Strategie walczących państw

praca zbiorowa

CHIŃSKI REDAKTOR GŁÓWNY: Wang Yandong Z KLASYCZNEGO JĘZYKA CHIŃSKIEGO TŁUMACZYŁ Marcin Jacoby Gdy wewnątrz nie szacuje się odpowiednio swoich sił, a na zewnątrz opiera się na władcach innych państw, nie uniknie się nieszczęścia utraty ziem. To ważna lekcja historii, która powinna służyć za ostrzeżenie. "Strategie walczących państw" do tej pory nigdy, poza niewielkimi fragmentami, nie były tłumaczone na język polski. Dzieło to, w doskonałym przekładzie dra hab. Marcina Jacoby'ego, prof. Uniwersytetu SWPS, specjalizującego się w historii i teorii chińskiej sztuki dawnej oraz w chińskiej literaturze klasycznej, jest jednym z fundamentów kultury Chin - fundamentem dla władców i erudytów nieco niewygodnym, gdyż pokazującym oblicza starożytnej polityki chińskiej, o których konfucjańscy uczeni woleliby milczeć. Ale nawet oni, choć Strategii walczących państw nie włączyli do żadnego kanonu literatury starożytnej, dzieło to świetnie znali i czytali ochoczo, nierzadko pewnie z mieszaniną fascynacji i oburzenia, zachwytu i moralnego obrzydzenia. Zadziwiające, jak wiele z tych koncepcji, planów i forteli - wykorzystywanych w jawnej i ukrytej rywalizacji politycznej - wydaje się dziś niezwykle aktualnych, a wiele sentencji - wartych głębokiego przemyślenia. Stwierdzam: Liu Xiang napisał, że na początku panowania dynastii Zhou objaśniano, [co jest właściwe], dzięki edukacji i trzymano się norm, dlatego [na świecie] panował ład. Później zaś zaczęto używać forteli i oszustwa, zaś ścieżka dobroci międzyludzkiej i prawości została zablokowana - dlatego świat ogarnął zamęt.

Egzotyczny świat sawanny. Kultura i cywilizacja ludu Hausa

Stanisław Piłaszewicz

W kulturze afrykańskiej bajki zajmują miejsce szczególne. Są typowym przejawem ustnej tradycji literackiej przekazywanej z pokolenia na pokolenie. Stąd wynika ich autentyzm, który jest źródłem wiedzy nie tylko o twórczości literackiej, ale również o społeczeństwie. Książka składa się z dwóch części. Pierwszą stanowi obszerny wstęp, przedstawiający entogenezę i krótką historię ludu Hausa. Jest to w istocie mała rozprawa naukowa prezentująca najnowsze osiągnięcia w badaniach nad językiem, kulturą oraz literaturą ludu Hausa. Druga część zawiera tłumaczenia bajek dokonane bezpośrednio z języka hausa. Bajki, będące w dużym stopniu ilustracją omawianych we wstępie zagadnień, zgrupowane są w blokach tematycznych, zgodnie z ich strukturą, treścią i przesłaniem dydaktyczno-moralnym. Łącząc naukową rzetelność z chęcią dotarcia do szerokiego kręgu Czytelników, publikacja ta umożliwia poznanie oryginalnej twórczości afrykańskiego ludu.

Zmierzch

Osamu Dazai

Autor powieści Zmierzch (Shayo, 1947), Osamu Dazai, jest legendą literatury japońskiej XX wieku. Od swej samobójczej śmierci w 1948 roku stał się obiektem kultu jako idealizowany buntownik i libertyn, występujący przeciw konformizmowi i dogmatom. Również wielu bohaterów jego opowiadań i powieści budzi empatię u czytelników, odczuwających brak pozytywnego celu w życiu. Zmierzch jest opowieścią o Kazuko opiekującej się umierającą matką, ostatnią damą w Japonii, symbolizującą dekadencję rodów arystokratycznych i ziemiańskich po II wojnie światowej. Jest to jednocześnie pieśń o kobiecie, która mimo niesprzyjających okoliczności i utraty bliskich zdecydowała się obrać drogę aktywnej egzystencji w świecie, gdzie wszystko będzie musiała budować od nowa. Odrzuciła tradycyjną moralność, postanowiła żyć samodzielnie i samotnie wychowywać dziecko ukochanego mężczyzny...

Wiersze wybrane

Duo Duo

Czesław Miłosz przypominał, że poezja może dziś być czytelnikowi „z pewnych powodów bardzo potrzebna. A te powody mają związek z naszymi duchowymi kłopotami w obecnej fazie cywilizacji”. Poezja Duo Duo jest lekiem na to „zasadnicze pozbawienie”. Niespieszna, kontemplacyjna, aluzyjna zachwyca i sprawia, że chcemy zatrzymać się, wyciszyć cywilizacyjny zgiełk i smakować obrazy, z których każdy jest jak dotknięcie, otwarcie intymnego świata artysty, afirmacja istnienia.

Birma. Złota ziemia roni łzy

Bogdan Góralczyk

[…] Współczesne krytyczne wobec Birmy zachodnie, bliskowschodnie i nadwiślańskie głosy, słusznie oburzając się na prześladowania Rohingya, nie biorą wszakże pod uwagę ogromu zmian, jakie zaszły nad Irawadi, oraz specyfiki tego kraju. Lektura „Złotej ziemi” z pewnością im się przyda. Będąc świetnym zapisem chwili tuż przed zmianami, książka ta oferuje rzecz w obserwowaniu rzeczywistości birmańskiej bezcenną: perspektywę. Uświadamia, jak daleko Birma doszła w ciągu dekady. Pozwala spojrzeć na ten kraj i gnębiące go problemy z dystansu, z większą empatią. Powinna stać się lekturą obowiązkową dla każdego, kto nie pamięta Birmy sprzed 2011 roku (a tym, którzy pamiętają, z pewnością pomoże przypomnieć sobie, jak źle się działo w kraju pod generalskim butem). Po jej przeczytaniu spojrzenie na Birmę powinno stać się bardziej zniuansowane, głębsze. Birma wciąż czeka na swoją „jedność w różnorodności”, na rozwiązanie etnicznego węzła gordyjskiego. Wciąż trwa mierzenie się z niejednoznacznym dziedzictwem kolonialnym. Nie zmienił się również – wzrósł wręcz – polityczny kult Aung Sana, założyciela państwa. Utrzymało się uwielbienie dla jego córki, Aung San Suu Kyi, i to mimo pięciu lat jej rządów, co wiązało się z koniecznością pójścia na liczne kompromisy moralno-polityczne. Birmańczycy – inaczej niż Zachód – świetnie rozumieją tę cenę i wciąż stoją za Suu Kyi murem. Bo jest dla nich niczym symboliczna tarcza, broniąca przed generałami. Ludzie w Birmie – zarówno Birmańczycy, jak i mniejszości – doskonale pamiętają uchwycone w „Złotej ziemi” przez Bogdana Góralczyka „długie trwanie” rządów Tatmadaw i za żadne skarby świata nie chcą by się powtórzyło. Niestety, mroczne widmo ery generałów powróciło 1 lutego 2021 roku, ponownie sprawiając, że Złota Ziemia roni łzy.  dr hab. Michał Lubina  Instytut Bliskiego i Dalekiego Wschodu UJ   Prof. zw. dr hab. Bogdan J. Góralczyk, politolog i sinolog, b. dyplomata, publicysta, wykładowca w Centrum Europejskim Uniwersytetu Warszawskiego i jego były dyrektor. W latach 2003–2008 był ambasadorem RP w Tajlandii, akredytowanym również w Republice Filipin i Związku Mjanma. Do Mjanmy – Birmy – później jeszcze wielokrotnie jeździł. Specjalizuje się we współczesnych stosunkach międzynarodowych, w tym w zagadnieniach globalizacji, tematyce europejskiej oraz rynków i przemian zachodzących w Azji. Szczególnie dogłębnie zbadał specyfikę, rolę i zmiany dokonujące się w Chinach i na Węgrzech (znając języki obu krajów), czego najlepszym dowodem są dwie książki wydane nakładem Wydawnictwa Dialog: „Wielki Renesans. Chińska transformacja i jej konsekwencje” (2018) oraz „Węgierski syndrom Trianon” (2020).

Drugie życie Mahometa. Prorok w literaturze zachodniej

Nedim Gürsel

Kiedy w roku 632 naszej ery Mahomet umierał w ramionach swojej młodej żony A’iszy, zaczęło się jego drugie życie: życie w legendzie. Wprawdzie było to życie dalekie od jakiejkolwiek prawdy historycznej, to jednak nie przestaje ono poruszać wyobraźni Zachodu. Chrześcijaństwo przez długi czas widziało w osobie Mahometa oszusta, fałszywego proroka, wręcz Antychrysta. […] Ta „czarna legenda” – jak powiada Anne-Marie Delcambre – jest skrajnie sprzeczna z inną legendą, którą można by określić jako „złotą”, tworzoną w krajach islamu przez wieki w ramach tradycji proroka. […] Między obiema legendami mieści się niezagospodarowana strefa: Mahometa jako postaci literackiej. Ta postać, która nie jest ani dobra ani zła, ani dogmatyczna, ani sarkastyczna, zróżnicowana w zależności od tekstu, pozwalająca autorom dać upust wyobraźni... Fragment Wprowadzenia   Nedim Gürsel to turecki pisarz urodzony w 1951 r. Za swój zbiór opowiadań „Lato bez końca” uhonorowany został najważniejszą nagrodą literacką w Turcji – Nagrodą Akademii Języka Tureckiego. W 2008 r. za inne jego dzieło, „Córki Allaha”, władze tureckie oficjalnie oskarżyły go o bluźnierstwo. Sąd uniewinnił Gürsela. Obecnie pisarz mieszka we Francji, gdzie wykłada współczesną literaturę turecką na Sorbonie, jest również dyrektorem badawczym ds. literatury tureckiej w CNRS.

Historia Imperium Osmańskiego i Republiki Tureckiej Tom 1 1280-1808

Shaw Stanford J.

Książka Stanforda Shawa jest jedną z najbardziej znanych i cenionych prac poświęconych dziejom Turcji od założenia państwa Osmanów w Anatolii w XIV wieku, przez czasy wielkiego imperium, na którego gruzach powstała w 1923 roku Republika Turecka, po rok 1975. We wprowadzeniu Shaw kreśli dzieje ludów tureckich w Azji Środkowej, skąd wywodzili się protoplaści dzisiejszych Turków, mieszkańców republiki. Autor omawia nie tylko wydarzenia historyczne, lecz także szeroko uwzględnia system administracyjny, gospodarczy i finansowy imperium, kreśli rozwój piśmiennictwa i literatury pięknej okresu klasycznego. Książka daje niezwykle bogaty obraz dziejów Turcji przedstawiony w interesującej formie. Prof. Tadeusz Majda Praca Stanforda J. Shawa jest niezwykle szczegółowym opracowaniem prawie siedmiuset lat historii państwa tureckiego. Oprócz obszernych opisów i analiz ważnych wydarzeń historycznych książka ta zawiera cenne i wartościowe dane bibliograficzne, indeksy oraz mapy. Jest doskonałym uzupełnieniem polskich publikacji poświęconych zagadnieniom historii Turcji, z których żadna w tak obszerny i szczegółowy sposób nie odnosi się do omawianych tematów. Prof. Ewa Siemieniec-Gołaś

HISTORIA PERSJI - pakiet 3 książek

Bogdan Składanek

1) Historia Persji - Tom I - Od czasów najdawniejszych do najazdu Arabów Persja, obecnie Iran, odgrywała w odległej przeszłości ważną rolę w dziejach Azji Środkowej i Zachodniej, a także w basenie Morza Śródziemnego. Po pokonaniu Syrii i Babilonii, rywalizując przez stulecia z Grecją, Rzymem i Bizancjum, kraj ten zdobył trwałą pozycję w geopolitycznych układach tej części świata. Wielowiekowa historia Persji to okresy świetności i chwały, ale także czasy mroku i upadku. Pierwszy tom obejmuje okres od czasów przedaryjskich do najazdu Arabów w VII wieku. Książka kładzie nacisk na historię polityczną, ale uwzględnia również znaczenie religii i spraw gospodarczych. W aneksie do książki zawarto tłumaczenie i historyczno-filologiczny komentarz perskich inskrypcji klinowych dotyczących dziejów Persji tego okresu. 2) Historia Persji - Tom II - Od najazdu arabskiego do końca XV wieku Drugi tom Historii Persji obejmuje okres od najazdu Arabów, który zakończył się w połowie VII w. n. e. obaleniem dynastii Sasanidów i zniszczeniem państwa perskiego, aż do końca XV w., gdy Safawidzi, sturczony ród pochodzenia kurdyjskiego, założył nową dynastię i odbudował państwo perskie w jego dzisiejszych granicach. Utraciwszy niezależność w VII wieku, Irańczycy po kilkudziesięciu latach kalifackiej okupacji przystąpili do systematycznej odbudowy utraconej niepodległości czyniąc to metodycznie i posuwając się krok po kroku w stronę wytyczonego celu. Wyzwalając się spod obcej dominacji, utworzyli na terenie dawnej Persji niezależne od kalifatu państwa irańskie, które nie nawiązywały do dawnej, przedmuzułmańskiej tradycji, lecz godziły się z nowym, teraz muzułmańskim ładem. Proces ten, rozciągnięty w czasie, który był w swej istocie bardzo złożonym wydarzeniem w dziejach Persji, o ogromnym znaczeniu politycznym i kulturowym, jest głównym tematem prezentowanej pozycji. 3) Historia Persji - Tom III - Od Safawidów do II wojny światowej (XVI - poł. XX w.) Trzeci tom „Historii Persji” obejmuje okres od pojawienia się na scenie politycznej w XIV w. tureckiego rodu Safawidów, przywódców szyickiego zakonu Kyzyłbaszy, później założycieli dynastii, która w XVI w. odbudowała, po kilku stuleciach państwowego i dzielnicowego rozbicia, państwo perskie w jego dzisiejszych granicach. Persja, jako nowo powstałe państwo, dzięki politycznym talentom pierwszych Safawidów w ciągu kilku dekad ugruntowała swoją pozycję i stała się, po przeprowadzeniu na przełomie XVI i XVII w. szeregu reform w administracji i przebudowie perskiego społeczeństwa, na tyle silnym państwem, że mogła stanąć w szranki z Turcją Osmańską i Rosją jako ich równorzędny partner. Oba te stulecia to złoty okres w dziejach Persji, ale na przełomie XVII i XVIII w. następuje polityczne i gospodarcze załamanie, tak że w XVIII w. państwu grozi rozbiór między Rosję, Turcję i najeźdźców z Afganistanu. I chociaż do tego nie doszło, Persja nie odzyskała już dawnej świetności. W XIX stuleciu kraj staje się obiektem infiltracji zachodniego kapitału. Głównymi konkurentami były Rosja i Wielka Brytania. Tylko rywalizacji tych potęg o wpływy Persja zawdzięcza, że jako jeden z niewielu krajów azjatyckich zachowała niepodległość. W okresie między dwoma wojnami światowymi Persja modernizowała się pod rządami Rezy Szaha. Proces ten zahamowała II wojna światowa i okupacja przez wojska alianckie i radzieckie. Tom zamykają wydarzenia z tego właśnie okresu. Bogdan Składanek jest profesorem zwyczajnym Uniwersytetu Warszawskiego, wykładowcą historii Iranu na Wydziale Orientalistycznym UW, autorem wielu publikacji na temat średniowiecznej Persji.