim oraz nieodwzajemnioną miłość Orlanda do Angeliki, królewny z Orientu. Epos zawiera również wiele rozbudowanych dygresji (szczególnie przygody Rudgera (Ruggiero) i Bradamanty (Bradamante), przodków panującej w Ferrarze rodziny dEste, patronów poety), wiele elementów fantazji i magii oraz walki dobra ze złem. (Za: https://pl.wikipedia.org/wiki/Orland_szalony). Książka w dwóch wersjach językowych: polskiej i włoskiej.

Wyspa tajemnicza. L\'Île mystérieuse. The Mysterious Island

Jules Verne

Jules Verne: Wyspa tajemnicza. LÎle mystérieuse. The Mysterious Island. Edycja trójjęzyczna polska, francuska i angielska. Książka opowiada o czasach wojny secesyjnej w Ameryce przedstawia kilkuletni pobyt grupki uciekinierów na małej, niezamieszkanej wyspie, nazwanej później przez rozbitków imieniem Abrahama Lincolna, w pobliżu drugiej małej i niezamieszkanej wysepki Tabor na Pacyfiku. W skład grupy wchodzą: inżynier Cyrus Smith, dziennikarz Gedeon Spilett, marynarz Bonawentura Pencroff, chłopiec Harbert Brown oraz służący Nab (Nabuchodonozor), a także pies Top. Znaczną część powieści zajmuje opis wykorzystania przez rozbitków swojej wiedzy dla odtworzenia technologii w warunkach wyspy. (http://pl.wikipedia.org/wiki/Tajemnicza_wyspa) L'Île mystérieuse raconte l'histoire de cinq personnages : l'ingénieur Cyrus Smith, son domestique Nab, le journaliste Gédéon Spilett, le marin Bonadventure Pencroff et l'adolescent Harbert. Pour échapper au sige de Richmond o ils sont retenus prisonniers par les Sudistes pendant la guerre de Sécession, ils décident de fuir l'aide d'un ballon. Pris dans un ouragan, ils échouent sur une île déserte qu'ils baptiseront l'île Lincoln. Aprs avoir mené une exploration de l'île, ils s'y installent en colons et commencent la civiliser. Une présence semble veiller sur eux et les aider dans toutes les circonstance difficiles, voire tragiques. (http://fr.wikipedia.org/wiki/L'Île_mystérieuse) The book tells the adventures of five Americans on an uncharted island in the South Pacific. The story begins in the American Civil War, during the siege of Richmond, Virginia, the capital of the Confederate States of America. As famine and death ravage the city, five northern prisoners of war decide to escape by the unusual means of hijacking a balloon. The escapees are Cyrus Smith, a railroad engineer in the Union army (named Cyrus Harding in some English translations); his black manservant Neb (short for Nebuchadnezzar), a former slave who had been freed by Smith; the sailor Bonadventure Pencroff (who is addressed only by his surname, but his ""Christian name"", Bonadventure, is given to their boat; in other translations, he is also known as Pencroft); his protégé Harbert Brown (called Herbert in some translations), a young boy whom Pencroff raises as his own after the death of his father (Pencroff's former captain); and the journalist Gedéon Spilett (Gideon Spilett in English versions). The company is completed by Cyrus' dog ""Top"".(http://en.wikipedia.org/wiki/The_Mysterious_Island)

Dywan perski. Antologia arcydzieł dawnej poezji perskiej

Antologia

Zbiór arcydzieł dawnej poezji perskiej takich autorów jak: Firdausi, Abu Said Abu al Chejr, Saadi, Omar Chajjam, Chakani, Rumi, Hafiz, Dżami, Fath Ali Szah Kadżar. Antologię opracował i wstępem opatrzył Antoni Lange. Autorami przekładów na język polski są: Aleksander Chodźko, Antoni Lange, Karol Mecherzyński, Tadeusz Miciński, Samuel Otwinowski, Mieczysław Gwalbert Pawlikowski, Albert (Wojciech) Szeliga hrabia Potocki, Fr. Xawery Pusłowski, Wacław Rolicz Lieder, Józef Szujski i Maryla Wolska.

Czterowiersze Chakaniego

Chakani Afzaluddin

Chakani jest powszechnie uważany za głównego poetę języka perskiego. Jego habsiyat (poezja więzienna) jest uważana za jedną z najlepszych w swoim rodzaju. Gatunek ten został opisany jako najbardziej interesujący pod względem estetycznym korpus tekstów średniowiecznego świata islamskiego na temat uwięzienia. Chakani to mistrz języka, poeta posiadający zarówno intelekt, jak i serce, który uciekł ze świata zewnętrznego do świata wewnętrznego - wszystko to stawia go na czele szeregu twórców literatury perskiej. Publikacja zawiera rozdziały: Czterowiersze. Walka Asireddina z Chakanim. Chakani do Asireddina. Asireddin do Chakaniego.

Wesoły Marszałek

Bogusław Adamowicz

Zbiór opowiadań zawierający utwory: Wesoły marszałek, Dzieje doży, Pogańska ofiara, oraz Tajemnica długiego i krótkiego życia. Twórczość Adamowicza dzieli się na dwa odrębne nurty. Pierwszy skupia się na tematyce wywodzącej się z kręgu inspiracji twórczością Edgara Allana Poego. Drugi nurt wlicza się (obok poezji Tadeusza Micińskiego i Antoniego Langego) do nurtu kontynuującego i poddającego rozważaniom filozofię Juliusza Słowackiego (za Wikipedią).

Yuma Shetar. Tępiciel Yuma

Karol May

"Yuma Shetar", powieść pióra Karola Maya to niesamowita podróż w głąb serca Dzikiego Zachodu, gdzie honor, przyjaźń i odwaga stanowią nieodłączne elementy życia. W tej książce, autor Karol May, z wyjątkowym wyczuciem opisuje między innymi historię wojownika Yuma Shetara, którego imię jest synonimem odwagi i męstwa. Ta powieść przenosi nas w świat, gdzie wielka blada twarz Old Shatterhanda nadała imię Yuma Shetarowi, a Winnetou, legendarny Apacz, wyznaczył mu miejsce jako swemu bratu i przyjacielowi. Każda strona tej książki jest nasycona wibracjami emocji i ducha walki. Historia ta jest pełna wyzwań, gdzie postacie muszą stawić czoła gniewom i wątpliwościom. Jak Old Shatterhand, który zapalał fajkę pokoju z synem Yuma Shetara, między bohaterami narasta głęboka więź, której nie da się złamać. Jeśli szukasz opowieści o odwadze, przyjaźni i przemianie, "Yuma Shetar" to lektura, która wciągnie Cię w wir emocji i przygód Dzikiego Zachodu, gdzie każda strona skrywa nowe wyzwanie i niespodziankę.

O umartwieniu chrześcijańskim

Desiré Felicien François Joseph Kardynał Mercier

Celem umartwienia chrześcijańskiego jest przeciwdziałanie złym wpływom wywieranym przez grzech pierworodny na nasze dusze nawet po odrodzeniu ich przez chrzest. Pomimo odrodzenia naszego w Chrystusie, przez które zgładzony został w zupełności grzech pierworodny, daleko nam jeszcze bardzo do prawości i spokoju pierwotnego. Sobór Trydencki stwierdza, że nawet po chrzcie odczuwamy pożądliwość, tj. ową potrójną pożądliwość ciała, oczu i pychy, ale odruchy te powinny jedynie pobudzać nas do chwalebnych walk życia chrześcijańskiego. Potrójne to pożądanie nazywa Pismo św. raz starym człowiekiem przeciwstawiającym się nowemu człowiekowi, którym jest Jezus żyjący w nas i my żyjący w Chrystusie to ciałem lub naturą upadłą staczającą walki z duchem, lub naturą odrodzoną przez łaskę nadprzyrodzoną. Tego to starego człowieka trzeba nie mówię unicestwić bo jest to rzeczą niemożliwą, dopóki trwa życie doczesne ale umartwić tj. doprowadzić praktycznie do bezsilności, bezwładu i bezpłodności; trzeba przeszkodzić i zniweczyć żywotność zła w całym naszym życiu duchowym, by nie mogło wydawać owoców, którymi są grzechy. A więc umartwienie chrześcijańskie, powinno obejmować całego człowieka, cały zakres działania, w którym natura nasza obracać się może.