Dziwki w czadorach nie idą do Raju

Chahdortt Djavann

Na początku XXI wieku przez Iran przetoczyła się fala zabójstw prostytutek. W świętym dla islamu mieście Meszhed (później także w innych miejscach) ktoś mordował pracujące na ulicy kobiety, porzucając ich ciała w rynsztoku, okryte czadorami, bezimienne i nikomu niepotrzebne. Sprawcę największej serii tych zabójstw zatrzymano, osądzono, skazano na karę śmierci. O jego działaniach pisano artykuły i książki, nakręcono filmy; opinia publiczna poznała nazwisko zabójcy (dorobił się nawet biogramu w Wikipedii) i motywy, którymi uzasadniał swoje zbrodnie. Morderca zyskał sławę, a jego proceder przez długi czas stanowił temat publicznych dyskusji i sporów. Chahdortt Djavann w powieści "Dziwki w czadorach nie idą do raju" przywołuje wydarzenia sprzed lat, przyjmując inną perspektywę. Spycha w cień postać zabójcy, na pierwszym planie stawiając jego ofiary. Daje im biografie i przestrzeń do przedstawienia własnej historii, własnego światopoglądu. W ten sposób tworzy bezkompromisowy, nieocenzurowany portret islamu jako zbrodniczego systemu religijno-kulturowej opresji, w którym ofiarami są od stuleci przede wszystkim kobiety.

Smutny ambasador

Ananda Devi

Pierwszy zbiór krótkiej prozy Anandy Devi opublikowany po polsku. W jedenastu nowelach autorka pokazuje wydarzenia i sytuacje zrodzone z kontaktów na styku dwóch cywilizacji – Wschodu i Zachodu. W centrum tych wydarzeń stawia swoich bohaterów uchwyconych w ich słabości, śmieszności, wahaniach, zagubionych, tęskniących za czymś, świadomych jakiegoś braku, przytłoczonych stratą. W tym pilnym obserwowaniu współczesnego świata pisarka nie unika bynajmniej lekkiego tonu i subtelnych aluzji, które rozluźniają napięcie budowane obrazem, zapachem, kolorem czy emocją. Realistyczny obraz świata przedstawionego w tym zbiorze nowel ma wiele rys i pęknięć, przez które prześwituje świat magiczny, mityczny, nierealny lub choćby taki, którego tożsamość trudno jest jednoznacznie ustalić. Smutnego ambasadora można czytać zarówno w sposób linearny, uznający tym samym nieprzypadkowy porządek poszczególnych tekstów, jak i w sposób dowolny, bez przywiązywania szczególnej wagi do kolejności.

Made in Mauritius

Amal Sewtohul

„Laval nigdy nie był niczego pewien. Ani miłości swojej żony, ani miłości swojego syna, jeszcze mniej miłości swoich rodziców. Pamiętał tylko jedno, dudnienie deszczu po dachu kontenera i zapach mokrej ziemi, który nadpływał do niego wielkimi falami pary wznoszącej się z alejek i małych podwórek ulicy Joseph-Rivière. Gdy był dzieckiem, brał to dudnienie za odgłosy palców nauczycielki, olbrzymiej i niewidzialnej, podobnej do wielkiej przerażającej wróżki, która bębni po dachu kontenera jakby chciała powiedzieć: »No Laval, weź się w garść. Dalej, dość tych chłopięcych marzeń, przestań się mazgaić, stań się bohaterem, którym chcesz być, Bruce’em Lee czy Leonardem da Vinci«” (fragment książki). Opowieść o dzieciństwie i dorastaniu trojga przyjaciół z Mauritiusa: Lavala, syna chińskich emigrantów, oraz Feisala i Ayeshy, muzułmańskich dzieciaków z biednej dzielnicy Port Louis. Wspólne przygody, inicjacyjne odkrywanie rodzimej wyspy, pierwsze miłości, nadzieje i rozczarowania. Opowiedziana z subtelną czułością i humorem, poetycka, a niekiedy szorstka historia pokolenia Maurytyjczyków, których młodość przypadła na lata narodzin i krzepnięcia niepodległości kraju. W 2013 roku powieść otrzymała prestiżową Nagrodę Pięciu Kontynentów Frankofonii – najważniejsze wyróżnienie dla utworu francuskojęzycznego stworzonego przez pisarza spoza Francji.

Czereśnie będą dziczeć

Mariola Kruszewska

„Czereśnie będą dziczeć to zbiór krótkich opowiadań, których bohaterami są zwykli ludzie, próbujący odnaleźć się w niezwyczajnych dla siebie warunkach. To najczęściej przesiedleńcy, wygnańcy, migranci usiłujący »zapuścić korzenie« w nieznanej im dotąd ziemi, na różne sposoby starający się zaleczyć zadane im przez historię rany, odnaleźć utracony rytm i sens życia. Są niczym rośliny użyczające tytułu każdemu z tych tekstów – każda z nich ma własny sposób wrastania, wzrastania, rozmnażania i owocowania. Książka Marioli Kruszewskiej to zarazem mały opowieściowy traktat o niepowtarzalności każdego istnienia, jak również rzecz o tym, co wspólne w naturze i losie człowieka. To jednocześnie nadzwyczaj barwna, pełna językowego uroku i narracyjnej witalności opowieść o ludziach, którzy wbrew skazującym ich na nieobecność wyrokom historii – walczą. I nie poddają się”. Kazimierz Nowosielski Książka otrzymała główną nagrodę w Konkursie Literackim Miasta Gdańska im. Bolesława Faca za rok 2016.