Skuteczność i racja stanu. Z teki Ministra Spraw Zagranicznych RP

Bronisław Geremek

Teksty składające się na ten tom pochodzą z lat 1998–2000 i należą do spuścizny ówczesnego ministra spraw zagranicznych RP – Bronisława Geremka. Są wśród nich wystąpienia na forum Sejmu RP, przemówienia i inne teksty okolicznościowe, wywiady udzielane prasie polskiej i zagranicznej. Na nurtujące wówczas Polaków pytania o miejsce Polski w Europie i świecie, o polską rację stanu, cele polityki zagranicznej, m.in.: Jaką rolę i miejsce chcemy zapewnić Polsce w nowym, kształtującym się na naszych oczach i kształtowanym przez nas samych porządku? Jaki będzie nasz stosunek do sąsiadów – zwłaszcza tych na wschodzie? Jaką rolę wyznaczymy w naszym myśleniu i w działaniach kwestiom regionalnym? Jaką rolę chcemy odgrywać w NATO i w Unii Europejskiej? minister Bronisław Geremek odpowiadał tak: „Są to pytania, które właśnie w wyniku rozszerzenia europejskich i euroatlantyckich instytucji pojawiają się ze zdwojoną mocą. Wejście Polski do NATO i Unii Europejskiej nie jest i nie będzie bowiem ucieczką na Zachód, odwróceniem się od spraw regionu, bliższych i dalszych partnerów na wschodzie, czy na północnym i południowym wschodzie. Przeciwnie, zwracamy się ku Zachodowi i jego instytucjom, mając na uwadze osiągnięcie co najmniej czterech celów: - po pierwsze, wewnętrzne wzmocnienie samych siebie - po drugie, wprowadzenie do zachodnioeuropejskiej debaty i zachodnioeuropejskiego rozumienia Europy nowej wrażliwości i odmiennego doświadczenia historycznego - po trzecie, wzmocnienie NATO i Unii Europejskiej nie tylko poprzez dodanie do ich siły własnego potencjału, ale również poprzez ukazanie nowych perspektyw i nowych wyzwań - po czwarte, wzmocnienie i przyspieszenie procesów demokratycznej rekonstrukcji regionu i budowy nowego porządku europejskiego. To poczwórne zadanie stanowi istotę nowej geopolityki, jaką w tej części Europy zapoczątkowaliśmy przed niemal dziewięcioma laty”.

Uczennica

Osamu Dazai

Uczennica została napisana na samym początku literackiej kariery Osamu Dazai. Szybko jednak zyskała rozgłos – przede wszystkim dzięki mistrzowskiemu użyciu języka. Był to styl, który z powodzeniem mógłby znaleźć się w dzienniku nastoletniej dziewczyny, a jednocześnie – bardzo malowniczy i sugestywny. Dziś widzimy w tej opowieści ironiczny opis społeczeństwa i walkę jednostki o wolność. To tematy, które Dazai eksplorował nie tylko w swojej twórczości, ale które były też wiodącymi wątkami w jego krótkiej i burzliwej biografii. Osamu Dazai (właśc. Shūji Tsushima; 1909-1948) to jedna z najważniejszych postaci w literaturze japońskiej. W czasie swojego burzliwego – bo naznaczonego uzależnieniami i licznymi próbami samobójczymi – życia zasłynął jako mistrz nowego stylu, świetnie władający językiem, potrafiący głośno wyrazić stany uczuciowe kolejnych pokoleń młodych Japończyków.   Młoda narratorka „Uczennicy” nadal jest na etapie odkrywania siebie, a stworzona przez Dazai kronika jej emocjonalnych przemian jest arcydziełem. J. Thomas Rimer, University of Pittsburgh   Chociaż przedstawione w konkretnym czasie, miejscu i kulturze, przesłanie i przestroga od Dazai mają wydźwięk uniwersalny. David Stahl, Binghamton University SUNY

Europa - skok w nieznane

Victoria Martín de la Torre

Europa – skok w nieznane to opowieść o dekadzie (1948–1957), w czasie której narodziły się Wspólnoty Europejskie, z czasem przekształcone w Unię Europejską. Nie jest to jednak „kolejna książka o Unii, prawie unijnym i traktatach europejskich”, których znajdziemy na rynku mnóstwo. To książka pełna faktów, ale przede wszystkim napisana z pasją. To historia przelana na papier lekkim piórem autorki, która przed rozpoczęciem pracy w instytucjach unijnych zdobywała szlify dziennikarskie m.in. w tygodniku „Tiempo”. Europa – skok… to przede wszystkim książka, która w ciekawym, miejscami zabawnym stylu ukazuje sylwetki „ojców założycieli” UE (Jeana Monneta, Roberta Schumana, Konrada Adenauera, Alcide’a De Gasperi, Paula-Henriego Spaaka). Przytacza prawdziwe dialogi i sytuacje, które często są kluczem do zrozumienia, w jaki sposób i dlaczego podejmowano wówczas decyzje, które dziś mają wpływ na życie 500 milionów Europejczyków.   Autorka łączy w swej pracy lekki, przystępny język z mocnym trzymaniem się faktów historycznych i zapisków archiwalnych. Nie ma tu miejsca na fantazję – ale Victoria Martin de la Torre potrafi przedstawić genezę Unii tak, że żadne „upiększenie” nie jest potrzebne. Ogromną wartością książki są liczne wywiady, które autorka przeprowadziła z osobami znającymi bezpośrednio jej bohaterów – z rodzinami, współpracownikami, doradcami.   Victoria Martín de la Torre (ur. 1973 w Madrycie) od 2008 roku pracuje jako doradczyni do spraw komunikacji Grupy Socjalistów i Demokratów w Parlamencie Europejskim. Uzyskała tytuł magistra dziennikarstwa na Uniwersytecie Columbia w Nowym Jorku (Stypendium Fulbrighta, 1999) i magistra polityki europejskiej w Kolegium Europejskim w Brugii. Przed rozpoczęciem pracy w Brukseli była dziennikarką tygodnika „Tiempo”. W 2007 roku w oficynie Barrabes ukazała się jej pierwsza książka, Viaje a la ciudad de Belén („Podróż do miasta Betlejem”). W 2009 roku założyła stowarzyszenie Forum Abrahama dla Dialogu Międzykulturowego i Międzyreligijnego, którego jest prezeską.   Potrzebujemy przekonującej opowieści o tym, jak to się stało, że powstała Unia Europejska, dlaczego jej powstanie zmieniło historię Europy i dlaczego jest takie ważne, abyśmy jej nie stracili – przez głupotę polityczną, czy przez przypadek. Książka Victorii daje nam taką opowieść. Jest ona napisana rzetelnie, na podstawie faktów, ale nie jest to książka, która chciałaby stać się jednym z wielu zakurzonych tomów w bibliotekach. Prof. Danuta Hübner   Są takie książki, które mają swój smak, od samego początku aż do ostatniej strony – i to jest jedna z nich. A porusza ona dość surowy temat – narodzin Wspólnot Europejskich. Na pierwszy rzut oka nie jest to tematyka atrakcyjna czy szczególnie pociągająca. Ale oto wkracza talent autorki – tak ogromny, że ta książka to prawdziwa perełka, dopieszczona w najdrobniejszych szczegółach, którą czyta się niczym powieść pełną zwrotów akcji. Michel Theys, „Bulletin Quotidien Europe”

Krzyk w deszczu

Yu Hua

[...] Z oddali usłyszałem coś jak łzawy krzyk kobiety. Ochrypły głos niósł się po nocy, tak nieporównanie wcześniej spokojnej, i sprawił, że ja, dziecko w tym wspomnieniu, zacząłem drżeć jak liść. Widzę siebie przerażonego, z szeroko otwartymi ze strachu oczyma i niewyraźnymi w ciemności rysami twarzy. Ten kobiecy krzyk niósł się jeszcze bardzo długo. Z niecierpliwością i przerażeniem czekałem, aż pojawi się jakiś inny dźwięk, który odpowiedziałby na krzyk kobiety i uspokoił jej płacz – ale taki dźwięk nie nadszedł. Teraz zdaję sobie sprawę, dlaczego byłem wówczas tak przerażony – nigdy nie usłyszałem żadnego dźwięku w odpowiedzi. Nie ma nic, co bardziej wprawiałoby ludzi w drżenie, niż samotny, bezsilny krzyk w deszczowej, nocnej pustce...   Yu Hua – jeden z najwybitniejszych współczesnych pisarzy chińskich, ceniony i rozpoznawalny również na Zachodzie. W swojej twórczości dokonuje głębokiej i szczegółowej analizy ludzkiej natury: zła i przemocy, instynktu i pożądania, tradycji i historii. Znany jest z używania czarnego humoru i unikalnych stylów językowych. Zyskał rozgłos m.in. dzięki takim książkom, jak: Chiny w dziesięciu słowach, Kroniki sprzedawcy krwi, Bracia, Żyć! czy Nie mam własnego imienia.

Afganistan 2001-2013. Kronika przepowiedzianego braku zwycięstwa

Jean-Charles Jauffret

Niniejsza publikacja z dziedziny najnowszej historii analizuje jeden z największych trwających obecnie konfliktów, który od 2001 r. rozgrywa się w Afganistanie. Książka pozwala czytelnikowi zrozumieć, co jest stawką afgańskiej wojny i dlaczego nie chodzi już o to, by ją wygrać, ale raczej o to, by znaleźć „najmniej złe” rozwiązanie polityczne i wycofać się z tego konfliktu z podniesioną głową, nie sprawiając wrażenia, że ustępuje się przed międzynarodowym terroryzmem.  Od 2001 r. w afgańskich górach, podobnie jak wcześniej w Algierii, trwa nienazwana wojna. Wyniszczony i zrujnowany przez ciągnące się od 36 lat walki (obecnie w trakcie intensywnej odbudowy dzięki pomocy społeczności międzynarodowej), otoczony potęgami atomowymi, jest Afganistan centralnym punktem złożonej geostrategii, w której gra toczy się o to, by nie dopuścić do załamania się Pakistanu.  A przecież w październiku 2001 r., w momencie rozpoczęcia amerykańskiej operacji, chodziło tylko o to, by zniszczyć obozy szkoleniowe Al-Kaidy (w odpowiedzi na zamachy z 11 września) i rozbroić talibów... Jak to się stało, że siły koalicyjne uwikłały się w paskudną wojnę pełną zamachów samobójczych, zamaskowanych urządzeń wybuchowych, zbrodni wojennych, „ofiar ubocznych” i zaciekłych walk, choć przecież tutaj – inaczej niż w Iraku – ich interwencja w ramach ISAF jest zgodna z prawem międzynarodowym? Kim są talibowie, powstańcy, których pomysłowość skrajnie utrudnia zastosowanie wszelkich teorii wojskowych? Z jakimi trudnościami boryka się koalicja od czasu zradykalizowania się konfliktu? Jean-Charles Jauffret, profesor w Instytucie Nauk Politycznych w Aix-en-Provence, prowadzi katedrę Historii wojskowej, obrony i bezpieczeństwa; kieruje programem badawczym „Wspomnienia żołnierzy francuskich z wojny w Algierii” w Krajowym Centrum Badań Naukowych (CNRS).

Mniej strachu. Ostatnie chwile z Januszem Korczakiem

Agnieszka Witkowska-Krych

NAGRODA KLIO 2019 KSIĄŻKA Z MAPĄ   Agnieszka Witkowska-Krych napisała książkę ważną, poświęconą codziennemu życiu dzieci Domu Sierot Janusza Korczaka w ostatnich latach jego funkcjonowania. Autorce udało się dotrzeć do wielu świadectw, dokumentów i wzmianek prasowych, które opisują walkę Korczaka, Stefanii Wilczyńskiej oraz reszty personelu o przetrwanie w możliwie ludzkich warunkach, z zachowaniem zasad pochodzących z dawnego regulaminu, wypracowanego jeszcze w macierzystej siedzibie przy ul. Krochmalnej 92. A walka ta sprowadzała się do najprostszej rzeczy, czyli zapewnienia dzieciom minimalnych chociażby warunków do życia, ale również do uchronienia ich przed straszliwym strachem przed śmiercią. Stąd ucieczka Korczaka w marzenia, stąd przedstawienie teatralne „Poczty”, wystawione na kilka dni przed wyprowadzeniem dzieci na Umschlagplatz w sierpniu 1942 r. Ten opis przejścia przez getto jest chyba najbardziej wstrząsającym fragmentem książki. Dla mnie osobiście dodatkowo przejmującą rzeczą było to, że wielu świadków oraz bohaterów tego przemarszu znałem osobiście. Dzięki Autorce mogłem Im towarzyszyć do ostatniej chwili. Jarosław Abramow-Newerly   Agnieszka Witkowska-Krych – z wykształcenia kulturoznawczyni, hebraistka i socjolożka, z zamiłowania badaczka życia i działalności Janusza Korczaka, przez ostatnie lata związana z Korczakianum (pracownią naukową Muzeum Warszawy), obecnie doktorantka w Instytucie Kultury Polskiej na Uniwersytecie Warszawskim. Autorka tekstów naukowych i popularnonaukowych dotyczących historii i kultury Żydów.

Indyjskie malarstwo miniaturowe

Dorota Kamińska

Książka omawia interesujący artystycznie i ikonograficznie zespół 9 miniatur ze zbiorów Muzeum Narodowego w Warszawie. Pierwsza część zawiera syntetyczne wprowadzenie w tematykę indyjskiego malarstwa miniaturowego (jego funkcje, zasady teoretyczne i techniki malarskie) oraz przedstawienie najważniejszych szkół malarstwa miniaturowego w północnych Indiach. W części drugiej Autorka omawia miniatury. Wychodząc od wnikliwej analizy ikonograficznej, wskazuje dzieła literackie, które zainspirowały twórców miniatur, wyjaśnia typ przedstawienia i znajdujące się w nim symbole i atrybuty, by na końcu na podstawie szerokiego materiału porównawczego ustalić miejsce i czas powstania miniatur z warszawskiej kolekcji.

Opadły kwiaty. Historia chińskiego rozwodu

Zhou Daxin

Opis Spis treści Czy w nowoczesnym społeczeństwie aranżowane małżeństwa mają rację bytu? Czy kiedy w małżeństwie brakuje pozytywnych emocji, a fizyczność nie istnieje, oznacza to zawsze, że ognisko miłości wygasa? Youlan, studentkę literatury z Tai’anu – miasta o konfucjańskich tradycjach, i Renshena, studenta historii z wiejskich przedmieść Nanyangu, zapoznaje ze sobą wspólny przyszywany wujek. To jego oczami podglądamy rodzące się między nimi uczucie oraz najważniejsze wydarzenia z życia pary. Kiedy przychodzą wieści, że młodzi mają zamiar się rozwieść, razem ze swatem próbujemy dociec, co tak naprawdę między nimi zaszło i jaki wpływ na zaistniałą sytuację miały wydarzenia z zamierzchłych czasów. Wierne zapisy czterech emocjonujących procesów sądowych ukazują nam duże i małe problemy, z którymi może się zmierzyć współczesne małżeństwo. Mamy też okazję zajrzeć do przeszłości i po raz kolejny przekonać się, że wiele aktualnych problemów nosi ślady historii.   Balansując między fikcją a faktem, Zhou Daxin (ur. 1952 r.) po raz kolejny przygląda się zmianom zachodzącym w chińskim społeczeństwie. Momentami bezceremonialnie wchodzi w sam środek rodzinnych tarć i intymnych szczegółów życia małżeńskiego, obrazując równocześnie rzeczywistość, w której pokoleniu „polityki jednego dziecka” przyszło wchodzić w dorosłość. Wysokie ceny mieszkań, ogromna dysproporcja płci, starzenie się społeczeństwa czy postępująca w zawrotnym tempie urbanizacja to tylko kilka spośród problemów, które wpływają na niepewną sytuację młodych Chińczyków.