Polacy na Litwie w świetle współczesnych przemian - szanse, wyzwania, zagrożenia. Analiza strategiczna

Barbara Jundo-Kaliszewska, Adam Eberhardt

Niniejsza publikacja stanowi zbiór poruszanych w czasie konferencji zagadnień, poddanych analizie naukowej i przekształconych w rekomendacje eksperckie. Konferencja została zorganizowana przez Fundację "Pomoc Polakom na Wschodzie" im. Jana Olszewskiego we współpracy ze Studium Europy Wschodniej Uniwersytetu Warszawskiego oraz Wydziałem Studiów Międzynarodowych i Politologicznych Uniwersytetu Łódzkiego. Udział w niej wzięli naukowcy, dziennikarze, edukatorzy, politycy, przedstawiciele biznesu i liderzy opinii publicznej, a także studenci z Polski i Litwy. Zagadnienia, zgodnie z założeniami konferencji, zostały podzielone na sześć kluczowych obszarów, omówionych - odpowiednio - w sześciu rozdziałach. Dokument kompleksowo analizuje sytuację mniejszości polskiej na Litwie, przedstawiając wielowymiarowe wyzwania i rekomendacje w kluczowych obszarach strategicznych. Według spisu ludności z 2021 roku Polacy stanowią 6,52% mieszkańców Litwy (183 421 osób) i pozostają największą mniejszością narodową tego kraju. Opracowanie wskazuje na złożoność sytuacji mniejszości, która wynika z historycznego bagażu wzajemnych relacji, uprzedzeń i geopolitycznych uwarunkowań. Kluczowym dokumentem pozostaje traktat polsko-litewski z 1994 roku, który określa prawa mniejszości, choć jego zapisy często są różnie interpretowane przez obie strony.

Placebo. Dlaczego działa coś, co nie działa?

Barbara Dolińska

Zjawisko placebo od lat fascynuje i zadziwia, stawiając badaczy przed koniecznością odpowiedzi na kłopotliwe pytanie: dlaczego działa coś, co działać nie powinno? Jak wytłumaczyć efektywność placebo w warunkach, w których konwencjonalna medycyna jest bezradna? Czy to prawda, że placebo bywa tylko niewiele mniej skuteczne niż osławiony prozac? I czy istnieją osobowościowe wyznaczniki podatności na to zjawisko? Ta książka adresowana jest do lekarzy, farmaceutów, psychologów i psychoterapeutów ale nie tylko. Przedstawia bowiem wyczerpująco zastosowania placebo zarówno w medycynie i w badaniach psychologicznych, jak i w sporcie, w którym jak się okazuje zjawisko to może odgrywać ważną rolę. Autorka nie unika przy tym tematów trudnych i niejednoznacznych, takich jak etyczne aspekty stosowania placebo. Współczesna nauka odnotowuje działanie placebo w coraz to nowszych obszarach. Próbuje też wyjaśnić mechanizmy, dzięki którym placebo działa. Po okresie, w którym była właściwie bezsilna, jeśli chodzi o wyjaśnienie omawianego tu zjawiska, i ograniczała się do tego, by w mądrze brzmiące słowa ubierać ludową mądrość wiara czyni cuda, przyszedł wreszcie okres mniej wstydliwy. Nauka, zwłaszcza w ostatnich dekadach, zidentyfikowała bowiem mechanizmy, dzięki którym placebo działa, i choć nadal wiele jest niejasności i kontrowersji, placebo przestało być zjawiskiem całkowicie tajemniczym.    (Fragment książki)  Istnieje pewna grupa zjawisk psychologicznych fascynujących i tajemniczych zarazem. Zjawisk, których zrozumienie może mieć nie tylko duże znaczenie praktyczne, ale także wywrzeć ogromny wpływ na wyjaśnienie mechanizmów regulacji zachowania człowieka. Należą do nich między innymi kontrola nad umieraniem, zdrowotne konsekwencje wykształcenia czy skuteczność placebo. Dane empiryczne na ten temat nie pozostawiają żądnych wątpliwości zjawiska te zachodzą często i bywają bardzo efektywne. Materiał dowodowy jest bogaty, materiał anegdotyczny jeszcze bardziej. Tymczasem samo rozumienie mechanizmu tych zjawisk pozostaje daleko w tyle.  (Z recenzji profesora Wiesława Łukaszewskiego)

Wilczy totem

Jiang Rong

„Bat został sam, otoczony. Jego kary koń rozdął chrapy i z wytrzeszczonymi oczami zaczął wierzgać, kopać i gryźć, jakby coraz liczniejsze rany nie robiły już na nim wrażenia. Otaczało ich coraz więcej wrogów, z przodu i z tyłu, uzbrojonych w straszliwe kły. Bat wiedział, że nie uda mu się uciec i została mu tylko walka. Także porzucił swoją urgę i chwyciwszy się mocno łęku, drugą ręką odwiązał zawieszoną przy popręgu pałkę, owinął wokół nadgarstka jej rzemienną pętlę i krzepko ujął ją w dłoń. Zebrał się w sobie i w jednej chwili przeistoczył z pasterza w nieustraszonego, mongolskiego wojownika. Był gotów do ostatecznej, śmiertelnej walki, w której musiał posłużyć się przekazaną przez przodków sztuką i podstępem. Pałka miała długość kawaleryjskiej szabli i od dziesięcioleci służyła jako broń przeciw wilkom, Bilig odziedziczył ją po ojcach i wreszcie przekazał jemu. Gruba jak stylisko łopaty, na dole owinięta była żelazną spiralą, na której zostały jeszcze czarne smugi, ślady po krwi wilków zabitych przez dawne pokolenia”. fragment powieści   Chiny, lata 60. XX w. Student z Pekinu trafia na stepy Mongolii Wewnętrznej. Tam rozpoczyna się jego fascynacja wilkami i narastająca chęć wychowywania i bliskiego poznawania młodego wilczka. Gdy to marzenie staje się rzeczywistością, okazuje się, że przyjaźń człowieka i drapieżnika wystawiona zostanie na wiele prób...   Zamierzeniem Jiang Ronga było napisanie książki wielopłaszczyznowej, ale równie dobrze można ją czytać na jednej, prostej płaszczyźnie. To opowieść o potrzebie prawdziwej wolności, o życiu zgodnym z naturą. „The Independent”   Od momentu wydania „Wilczego totemu” w 2004 r., książkę kupiły 4 miliony Chińczyków. To musi coś znaczyć, zwłaszcza że czytelne przesłanie moralne powieści niezbyt pasuje do polityki „korporacyjno-komunistycznego” państwa. […] To książka w stylu Jacka Londona: mnóstwo akcji, prostolinijna ocena moralna i pouczające słowa bohaterów […]. „The Guardian”

The Victorian Royal Nursery, 1840-1865. Creation, Organisation, Staff, Financing

Mariusz Misztal

The Victorian Royal Nursery attempts to shed more light on the nursery for the children of Queen Victoria. It examines the creation, organisation, and financing of the nursery, with a consideration of the most important individuals who looked after the Royal children, namely the medical staff, wet nurses, monthly nurses, permanent nurses, governesses and subgovernesses. The study is based mostly on the numerous unpublished documents from the Royal Archives at Windsor as well as the hitherto little-known or unknown sources like the journal of the royal accoucheur Dr Robert Ferguson or the diary of head-nurse Mrs Ann Thurston. From the review of The Victorian Royal Nursery, 1840–1865: This is an original and important research project […]. In The Victorian Royal Nursery Mr Misztal brings a scholarly, tightly-focussed approach to a part of the Victorian Royal Household which until now has only received passing references in the literature. This superb study gives a full, definitive account of a part of the life of Queen Victoria which has been largely neglected […]. No one has written in such detail about the royal nursery, and that in itself represents a vital contribution to royal scholarship. The new material which Misztal has discovered sheds new light on the Queen’s mental and emotional state after childbirth… This gives substance to Albert’s later fears about Victoria’s mental state and the rumours that she had inherited the madness of King George III. […] The footnotes are excellent and full of additional material [...]. This is an outstanding piece of research. It is a definitive account, and it will become indispensable. Professor Jane Ridley, author of Bertie: A Life of Edward VII and Queen Victoria: A Short Life

Światło wiedzy zdeprawowanej. Idee niemieckiej socjologii i filozofii (1933-1945)

Stanisław Tyrowicz

"Chciałem poznać przebieg i przyczyny deprawacji sławnej niegdyś niemieckiej socjologii oraz filozofii i przyjrzeć się światłu użyczanemu przez nie zdehumanizowanej dyktaturze, występującej pod mianem Trzeciej Rzeszy". Nie była to - pisze autor - praca radosna. "Temat narzucał się natrętnie. Do niewiedzy i ciekawości doszło przekonanie o jego ogólniejszej doniosłości, a meandry własnej biografii dostarczyły argumentów przeciwko tematom alternatywnym". Stanisław Tyrowicz był człowiekiem znakomitego umysłu i pięknego charakteru. Biografię miał - jak wielu ludzi z jego pokolenia - niełatwą. W młodości przeżył fascynację komunizmem. W epoce Polskiego Października był rzecznikiem radykalnej destabilizacji. Odwrót od Października spowodował, że - jako jeden z pierwszych - rozstał się z czerwoną legitymacją PZPR. Został uczonym w Katedrze Historii Myśli Społecznej Uniwersytetu Warszawskiego, kierowanej przez prof. Ninę Assorodobraj-Kulę. Książka ta jest pionierską analizą dziejów humanistyki III Rzeszy. Autor stawia zarazem materiałowi historycznemu pytania współczesne: o relacje świata władzy totalitarnej ze światem nauk humanistycznych; o mechanizmy niszczenia nauki przez funkcjonariuszy partii wyposażonej w jedynie słuszną ideologię; o degenerację pojęcia narodu w publikacjach ideologów nazizmu; wreszcie o degenerację samego narodu deprawowanego nazistowską nauką, kulturą i propagandą. To bardzo pouczająca lektura i bezcenne źródło wiedzy o epoce nazizmu. Trzeba też pamiętać o jej kontekście polskim. Powstała w II połowie lat 60., a obroniona została jako dysertacja doktorska w czerwcu 1968 r. Był to czas, gdy drętwa i nudna ideologia PZPR nabrała nieoczekiwanej dynamiki, wzbogacona o wątki faszystowskiei antysemickie. Dlatego książkę Stanisława Tyrowicza należy czytać również jako swoistą odpowiedź na ekscesy polskiego komunizmu, przyodzianego w barwę brunatną.

Zarys frazeologii współczesnego języka rosyjskiego (ujęcie funkcjonalno-teoretyczne) Oчерк по фразеологии современного русского языка (функционально-теоретический подход)

Agata Piasecka

Publikacja ma charakter zarówno teoretyczny, jak i praktyczny. Zawiera zarys wiadomości związanych z frazeologią rosyjską. Znalazły się w niej informacje dotyczące rozwoju frazeologii na gruncie rosyjskim, pokrótce omówiono aparat terminologiczny stosowany w tej dyscyplinie naukowej, przedstawiono relacje między frazeologizmem a słowem, cechy stylistyczne, strukturalne, morfologiczne i semantyczne frazeologizmów rosyjskich, ich pochodzenie i związki z kulturą. Każde zagadnienie zostało zilustrowane bogatym materiałem językowym wyekscerpowanym z najnowszych opracowań leksykograficznych, naukowych oraz z publicystyki. Składają się na niego przysłowia, porzekadła, skrzydlate słowa, idiomy, wyrażenia terminologiczne i inne jednostki frazeologiczne. Kompendium może być przydatne podczas zajęć ze współczesnego języka rosyjskiego o profilu językoznawczym na każdym etapie nauki na kierunku filologia rosyjska, a także na lektoratach czy kursach języka rosyjskiego. Zostało pomyślane w taki sposób, aby zarówno studenci z podstawową znajomością języka rosyjskiego, jak i ci bardziej zaawansowani byli w stanie samodzielnie zorientować się w prezentowanej problematyce badawczej. Celowi temu służy opracowanie części teoretycznej w dwóch wariantach językowych. O ile bowiem takie działy językoznawstwa rosyjskiego, jak fonetyka, morfologia czy składnia doczekały się opracowań napisanych w języku polskim, o tyle frazeologia niekoniecznie. Dodatkowo w książce zamieszczono wykaz prac poświęconych frazeologii rosyjskiej i polskiej. Zawiera on monografie naukowe, opracowania zbiorowe, słowniki i podręczniki. Część ta może być z powodzeniem wykorzystana przez studentów podczas pisania prac licencjackich czy magisterskich.

33 strategie wojny. Jak pokonać rywali i odnieść sukces

Robert Greene

33 strategie wojny 1. Przegrywaj bitwy, ale wygrywaj wojny: wielka strategia 2. Poznaj przeciwnika: strategia zdobywania informacji 3. Niszcz przeciwnika od środka: strategia wewnętrznego frontu i trzydzieści innych strategii...   Robert Greene stworzył błyskotliwe kompendium strategii militarnych, które pomagają odnosić sukcesy we współczesnym świecie. 33 strategie wojny to kompleksowy przewodnik po zasadach rywalizacji we wszystkich sferach życia. Odwołuje się do głębokich ponadczasowych doświadczeń i jest bogato ilustrowany przykładami z historii, czasem świadczącymi o geniuszu, niekiedy o szaleństwie. Bohaterami są m.in. Napoleon, Margaret Thatcher, zuluski wódz Czaka, lord Nelson, Hannibal i Ulysses S. Grant, a także przedsiębiorcy, samuraje i dyplomaci. Niezastąpiona książka, której potrzebujesz, by przezwyciężyć porażki i zawsze odnosić sukcesy. Wersja skrócona.

O księżycu z komina domu na wzgórzu

Ariadna Piepiórka

Nie chodzi o to, by patrzeć na świat przez różowe okulary, ale by w jego szarościach dostrzegać to, co ważne, dobre i piękne. Michał przeprowadza się na wieś, gdzie poznaje klasowe dziwadło. Wiktora. Właściciela niezwykłego Skarbca, małego filozofa, chłopaka, którego promienisty uśmiech potrafi rozświetlić najgorszy mrok, przezwyciężyć ludzki gniew, nienawiść, chorobę... Wzruszająca opowieść o magii otaczającej rzeczywistości, tajemnicy życia i śmierci oraz o przyjaźni, która połączyła chwalipiętę, mieszczucha, babochłopa, histeryczkę i szkolnego agresora. To przygoda, która rozpoczęła się od nudnego zadania z przyrody, a przeniknęła w zakamarki domu na wzgórzu, od lat budzącego fascynację i lęk, i tak naprawdę nigdy się nie skończyła. Książka wychodzi poza wszelkie schematy patrzenia i uwrażliwia na to, wobec czego pozostajemy obojętni, a nawet bezradni.