Requiem za przyjaciółkę

Rainer Maria Rilke

Requiem za przyjaciółkę O, mam umarłych moich, i zwracałem  im własną wolność, i zdumiony byłem,  jak utuleni są, jak w tym umarciu  zadomowieni szybko, sprawiedliwi,  jak od opinii swej różni. Ty jeno,  ty wracasz; muskasz mnie, okrążasz, pragniesz  potrącić o coś, by zabrzmiało tobą,  by cię zdradziło. Och, ty nie wydzieraj,  czego się uczę z wolna. Ja mam słuszność;  mylisz się, kiedy, wzruszona, zatęsknisz  za jaką rzeczą. [...]Rainer Maria RilkeUr. 4 grudnia 1875 w Pradze (wówczas było to terytorium Austro-Węgier) Zm. 29 grudnia 1926 w sanatorium Valmont koło Montreux (w Szwajcarii) Najważniejsze dzieła: Ofiary dla Larów, Księga obrazów, Księga godzin, Elegie duinejskie, Pieśń miłości i śmierci Korneta Krzysztofa Rilke, Zapiski Malte Lauridsa Brigge Właśc. René Karl Wilhelm Johann Josef Maria Rilke. Niemiecki poeta i pisarz. W dzieciństwie przeżył rozwód rodziców. Ojciec, pracownik kolejowy, umieścił syna wbrew jego woli i uzdolnieniom w szkole wojskowej. Po pięciu latach chłopcem zajął się wuj, zapewnił mu prywatne kształcenie i umożliwił studia w Pradze i w Monachium. W 1897 r. Rilke nawiązał przyjaźń i romans z rosyjską pisarką Louise Andreas-Salomé i w jej towarzystwie odwiedził Rosję, gdzie m.in. zawarł znajomość z Tołstojem. W 1901 r. poeta zawarł małżeństwo z rzeźbiarką Klarą Westhoff, ale po urodzeniu córki Ruth opuścił rodzinę. Zamieszkał w Paryżu, gdzie znalazł się w kręgu modernistów. Pracował nad monografią rzeźbiarstwa Auguste Rodina, fascynował się malarstwem Paula Cezanne?a, dużo pisał. Żył często w niedostatku, podróżował po Europie w poszukiwaniu źródeł utrzymania. W latach 1910-1922 przeżywał kryzys twórczy. Pierwsza wojna światowa zastała go w Niemczech i uniemożliwiła powrót do Paryża. Po wojnie Rilke przeprowadził się z Monachium do Szwajcarii, znowu zaczął tworzyć i w 1922 r. wydał Elegie duinejskie, a następnie inne, świetne utwory. W tym czasie rozpoczęły się jego kłopoty ze zdrowiem, okazało się, że choruje na białaczkę. Zmarł w wieku 51 lat. Kupując książkę wspierasz fundację Nowoczesna Polska, która propaguje ideę wolnej kultury. Wolne Lektury to biblioteka internetowa, rozwijana pod patronatem Ministerstwa Edukacji Narodowej. W jej zbiorach znajduje się kilka tysięcy utworów, w tym wiele lektur szkolnych zalecanych do użytku przez MEN, które trafiły już do domeny publicznej. Wszystkie dzieła są odpowiednio opracowane - opatrzone przypisami oraz motywami.

Południe

Bolesław Leśmian

Bolesław Leśmian Dziejba leśna Południe I Obłok blaskiem sam siebie zaćmiewa w upale, Dno błękitem przeciera, lub nie ma dna wcale. Rumianek, co w tych żarach biel gubi cudacznie, Trzykroć w nic się odzłoci, nim kwiatem być zacznie Płat murawy od wzgórza całą źdźbeł bezsiłą Zielenieje mi w oku w skrócie i pochyło Głos od brzmienia własnego w tej ciszy odwyka, Nie chce mu się być głosem bez żalu zanika. Drwal, nogi rozkraczywszy, z zad... Bolesław Leśmian Ur. 22 stycznia 1878 r. w Warszawie Zm. 7 listopada 1937 r. w Warszawie Najważniejsze dzieła: zbiory wierszy: Sad rozstajny (1912), Łąka (1920), Napój cienisty (1936), Dziejba leśna (1938); zbiory baśni prozą: Klechdy sezamowe (1913), Przygody Sindbada Żeglarza (1913) i Klechdy polskie Wybitny polski poeta, eseista, prozaik i tłumacz tworzący w Młodej Polsce i dwudziestoleciu międzywojennym. Pochodził ze spolszczonej inteligenckiej rodziny Lesmanów. Spokrewniony z A. Langem i J. Brzechwą. Ukończył studia prawnicze w Kijowie. Współtworzył Chimerę i Teatr Artystyczny w Warszawie. Jego poezję cechował symbolizm, sensualizm, mistycyzm, spirytyzm, zainteresowanie paranormalnością, postulowanie powrotu do natury (poeta jako człowiek pierwotny), poszukiwanie miejsca Boga w świecie, ale i egzystencjalne spory ze stwórcą. Nawiązywał do ludowości (tworząc neologizmy oraz własne mity i postaci), stylistycznie do baroku i romantyzmu, ideowo do filozofii Nietzschego i Bergsona. Mistrz wiersza sylabotonicznego. W 1933 r. został członkiem Polskiej Akademii Literatury. autor: Alicja Szulkowska Kupując książkę wspierasz fundację Nowoczesna Polska, która propaguje ideę wolnej kultury. Wolne Lektury to biblioteka internetowa, rozwijana pod patronatem Ministerstwa Edukacji Narodowej. W jej zbiorach znajduje się kilka tysięcy utworów, w tym wiele lektur szkolnych zalecanych do użytku przez MEN, które trafiły już do domeny publicznej. Wszystkie dzieła są odpowiednio opracowane - opatrzone przypisami oraz motywami.

Ułan i dziewczyna

Franciszek Kowalski

Ułan i dziewczyna Tam na błoniu błyszczy kwiecie,  Stoi ułan na wedecie,  A dziewczyna jak malina  Niesie koszyk róż.    — Stój, poczekaj, moja duszko!  Gdzie tak drobną stąpasz nóżką?  — Jam z tej chatki, rwałam kwiatki  I powracam już!    — Próżne twoje są wymówki,  Pójdziesz ze mną do placówki.  — Ach ja biedna, sama jedna,  Matka czeka mnie!    — Stąd są wrogi o pół mili  Pewnie ciebie namówili.  — Ja uboga, nie znam wroga,  Nie widziałam, nie! [...]Franciszek KowalskiUr. 21 marca 1799 w Pawołoczy koło Berdyczowa Zm. 10 października 1862 w Kijowie Najważniejsze dzieła: Miecz i lutnia, czyli Śpiewy wolności wolnego Polaka przez tłumacza Moliera, podoficera Legii Litewsko-Wołyńskiej (1831) Tłumacz, poeta, pedagog. Uczeń Liceum Krzemienieckiego, pracował jako guwerner, a od roku 1829 jako nauczyciel języka i literatury polskiej w szkole w Szczebrzeszynie. Brał udział w powstaniu listopadowym jako żołnierz 16. Pułku Piechoty, a następnie Legii Litewsko-Wołyńskiej, uczestniczył w oblężeniu Zamościa w randze podporucznika. Po poddaniu twierdzy internowany w Kamieńcu Podolskim do września 1832. Po powstaniu osiadł w Galicji, był guwernerem, a od 1849 roku archiwistą w Tulczynie Potockich. Zajmował się przekładami Moliera, był pamiętnikarzem (wydał wspomnienia w 1852 r.); znany przede wszystkim jako autor pieśni Ułan na wedecie (inc. ,,Tam na błoniu błyszczy kwiecie"), która zyskała popularność jeszcze podczas powstania 1830 r. Śpiewano ją też podczas I wojny światowej w Legionach Polskich. Przeczytaj artykuł o autorze w Wikipedii Kupując książkę wspierasz fundację Nowoczesna Polska, która propaguje ideę wolnej kultury. Wolne Lektury to biblioteka internetowa, rozwijana pod patronatem Ministerstwa Edukacji Narodowej. W jej zbiorach znajduje się kilka tysięcy utworów, w tym wiele lektur szkolnych zalecanych do użytku przez MEN, które trafiły już do domeny publicznej. Wszystkie dzieła są odpowiednio opracowane - opatrzone przypisami oraz motywami.

Cuda miłości (Karmię frasunkiem miłość i myśleniem...)

Jan Andrzej Morsztyn

Cuda miłości Karmię frasunkiem miłość i myśleniem,    Myśl zaś pamięcią i pożądliwością,    Żądzę nadzieją karmię i gładkością,    Nadzieję bajką i próżnym błądzeniem.    Napawam serce pychą z omamieniem,    Pychę zmyślonym weselem z śmiałością,    Śmiałość szaleństwem pasę z wyniosłością,    Szaleństwo gniewem i złym zajątrzeniem. [...]Jan Andrzej MorsztynUr. 24 czerwca 1621 r. w Wiśniczu pod Krakowem Zm. 8 stycznia 1693 r. w Paryżu Najważniejsze dzieła: Lutnia (1661, powst. 1638-1660), Kanikuła (1647), Fraszki (1645), Nagrobek (1647), Pokuta w kwartanie (1652), Pieśni (1658) Wszechstronnie wykształcony poeta i tłumacz polski, a także polityk związany z dworem królewskim i wysoki urzędnik państwowy. Jeden z czołowych twórców polskiej poezji barokowej. Jego utwory, wzorowane na modnym wówczas sposobie pisania zwanym ?marinizmem?, cechuje tematyka miłosna, towarzyska i polityczna. Opierają się na ciekawym pomyśle (?koncept?), zawierają różnorodne środki stylistyczne (niespotykane metafory czy odważne porównania), a kończą się zaskakującą pointą. Dzięki znajomości języków obcych, Morsztyn znakomicie przełożył utwory Corneille'a, Tassa oraz Marina. Jego tłumaczenia uznane zostały za wielkie osiągnięcia sztuki translatorskiej. autor: Olga Krawczak Kupując książkę wspierasz fundację Nowoczesna Polska, która propaguje ideę wolnej kultury. Wolne Lektury to biblioteka internetowa, rozwijana pod patronatem Ministerstwa Edukacji Narodowej. W jej zbiorach znajduje się kilka tysięcy utworów, w tym wiele lektur szkolnych zalecanych do użytku przez MEN, które trafiły już do domeny publicznej. Wszystkie dzieła są odpowiednio opracowane - opatrzone przypisami oraz motywami.

Lekcja anielskiego

Mariusz Grzebalski

Mariusz Grzebalski Drugie dotknięcie Lekcja anielskiego Rzeczywiście. W zasadzie wszystko stało się do przyjęcia. A że od razu Ciepło zabija, Wyróżniam przynajmniej cztery rodzaje śniegu, w końcu Zjadłem księżyc? I to się zdarza. Na razie wszakże jedynie mgły mamy pod dostatkiem. Ziel... Mariusz Grzebalski ur. 1969 Najważniejsze dzieła: Negatyw (1994), Ulica Gnostycka (1997), Drugie dotknięcie (2001), Człowiek, który biegnie przez las (2006), W innych okolicznościach (2013) Poeta i prozaik, autor ośmiu tomów poetyckich. Pracuje jako redaktor w Wydawnictwie WBPiCAK, zajmując się wydawaną tam serią poetycką. Wcześniej był redaktorem naczelnym Ogólnopolskiego Dwutygodnika Literackiego Nowy Nurt oraz redaktorem artzina Już Jest Jutro". W 2001 roku ukazał się wybór jego wierszy w przekładzie na język niemiecki w tomie pt. Graffiti. Za sprawą debiutu w 1994 roku zaliczany jest do pokolenia bruLionu, z którym dzieli niechęć do patosu, opieranie swojej twórczości na obserwacji zjawisk życia codziennego oraz zwrot ku detalowi. Kupując książkę wspierasz fundację Nowoczesna Polska, która propaguje ideę wolnej kultury. Wolne Lektury to biblioteka internetowa, rozwijana pod patronatem Ministerstwa Edukacji Narodowej. W jej zbiorach znajduje się kilka tysięcy utworów, w tym wiele lektur szkolnych zalecanych do użytku przez MEN, które trafiły już do domeny publicznej. Wszystkie dzieła są odpowiednio opracowane - opatrzone przypisami oraz motywami.

Towarzysz podróży

Hans Christian Andersen

Towarzysz podróży Biedny Janek! Ojciec jego umierał po długiej i ciężkiej chorobie, lampa gasła na stole w ubogiej izdebce i nikogo z nim tu nie było. — Byłeś dobrym synem, Janku — rzekł umierający — i Bóg cię nie opuści, chociaż sam zostaniesz. Pamiętaj tylko zawsze kochać ludzi i czynić im tyle dobrego, ile będzie w twej mocy. Chory spojrzał na syna łagodnie, serdecznie i zamknął oczy — już na zawsze. Wyglądał, jakby zasnął. Janek płakał, bo nie miał nikogo na świecie, był zupełnie sierotą bez rodziny. [...]Hans Christian AndersenUr. 3 kwietnia 1805 r. w Odense na wyspie Fionii Zm. 4 sierpnia 1875 r. w Rolighed koło Kopenhagi Najważniejsze dzieła: baśnie: Brzydkie kaczątko, Calineczka, Dziewczynka z zapałkami, Dzielny ołowiany żołnierz, Królowa Śniegu, Księżniczka na ziarnku grochu, Krzesiwo, Mała Syrena, Nowe szaty cesarza, Słowik, Świniopas; powieści: Improwizator (1835), O.T. (1836), Tylko grajek (1837) Duński baśniopisarz i poeta. Po śmierci ojca, ubogiego szewca, który dla zarobku wziął udział w kampanii napoleońskiej, 14-letni Hans Christian opuścił dom i ruszył do Kopenhagi. Marzył o teatrze, lecz ani jego występy aktorskie, ani dzieła sceniczne (debiut 1829 r. Miłość na Wieży Mikołaja) nie zyskały uznania. Dzięki stypendium królewskiemu (1822) i wsparciu życzliwych ludzi skończył szkołę i został sławnym autorem. W uznaniu zasług otrzymał tytuł profesora (1851) i radcy (1874). Przyjaźnił się m.in. z Dickensem i braćmi Grimm. Andersen podkreślał, że jego baśnie są utworami poważnymi, nie tylko dla dzieci, ale i dla dorosłych. autor: Kamil Jackowicz Kupując książkę wspierasz fundację Nowoczesna Polska, która propaguje ideę wolnej kultury. Wolne Lektury to biblioteka internetowa, rozwijana pod patronatem Ministerstwa Edukacji Narodowej. W jej zbiorach znajduje się kilka tysięcy utworów, w tym wiele lektur szkolnych zalecanych do użytku przez MEN, które trafiły już do domeny publicznej. Wszystkie dzieła są odpowiednio opracowane - opatrzone przypisami oraz motywami.

Siwe włoski

Stanisław Jachowicz

Stanisław Jachowicz Bajki i powiastki Siwe włoski Powiedz mi dziaduniu, jak to się zrobiło, Że ci coś jak śniegiem włoski opruszyło? Już śniegi i lody na dworze stopniały, I słońce dogrzewa, a włosek twój biały. Dziecino kochana! dziadunio odpowie, Starością posiwiał mój włosek na głowie: Żyjemy, rośniemy, jak na polu kłoski Dojrzeją, zżółknieją, nam z... Stanisław Jachowicz Ur. 17 kwietnia 1796 w Dzikowie (dziś dzielnica Tarnobrzega) Zm. 24 grudnia 1857 w Warszawie Najważniejsze dzieła: Rozmowy mamy z Józią służące za wstęp do wszelkich nauk, a mianowicie do gramatyki, ułożone dla pożytku młodzieży, Pisma różne wierszem Stanisława Jachowicza, Śpiewy dla dzieci, Rady wuja dla siostrzenic: (upominek dla młodych panien), Pomysły do poznania zasad języka polskiego, Ćwiczenia pobożne dla dzieci, rozwijające myśl, Podarek dziatkom polskim: z pozostałych pism ś. p. Stanisława Jachowicza, Upominek z prac Stanisława Jachowicza: bajki, nauczki, opisy, powiastki i różne wierszyki Poeta, bajkopisarz, pedagog, działacz charytatywny. Ukończył szkołę pijarów w Rzeszowie oraz gimnazjum w Stanisławowie. Studiował na wydziale filozoficznym na Uniwersytecie we Lwowie. Na studiach był współzałożycielem i wpływowym członkiem tajnego Towarzystwa Ćwiczącej się Młodzieży w Literaturze Ojczystej, a także inspiratorem i prezesem Towarzystwa Studenckiego Koła Literacko-Naukowego. Po studiach zamieszkał w Warszawie, gdzie objął posadę kancelisty w Prokuratorii Generalnej Królestwa Polskiego. Przystąpił do Związku Wolnych Polaków, po wykryciu którego otrzymał zakaz zajmowania posad rządowych. Wobec tego jego głównym zajęciem była praca pedagogiczna jako nauczyciela języka polskiego w domach i na prywatnych stancjach dla dziewcząt. Debiut literacki Jachowicza miał miejsce w 1818 r. w Pamiętniku lwowskim, gdzie opublikował bajki. Pierwszą książkę wydał w 1824 r. - zbiór bajek i powiastek pt. Bajki i powieści. Przez cztery kolejne lata ukazywały się rozszerzone wydania tego zbioru pod tym samym tytułem; w 1829 r. zbiór zawierał już 113 utworów. Jest autorem kilkuset wierszyków i powiastek dydaktyczno-moralizatorskich. Publikował również w periodykach pod własnym nazwiskiem lub pod pseudonimem Stanisław z Dzikowa. W 1829 r. redagował przez rok Tygodnik dla Dzieci. W W 1830 r. przy współudziale Ignacego Chrzanowskiego zaczął wydawać pierwsze w Europie codzienne pismo dla dzieci - Dziennik dla Dzieci. Publikowane przez niego gazety i książki miały wychowywać, ale też uczyć czytania, liczenia i historii. Zajmował się również opieką społeczną nad dziećmi. Kupując książkę wspierasz fundację Nowoczesna Polska, która propaguje ideę wolnej kultury. Wolne Lektury to biblioteka internetowa, rozwijana pod patronatem Ministerstwa Edukacji Narodowej. W jej zbiorach znajduje się kilka tysięcy utworów, w tym wiele lektur szkolnych zalecanych do użytku przez MEN, które trafiły już do domeny publicznej. Wszystkie dzieła są odpowiednio opracowane - opatrzone przypisami oraz motywami.

O miłości (Ma już pokój Prometeus, lecz ja miasto niego...)

Jan Kochanowski

Jan Kochanowski Fraszki, Księgi trzecie O miłości Ma już pokój Prometeus, lecz ja miasto niego Jestem przybit na rogu Kaukazu śnieżnego. Mnie orlica serce żrze, które na swe męki Odrasta i żywi zwierz łakomy przezdzięki. Ma pokój Andromeda, lecz ja, przykowany Do skały, prze cudzy grzech podejmuję rany. Do mnie płynie wieloryb rozdarwszy ... Jan Kochanowski Ur. 6 czerwca 1530 r. w Sycynie koło Zwolenia Zm. 22 sierpnia 1584 r. w Lublinie Najważniejsze dzieła: Odprawa posłów greckich (1578), Psałterz Dawidów (parafrazy psalmów, 1579), Treny (1580), Fraszki (1584), Pieśni ksiąg dwoje (1586) Wybitny poeta polski okresu odrodzenia, którego twórczość odegrała ogromną rolę w rozwoju języka, literatury i kultury polskiej. Syn zamożnego ziemianina, studiował w Akademii Krakowskiej (1544-1547) oraz na uniwersytetach w Królewcu i Padwie (1555-1559). Podróżował po Włoszech i Francji, gdzie poznał poetów Plejady (Ronsard). Po powrocie do Polski dzięki biskupowi Myszkowskiemu rozpoczął karierę na dworze Zygmunta Augusta, w 1563 r. został sekretarzem królewskim. Ok. 1575 r. ożenił się i osiadł na wsi. Śmierć jednej z córek stała się pobudką do napisania oryginalnego cyklu trenów. Zmarł nagle na serce. W jego pogrzebie uczestniczył król Stefan Batory, kanclerz J. Zamojski i in. autor: Katarzyna Migdał Kupując książkę wspierasz fundację Nowoczesna Polska, która propaguje ideę wolnej kultury. Wolne Lektury to biblioteka internetowa, rozwijana pod patronatem Ministerstwa Edukacji Narodowej. W jej zbiorach znajduje się kilka tysięcy utworów, w tym wiele lektur szkolnych zalecanych do użytku przez MEN, które trafiły już do domeny publicznej. Wszystkie dzieła są odpowiednio opracowane - opatrzone przypisami oraz motywami.