Medialne kody w wyobraźni i języku dziecka

red. Emilia Bańczyk (Kałuzińska), red. Natalia Moćko

Wieloautorska monografia pt. Medialne kody w wyobraźni i języku dziecka wpisuje się w nurt nowoczesnych badań transdyscyplinarnych. Publikacja podejmuje niezwykle aktualne i bardzo szerokie zagadnienie wpływu mediów na sposób myślenia i język dzieci. Podstawowym założeniem zbioru, widocznym we wszystkich zgromadzonych w publikacji tekstach, jest uznanie, że obecność mediów w życiu dziecka znacząco wpływa na jego sposób postrzegania świata. Mozaikowość przekazu i rozmaitość wpływów medialnego świata najlepiej oddaje pojęcie medialnych kodów. Teksty zgromadzone w tomie dają pogląd zarówno na to, jakie treści z mediów dziecięcy odbiorca może przyswajać, jak i na to, co rzeczywiście pozostaje z kontaktu z mediami w dziecięcej mowie i myśleniu. Autorzy, warto zaznaczyć – praktycy, podkreślają przy tym wagę edukacji medialnej. Publikacja niniejsza skierowana jest do pedagogów, psychologów i językoznawców, a także świadomych rodziców i wszystkich zainteresowanych relacją media – dziecko.   Emilia Bańczyk (de domo Kałuzińska), doktor nauk humanistycznych w zakresie językoznawstwa, adiunkt w Zakładzie Socjolingwistyki i Społecznych Praktyk Komunikowania Uniwersytetu Śląskiego. Absolwentka socjologii reklamy i komunikacji społecznej. Pasję językoznawczą łączy z wiedzą socjologiczną. Członkini Stowarzyszenia „Via Linguae” i TMJP. Zainteresowania badawcze: socjolingwistyka, językoznawstwo pragmatyczne, a także determinizm technologiczny i zagadnienie socjalizacji medialnej. Wybrane publikacje: w roku 2016 obroniła doktorat pt. Kulturowe kody reklamy. Świat znaczeń w reklamie z perspektywy socjalizacji. [22.11.2018]   Natalia Moćko, doktor nauk humanistycznych w zakresie językoznawstwa, logopeda, neurologopeda, surdologopeda. Pracuje w Poradni Psychologiczno-Pedagogicznej w Mysłowicach i Śląskim Centrum Słuchu i Mowy Medincus w Katowicach. Członkini Stowarzyszenia „Via Linguae” i TMJP. Zainteresowania badawcze: akwizycja mowy przez dzieci, (zwłaszcza w aspekcie umiejętności słuchowych), a także wpływ mediów na rozwój (w szczególności językowy) najmłodszych odbiorców. [22.11.2018]

Nieuczciwość akademicka studentów. Psychologiczne wyznaczniki, przewidywanie oraz przeciwdziałanie

Lidia Baran

Nieuczciwość akademicka jest zjawiskiem, którego wysoką częstość wśród studentów potwierdzają badania prowadzone w Polsce, Europie i poza jej granicami. Stanowi ona problem z uwagi na prowadzenie do obniżenia prezentowanej przez studentów wiedzy oraz przenoszenie nagradzających doświadczeń związanych z oszustwami na kolejne obszary życia. Celem niniejszej publikacji jest zaprezentowanie obecnej wiedzy na temat psychologicznych wyznaczników, przewidywania oraz przeciwdziałania nieuczciwości akademickiej wśród studentów, przybliżenie wyników przeprowadzonych w powyższych obszarach badań oraz sformułowanie na ich podstawie wniosków o możliwościach aplikacyjnych w środowisku akademickim. Lidia Baran, doktor nauk społecznych w dyscyplinie psychologia, adiunkt w Instytucie Psychologii Uniwersytetu Śląskiego w Katowicach. Doświadczenie naukowe zdobywała w trakcie wyjazdów szkoleniowych na National University of Ireland, University of Jyväskylä oraz Universiteit Gent. Absolwentka podyplomowych studiów dotyczących uważności i współczucia oraz laureatka konkursu NCN Miniatura 2. Jej zainteresowanie badawcze dotyczą psychologicznych podstaw nieuczciwości oraz kontekstualnej nauki o zachowaniu. [02.10.2020]

The Shakespearean Tide. Studies in the Dynamics of Human Time

Jacek Mydla

Książka przybliża czytelnikowi problematykę czasu jako tkanki utworu dramatycznego na przykładzie wybranych sztuk Williama Szekspira, tych, w których czas pełni szczególnie istotną funkcję. Przedmiotem rozważań były sztuki o bardzo różnym charakterze, od komedii romantycznej poprzez dramat historyczny i tragedię po późne „romanse”. Każdy z rozdziałów był próbą syntetyzującego wniknięcia w tekst sztuki, który traktowano jako fundament świata literacko wykreowanego, z nastawieniem na ukazanie doniosłego znaczenia czasu, nie tylko jako elementu budującego konkretną czasoprzestrzeń („kalendarz” świata przedstawionego), lecz także jako swoiście ulotnego bytu, nieuchwytnego a jednak warunkującego dynamikę ludzkiej egzystencji (postawy, decyzje, plany, intrygi, itd.). Szczególną uwagę poświęcono tzw. przekleństwu narodzin, tj. osobliwej postawie życiowej zwróconej przeciwko czasowi organicznemu i retoryce ją wyrażającej. Przekleństwo narodzin, jak to sugeruje autor książki, jest charakterystyczne dla tragicznej wizji ludzkiej egzystencji. Okazuje się, iż w swej późnej twórczości Szekspir usiłuje przezwyciężyć ciążące na wielkich tragediach przekonanie o bezsensowności („próżności”) prokreacji i wypracowuje dynamiczną retorykę dramaturgiczną umożliwiającą wyrażenie afirmacji biologicznej strony życia, w tym szczególnie związków między członkami rodziny jako przejawów owej „biologii”, które w tragediach wydają się skażone. Książka pozwala czytelnikowi na zetknięcie się z pulsującym życiem, ale również dramaturgią specyficznie ludzkiego istnienia, tekstem literackim. Namacalny staje się kunszt, z jakim dramaturg wydobywa na jaw to, co istotne w niestałym świecie ludzkich postaw i dążeń, które zawsze i w sposób zasadniczy odniesione zostają do czasu. Skupienie analiz wokół zagadnienia czasu staje się zatem okazją do ponownego przemyślenia – bez groźby osunięcia się w drętwy filozoficzny dyskurs – zasadniczych dla człowieka, „egzystencjalnych”, problemów i dylematów.

Synanthropisation of forest and shrub communities in the Upper Vistula River Valley (Oświęcim Basin, Northern Prykarpattia)

Michał Romańczyk, Zbigniew Wilczek, Agnieszka Kompała-Bąba, Wojciech Bąba

W pracy zaprezentowano wyniki badań fitosocjologicznych mających na celu określenie naturalności roślinności leśnej i zaroślowej Doliny Górnej Wisły w oparciu o zmodyfikowany system form i faz degeneracji. Ocenę synantropizacji zbiorowisk wykonano poprzez: określenie udziału ilościowego i jakościowego antropofitów (archeofity, kenofity oraz niezadomowione diafity) w fitocenozach tych zbiorowisk oraz przedstawienie zmian w ich strukturze przejawiających się różnymi formami degeneracji. Ponadto analizie poddano grupę gatunków starych lasów liściastych w celu oceny naturalności lasów oraz weryfikacji hipotezy o zajmowaniu przez nie dawnych, historycznych już lokalizacji. Zestawiono również wyniki dotyczące udziału antropofitów oraz gatunków starych lasów w wyróżnionych kategoriach krajobrazowych roślinności (kompleksy leśne, wyspy leśne, zakrzewienia). Roślinność leśna i zaroślowa, ze względu na długotrwałość i intensywność oddziaływań antropogenicznych (osadnictwo, przemysł, rolnictwo, gospodarka stawowa), w znacznej mierze odbiega od potencjalnej roślinności naturalnej. W przypadku najlepiej zachowanych kompleksów leśnych zaproponowano utworzenie nowych form ochrony przyrody. Stwarzają one możliwość ograniczenia bezpośredniej presji antropogenicznej i umożliwiają przebieg spontanicznych procesów regeneracyjnych. Praca adresowana jest do ekologów lasu, leśników oraz służb ochrony przyrody zajmujących się powoływaniem nowych form ochrony przyrody i monitoringiem przyrodniczym, a także architektów krajobrazu oraz urzędników odpowiedzialnych za ochronę przyrody i środowiska. Wersja elektroniczna nie zawiera płyty CD

L'Effet-Bataille. De la littérature d'exces a l'écriture. Un "texte-lecture"

Michał Krzykawski

Autor podejmuje próbę odczytania dzieła Georges’a Battaille’a w świetle francuskich tekstów krytycznych drugiej połowy XX wieku. Próba ta opiera się na założeniu, że uchwycenie otwartości charakteryzującej myśl Bataille’a, dzisiaj klasyka literatury francuskiej, który doczekał się wydania powieści i opowiadań w prestiżowej bibliotece Plejady, musi się wiązać ze sprzeniewierzeniem się owej myśli, ujmowanej przez większość krytyków w kategoriach egzegezy historyczno-literackiej, co paradoksalnie umożliwia „wierną” lekturę tekstu. Przyjęta w rozprawie metodologia wypływa z zaproponowanej przez Rolanda Barthes’a szczególnej strategii lektury, polegającej na „czytaniu z uniesioną głową”, uniemożliwiającym ograniczenie lektury do wybranego korpusu badawczego (dzieło Bataille’a), akcentując tym samym jej otwarty charakter, pozwalający na jej kontynuację w obrębie innych tekstów. Metodologia ta odrzuca charakterystyczne dla dyskursu historyczno-literackiego pojęcie „wpływu”, przeciwstawiając mu pojęcie „efektu”, a ściślej mówiąc „efektu Bataille’a”, będącego trawestacją „efektu motyla” – metafory obrazującej zjawisko meteorologiczne odkryte przez Edwarda Lorenza, które dało matematyczne podwaliny teorii chaosu w fizyce.

Kultura szkoły w narracjach dzieci z układu ryzyka (ujęcie interdyscyplinarne)

Kinga Konieczny-Pizoń

Przedmiotem rozważań w monografii uczyniłam obraz szkoły, reprezentowany w narracjach dzieci z układu ryzyka (10-14 lat), zamieszkujących jedno z miast Górnego Śląska. "Kulturowa optyka" postrzegania szkoły przez dzieci z układu ryzyka, które są niejako ambasadorami jej potencjałów i ograniczeń, pozwala na eksplorowanie nowych perspektyw badawczych, w tym podjęcie pracy w kierunku poszukiwania/odkrywania założeń oraz norm współtworzenia pozytywnej kultury szkoły z uwzględnieniem "kompromisu" pomiędzy jakością pracy dydaktycznej szkoły a poczuciem dobrostanu uczniów, nauczycieli, rodziców. Inspirację do rozważań teoretycznych stanowi koncepcja psychokulturowego podejścia do edukacji Jerome'a S. Brunera.

Literatura popularna. T. 3: Kryminał

red. Ewa Bartos, Katarzyna Niesporek

Monografia zbiorowa Literatura popularna T.3: Kryminał jest trzecim tomem z serii zapoczątkowanej przez publikację książki Literatura popularna T.1: Dyskursy wielorakie. Nie zapominając o ważnych pracach na temat kryminału Stanisława Barańczaka, Jerzego Siewierskiego, Bernadetty Darskiej, Mariusza Kraski, Mariusza Czubaja, Tadeusza Cegielskiego, Rogera Cailloisa, Stanko Lesica, a także o – w całości poświęconych kryminałowi – „Tekstach” z 1973 roku czy „Czasie Kultury” z 2010, trzeci tom badań nad literaturą popularną chcemy poświęcić właśnie temu gatunkowi. Kryminał stanowił i stanowi intelektualną zagadkę dla czytelnika oraz stawia wyzwania jego badaczom. Mimo niesłabnącej jego popularności i zwiększonego zainteresowania nim krytyków, wciąż sytuuje się na peryferiach współczesnego literaturoznawstwa. Artykuły umieszczone w tej książce są próbą refleksji nad tym zjawiskiem kultury.

Timarion albo Timariona przypadki przez niego opowiedziane

oprac. Przemysław Marciniak, Katarzyna Warcaba

Timarion to anonimowa dwunastowieczna bizantyńska satyra opowiadająca o podróży tytułowego bohatera do Hadesu. Timarion, straciwszy w wyniku choroby jeden z czterech płynów, niezbędnych według Hippokratesa do życia, niesłusznie zostaje uznany za zmarłego. W wyniku złożonej apelacji, podziemni sędziowie uznają go za żywego i odsyłają na ziemię. Tekst satyryzuje dwunastowiecznych  intelektualistów, bizantyńskie sądy, wiarę w antyczne teorie medyczne, wykorzystując do tego cały arsenał cytatów, nawiązań i motywów zaczerpniętych z literatury antycznej. Tłumaczenie zostało poprzedzone obszernym wstępem i opatrzone przypisami, których celem jest przybliżenie Czytelnikowi realiów dwunastowiecznego Konstantynopola. W wersji elektronicznej poprawki z erraty zostały wprowadzone do tekstu. Artykuł o książce ukazał się w czasopiśmie „Gazeta Uniwersytecka UŚ” nr 8 (228) maj 2015, s. 14–15 (Maria Sztuka: Mistrzowie czy naśladowcy)