Muza

Jessie Burton

Świat wielkiej sztuki, jeszcze większych namiętności i tajemniczy obraz, który skrywa więcej niż tysiąc słów. Po jednej stronie płótna dziewczyna trzyma odciętą głowę swojej siostry, po drugiej lew, który za chwilę poderwie się do zabójczego skoku... Obraz, który latem 1967 roku trafia do renomowanej galerii w Londynie, elektryzuje środowisko marszandów. To może być śpioch, dzieło młodego hiszpańskiego artysty z lat 30. XX wieku zaginione w trakcie wojny. Potwierdzają to listy z muzeum Prado oraz fundacji Peggy Guggenheim. Wskutek szczególnego zbiegu okoliczności stenotypistka zatrudniona w galerii, 26-letnia Odelle Bastien, trafia na trop fascynującej historii z Andaluzji roku 1936. Losy Harolda Schlossa, Żyda z Wiednia, który pośredniczy w sprzedaży dzieł Kokoschki, Klee i Klimta, jego pięknej żony Sary i niezwykle uzdolnionej córki Oliwii, w nieoczekiwany sposób splotą się z jej własnym. Czarnoskórej imigrantki z Trynidadu, która choć nagrodzona prestiżowym literackim wyróżnieniem za debiutanckie opowiadanie, z trudem znajduje swoje miejsce w ksenofobicznym Londynie. W tej pięknej powieści Jessie Burton raz jeszcze porywa nas w czarowny świat sztuki i artystów, namacalnie wręcz dając odczuć atmosferę minionych dekad, pełną wewnętrznych napięć i niepokoju. Mądra i poruszająca książka o kobiecości, miłości, wolności i sztuce. Niełatwo powtórzyć spektakularny sukces debiutu, jakim była Miniaturzystka, przetłumaczona na 36 języków i sprzedana w nakładzie miliona egzemplarzy. A jednak Jessie Burton się udało! Mistrzowski akord. Przykuwające uwagę postaci, zręcznie poprowadzona narracja, sugestywnie oddana atmosfera dwóch epok [rok 1936 w Hiszpanii i lata 60. w Londynie]. Library Journal Oryginalna opowieść o wolności artystycznej, odnajdowaniu własnej formy ekspresji i poszukiwaniu twórczego odkupienia. Publishers Weekly W twórczy sposób Burton wtapia w historyczne wątki zagadkę oszustwa o dalekosiężnych konsekwencjach, związku między sztuką a artystą i skomplikowanej trajektorii kobiecych pożądań. Booklist Doskonała i mądra książka. Elle

Droga ku Przebudzeniu. Bodhicaryvatra

Śantidewa

Śantidewa, autor Drogi ku Przebudzeniu, był mnichem i studentem słynnego uniwersytetu-klasztoru Nalanda, założonego w V wieku w północnoindyjskim stanie Bihar. Droga ku Przebudzeniu (Bodhicaryvatra) to jeden z fundamentalnych tekstów tradycji mahajany, czyli buddyzmu wielkiego wozu. Przyjmuje się, że powstał on na początku VIII w. n.e. Dzieło to zawiera bardzo osobiste wyłożenie drogi, którą winien podążać ten, komu bliski jest ideał bodhisattwy istoty, która doznała Przebudzenia i która uwolniwszy się od daremności oraz boleści kołowrotu wcieleń, z poświęceniem oddaje się pracy na rzecz wyzwolenia wszystkich istot. Droga ku Przebudzeniu to wnikliwy opis kolejnych etapów prowadzących do owego celu.

"Romanica Silesiana" 2018, No 1 (13): Les littératures francophones d\'aujourd\'hui: l\'universel du et au quotidien

red. Ewelina Berek, Joanna Warmuzińska-Rogóż

Numer 13 czaospisma „Romanica Silesiana” poświęcony jest tematyce codzienności, czy też wręcz banalności życia we współczesnej literaturze frankofońskiej. Współcześni pisarze pochylają się nad codziennością, tym, co nieważne, odnajdując w tym obszarze, paradoksalnie, niezwykłe bogactwo i odkrywczą moc zwykłości, czemu dają wyraz w różnych gatunkach literackich i różnorodnych praktykach narracyjnych: autofikcji, powieści, noweli, dzienniku, eseju. W literaturze odchodzi się od monumentalnych powieści, proponując teksty bez historii, które skupiają się na zwyczajności i braku zdarzeń. Zainteresowanie tematyką codzienności wymaga bez wątpienia specyficznego sposobu konstrukcji tekstu, który będzie w stanie zaintrygować czytelnika tym, co nie wydaje się godne literatury. W numerze znalazło się trzynaście artykułów ukazujących ogromny potencjał badawczy pojęcia codzienności w różnych literaturach, między innymi belgijskiej, maurytyjskiej, algierskiej, quebeckiej, a także z różnych perspektyw i punktów widzenia. Numer adresowany jest do badaczy literatury, a także wszystkich osób zainteresowanych współczesną produkcją literacką w krajach frankofońskich.

Polityka przestrzenna w Polsce. Instytucjonalne uwarunkowania na poziomie lokalnym i jej skutki finansowe

Cezary Brzeziński

Ład przestrzenny ma szczególną wartość dla żyjącego i gospodarującego w przestrzeni człowieka. Dzięki prawidłowemu ukształtowaniu przestrzeni można chronić walory przyrodnicze, ograniczać antropopresję, tworzyć warunki do ochrony zabytków architektury czy układów urbanistycznych, a także wpływać na efektywniejsze funkcjonowanie gospodarki. Obserwacja niekorzystnych procesów przestrzennych w Polsce – m.in. żywiołowego rozlewania się miast, rozpraszania zabudowy na terenach wiejskich – zrodziła pytanie: dlaczego jednak tak się dzieje? Przekonanie o tym, że negatywne skutki planowania przestrzennego wynikają z obowiązującego prawa, skłoniło do wykorzystania w badaniu tego problemu podejścia instytucjonalnego. Przeprowadzono zatem ekonomiczną analizę prawa, przyglądając się zależnościom pomiędzy obowiązującymi rozwiązaniami ustawowymi oraz ich interpretacjami przez sądy administracyjne a skutkami finansowymi, jakie one niosą. W literaturze polskiej niewiele jest publikacji dotyczących skutków finansowych planowania przestrzennego, a już istniejące nie przedstawiają dokładnych zależności między unormowaniami prawnymi i ich skutkami ekonomicznymi. Niniejsza monografia w znaczącym stopnie wypełnia tę lukę i jest ona adresowana do szerokiego grona Czytelników zainteresowanych gospodarką przestrzenną – zarówno studentów tego kierunku, jak i ekonomistów, geografów, urbanistów, prawników oraz ekologów. 

Niedemokratyzmy

Marek Bankowicz

Zamieszczone w tym zbiorze teksty łączy wspólny mianownik, określony mianem niedemokratyzmów". Niedemokratyzmy to różnorodne w formie i treści przejawy odrzucenia demokracji jako porządku zakładającego kreowanie systemu władzy politycznej przez tych, którzy tej władzy podlegają. Niedemokratyzmy przynoszą wiec narzucony ustrój, podtrzymywany mniej lub bardziej otwarcie siłą. Objęcie w jednej syntetycznej analizie wszystkich podstawowych postaci niede-mokratyzmu nie jest możliwe. Ideologii i systemów niedemokratycznych - skądinąd mocno różniących się między sobą - było bardzo dużo. Sposób ich prezentacji i oceny wymagał zatem selekcji. Autor tomu, identyfikujące dwie główne formy niedemokratyzmu - autorytaryzm i totalitaryzm - wyszedł od ich teoretycznej charakterystyki, co pozwoliło uchwycić występujące pomiędzy nimi różnice. Następnie z kilku perspektyw ukazał niektóre elementy totalitaryzmu zarówno w jego postaci komunistycznej, jak i faszystowskiej oraz narodowosocjalistycznej. Akcent postawiony na totalitaryzm wynika z faktu, że stanowi on jakby kwintesencję niedemokratyzmu oraz najpełniejsze jego zastosowanie na płaszczyźnie ideologicznej i politycznej. (fragment książki)

Czas i miejsca w biografii. Aspekty edukacyjne

Elżbieta Dubas, Anna Gutowska

W kolejnym tomie serii „Biografia i badanie biografii” autorzy skoncentrowali się na dwóch podstawowych kategoriach – czasu i miejsca - w kontekście biograficznym. Kategorie te traktowane są jako przestrzenie uczenia się człowieka. Autorzy wskazują na potencjał edukacyjny, jaki w nich tkwi, i proponują nowe, interdyscyplinarne, teoretyczne ujęcia tych zagadnień. Czytelnik znajdzie w tomie również przykłady badań w zakresie tej tematyki: przeczyta o tym, w jaki sposób człowiek uczy się „z miejsc” i jaką rolę w uczeniu się odgrywa czas, także w sytuacjach egzystencjalnie trudnych. Ze wstępu Elżbiety Dubas

Dzieje człowieka piszącego

Kazimierz Orłoś

Kazimierz Orłoś o sobie samym Urzekająca autobiografia wybitnego prozaika Dzieje człowieka piszącego to kontynuacja ciepło przyjętej sagi rodzinnej Dzieje dwóch rodzin, Mackiewiczów z Litwy i Orłosiów z Ukrainy. Autor wspomina swoje dzieciństwo i młodość w Warszawie, które choć przypadły na lata stalinizmu były dla niego czasem beztroskim i szczęśliwym. Z pasją przedstawia też wejście w dorosłość, pierwsze sympatie i miłości, niepokoje związane z karierą zawodową i odpowiedzialnością za rodzinę. Opisuje wreszcie opór inteligencji przeciwko władzy Polski Ludowej, a także osobistą, dramatyczną historię opozycyjności wydanie powieści Cudowna melina o wszechwładzy partyjnych kacyków i konsekwencje tego twórczego wyboru. Opowieść Kazimierza Orłosia to nie tylko autobiografia jednego z najlepszych pisarzy, ale również wnikliwy portret zmieniającej się Polski: powstania z wojennych zniszczeń, codzienności w czasach stalinizmu i komunizmu, a wreszcie kształtowania się ruchu oporu wobec władzy ludowej, który ostatecznie doprowadził do upadku systemu i narodzin wolności. Niby wszystko było jak dawniej: studia, próby pisania, rytm podobnych dni, wypełnionych podobnymi zajęciami. A jednak wyczuwaliśmy nadchodzące zmiany. Ludzie związani z reżimem, zwłaszcza fanatyczni stalinowcy, przeżywali wstrząs po rewelacjach Chruszczowa. Fala odwilży płynęła do nas ze wschodu, z powieścią Erenburga Odwilż, z ludźmi, którzy wracali z łagrów. W sierpniu 1955 roku Nowa Kultura wydrukowała Poemat dla dorosłych Adama Ważyka. Pamiętam, że czytając strofy tego utworu poety jeszcze do niedawna żarliwego komunisty przeżyłem szok: czy to możliwe? To był wyraźny sygnał, że nadchodząca zmiana jest nieuchronna. Egzemplarz Nowej Kultury z poematem Ważyka na pierwszej stronie schowałem na pamiątkę. Jeszcze dziś, czytany po latach, wydaje się niezwykły. Jako druzgocąca krytyka tego wszystkiego, co działo się pod rządami komunistów. (fragment książki) Kazimierz Orłoś wybitny polski prozaik, nowelista i powieściopisarz, scenarzysta, publicysta. Od lat związany z Wydawnictwem Literackim, gdzie wydał m.in. zbiory opowiadań i powieści: Niebieskiego szklarza (1996), Drewniane mosty (2001), Dziewczynę z ganku (2006), Letnika z Mierzei (2008), Bez ciebie nie mogę żyć (wybór opowiadań, 2010), Dom pod Lutnią (2012).

Bieżeństwo 1915. Zapomniani uchodźcy

Aneta Prymaka-Oniszk

Lato 1915 roku. Armia rosyjska pod naporem wroga wycofuje się z Królestwa Polskiego i zachodnich krańców Imperium. Niemiec będzie babom cycki obcinał niesie się po wsiach. Spod Lublina, Chełma, Łomży, Ostrołęki, a nawet Warszawy obładowane wozy ruszają w głąb Rosji. Z obszarów na wschód od Białegostoku wyjeżdża nawet osiemdziesiąt procent mieszkańców. Wędrują w skwarze, bez wody i jedzenia. Niemieckie samoloty bombardują wojsko, nie szczędząc uciekinierów. Przy drogach zostają mogiły, część ciał leży niepogrzebana. Wybuchają epidemie. Masowo umierają dzieci. Bieżeńcy tak po rosyjsku nazywają uciekinierów carskie władze są rozwożeni po całej Rosji. Gdy we wsiach gdzieś na Syberii czy nad Donem z trudem budują nowe życie, wybucha rewolucja, niszcząc pozostałe filary odwiecznego porządku: carską władzę i religię. Bieżeńcy znowu ruszają w drogę, teraz w drugą stronę, do odrodzonego Państwa Polskiego. Powrót przynosi kolejne końce świata. Z terenu Polski wyjechać mogły ponad dwa miliony osób, ale o bieżeństwie milczą podręczniki. Opowieść ocalają potomkowie bieżeńców. To historia, którą można opowiadać z wielu perspektyw: ludzi postawionych w ekstremalnej sytuacji, chłopów, których świat ginie na ich oczach, wreszcie uchodźców, uciekinierów, ofiar kolejnych wojen. "To znakomite opracowanie losów poszczególnych ludzi i całej zbiorowości doświadczonych kataklizmem wojny i towarzyszącej jej polityki." prof. dr hab. Eugeniusz Mironowicz "Szli dzień i noc Na wschód. Katolicy, prawosławni, Żydzi, panowie, służba, chłopi, kobiety, dzieci, konie, bydło i psy; zdumiewający exodus wyparty z pamięci następnych pokoleń przez inne nieszczęścia XX wieku. Aneta Prymaka-Oniszk postanowiła, że nie zostawi tych uciekinierów. Jej książka to rzetelny dokument historyczny, piękna opowieść, dowód współczującej pamięci." Małgorzata Szejnert